ٻاراڻو ادب

امر انسان (ٻارن لاءِ سوانحي مضمون)

ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ جو جديد ادب جي ضرورت مطابق لکيل هيءُ مجموعو ٻن حصن ۾ ورهايل آھي جنھن ۾ ڪل 26 شخصيتن بابت سوانحي مضمون شامل آھن. ڪتاب ۾ آيل اَمر انسانن جي نالي کي ڪڏهن بہ مات ناهي اچڻي ۽ اهي پنھنجي اڻملھہ ڪارنامن سان بقا حاصل ڪري ويا آهن.

Title Cover of book Amar Insan

ڪربلا جو هيرو حضرت امام حسين رضہ

حضرت امام حسين رضي ﷲ عنہ حضرت علي ڪرم ﷲ وجھُ ۽ بيبي فاطمہ رضي ﷲ عنہ جو دُلارو ۽ پياري نبي ﷺ جي اکين جو تارو هو. حضور پاڪصہ جن کي حضرت بيبي فاطمہ جي اولاد سان تمام گهڻي محبت هئي. حسن ﷦۽ حسين ﷦کي گهڻو ڀائيندا هئا. پاڻ سڳورن جن جي وفات وقت حسن رضي ﷲ عنہ اٺن سالن جو ۽ حسين رضي ﷲ عنہ انھيءَ کان ننڍو هو پر کين پنھنجي ناني مبارڪ جي وفات تي تمام گهڻو صدمو ٿيو. هي ٻيئي معصوم ٻار پنھنجي والدہ سان گڏجي ناني سائين جي وفات تي رُنا. بي بي صاحبہ تہ دردناڪ شعر پڙهيا جن جو ترجمو هن ريت آهي:
”اڄ منھنجو والد مون کان جدا ٿي ويو، اها شمع وسامي ويئي، جنھن عربستان جا جهنگ روشن ڪيا“.
”آئون فاطمہ رضہ پنھنجي بابي جي فراق ۾ روئي رهي آهيان ۽ دنيا جون مصيبتون اڳتي اٿم“.
اهڙيءَ ريت بي بي سڳوري انھن شعرن معرفت پنھنجي ﷲ وٽ پھچڻ جون دُعائون گهريون ۽ ڇھن مھينن ۾ رحلت فرمائي ۽ پنھنجا صغير شھزادا حضرت علي ڪرم ﷲ وجھُ جي سپرد ڪري کين صاحبزادن جي پارت ڪيائين.
حضرت علي ڪرم ﷲ وجھُ پنھنجي پٽن حسن رضي ﷲ عنہ ۽ حسين رضي ﷲ عنہ ۽ نياڻين جي تعليم ۽ تربيت جو مڪمل خيال رکيو. سندن اولاد فرمانبردار، سچار، بھادر ۽ نيڪ وصفن وارو هو. حضرت حسين رضي ﷲ عنہ کان اڳ حضرت حسن رضي ﷲ عنہ کي خليفو مقرر ڪيائون جو مسلمانن جي جهيڙي کي ٽارڻ لاءِ ڇھن مھينن ۾ خلافت تان دست بردار ٿيو.
حضرت امام حسين رضي ﷲ عنہ باانصاف، بھادر، باغيرت ۽ اعليٰ درجي جو انسان هو. منجهس اهي سڀ خوبيون ۽ وصفون هيون جيڪي هڪ بھترين مسلمان ۽ مؤمن ۾ هجڻ گهرجن. کين خلافت جي ڪابہ لالچ ڪونہ هئي پر جڏهن حضرت امير معاويہ جي وفات کان پوءِ سندس پٽ يزيد شام جي حڪومت جون واڳون ورتيون، تڏهن پاڻ هن جي هٿ تي بيعت ڪرڻ کان انڪار ڪيائون. يزيد هڪ بدڪردار بي دين شخص هو جيڪو ڪنھن بہ حالت ۾ خليفو ٿيڻ جي قابل نہ هو.
حضرت امام حسين رضي ﷲ عنہ ۽ حضرت عبدﷲ بن زبير رضي ﷲ عنہ کي خبر پئي تہ يزيد مديني جي امير ڏي خط لکيو آهي تہ هنن ٻنھي کان بيعت ڪرائي تہ ٻئي ڄڻا راتو رات مدينو ڇڏي مڪي ڏي عيال سميت روانا ٿيا. ڪوفي جي ماڻھن کين خط لکيو تہ، ”توهين ڪوفي اچو اسين توهان جا تابعدار آهيون“ پاڻ پنھنجي سوٽ امام مسلم کي حال معلوم ڪرڻ لاءِ ڪوفي موڪليائون جنھن جي هٿ تي هزارن بيعت ڪئي. امام حسين رضي ﷲ عنہ کي امام مسلم ڪوفي اچڻ لاءِ خط موڪليو.
