قسط 15
صدر صاحب جي پهرين ڪال ان مهل آئي هئي، جڏهن هيري ايڊورڊ ڪيسٽ کڻي ٿامسن جي آفيس ۾ گهڙيو هو. ٻي ڪال ان مهل آئي هئي جڏهن اها ڪيسٽ ٻڌي پئي وئي. ٿامسن سيڪريٽري کي چيو ته کيس چئو ته آئون موجود نه آهيان. پر ڪنهن به وقت اچي سگهان ٿو. ان کانپوءِ هو سڄي ڪيسٽ ٻڌي پوءِ ئي اٿيو.
هيري ٽيپ رڪارڊ آف ڪندي چيو. “ٻيهر ٻڌڻ چاهينءَ ٿو چيف؟”
“نه، هڪ ڀيرو ٻڌڻ ئي ڪافي آهي.” ٿامسن چيو. “مون کي مونکيءَ ڪيلي ڪلهه ئي آرگو سٽيءَ مان رپورٽ ڏني هئي. جنهن ڪري مونکي ڪا حيرت ڪانهي. مونکي خبر هئي ته اهو ئي ٿيندو. ۽ اهو ئي ٿيو، هاڻ بهتر آهي ته صدر صاحب کي فون ڪري هن جي واتان به ٻڌي وٺان.”
ان کانپوءِ هن پنهنجي سيڪريٽريءَ کي وائٽ هائوس جو نمبر ملائڻ جي لاءِ چيو. ڪجهه منٽن کانپوءِ هو صدر صاحب سان ڳالهائي رهيو هو.” مونکي افسوس آهي، جو اوهانکي اوسيئڙو ڪرڻو پيو.” هن معذرتي لهجي ۾ چيو “آئون اجهو ٿو اچان. ڪا خاص ڳالهه ڇا سائين؟”
“هائو! ورنن معاملو بگڙي ويو آهي. هاڻ 35هين ترميم کي مئل ئي سمجهه.” ٻي پاسان صدر چيو.
ٿامسن تعجب جو اظهار ڪيو. “ڇا پيا چئو سائين؟”
“چيف جسٽس هاورڊ مونکي فون کي هئي. هن موکان پڇيو ته مونکي آرگو سٽي جي باري ۾ ڪا خبر آهي. مونکي نالو ڪجهه ٻڌل لڳو. پوءِ مونکي ياد آيو ته ڪلهه رات تو بيورو جي تازين سرگرمين جي باري ۾ رپورٽ ڏيندي، آرگوسٽي جو ذڪر ڪيو هو. مون جواب ڏنو، هائو! اها هڪ ڪمپني ٽائون آهي. جنهن تي ايف بي آءِ ڪجهه سالن کان ڏوهن جي روڪ ٿام جي سلسلي ۾ نظر رکيو ويٺي آهي. مون اهو به ٻڌايو ته اها ريسرچ تون پيو ڪرين ۽ فائنل رپورٽ اٽارني جنرل کي پيش ڪندين.”
“اوهان صحيح چيس.”
“پر انهن سرگرمين جي باري ۾ هاورڊ جو خيال ٻيو آهي.”
ٿامسن ڇرڪڻ جو تاثر ڏيندي چيو. “مون سمجهيو ڪو نه ان سلسلي ۾ هن جو ٻيو ڪهڙو خيال ٿي سگهي ٿو.”
“هن چيو ته تون آرگوسٽي کي 35هين ترميم جي سلسلي ۾ تجربي طور استعمال پيو ڪرين. هن اهو به چيو ته اهي نتيجا تنهنجي لاءِ ڀلي خوش ڪندڙ هجن. پر انهن کيس ڏڪائي ڇڏيو آهي.”
“عجيب سمجهه ۾ نه ايندڙ ڳالهه آهي.”
“مون به اهو ئي چيس. پر هو پنهنجي ڳالهه تي ڳنڍ ٻڌيو بيٺو رهيو. هاڻ صورتحال اها آهي ته هو اسانجي خلاف آهي. هن چيو ته هو هيستائين ترميم جي مخالفت کان پاسو ڪندو رهيو آهي، پر هاڻ هو کلي سامهون ايندو.”
“اوهه..... معنيٰ هن اوهانکي ڌمڪي ڏني آهي.”
“هن چيو ته مونکي پاڻ 35هين ترميم جي خلاف ڳالهائڻو پوندو. ان صورتحال ۾ هو ماٺ ۾ رهندو. پر مون ائين نه ڪيو ته پوءِ هو ترميم جي مخالفت ۾ ڳالهائيندو.”
