قسط 2
دعوت ۾ صدر کان سواءِ نائب صدر ۽ سندس زال، صدر جي سيڪريٽري مس ليجر، صدر جو پولنگ سيڪريٽري رونالڊ، داخلا وارو سيڪريٽري مارٽن ۽ ان کانسواءِ ٻيا به ڪيترائي جوڙا شريڪ هئا.
“اڄ نيو يارڪ ۽ اوهيو جون رياستون 35هين ترميم جي سلسلي ۾ آخري فيصلو ڪري رهيون آهن.” صدر ڪرسٽوفر کي ٻڌايو، “منهنجي پولنگ سيڪريٽري ان سلسلي ۾ جيڪي انگ اکر پيش ڪيا آهن، اهي ڪافي متاثر ڪندڙ آهن. اهو ته طئي آهي ته اوهيو جي سينٽ ترميم جي حق ۾ فيصلو اڏيندي. البته نيو يارڪ ۾ مقابلو سخت آهي. ڪيترن ئي دستور ساز ميمبرن اڃان تائين ڪو به فيصلو نه ڪيو آهي، بهرحال صورتحال اميدواري آهي.”
ان مهل ايف بي آئي جو ڊائريڪٽر ٿامسن هنن ڏانهن هليو آهي. هن صدر ۽ ڪرسٽوفر سان هٿ ملايو.
صدر پنهنجي ڳالهه جاري رکي، “ٿامسن! اڃا هڪ ڪلاڪ اڳ جيڪي تو انگ اکر موڪليا آهن، اهي بروقت آهن. اهي اڄ جي ووٽنگ تي اثر انداز ٿي سگهن ٿا.”
“رونالڊ اوهيو جي سلسلي ۾ پر اعتماد آهي، پر هو نيويارڪ جي سلسلي ۾ مطمئن ڪونهي.” ڊائريڪٽر ٿامسن چيو.
“آئون بهرحال مطمئن آهيان،” صدر چيو، “ٻن ڪلاڪن جي اندر اندر پنجاهه مان اٺٽيهه رياستون ترميم جي حق ۾ فيصلو ڏيئي. ان کي آئين جو حصو بڻائي چڪيون هونديون.”
ڪرسٽو فر ٽي وي سيٽ ڏانهن اشارو ڪندي صدر کان پڇيو، “نشريات جي شروعات ڪيڏي مهل ٿيندي.”
“ڏهن پندرنهن منٽن کانپوءِ “صدر جواب ڏنو، “هينئر پس منظر تي روشني تي روشني وڌي پئي وڃي.”
“آئون هڪ جام کڻي اچان،” ڪرسٽوفر چيو ۽ ڪيرن جو هٿ جهلي کيس هڪ پاسي وٺي ويو.
“جام جي ضرورت ته مونکي به ٿئي پئي.” ورنن ٿامسن چيو.هو به انهن سان گڏ هلڻ لڳو. هو ٽيئي ڪيبينٽ ٽيبل طرف وڌڻ لڳا. ٽيبل تي هر قسم جي کاڌي پيتي جي شيءَ موجود هئي. ٿامسن، ڪيرن کي ڌيان سان ڏسندي چيو، “اڄڪلهه تنهنجي طبيعت ڪيئن آهي؟”
ڪيرن ڇرڪي ڏانهنس ڏٺو، “آئون ته بلڪل ٺيڪ ٺاڪ آهيان.” هن جو هٿ پاڻ مرادو پنهنجي چيلهه سان ٻڌل زنجير انهن کڄي ويو. “اهو ٻڌي مونکي گهڻي خوشي ٿي.” ٿامسن چيو.
ڪرسٽوفر پنهنجي ۽ ڪيرن لاءِ گلاس ٺاهيان ۽ ٽي وي سيٽ جي سامهون رکيل خالي ڪرسين طرف وڌيو، هو اڃا ويٺو ئي مس ته ڪيرن ڀڻڪاٽ ڪندي چيس، “تو ڪجهه ٻڌو؟”
“ڇا ٻڌم!”
“ٿامسن جو معنيٰ خيز جملو ....... هو اهو باور ڪرائي رهيو هو ته کيس خبر آهي ته آئون ماءُ بڻجڻ واري آهيان.”
ڪرسٽوفر جي لهجي ۾ مونجهارو هو، “اهو ڪيئن ممڪن آهي، ان سلسلي ۾ ته ڪنهن کي به خبر ڪونهي.”
