آءٌ غلام آهيان!
مون کي اِهو ته ٻڌايائون ته:
آءٌ غلام آهيان،
ته منھنجي ٻولي قديم ۽ اڻ سڌريل آهي.
ته منھنجا وڏا انساني گوشت کائيندا هئا،
ته مون گورن تي ڏاڍا ظلم ڪيا:
يعني مون هنن کي غُلامن جو واپار ڪرڻ نه ڏنو،
يعني هنن کي مون ڪُوڙ ڳالهائڻ کان منع ڪئي،
يعني مُون هنن کي انسانن ۽ جانورن کي مارڻ کان منع ڪئي،
يعني مون هنن کي ماءُ جي مامتا جو مظاهرو ڏيکاريو،
يعني مون هنن کي منھنجي ٻوليءَ جي لفظن جي
سگهه ڏيکاري،
يعني مون هنن کي پنھنجي ضعيف پوڙهن ۽ ٻارن کي
بي پھچ ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي،
يعني مون هنن کي پنھنجو ڀاڪر
ٻانھون کولي،
سموريءَ دنيا کي اُن ۾
وڪوڙڻ جي خواهش ڏيکاري،
يعني مُون هنن کي ڪنھن وَنيءَ جو انتظار ڏيکاريو!
پر هنن مون کي گولي هنئي،
هنن منھنجيءَ زال کي گولي هنئي،
جيڪا مون کان سواءِ ماني نه کائيندي هئي!
هنن منھنجي ٻن ابھم ٻارن کي گولي هنئي،
هنن منھنجي ڀاڄائيءَ کي گولي هنئي،
جنھن رنگ جي نواڻ جي ڪري يورپي گلاب پئي پوکيو!
هنن منھنجي پوڙهن پيءُ ماءُ کي گولي هنئي،
جن هنن کي پنھنجيءَ زمين مان هڪڙو ٻارو
کيڙڻ لاءِ نه ڏنو هو!
۽ جنھن ٻاري ۾ هنن جاءِ ٺاهي هئي،
۽ هنن جا خوبصورت ٻارَ اُتي کيڏندا هئا!
_ جن کي هنن ’ڀائو‘سڏيو هو!
_ ها، آءٌ غُلام آهيان:
فرق فقط اهو آهي ته
اوهان وٽ ٻه طاقتون آهن:
بندوق ۽ علم؛
۽ مُون وٽ ٻه ڪمزوريون آهن:
آءٌ بي هٿيار آهيان _
۽ سڀ کان وڏي ڳالهه:
آءٌ بي علم آهيان!
[هڪ ’افريڪي نظم‘ جو ترجمو]