“هن جو دماغ خراب ٿي ويو آهي ڇا؟ هو ڪير ٿيندو آهي آمريڪي صدر کي حڪم ڏيڻ وارو.” ٿامسن ڪاوڙ مان چيو.”پوءِ اوهان کيس ڪهڙو جواب ڏنو.؟”
“مون چيس ته آئون ترميم جو حامي آهيان ۽ رهندس. ڇاڪاڻ ته مونکي ترميم جي خوبين جي خبر آهي. منهنجي خواهش اها ئي رهندي ته اها ترميم آئين جو حصو بڻجي وڃي.”
“پوءِ هن ڇا چيو؟” ٿامسن تشويش ظاهر ڪئي.
“هن چيو، آئون مجبور آهيان. استعفيٰ ڏئي، سياسي ميدان ۾ ان ترميم کي شڪست ڏيڻ جي لاءِ لهندس. هو اڄ شام جو لاس اينجلس وڃي رهيو آهي. سڀاڻي هو پام اسپرنگر واري سندس گهر ۾ گذاريندو. پوءِ هو ايمبسڊر هوٽل ۾ پريس جي سامهون پنهنجي استعفيٰ جو اعلان ڪندو ۽ گڏو گڏ قوم کي 35هين ترميم جي نقصانن کان واقف ڪندو. اهو کليل جنگ جو اعلان آهي.”
“ڇا هو سيريس آهي.”
“سئو سيڪڙو.... مون کيس سمجهائڻ جي گهڻي ڪوشش ڪئي پر هو مڃڻ جي لاءِ تيار نه هو. ان جو مطلب اهو ٿيو ته هن جي زبان کلندي ئي ترميم پنهنجي موت پاڻ مري ويندي. تنهنڪري کيل ختم سمجهه ورنن کيس روڪڻ جي ڪا اٽڪل سوچ.”
“آئون پڪ سان سوچيندس.” رسيور رکندي ٿامسن پنهنجي نائب کي مرڪ سان نوازيو. “اٽڪل ضرور سوچبي. ڪيئن هيري؟”
•
ان شام جو ڪرسٽوفر گهڻو خوش هو. ڪيترن ئي هفتن کانپوءِ هو پاڻ کي هلڪو ڦلڪو ۽ آزاد محسوس ڪري رهيو هو. هو گهر پهتو ته چيف جسٽس جو فون آيو. هو پنهنجي زال سان گڏ لاس اينجلس پهچي چڪو هو ۽ پنهنجي پام اسپرنگز واري گهر مان ڳالهائي رهيو هو. هن ٻڌايو ته هو صدر کي 35هين ترميم تي قائل ڪرڻ ۾ ناڪام ٿي چڪو آهي ۽ هاڻ پنهنجي واعدي تي عمل ڪرڻ وڃي رهيو آهي. يعني استعفيٰ!.
رسيور رکندي ئي ڪرسٽوفر ڪيرن کي سڀ ڪجهه ٻڌايو. هو گهڻو خوش ۽ مطمئن هو. 35هين ترميم پنهنجو موت پاڻ مرڻ واري هئي. اها خبر ٻڌي ڪيرن به گهڻي خوش ٿي. ڪرسٽوفر ان خوشيءَ ۾ ڪيرن کي “جوڪي ڪلب” ۾ ڊنر جي دعوت ڏني. هو ڊنر جي لاءِ نڪرڻ وارا ئي هئا ته فون جي گهنٽي وڄڻ لڳي. ڪرسٽوفر دل ئي دل ۾ اها دعا ڪرڻ لڳو ته اها آفيس مان نه هجي. هن جهٽڻو کنيو. “آئون اشمائيل ينگ پيو ڳالهيان!” ٻي پاسان آواز آيو. “مونکي سڃاتو؟”
ڪرسٽوفر مرڪيو. اهو نالو وسرڻ وارو نه هو. “هائو! .... مون سڃاتو..... تون ڊائريڪٽر ٿامسن جو سوانح لکڻ وارو جن آهين.”
“ڪاش!........ ڪاش!...... مونکي ان حوالي سان ڪڏهن به ياد نه رکيو وڃي.” ٻي پاسان ڳنڀير لهجي ۾ چيو ويو. “بهرحال! ڳالهه صحيح آهي. مسٽر ڪولنس! مونکي خبر آهي ته تون مصروف ماڻهو آهين. پر آئون توسان اڄ ِئي ملڻ ٿو چاهيان. آئون تنهنجو گهڻو وقت نه وٺندس.”
ڪرسٽوفر سواليا نظرن سان زال طرف ڏٺو ۽ پوءِ مائوٿ پيس ۾ چيائين، “سوري مسٽر ينگ! هن مهل ته آئون پروگرام ٺاهي چڪو آهيان. سڀاڻي آفيس ۾ ملاقات جو وقت طئي......”