ان وچ ۾ يزيد کي جيئن ئي ڪوفين جي بغاوت جي خبر پئي تہ هن ان وقت جي امير نعمان کي برطرف ڪري عبيدﷲ کي مقرر ڪيو جو ڏاڍو جابر ۽ سخت دل هو، هن سختيون ڪيون. جنھن تي ڪوفي ڦري ويا ۽ امام مسلم کي جيڪو امام حسين رضي ﷲ عنہ جو سوٽ ۽ سندن پيامبر ٿي آيو هو. ان کي شھيد ڪري ڇڏيائون. جنھن جي امام حسين رضي ﷲ عنہ کي مڪي ۾ ڪابہ خبر نہ پيئي. پاڻ امام مسلم جي لکڻ تي ڪوفي ڏانھن روانا ٿيا. سندن جنگ ڪرڻ جو ڪو بہ ارادو ڪونہ هو. ساڻن چاليھہ سوار ۽ ٽيھہ پيادا ڪل ٻاهتر ماڻھو هئا، جن ۾ عورتون ۽ ٻار بہ شامل هئا.
خميس جي ڏينھن 61 هجريءَ مطابق 680ع تي بابل جي سرحد وٽ پھتا تہ کين عبيدﷲ جي سالار حر اچي امام مسلم جي شھادت جي خبر ٻڌائي ۽ نظربنديءَ جي حالت ۾ کين ڪربلا جي ميدان ڏانھن وٺي ويو. محرم جي ٽين تاريخ فرات نديءَ جي ڪناري وٽ ڪربلا جي ميدان ۾ خيما کوڙيائون. امام حسين رضي ﷲ عنہ مڪي موٽڻ يا يزيد سان ڳالھين لاءِ بہ تيار هو پر عبيدﷲ کين اها اجازت نہ ڏني ۽ بيعت ڪرڻ تي زور ڀريندو رهيو. پياري نبيصہ جو ڏوهٽو پنھنجي ناني سڳوري جي قائم ڪيل دين کي سر بلند ڪرڻ لاءِ جڏهن ڪنھن بہ حالت ۾ بيعت ڪرڻ لاءِ تيار نہ ٿيو. تڏهن انھن ظالمن مٿن حملا ڪيا. سندن خيما ساڙيا، آخر ٻئي ڌريون منھن مقابل ٿيون. امام حسين رضي ﷲ عنہ جا ٿورا ساٿي وڏي بھادريءَ سان وڙهيا، تيرن جا وسڪارا ٿيڻ لڳا. سچ تان سر صدقو ڪرڻ جو ڪربلا جي ميدان جو هيءُ مثال پوريءَ دنيا جي تاريخ ۾ اڄ تائين نٿو ملي.
شابس هجي امامن سڳورن کي، سندن اهل عيال کي، پاڻيءَ جي هڪ هڪ ڦڙي لاءِ سڪندي، بک ۾ پاھہ ٿيندي بہ دين اسلام تي قائم رهيا ۽ شھادت جو جام پيتائون. امام حسين ﷦جا سڀ عزيز قريب هڪ ٻئي پٺيان شھيد ٿيندا ويا. پاڻ مصري قبا پھري، حضرت عليءَ واري ذوالفقار تلوار ٻڌي، ذوالجناح گهوڙي تي چڙهي مقابلي جي ميدان ۾ ڪيترن ئي ڪافرن کي ڪيرايائين. 10 محرم الحرام عصر (ٽپھريءَ) جي نماز وقت زخمن ۾ چور ٿي نماز جي ادائيگيءَ جي مھلت گهريائون تہ مٿانئن شمر نالي شيطان تلوارن جا وار ڪري کين نماز ۾ سجدي جي حالت ۾ شھيد ڪيو. حق جي راھہ کان نہ مڙندڙ حضرت امام حسين رضي ﷲ عنہ پنھنجي ناني سائين والدہ سڳوريءَ ۽ والد حيدرِ ڪرار جو نالو روشن ڪيو.
جنين جهيڙيو ڪالَ، عليءَ جي اولاد سين،
هئہ تنين جي حال، جي جماتي يزيد جا.
(سرڪيڏارو)