ڀلو تابعي حضرت اويس قرني
رسول پاڪ ﷺ جن سان بيحد اڪير ۽ محبت هئي. هن پاڻ ڪريمصہ جن جي شان ۾ هڪ خوبصورت منقبت (شاعريءَ جو قسم) لکي، روحانيت، طريقت، معرفت ۽ حقيقت جون سڀ منزلون طئي ڪندڙ حضرت اويس قرني عشق محمدي سان سرشار هو. هو اصحاب سڳورن مان نہ هو. کين ”خيرالتابعين“ چيو وڃي ٿو، سندن ﷲ جي رسول سان غائبانہ محبت بي مثال هئي ۽ هُو انھي ئي دور جو هو. رسول پاڪ ﷺ جن فرمايو تہ،”منھنجي اُمَتَ ۾ اويس جيڪو قرن مان آهي، پنھنجي ماءُ جو وڏو خدمتگار ۽ فرمانبردار آهي سو ﷲ جي درگاھہ ۾ مقبول شخص آهي، جنھن جي دُعا سان منھنجي قوم جي گهڻن ماڻھن جي بخشش ٿيندي.“ پاڻ سڳورن ﷺ حضرت ابو بڪر صديق ۽ حضرت علي کي چيو تہ، ”هُو جڏهن بہ توهان کي ملي کيس منھنجا سلام چئجو ۽ منھنجي اُمَت لاءِ مغفرت جي دُعا ڪرائجو“.
حضرت ابو بڪر، حضرت علي کي ساڻ وٺي رسول پاڪ ﷺ جن جو جبو مبارڪ کڻي قرن جي ڳوٺ ويو. پاڻ ڪريم ﷺ جن سندن سڃاڻپ وچولي قد ۽ ڪاري رنگ هئڻ سان گڏ جسم تي اڇي داغ هئڻ جي ڏني هئي. پڇا ڪرڻ تي معلوم ٿين تہ هُن کي ڳوٺ وارا هڪ ديوانو (مجذوب) چون ٿا، هُو ان وقت عرفات جي ميدان ۾ پنھنجا اُٺ چارڻ لاءِ ويل هو. خليفا سڳورا هڪدم سندس پويان عرفات جي ميدان ۾ ويا. جتي هُو هڪ وڻ هيٺ نماز پڙهي رهيو هو. ٿوريءَ دير ۾ اندازو ٿيس تہ ڪي شخص موجود آهن، هن نماز مختصر ڪري ختم ڪئي ۽ کين سلام ڪيو، حضرت ابو بڪر صديقرضہ کانئس پڇيو تہ، ”تون ڪير آهين؟“ چيائين ”آئون مزور آهيان“، کيس خبر نہ هئي تہ سندس سامھون امير المومنين آهن. حضرت ابو بڪررضہ ٻيھر سوال ڪيو تہ ”تنھنجو نالو؟“ چيائين، ”ﷲ جو ٻانھو.“ وري سوال پڇيو ويو تہ، ”آخر تنھنجيءَ والدہ تنھنجو ڪھڙو نالو رکيو آهي؟“ جواب ڏنائين تہ ”توهين ڪير آهيو جو مون کان ايتري پڇا ڳاڇا پيا ڪريو؟“
حضرت عليرضہ چيس تہ، ”تنھنجي سامھون امير المومنين حضرت ابوبڪر صديقرضہ جن آهن ۽ آئون علي بن ابي طالب آهيان“ اهو ٻڌي اويس ڪنبڻ لڳو ۽ معذرت ڪندي چيائين تہ، ”مون توهان کي ڪو نہ سڃاتو“حضرت ابو بڪررضہ چيس تہ، ”هٿ کڻو ۽ اسان جي لاءِ دُعا ڪريو.“ هو روئڻ لڳو ۽ چيائين، ”آئون ڪيئن دُعا ڪري سگهان ٿو، جڏهن تہ توهين سردار ۽ آقا آهيو ۽ آئون ادنيٰ ۽ نوڪر آهيان، توهان جليل القدر هستين لاءِ آئون ڪيئن دُعا گهري سگهان ٿو“.
حضرت ابو بڪر صديقرضہ کيس چيو تہ رسول پاڪصہ جن فرمايو آهي تہ، ”منھنجيءَ امت ۾ اويس اهو شخص آهي جو جڏهن بہ دُعا لاءِ هٿ کڻي ٿو، تڏهن سندس دُعا رَدِ ڪونہ ٿيندي، انھيءَ ڪري تون اسان جي حق ۾ دُعا گهر ۽ پاڻ فرمايو اٿن تہ جڏهن بہ توهان جي اويس سان ملاقات ٿئي کانئس دُعا ڪرائجو. اسين خاص ڪھي انھيءَ مقصد لاءِ آيا آهيون“ پوءِ رسول پاڪصہ جو جُبو مبارڪ ڏنائون ۽پاڻ ڪريم جن جا سلام پھچايائون، منجهس اهي سڀ نشانيون هيون جي رسول پاڪصہ جن ٻڌايون هيون، کين پَڪَ ٿي تہ هُو صحيح ماڻھوءَ سان ملاقات ڪري رهيا آهن، حضرت اويس قرني پنھنجا هٿ ﷲ جي بارگاھہ ۾ کنيا ۽ سندن لاءِ دِل سان دُعا ڪئي.
والدہ جي محبت، عزت ۽ فرمانبرداريءَ سان گڏ ڌڻيءَ سڳوري جي دِل سان عبادت ڪندڙ، پياري پاڪ نبيصہ جي محبت ۾ گهاريل اويس لاءِ نبي پاڪصہ جن فرمايو تہ، ”هُن پنھنجي ماءُ جي خدمت ايتري تہ دِل و جان سان ڪئي جو رب پاڪ منجهائس ايترو تہ خوش آهي جو سندس دُعا لاءِ کنيل هٿ ڪڏهن بہ خالي نٿو موٽائي“،
جڏهن ماڻھو جنت ۾ داخل ٿيندا ويندا تہ اويس قرني بہ هلندو. تڏهن ﷲ پاڪ فرمائيندو تہ ٻين سڀني کي وڃڻ ڏيو پر اويس کي نہ ڇڏيو ۽ هُو ﷲ تعاليٰ کي عرض ڪندو تہ ، ”ياﷲ! مون کي جنت جي دروازي تي ڇو روڪيو ويو آهي؟، ﷲ پاڪ فرمائيندو”پوئتي نھار ڪر، اويس!“ هُو ڏسندو تہ ڪروڙين جھنمي پريشان بيٺا هوندا. ان وقت رب پاڪ فرمائيندو تہ، ”اويس! تنھنجي هڪ نيڪيءَ مون کي ايترو تہ خوش ڪيو آهي جو تنھنجي طفيل آئون ڪيترن تان دوزخ جي باھہ هٽائيندس تون فقط پنھنجو هٿ کڻ ۽ آڱر جو اشارو ڪر، جيڏانھن جيڏانھن تنھنجي آڱر مڙندي ويندي، اهي سڀ ماڻھو دوزخ جي باھہ کان بچندا ويندا.
پيارا ٻارو! مٿيئن واقعي مان توهان کي خبر پيئي هوندي تہ ماءُ جو درجو ڪيڏو نہ اعليٰ ۽ اتم آهي. سندس عزت ۽ خدمت ڪرڻ اسان تي فرض آهي.