“مسٽر ڪولنس! يقين ڪريو ته ڏاڍي اهم ڳالهه آهي، نه ته آئون اوهانکي بلڪل تڪليف نه ڏيان ها. پليز، منهنجو اوهان اڄ ئي ملڻ ضروري آهي.”
ينگ جي لهجي ۾ منٿ، ڪرسٽوفر کي ميڻ ڪري ڇڏيو. “ٺيڪ آهي مسٽر ينگ! آئون “جوڪي ڪلب” ۾ پنهنجي زال سان ڊنر ڪري رهيو آهيان. اوهين ساڍي اٺين وڳي پهچي وڃو. ڊنر اسان سان گڏ ڪجو.”فون رکي هن زال ڏانهن ڏٺو” مائينڊ نه ڪج پياري! بي حد اهم معاملو ٿي لڳي. جنهن شخص جي مون مداخلت قبول ڪئي آهي. اهو ڊائريڪٽر ٿامسن جي سوانح لکي رهيو آهي.”
“ڪا ڳالهه ڪونهي ڊيئر، هاڻ هلو به کڻي.” ڪيرن مرڪندي چيو، “مون ته سمجهيو ته منهنجو ڊنر ئي ڪينسل ٿي ويندو.... اها ته سستي جن ڇُٽي...”
•
جو ڪي ڪلب ۾ ينگ اڳ ئي هنن جي اوسيئڙي ۾ هو. ڪرسٽوفر، ڪيرن سان هن جي واقفيت ڪرائي. هنن جي ميز ريزرو هئي. هو ان تي وڃي ويٺا.
“تنهنجي ميزباني ڪندي خوشي پئي ٿي.” ڪرسٽوفر، شربت جو آرڊر ڏيڻ کانپوءِ چيو. هو ان مهل خوشگوار موڊ ۾ هو. ڪرسٽوفر پنهنجو جام کڻندي چيو. “35هين ترميم جي موت جي نالي گهڙي کي ترسي چيائين . “توکي خبر نه هوندي ته آئون هاڻ 35هين ترميم جو حامي نه آهيان.”
“اهڙي ڳالهه ڪونهي.” ينگ جواب ڏنو.
ڪرسٽوفر پنهنجي حيرت لڪائي نه سگهيو. “اهو ڪيئن ٿو ٿي سگهي. مون ته اڃان کليل طور تي ڪو به اعلان نه ڪيو آهي؟ توکي ڪين خبر پئي؟”
“اوهان کي وسري ويو آهي ته آئون ڊائريڪٽر ٿامسن جي نائب ليکڪ جي حيثيت سان ڪم پيو ڪريان. ڊائريڪٽر کي سڀ ڪجهه خبر آهي. آئون به اڻ ڄاڻ ناهيان.”
ڪرسٽوفر جو ڪجهه موڊ بدلجي ويو. “هونهه!.... هن کي خبر آهي.” ينگ هاڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيو.
“مونکي اڳ ۾ ئي سمجهي وڃڻ گهرجي ها.” ڪرسٽوفر وڌيڪ چيو. “هن جي باري ۾ منهنجو قائم ڪيل اندازو سدائين گهٽ ثابت ٿيو آهي. مونکي اها ڳالهه ذهن ۾ رکڻ گهرجي ته کيس هر ڳالهه جي خبر هوندي آهي.”
ٿوري دير خاموشي رهي. ينگ پنهنجو جام آڱرين ۾ نچائيندو رهيو. ايئن پي لڳو ڄڻ هو پنهنجي ڳالهه ٻڌائڻ جي لاءِ لفظن جي توڙ تڪ ڪري رهيو هجي. نيٺ هن پنهنجو وات کوليو. “اڄ مون توهان سان ملڻ ڪري ضروري سمجهيو. جو ان جا ٻه سبب هئا. هڪ جو واسطو اوهان سان آهي ۽ ٻي جو مونسان ۾ آئون پهرين کان شروع ڪندس.” اهو چئي هو هٻڪيو.
“چئو چئو.... کُلي ڳالهائي،” ڪرسٽوفر هن جو حوصلو وڌايو.
“آئون ڊائريڪٽر ٿامسن بابت ڳالهائڻ ٿو چاهيان.”
ڪرسٽوفر بيزاري جو اظهار ڪندي چيو. “آئون اڳ ۾ ئي چئي چڪو آهيان ته ٿامسن جي باري ۾ مونکي ڪا گهڻي خبر ڪونهي. هن جي ڪتاب جي سلسلي ۾ آئون تنهنجي ڪا گهڻي مدد نٿو ڪري سگهان.”