“نه! کيس خبر آهي؟ هو باور ڪرائي رهيو هو.” ڪيرن زور ڀريو “هو اهو باور ڪرائي رهيو هو. ته کائنس ڪابه ڳالهه لڪيل ڪونهي. تنهنجي ۽ ٻين جي ڀلائي انهيءَ ۾ آهي ته هن جي ٻُڌايل رستي تي هلندا رهو.”
“تون ضرورت کان وڌيڪ بدگماني ڪري رهي آهين....... هو ايئن ڪونهي.”
“مونکي ته هو ڪو بگهڙ ٿو لڳي.”
“هونهه! ايتري زور سان نه ڳالهائي.” ڪرسٽوفر زال کي چيو.
هو ٻيئي خاموشيءَ سان پنهنجا پنهنجا جام کڻي سرڪون ڀرڻ لڳا، ڪرسٽوفر پنهنجو ڌيان ٽي وي اسڪرين تي ڌرڻ جي ڪوشش ڪندو رهيو. انائونسر ترميم جي طريقي ڪار جي سلسلي ۾ وضاحت ڪري رهيو هو. “آمريڪي آئين ۾ ترميم ڪرڻ جا ٻه طريقا آهن. هڪ ۾ ترميم ڪانگريس ۾ تجويز ڪئي ويندي آهي ۽ ٻي طريقي موجب ان تي ٻه ڀاڱي ٽي رياستن جي دستور ساز ميمبرن جي درخواست تي ڪانگريس جي گهرايل قومي ڪنوينشن ۾ غور ڪيو ويندو آهي. سينٽ يا ايوان نمائندگان ۾ منظور ڪيل ترميمي قرار داد جي شنوائي ضابطه ڪميٽي ۽ آئين ڪميٽي جي سامهون ٿيندي آهي. انهن ڪميٽين جي منظوري کانپوءِ ترميم هر رياست جي دستور ساز اسيمبلي ۽ سينيٽ ۾ پيش ڪئي ويندي آهي. ٽي ڀاڱي چار رياستون منظوري ڏيئي ڇڏين ته رٿيل ترميم آئين جو حصو بڻجي ويندي آهي.....”
ڪرسٽوفر رک وٽيءَ ۾ سگريٽ مروڙي اڇليو ۽ گلاس ڏانهن هٿ وڌايو. هن جون نظرون هڪ گهڙيءَ جي لاءِِ به اسڪرين کان نه هٽيون.
مبصر جو تبصرو جاري هو، “ڏهن بنيادي ترميمن جو آئين جو حصو بڻجڻ کانپوءِ 1789ع کان وٺي اڄ تائين ترميمن جي سلسلي ۾ پنج هزار ست سئو رٿون ڪانگريس جي سامهون پيش ٿي چڪيون آهن. انهن ۾ هر قسم جون ترميمون شامل آهن، جهڙوڪ صدارت جي جاءِ تي ٽه رڪني حڪمران ڪائونسل جو قيام، نائب صدر جي عهدي کي ختم ڪرڻ جي رٿ. يونائٽڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جو نالو بدلائي “يونائٽيڊ اسٽيٽس آف ارٿ” رکڻ جي رٿ. چونڊن جي طريقي ڪار ۾ تبديلي ۽ اهڙيون اڻ ڳڻيون رٿون. پر هيستائين پنج هزار ست سئو تجويز ڪيل ترميمن مان فقط چوٽيهه ترميمون آئين جو حصو بڻجي سگهيون. ڪنهن به ترميم جي سلسلي ۾ ووٽنگ جي لاءِ ڪا مهلت مقرر نه ڪئي وئي آهي. آمريڪا جي تاريخ ۾ سڀني کان جلدي منظور ٿيندڙ ترميم، 26 هين ترميم آهي. جنهن جي آڌار تي، ارڙهن سالن جي عمر ٿيڻ تي ووٽ ڏيڻ جو حق مڃيو ويو هو. اها ترميم ڪانگريس جي منظوريءَ کان پوءِ فقط ٽن مهينن ۽ ستن ڏينهن جي اندر منظور ڪئي ويئي.”
“هاڻ اچو 35 ترميم ڏانهن. اڄوڪي رات ان ترميم جي لاءِ فيصلو ڪندڙ ثابت ٿي سگهي ٿي. اها ترميم مخصوص هنگامي صورتحال ۾ پهرين ڏهن ترميمن کي معطل ڪري سگهي ٿي. جن کي انساني حقن جي قرار داد چئي سگهجي ٿو. ڪانگريس جا اڳواڻ ۽ صدر گلبرٽ ضرروت پوڻ تي ان ترميم کي قانون لاڳو ڪندڙ هٿيار طور استعمال ڪرڻ چاهين ٿا....”