“اها ڳالهه ڪونهي.” ينگ جلدي وراڻيو. “ڪتاب جي ڳالهه هجي ته آئون اوهانجي ڊنر ۾ دخل نه ڏيان ها، آئون خود اوهان کي ٿامسن جي باري ۾ٻڌائڻ چاهيان ٿو.”
“مون اڃا به ڪجهه نه سمجهيو ته تون ڇا ٿو ٻڌائڻ چاهين. ۽ اهو ٻڌائڻ ايترو ضروري ڇو آهي.”
ڪيرن هٿ وڌائي، ڪرسٽوفر جو ڪلهو ڇهيو. “ڊيئر پليز! مسٽر ينگ کي ڳالهائڻ ته ڏي.”
ينگ ٿورائتين نظرن سان ڪيرن کي ڏٺو. ڪرسٽوفر جي بيزاري بدستور قائم هئي. پر زال جي التجا کي نظر انداز ڪرڻ مناسب نه هو.
“ٺيڪ آهي مسٽر ينگ چئو!” هن چيو.
“ڊائريڪٽر ٿامسن اوهانکي بلڪل پسند نٿو ڪري. “ينگ چيو. “آئون ڪافي وقت کان هفتي ۾ هڪ ڀيرو هن سان ملندو رهيو آهيان. پر گذريل ڪجهه قوت کان هو گم سم ۽ کويل کويل رهندو آهي. ڪڏهن ڪڏهن ته کيس منهنجي موجودگيءَ جو احساس به نه رهندو آهي. هو ڳالهائيندو آهي. فون رسيو ڪندو آهي. منهنجي سامهون پاڻ به فون ڪندو آهي. پنهنجا اهم ڪاغذ ميز تي ڇڏي ڏيندو آهي. جيتوڻيڪ هو گهڻو محتاط رهندو آهي ۽ منهنجي هوندي ڪا ڳالهه به نه ڪندو آهي. هاڻ هو مونکي بلائنگ پيپر کان وڌيڪ اهميت نٿو ڏي. معاملي جو ٻيو پاسو اهو آهي ته آئون هر ان شخص کي پسند ڪريان ٿو، جنهن کي ٿامسن ناپسند ڪري ٿو. ٿامسن جي ناپسنديدگي منهنجي نظرن ۾ ان شخص جي سٺائي جو دليل آهي. ان لحاظ کان اوهين منهنجا دوست آهيو. تنهنڪري مون اڄوڪي ملاقات تي زور ڀريو. جيئن اوهانکي خبردار ڪري سگهان.”
ڪيرن پريشان ٿي ويئي. پر ڪرسٽوفر سڪون سان چيو. “وضاحت ڪر.”
“ڳالهه هيءَ آهي ته....” ينگ جو آواز هلڪو ٿي ويو. “ته ٿامسن ۽ ايف بي آءِ اوهان بابت ڇنڊ ڇاڻ پئي ڪري.”
ڪيرن جو رنگ اُڏري ويو. “ان سان ڪهڙو ٿو فرق پوي. مون بابت ڇنڊ ڇاڻ ته ان وقت ٿي هئي. جڏهن صدر صاحب مونکي اٽارني جنرل مقرر ڪيو هو.” ڪرسٽوفر بي پرواهي مان وراڻيو.
“هي ڳالهه ٻي آهي اهو ته معمول موجب هو. گذريل مهيني مون کيس فون تي بيڪسٽر ۽ ڪنهن فادر جي حوالي سان اوهان بابت ڳالهائيندي ٻڌو هو. هاڻ هو اوهان بابت جيڪا ڇنڊ ڇاڻ پيو ڪرائي، اها ڌار نوعيت جي آهي، عام طور تي هو منهنجي موجودگي ۾ فقط آمريڪي صدر يا هيري ايڊورڊ جون فونون رسيو ڪندو آهي. ڪلهه منهنجي هوندي هن هڪ ڪال وصول ڪئي. آئون باٿ روم ۾ هليو ويس. پر دروازو ٿورو کليل ڇڏي ڏنم، ڳالهه ٻولهه ۾ ڪنهن حوالي سان اوهانجي نالو ورتو ويو. مونکي لفظ به لفظ ته ياد ڪونهي، پر هن چيو هو ته ڪوشش ڪندو رهه ۽ ملندڙن کي به چيڪ ڪر. اهو طئي آهي ته ڳالهه توهان بابت پي ٿي.”
ڪيرن ڇرڪي پڇيو. “هن ملڻ وارن کي به چيڪ ڪرڻ جي هدايت ڏني هئي؟”
“هائو!” ينگ چيو. ڪرسٽوفر ڏانهن ڏسندي چيائين،” ان جو مقصد فقط توهانکي بليڪ ميل ڪرڻ ٿي سگهي ٿو. مون ضروري سمجهيو ته اوهان کي خبردار ڪري ڇڏيان.”
“آئون اواهانجو ٿورائتو آهيان مسٽر ينگ.” ڪرسٽوفر پر خلوص لهجي ۾ چيو.
“مون سڄي زندگيءَ ۾ ايترو انا پرست شخص نه ڏٺو آهي.” ينگ جو لهجو تيز هو. “منهنجي خيال ۾ دنيا ۾ فقط هڪئي شخص کيس پسند ڪري ٿو ۽ ساڻس محبت ڪري ٿو. تنهن کانسواءِ باقي سڀ يا ته ڊپ سبب هن جو احترام ڪن ٿا، يا هن کان نفرت ڪن ٿا ۽ هن کي پسند ڪندڙ واحد شخص هيري ايڊورڊ آهي. هن جو نائب يا وري هن جي ماءُ هن کي چاهيندي هوندي.”
“واهه! مونکي ته اها خبر نه هئي ته ڪو هن جي ماءُ جيئري آهي.” ڪرسٽوفر دلچسپيءَ کانسواءِ رهي نه سگهيو.
“هن جي ماءُ جو نالو روزا ٿامسن آهي. 84 سال عمر اٿس. ٿامسن کيس الگزينڊريا ۾ هڪ فليٽ وٺي ڏنو آهي. هو هر هفتي ساڻس ملڻ جي لاءِ ويندو آهي. هن جو تمام گهڻو خيال رکندو آهي؟”
“ڪمال آهي، ان جو مطلب اهو آهي ته هن جي سيني ۾ به دل آهي” ڪرسٽوفر چيو ، “پر توکي هن جي ماءُ جي باري ۾ ڪيئن خبر پئي.”
“هڪ ڏينهن ڪا وساريل ڳالهه ياد ڪرن جي ڪوشش ڪري رهيو هو. ڳالهه ياد نه آيس ته هن بي اختيار چئي ڏنو. امان کان پڇندس، ائين مونکي خبر پئي ته هن جي ماءُ جيئري آهي. مون کيس ٻڌايو ته اهو منهنجي لاءِ هڪ انڪشاف آهي، هن چيو ته احتياط ڪندي هو پنهنجي ماءُ بابت رازداريءَ کان ڪم وٺندو آهي. هن هدايت ڪئي ته ڪتاب ۾ هن جي امڙ جي جيئري هئڻ بابت ڪا ڳالهه نه هئڻ گهرجي. البته ڪجهه حوالن سان هن جي واکاڻ ضروري آهي. پوءِ هن ان سلسلي ۾ مونکي ڪجهه پس منظر به ٻڌايو.”
“مسٽر ينگ!” ڪيرن چيو، “جيڪڏهن تون ٿامسن کي ايترو ئي ناپسند ٿو ڪرين ته پوءِ هن جي سوانح ڇو پيو لکين؟”
“ٻي ڳالهه آئون اها ئي ٻڌائڻ ٿو چاهيان.” ينگ چيو، “مون هن جي لاءِ ڪتاب لکڻ نٿي چاهيو، پر هن مونکي مجبور ڪيو. بليڪ ميلنگ جي ذريعي، هاڻ آئون اوهانکي سڄي ڳالهه ٿو ٻڌايان. ڪجهه سال اڳ آئون پنهنجي هڪ ڪتاب جي لاءِ مواد حاصل ڪرڻ جي سلسلي ۾پئرس ۾ رهيو آهيان. اتي مونکي برطانوي نسل جي پروفيسر هينڊرسن کان گهڻي مدد ملي. پروفيسر کي ڪميونسٽن سان همدردي ۽ ان قسم جي ٻين سرگرمين جي ڪري آمريڪا مان ڪڍيو ويو هو. پئرس ۾ رهڻ جي دوران آئون پروفيسر جي ڌيءَ سان محبت جا پيچ پائي ويٺس. هوءَ منهنجي پهرين ۽ آخري محبت آهي. هوءَ به مونسان محبت ڪندي هئي. تنهنڪري اسان شادي ڪرڻ جو فيصلو ڪيو، پر مسئلو اهو هو ته آئون اڳ ۾ ئي شادي شده هئس. اها ٻي ڳالهه آهي ته زال کان ڌار رهندو هئس. اسان پاڻ ۾ اهو ئي طئي ڪيو ته آئون نيويارڪ واپس اچي طلاق وٺندس. پوءِ ايميءَ کي گهرائي، هن سان شادي ڪندس، جيتوڻيڪ طلاق جو مسئلو ڏکيو ثابت ٿيو، پر جيئن تيئن ڪري منهن ڏيئي ويس. منهنجي اها به خوش بختي آهي ته منهنجي لکيل پهرين سوانح ئي سپر هٽ ثابت ٿي. مون ايميءَ کي آمريڪا اچڻ جي دعوت ڏني. ان دوران ڊائريڪٽر ٿامسن جي نظر انتخاب مونتي پئي ته آئون سندس سوانح لکان. هن مونسان رابطو ڪيو، مون نابري واري ڇڏي. ٿامسن کي انڪار ڪڏهن به قبول ناهي. هن مون بابت جاچ ڪرائي ۽ ايمي ۽ سندس مائٽن بابت سڀ ڪجهه ڄاڻي ورتائين. ان حوالي سان هن مونکي بليڪ ميل ڪيو ته جيڪڏهن مون هن جو ڪتاب نه لکيو ته هو اڻ وڻندڙ شخصيت قرار ڏيئي ايمي جي آمريڪا اچڻ تي پابندي وجهرائي ڇڏيندو. آئون ان شرط تي سندس ڪتاب لکڻ تي راضي ٿيس ته هو ايمي جي آمريڪا آمد جي معاملي ۾ مداخلت نه ڪندو. هاڻ توهان سمجهيو.”