“هٿيار!” صدر گلبرٽ جو آواز آواز اُڀريو. هن جي لهجي ۾ احتجاج هو. “هيءَ ڪهڙي بڪواس آهي؟” هن مبصر کي لفظن جي تباهي جو ٿورو به احساس ڪونهي. کيس اندازو ڪونهي ته هو ناظرين کي هڪ بحث هيٺ مسئلي تي ڪهڙو تاثر ڏيئي رهيو آهي. ڪاش! اهڙي ترميم منظور ٿي سگهي، جو هن جهڙن مبصرن کان ڇوٽڪارو حاصل ڪري سگهجي.”
“اوهين فڪر نه ڪريو.” ٿامسن چيو، “35هين ترميم هن جهڙن ماڻهن جي لاءِ ڪارگر ثابت ٿيندي.”
ڪرسٽوفر کي ڪيرن جون تيز نظرون ڪجهه چونديون محسوس ٿيون، هن نظرون چورايون ۽ اسڪرين ڏانهن متوجه ٿي ويو.
“.... آئين ڪميٽين جي منظوري کانپوءِ رٿيل 35هين ترميم رياستن جي ايوانن ۾ آخري فيصلي جي لاءِ پيش ٿي. ترقي پسند حلقن پاران ان جي محدود پئماني تي مخالفت ٿي. چار مهينا ۽ ٻه ڏينهن اڳ اهو مرحلو شروع ٿيو. شروع ۾ ته اها ترميم سولائيءَ سان رياستي ايوانن مان منظوري حاصل ڪندي ويئي. پر پوءِ ان جي رستي ۾ رڪاوٽون کڙيون ٿيڻ لڳيون. هن مهل تائين پنجاهه مان ستيتاليهه رياستون هن ترميم جي سلسلي ۾ فيصلو ڪري چڪيون آهن، يارهن رياستن انکي رد ڪري ڇڏيو آهي. جڏهن ته 36 رياستن ان جي حق ۾ فيصلو ڏنو آهي. آخري منظوريءَ جي لاءِ 38 رياستن جي تائيد ضروري آهي. گويا ٻن رياستن جي تائيد اڃا گهربل آهي. باقي ٽي رياستون وڃي بچيون آهن. انهن مان ٻه رياستون نيو يارڪ ۽ اوهيو جا ايوان ان ترميم جي سلسلي ۾ اڄ ووٽنگ ڪري رهيا آهن. اهو هڪ تاريخي مرحلو آهي. جنهن کي اوهين ڪجهه دير کانپوءِ نيٽ ورڪ جي ذريعي سنئون سڌو اسڪرين تي ڏسي سگهندا. ڪيلي فورنيا جو ايوان پنهنجو فيصلو هڪ مهينو کان پوءِ ٻڌائيندو. سوال اهو آهي ته ڇا ڪيلفورنيا جي فيصلي جي ڪا اهميت هوندي؟ جيڪڏهن اڄ انهن ٻنهي رياستن 35هين ترميم کي رد ڪري ڇڏيو ته پوءِ اها ترميم مئل قرار ڏني ويندي ۽ جيڪڏهن هنن ٻنهي رياستن اها منظور ڪري ورتي ته پوءِ اها ڪيليفورنيا جي فيصلي کانسواءِ ئي آئين جو حصو بڻجي ويندي ۽ صدر گلبرٽ کي وڌندڙ لاقانونيت کي منهن ڏيڻ جي لاءِ هڪ اثرائتو هٿيار ملي ويندو. اڄوڪي اهم ووٽنگ آمريڪا جي تاريخ جو رخ صدين تائين موڙي سگهي ٿي...... هاڻ اچو ته اسين اوهانکي نيو يارڪ اسيمبليءَ ۾ وٺي هلون. ووٽنگ جو عمل شروع ٿيڻ وارو آهي. بحث لڳ ڀڳ پُڄاڻي تي پهچڻ وارو آهي.....”