“پنهنجي ڳالهه کي مڃرائڻ جو اهو ته ڏاڍو خراب طريقو آهي.” ڪيرن چيو.
“ته هاڻ تنهنجو مسئلو ڪهڙو آهي؟”
“مسئلو هي آهي ته ٿامسن مونکي بل ڪراس ڪيو. ٻه هفتا اڳ ڪتاب جي مواد جي سلسلي ۾ ٿامسن مونکي تمام گهڻا ڪاغذ ۽ ڪيسٽون ڏنيون ته انهن جا نقل ٺهرائي وٺان. انهن ۾ ڪيترا ڪاغذ اڳوڻي اٽارني جنرل بيڪسٽر جا هئا. آئون انهن جا نقل ٺهرائي رهيو هئس ته جيئن اصل واپسي ڪري ڇڏيان. ڪالهه انهن ڪاغذن مان مونکي هڪ ميمو مليو جيڪو ٿامسن پاران بيڪسٽر کي موڪليو ويو هو. ان ميمو موجب آمريڪا ۾ ايمي هينڊرسن جي داخلا تي پابندي وجهڻ جي سفارش ڪئي وئي هئي. ٿامسن شايد اهو ميمو موڪلڻ وساري ويٺو هو. اهو آهي سڄو چڪر. مون جنهن شرط تي ڪتاب لکڻ قبوليو، اهو ان شرط تان به ڦري ويو. هو مونکي انڪار جي سزا ڏيئي رهيو آهي. آئون هن کان ڊنل آهيان ۽ ساڻس اُلجهڻ نٿو چاهيان. اميگريشن جو کاتو اوهان وٽ آهي. يقين آهي ته ان ميمو جي ڪاپي اميگريشن آفيس جي ريڪارڊ ۾ به هوندي. هاڻ فقط اوهين ئي منهنجي مدد ڪري سگهو ٿا.”
“هائو! اهو منهنجو کاتو آهي. تون درخواست ۽ ٻيا ضروري ڪاغذ پڻ مونکي آڻي ڏي. آئون منظوري ڏيئي ڇڏيندس.” ڪرسٽوفر بنا هٻڪ جي چيو.
“مسٽر ڪولنس! اوهين اندازو نٿا ڪري سگهو ته اوهان مونکي ڪيڏي وڏي خوشي ڏني آهي. اوهين منهنجي احسان منديءَ جو اندازو به لڳائي نٿا سگهو.”
“ان ۾ احسان منديءَ جي ڪهڙي ڳالهه آهي.” ڪرسٽوفر مرڪندي چيو. “آئون فقط انصاف جون تقاضائون پوريون ڪري رهيو آهيان ۽ تون اُلڪو نه ڪر، ٿامسن کي به خبر نه پوندي.... تون پنهنجو ڪم ڪندو رهه.”
ڪيرن اڃا به ٿامسن جي باري ۾ مونجهاري ۾ هئي. “ڪمال آهي هي شخص ماڻهن جي نجي زندگي ۾ ائين مداخلت ڪري رهيو آهي. اها ته بي حيائي جي ڳالهه آهي. مونکي ته يقين ئي نٿو اچي.”
ينگ ڪنڌ ڌوڻي چيو. “آئون بدزباني تي معافي ٿو گهران، پر ڊائريڪٽر ٿامسن دنيا جو ذليل ترين ماڻهو آهي. مسٽر ڪولنس! منهنجي يا اوهانجي زندگي جي ڪتاب جو ڪو به صفحو، ڪا به سٽ هن کان ڳجهي نه ٿي رهي سگهي. آئون ته ان نتيجي تي پهتو آهيان ته هو هن ملڪ جو سگهارو شخص آهي ۽ 35هين ترميم کانپوءِ ته هو ملڪ جي اڇي ۽ ڪاري جو مالڪ بڻجي ويندو.”
“ترميم ڪڏهن به پاس نه ٿيندي. “ڪرسٽوفر چيو. “ترميم سڀاڻي مري ويندي ۽ اسين ٻيهر جي اُٿنداسين.... مسٽر ينگ هاڻ تون ڪو به الڪو نه ڪر.”
•
ان رات ڪيرن، نائيٽ ڊريس پائڻ مهل فيصلو ڪري ورتو ته هوءَ ڪرسٽوفر کي سڀ ڪجهه ٻڌائي ڇڏيندي. پر بيڊ روم ۾ پهتي ته ڪرسٽوفر سمهي چڪو هو. هوءَ ڏاڍي محبت سان کيس ڏسندي رهي. ڪيترن ئي هفتن جي ذهني بار کان ڇوٽڪارو حاصل ڪري اڄ هو پرسڪون ننڊ سمهي رهيو هو. تنهنڪري هن جي ننڊ خراب ڪرڻ جو ڪو سبب نه هو. هوءَ بستري تي هن جي پاسي ۾ ليٽي پئي. هو دير تائين ڇت کي گهوريندي ۽ سوچيندي رهي. ٿامسن بابت ينگ جي ڳالهه ٻولهه کيس ڊيڄاري ڇڏيو هو. ينگ چيو هو ..... “اسانجي زندگيءَ جي ڪا به سٽ هن جي نظرن کان لڪيل ڪونهي.” هوءِ فورٽ ورٿ ۽ ٽيڪساس ۾ گذريل پنهنجي ماضي کي ياد ڪندي رهي ۽ سندس وجود تي قابض ٿيندڙ ڊپ جي اوندهه جي چادر تيز ٿيندي ويئي.
“ڪرس ڊارلنگ!” هن ستل ڪرسٽوفر کي ان توقع تي سڏيو ته هو متان جاڳندو هجي ۽ هن جي ڳالهه ٻڌي وٺي. “آئون توکي هڪ ڳالهه ياد ڏيارڻ ٿي چاهيان. جيڪا مونکي اڳ ۾ ڪڏهن به توکي ٻڌائڻ جو موقعو ملي نه سگهيو. پر هاڻ محسوس پئي ڪريان ته ان جي توکي خبر هئڻ گهرجي. توسان ملاقات کان ڪجهه اڳ جي ته ڳالهه آهي اها ڪرس ڊارلنگ!.... پليز.... منهنجي ڳالهه ٻڌ.”
پر ڪرس بي خبر سو پيو هو. ڪيرن ٿڌو ساهه کنيو ۽ پاسو ورايو. هوءَ ماضي جي باري ۾ سوچي رهي هئي ۽ مستقبل جا خدشا هن جي سامهون هئا. هو ڪافي دير تائين اوندهه ۾ اکيون کوليو، خوش اميديءَ جي روشني ڳولهيندي رهي. پوءِ ننڊ ذهن ۾ وڌيڪ اوندهه لاهي ڇڏيس.
•
ايڊگر هوور بلڊنگ ۾ لنچ مان واندو ٿي هيري پنهنجي آفيس مان نڪري آيو. بلڊنگ جي پهرين ماڙ تي ايف بي آءِ جي ڪمپيوٽر ڪمپليڪس هو. سڄو رستو هن جي ذهن ۾ ٿامسن جا چيل لفظ گونجي رهيا هئا. “ڪرسٽوفر ڪولنس جي ماضي جي چڱي طرح ڇنڊ ڇاڻ ڪرائي، هن جو جنهن به شخص سان ڪڏهن به ڪو واسطو هيو هجي ته ان کي چڱي طرف چيڪ ڪر.” ان هدايت کانپوءِ هيري پنهنجا هڙئي وسيلا استعمال ڪندي، ان ڪم جي شروعات ڪئي. ايجنٽن جو تعداد گهٽ نه هو. ريگيولر فورس کانسواءِ ڏهه هزار اسپيشل ايجنٽ اهڙا هئا. جيڪي آف دي ريڪارڊ هئا. هو نه رڳو پنهنجي ڪم ۾ ماهر ۽ تجربيڪار هئا، پر ڊائريڪٽر ٿامسن جي وفادارن مان هئا. ٿامسن ۽ هيري سڀني کان وڌيڪ اعتبار انهن ئي ايجنٽن تي ڪندا هئا.