اسڪرين تي منظر بدلجي ويو. نيو يارڪ اسيمبليءَ ۾ ترميم جي حق ۾ آخري تقرير ٿي رهي هئي. “اوهانکي ياد ڏيارڻ ٿو چاهيان ته آمريڪا جو لکيل آئين ڪو آسماني ڪتاب ڪونهي.” مقرر چئي رهيو هو، “اهولچڪدار آهي. ان ۾ ترميم جي گنجائش آهي. اوهانکي ياد هوندو ته اهو آئين آزاد خيال جوانن لکيو هو. جيڪي اسان جا ابا ڏاڏا هئا. هو گهوڙا گاڏين ۾ سفر ڪندا هئا. کنڀن وارن قلمن سان لکندا هئا. هنن ڪڏهن بال پوائنٽ جو نالو به نه ٻڌو هو. ٽائپ رائيٽر، ٽيليويزن سيٽ، هوائي جهاز، ايٽم بم ۽ مواصلاتي سيارن جو نالو به نه ٻڌو هو؟ انهن کان اڻ ڄاڻ هئا. پر هنن هن ملڪ ۾ قانون جي بالادستيءَ جي لاءِ اسانکي اهو لچڪدار قانون ڏنو، جنهن کي اسين آئين ٿا چئون. کين احساس هو ته مستقبل ۾ انساني زندگيءَ جون تقاضائون بدلجي وڃڻ جي ڪري ترميم جي گهرج پوندي. اسانجي بزرگن بنيادي انساني حقن جي قرار داد منظور ڪئي هئي. پر هاڻ اهي حق امن امان جي صورتحال ۽ اسان جي جمهوري ڍانچي کي تباهه پيا ڪن. اهڙي حالت ۾ 35هين ترميم ئي اسان کي تباهيءَ کان بچائي سگهي ٿي. آئون اوهانکي اپيل ٿو ڪريان ته اوهين ترميم جي حق ۾ ووٽ ڏيو.”
اسيمبلي هال تاڙين سان گونج سان ٻُرائجي اٿيو. ڪيبينٽ روم ۾ آمريڪي صدر ۽ سندس ساٿي به تاڙيون وڄائي رهيا هئا. آمريڪي صدر چيو، “هي شخص وڏو جرئت مند آهي، هن بابت ڄاڻ حاصل ڪريو، اسين هن جي صلاحيتن مان “وائٽ هائوس” ۾ فائدو وٺي سگهون ٿا.” هڪ گهڙي ترسي هن چيو، “ووٽنگ شروع ٿيڻ واري آهي.”
ووٽنگ شروع ٿي چڪي هئي. اسيمبلي جي ميمبرن نالا واري واري سان پڪارجڻ لڳا. “ها” ۽ “نه” جا جواب هال ۾ گونجي رهيا هئا. ميمبرن جو تعداد ڏيڍ سئو هو. ووٽنگ جو مرحلو ڪافي ڊگهو هو. ڪرسٽوفر بي حد ٿڪل هو. هن جو ڌيان اسڪرين تان هٽي ڊائريڪٽر ايف بي آئي جي چهري تي ڄمي ويو. هو ڪافي بي چين نظر اچي رهيو هو. ڪرسٽوفر آمريڪي صدر ڏانهن ڏٺو. هو به ڪنهن بت جيان خاموش هو، هن جو چهرو بي تاثر هو. ڪرسٽوفر سوچيو، “ماڻهون ڇا به چون، پر هي وطن پرست، ديانتدار ۽ ذميوار ماڻهون آهن.” کيس سڪون جو احساس ٿيڻ لڳو. هو غلط ماڻهن جي وچ ۾ نه هو. ڪيرن ۽ ينگ جهڙن ماڻهن جي بدگماني بي بنياد هئي. کيس ڪرنل بيڪسٽر ياد اچي ويو. جنهن کيس ڊپٽي اٽارني جنرل بنائي اها ڏاڪن فراهم ڪئي هئي، هاڻ هو اٽارني جنرل هو ۽ ڪرنل بيڪسٽر اسپتال ۾ سڪرات جي حالت ۾ هو.
ڪرسٽوفر شروع کان ئي ڪرنل بيڪسٽر جو ٿورائتو هو. پر هاڻ کيس احساس ٿيڻ لڳو هو ته ڪجهه اتفاقن ۽ غلطين کيس اٽارني جنرل جي عهدي تائين پهچايو آهي. ڪرنل بيڪسٽر سندس پيءُ جو تمام ويجهو دوست هو، ڪرسٽوفر جي پيءَ وڪيل بنجڻ ٿي چاهيو. پر حالتون کيس واپار طرف وٺي ويون. ان جي تلافي هن ڪرسٽوفر کي قانون جي تعليم ڏياري ڪئي. هڪ وڪيل جي حيثيت سان هو پنهنجي پٽ جي ڪاميابين تي نه رڳو فخر ڪندو هو، پر پنهنجن دوستن کي پڻ ٻڌائيندو رهندو هو. جن ۾ ڪرنل بيڪسٽر پڻ شامل هو.
ڪجهه سالن جي وقفي کانپوءِ ٻه اهڙا واقعا ٿيا، جو ڪرنل بيڪسٽر جو ڪرسٽوفر ڏانهن وڌيڪ ڌيان ٿيڻ لڳو. انهن مان هڪ يونين جي وڪيل جي حيثيت سان ڪم ڪرڻ هو. ان حيثيت سان هن انساني حقن جي لاءِ ڪم ڪري شهرت حاصل ڪئي. فقط ان لاءِ ته هو اظهار جي آزاديءَ جو زبردست حامي هو. ان ڳالهه ڪرنل کي گهڻو متاثر ڪيو.
ڪجهه سالن کانپوءِ آڪلينڊ جي نئين اٽارنيءَ جي حيثيت سان هن ٽن شيدين کي پنهنجي انجام تائين پهچايو. انهن ٽنهي جي ڏوهن جي فهرست گهڻي ڊگهي ۽ ڀوائتي هئي. ايئن ڪرنل بيڪسٽر، ڪرسٽوفرکان وڌيڪ متاثر ٿيو. هن جي نظر ۾ ڪرسٽوفر انهن ماڻهن مان نه هو، جيڪي شيدين سان سندس رنگ جي بنياد تي وڌيڪ همدردي ڪندا هئا، پر ڪرنل کي اها خبر نه ئي ته ڪرسٽو فر جيڪو ڪجهه ڪيو، سو هن جو فرض هو. جڏهن ته ذاتي طور هو شيدين کي معاشري جو مظلوم طبقو سمجهندو هو، هو سمجهندو هو ته معاشرو خود کين ڏوهه ڪرڻ تي مجبور ٿو ڪري، تنهنڪري اصل ڏوهاري سماج آهي نه ڪي شيدي. پر بدقسمتيءَ سان قانون کي ڏوهن جي سببن سان ڪابه دلچسپي نه هئي. ڪرنل کي اها خبر نه هئي ته ڪرسٽوفر پنهنجي پريڪٽس جي دروان ڪيترن ئي شيدي ڏوهارين جي لاءِ ڪامياب قانوني ويڙهه وڙهي هئي ۽ ڪيترن ئي شيدين جي زندگي بچائڻ ۾ ڪامياب ٿيو آهي.
ڪرنل بيڪسٽر، ڪرسٽوفر کان متاثر هو. ڪرسٽوفر هن جو دوست جو پُٽ هو. تنهنڪري هن ڪرسٽو فر کي واشنگٽن گهرايو ۽ کيس پنهنجو ڊپٽي بڻايو. پوءِ ڪرنل بيڪسٽر بيمار ٿيو ته هن جي غير موجودگيءَ ۾ ڪرسٽوفر اٽارني جنرل بڻجي ويو. اهو ڪو معمولي عهدو نه هو. هاڻ هو ملڪ جي اهم ماڻهن ۾ شامل هو.
ڪمري ۾ ٿيندڙ گوڙ ڪرسٽوفر کي ڇرڪائي ڇڏيو. هن نظرون ڦيرائي ڏٺو ته صدر صاحب ڪرسيءَ تان ٽپ ڏيئي اٿي بيٺو. ڪمري ۾ موجود ماڻهن زور سان نعرو هنيو. ڪرسٽوفر ڇرڪي ٽي وي جي اسڪرين ڏانهن ڏٺو ۽ پوءِ ڪيرن ڏانهن، ڪيرن تاڙيون نه پي وڄايون.
“نيو يارڪ رياست 35هين ترميم جي منظوري ڏيئي ڇڏي آهي.” هن سرٻاٽ ڪندي ٻڌايس، ڪمري ۾ موجود هر شخص اٿي کڙو ٿيو. سڀ فتح جي احساس سان سرشار هئا.
“مبارڪ هجئي جناب صدر صاحب!” صدر جي پولنگ سيڪريٽري رونالڊ صدر کي مخاطب ٿي چيو. “اهو نهايت حيرت انگيز ۽ خوشگوار اپ سيٽ آهي.”
ايف بي آئي جي ڊائريڪٽر ڪرسٽوفر جا ڪلها لوڏي کيس چيو، “پيارا ڪيڏي نه وڏي خبر آهي.... آهي نه!”
“ٿامسن!” پٺيان صدر ايف بي آئي جي ڊائريڪٽر کي سڏيو. ٿامسن مڙي پويان ڏٺو، “خبر اٿئي! ڦيرو ڪيئن ڦريو اسيمبليءَ ۾ اسمٿ، جنهن جي آخري تقرير هئي، ڪمال ڪري ڏيکاريو، نه ته نيويارڪ رياست پڪ سان ترميم کي رد ڪري ڇڏي ها...... ايئن ٿي لڳو ته اها تقرير تنهنجي لکيل هجي.”
ٿامسن ڏند ٽيڙيندي چيو، “ٿي سگهي ٿو سائين اها تقرير منهنجي ئي لکيل هجي.”
ڪمري ۾ موجود سڀ ماڻهو کلڻ لڳا. ڪرسٽو فر به کلڻ لڳو. حالانڪه کيس پنهنجي کل جو سبب سمجهه ۾ نه آيو هو. پر هن پاڻ کي بد رنگ ثابت ڪرڻ نٿي چاهيو.
ان مهل صدر جي ذاتي سيڪريٽري مس ليجر اعلان ڪيو ته ماني لڳي چڪي آهي. سڀ ماني جي ميزن ڏانهن وڌيا، جلدي جلدي پليٽون ڀري اچي پنهنجي سيٽن تي ويٺا. اوهيو جي رياست ۾ ووٽنگ شروع ٿيڻ واري هئي.
ٽيلي ويزن تي هڪ انائونسر 35هين ترميم جو مضمون ٻڌائي رهيو هو. “ڪنهن به اندروني هنگامي صورتحال ۾ آئين جا پهريان اهي ئي فقرا معطل ٿي ويندا.” ترميم جو مضمون هن ريت آهي. نمبر 1، قومي سلامتي کي خطرو پيش اچڻ جي صورت ۾ انساني آزادي بابت حق معطل رهندا. 2، اهڙي ڪنهن خطري جي صورت ۾ صدر کي قومي سلامتي ڪميٽي ٺاهڻ جو اختيار هوندو. اها ڪميٽي سلامتي ڪائونسل سان گڏجي ڪم ڪندي. 3، ڪميٽي ۽ ڪائونسل ملڪ ۾ هنگامي حالتن جو اعلان ڪري سگهنديون. 4 ڪميٽي جو چيئرمين ايف بي آءِ جو ڊائريڪٽر هوندو. 5. هنگامي صورتحال جي خاتمي سان گڏ ئي انساني آزاديءَ جا حق بحال ٿي ويندا.”
ڪرسٽوفر اهو سڀ ڪجهه ڪيترائي ڀيرا پڙهي چڪو هو. پر هن مهل اهو سڀ ڪجهه ٻڌندي کيس بد مزگيءَ جو احساس ٿيو. ترميم جو لهجو ۽ لفظ، ٻيئي سخت هئا، هو فڪر مند ٿي ويو.
“ووٽنگ شروع ٿي رهي آهي.” صدر جو آوار ٻڌڻ ۾ آيو. “اوهيو اسيمبلي يقيني طور تي ترميم جي حق ۾ فيصلو ڏيندي، ايئن اڄ رات 35هين ترميم آئين جو حصو بڻجي ويندي.”
ڪرسٽوفر پليٽ هڪ پاسي رکي ۽ اسڪرين ڏانهن متوجه ٿي ويو. ووٽنگ شروع ٿي چڪي هئي. شروع ۾ ته “ها” ۽ “نه” جي وچ ۾ توازن هو پوءِ نه جو تعداد وڌڻ لڳو.
“اها حيرت ۾ وجهندڙ ڳالهه آهي.” انائونسر جو آواز اُڀريو، “سياسي پنڊتن جي اڳ ڪٿي اُبتي ٿيندي پئي نظر اچي.”
ڏسندي ئي ڏسندي نتيجا سامهون اچي ويا. اوهيو جي اسيمبليءَ ترميم رد ڪري ڇڏي هئي. ڪيبنيٽ روم ۾ غم جي لهر ڇائنجي ويئي. هر شخص مايوس نظر اچي رهيو هو. ڪرسٽوفر اک ٽيٽ ڪري ڪيرن کي ڏٺو، جيڪا هڪ پاڻمرادو مرڪ کي لڪائڻ جي ڪوشش ڪري رهي هئي. سڀ همراهه صدر جي چوڌاري گڏ ٿي ويا هئا. هر چهري تي مونجهاري جو تاثر هو.
صدر ڪلها لوڏيا ۽ پنهنجي پولنگ سيڪريٽري کي مخاطب ٿي چيو، “هي ڇا ٿيو رونالڊ؟ اسان ته سمجهيو ٿي ته اڄ رات ئي کٽي وينداسين.”
“جناب صدر آثار ته اهي ئي هئا ته ترميم اڪثريت راءِ سان منظور ٿي ويندي. اها تبديلي رڳو 36 ڪلاڪن جي اندر ظاهر ٿي آهي.” رونالڊ وراڻيو.
“جناب صدر، شايد ان سلسلي ۾ انائونسر وضاحت ڪرڻ وارو آهي.” صدر جي ايڊي ٽي وي انهن اشارو ڪيو.
“اجهو هينئر هينئر هڪ اطلاع مليو آهي.” انائونسر چئي رهيو هو “جيتوڻيڪ انهيءَ جي فوري طور تصديق ٿي نه سگهي آهي، پر اسانجي نمائندي کي ٻڌايو ويو آهي ته گذريل رات ۽ اڄ صبح جو ٽوني هيرس پنهنجي طوفاني مهم جي ذريعي صورتحال کي هڪ ئي ڌڪ سان بدلائي ڇڏيو هو. ٽوني هيرس جيڪو پاڻ کي بنيادي انساني حقن جو محافظ چئي ٿو. هڪ مهينو اڳ 35هين ترميم جي خلاف پنهنجي مهم شروعات ڪئي. هن جي لاءِ اوهيو جو اپ سيٽ وڏي ڪاميابي آهي. اسانکي ٻڌايو ويو آهي ته عين وقت تي ٽوني هيرس انهن اسيمبلي ميمبرن کي قائل ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويو. جيڪي اڃان تائين ڪنهن نتيجي تي نه پهتا هئا. ناظرين کي ياد هوندو ته ٽوني هيرس ڪنهن زماني ۾ ايف بي آئي ۾ ڪم ڪري چڪو آهي. بعد ۾ هو سٺو ليکڪ ۽ وڪيل ثابت ٿيو. هو بنيادي انساني حقن جي تحفظ جو زبردست حامي آهي. هن جو ريڪارڊ ٻڌائي ٿو ته ......”
“اسين هن جي ريڪارڊ کان چڱي پر واقف آهيون....” ٿامسن رڙ ڪندي چيو، “اسين ان ذليل شخص جي باري ۾ سڀ ڪجهه ڄاڻون ٿا.” پوءِ هو مڙيو ۽ معذرت واري لهجي ۾ صدر کي چيائين، “مونکي ان بدتميزيءَ تي معاف ڪريو. پر اهو ٽوني هيرس لائق ئي ان جي آهي. هو سدائين ڏوهارين جي پٺڀرائي ڪندو هو. تنهنڪري مون کيس ايف بي آئي مان ڪڍي ڇڏيو. آئون کيس چڱي طرح سڃاڻان ٿو....”
“ڇڏ کڻي انهن ڳالهين کي ٿامسن. نانگ ته نڪري ويو، هاڻ ليڪو ڪُٽڻ مان ڪو فائدو ڪونهي.” صدر کيس دلاسو ڏنو.”هاڻ اسانکي اهو سوچڻ گهرجي ته آئنده اهو شخص اسانکي نقصان پهچائي نه سگهي.”
ڪرسٽوفر گهڻو اپ سيٽ هو. ورنن ٿامسن جو ائين ڦاٽي پوڻ هن جي سمجهه کان مٿي هو. هن ورنن ٿامسن جي شخصيت جو اهو رخ اڳ ۾ نه ڏٺو هو. هن ڪيرن جو هٿ جهليو، جيڪا پاڻ به گهڻي مونجهاري جو شڪار لڳي رهي هئي. ان مهل صدر کيس اشاري سان سڏيو، هو ڪيرن جو هٿ ڇڏي صدر طرف وڌي ويو. ٿامسن صدر وٽ ئي بيٺو هو.
“حضرات! نيو يارڪ ۾ اسانجي ڪاميابي حيرت ۾ وجهندڙ هئي ته اوهيو ۾ اسانجي شڪست به غير متوقع هئي. گويا حساب برابر ٿي ويو. ان مان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته راءِ ڪيڏي نه غير مستحڪم هوندي آهي، هاڻ ڪيليفورنيا جي اهميت وڌي ويئي آهي. ڪيليفورنيا جو ووٽ فيصلو ڪندڙ هوندو. رونالڊ جو چوڻ آهي “هن وقت ڪيليفورنيا ۾ اسان جي پوزيشن سگهاري آهي، پر اها ڳالهه منهنجي لاءِ ڪافي ڪونهي اسين ڪيليفورنيا جي معاملي ۾ ڪو به خطرو کڻي نٿا سگهون. اسانکي پنهنجو سڀ ڪجهه داءُ تي لڳائڻو پوندو. ٿامسن ۽ ڪرس ...... اوهانکي پنهنجا سڀ وسيلا استعمال ڪرڻا پوندا.” صدر چيو، ٿامسن ۽ ڪرسٽوفر پنهنجا ڪنڌ هاڪار ۾ ڌوڻيا.
صدر سگار کي ڏندن سان ڪٽيو. ورنن ٿامسن لائٽر ٻاري کيس سگار دکائڻ ۾ مدد ڪئي. صدر هڪ ڪش هڻي ڪرسٽوفر کي چيو، “ڪرس ...... تنهنجو واسطو ڪيليفورنيا سان آهي نه!؟”
“هائو! آئون لاس اينجلس ۾ پرئڪٽس ڪندو رهيو هئس.”
“آئون چاهيان ٿو ٿه تون ڪيليفورنيا وڃ .... ۽ ترميم جي حق ۾ عام راءِ هموار ڪرڻ جي ڪوشش ڪر.” صدر چيو.
ڪرسٽوفر فڪر مند ٿي پيو، “آئون چئي نٿو سگهان ته آئون ان سلسلي ۾ فائديمند ثابت ٿي سگهندس يا نه ..... هن چيو. “البته چيف جسٽس هاورڊ جو ان رياست ۾ اثر رسوخ وڌيڪ آهي.”
صدر ناڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيو، “هاورڊ ڪجهه به نٿو ڪري سگهي. مونکي خبر پئي آهي ته هو اُن ترميم جي حق ۾ ڪونهي..... هونئن هڪ جج جو سياسي معاملن تي تبصرو ڪرڻ اثرائتو نٿو ٿئي.”
ڪرسٽوفر کي اها آئيڊيا پسند نه آئي. پر منجهس انڪار جي جرئت به نه هئي. “جيڪڏهن اوهين سمجهو ٿا ته اهو معاملو وڌيڪ اهم آهي ته پوءِ جيئن اوهين چوندا، تيئن ڪندس.”
“تمام گهڻو اهو اٿئي.” ڊائريڪٽر ٿامسن هن جي ڳالهه ڪٽيندي چيو، “آئون اڳ ۾ ئي عرض ڪري چڪو آهيان ۽ ٻيهر ٿو ڪريان ته اها ترميم گهڻي اهم آهي....... ان کانسواءِ شايد.... شايد اسين پنهنجي ملڪ کان ئي هٿ ڌوئي ويهون.”
“ٿامسن ٺيڪ پيو چيو، صدر تائيد ڪئي،” جڏهن وائيٽ هائوس به ڦورن ۽ قاتلن جي حملن کان محفوظ نه رهي ته پوءِ هن ملڪ ۾ ڪو به محفوظ ڪونهي. اسانکي هر قيمت اتي ها ترميم منظور ڪرائڻي آهي.”
ان مهل مس ليجر صدر کان معذرت ڪندي ڪرسٽوفر کي ٻڌايو ته سندس باڊي گارڊ ڪنهن ارجنٽ ڪم جي سلسلي ۾ ساڻس ڳالهائڻ ٿو چاهي. ڪرسٽوفر اجازت طلب نظرن سان صدر کي ڏٺو. صدر هاڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيو. “ايندڙ هفتي تائين آئون توکي پروگرام ٻڌائي ڇڏيندس. هاڻ تون ڀلي وڃ!”
ڪرسٽوفر ڪيرن کي وٺي ٻاهر نڪتو، جتي هن جو باڊي گارڊ “ايجنٽ هونگي” هن جو منتظر هو. “ڪهڙو مسئلو آهي هو گن،” ڪرسٽوفر پڇيس.
“سائين... ڪرنل بيڪسٽر کي هوش اچي ويو آهي پر ڊاڪٽرن جو چوڻ آهي ته هو ڪجهه ئي دير جو مهمان آهي. هن هوش ۾ ايندي ئي اوهان سان ملڻ تي زور ڀريو. هو چئي ٿو ته اوهان کي ڪا بنهه ضروري ۽ اهم ڳالهه ٻڌائن ٿو چاهي. مسز بيڪسٽر روئي مونکي التجا ڪئي آهي ته ڪيئن به ڪري اوهان کي ڪرنل بيڪسٽر تائين پهچايان.”
ڪرسٽوفر، ڪيرن جي لاءِ ڪار جو دروازو کوليو. پوءِ پاڻ به ويهي رهيو. “ٺيڪ آهي، اسانکي اسپتال وٺي هل.” هن ايجنٽ هوگن کي چيو. پوءِ هن زال کي مخاطب ٿي چيو، “خدا ٿو ڄاڻي ته ڪهڙو چڪر آهي.”
•