انهن ايجنٽس وڏي محنت سان ڪم شروع ڪيو هو. هيستائين ڪرسٽوفر ڪولنس جي سڄي زندگي کليل ڪتاب جيان هن جي سامهون اچي چڪي هئي. هڪ هڪ گهڙي جا تفصيل، ريڪارڊ ۽ ثبوت سميت هن جي سامهون اچي چڪا هئا. اهوئي حال هن جي دوستن يارن ۽ مٽن مائٽن جو به هو. پر جيڪي نتيجا هن جي سامهون آيا هئا، اهي هيريءَ جي لاءِ بيحد مايوس ڪندر هئا. ماضي جي هر هڪ ڪوٺڙي جو دروازو کوليو ويو هو. پر ڪنهن به ڪوٺيءَ مان ڪوڌ پارو لاش نه مليو هو. ڪرسٽوفر ڪولنس جي زندگي بي داغ هئي. هن سڄي زندگي ۾ ڪڏهن به قانون جي ڀڃڪڙي نه ڪئي هئي. هو ڪنهن به اخلاقي سطح کان هيٺ نه ڪريو هو. هيري جي لاءِ اها ڳالهه يقين کان ٻاهر هئي. هڪ آزاد سماج ۾ اهو تصور ڪيئن ٿي پي سگهيو ته ڪو شخص، هر گهڙي لڏڻ لمڻ کان بچيو هجي. انسان ڏاڍو گهرو هوندو آهي. گهرائي ۾ جانچيندو وڃ، ڪٿي نه ڪٿي ڪو گند جو ڍڳ ضرور ملي ويندو.
هن ٿامسن کي ان جاچ جي اڳڀرائي کان باخبر رکيو هو. هونئن به ٿامسن کي ننڍن ننڍن تفصيلن سان ڪڏهن به دلچسپي نه هوندي هئي. کيس ته فقط نتيجن سان غرض هوندي هئي. هيريءَ ڪڏهن به ٿامسن کي روزاني ناڪامين جا تفصيل نه ٻڌايا. هو روزانو کيس فقط ايتروڪ ٻڌائيندو هو ته جاچ جاري آهي. روزانو هو اهو سوچيندو هو ته اڄوڪو ڏينهن ڪجهه سٺو هوندو.
ان ڏينهن به هو وڏي اعتماد سان ڪمپيوٽر ڪمپليڪس پهتو. ڪمپليڪس جو مشيني ماحول سدائين کيس اعتماد بخشيندو هو. اهي انسان نه پر بلدڊ هائوڊ نما مشينون هيون جيڪي پنهنجي شڪار جو تيسيتائين پيڇو ڪنديون هيون، جيسيتائين کيس وڃي نه جهلين، اهي مشينون ڪڏهن به ناڪام نه ٿينديون هيون.
ڪمپليڪس ۾ گهڙندي ئي هن ميري ليپمرٽ کي ڳولهيو. جيڪا اُتي جي انچارج هئي. هڪ آپريٽر کيس ٻڌايو ته ميري ڪيڏانهن ٻاهر ويل آهي. هيري ماٺ ڪيو، ڪمپيوٽر نيٽ ورڪ کي ڪم ڪندو ڏسندو رهيو. کيس يقين هو ته جلد ئي هو چيف کي ڪا سٺي ۽ خوش ڪندڙ خبر ڏيندو.
ميريءَ کيس ڇرڪائي ڇڏيو. “هيلو هيري!” هيري ڪنڌ مٿي کڻي ڏٺو ميري هن جي سامهون بيٺي هئي. “مون توکي گهڻي دير انتظار ته نه ڪرايو.” ميريءَ پڇيو.
“نه! .... ٻُڌاءِ ته اڄ ڪهڙيون خبرون آهن؟” هيريءَ جو لهجو خوشگوار هو.
“منهنجي آفيس ۾ هل.”
هو ٻيئي آفيس ۾ هليا ويا. ميري فائر پروف فائلنگ ڪيبينٽ کي غير مقفل ڪيو. هيري کيس واکاڻيل نظرن سان ڏسندو رهيو. هو چيف جي حسن جي ذوق کي ساراهڻ کانسواءِ رهي نه سگهيو. 32هن سالن جي ميري ليمپرٽ ڏاڍي سهڻي هئي. ان ڳالهه جي ڪنهن کي به خبر نه هئي ته هوءَ ڪمپيوٽر ڪمپليڪس جي انچارج هئڻ کانسواءِ چيف جي هفتي ۾ هڪ ڏينهن جي محبوبه به هئي. ان راز جي فقط هيريءَ کي خبر هئي. چيف به انساني ڪمزورين کان خالي نه هو. پر هو عام ماڻهن جي ابتڙ پاڻ کي بليڪ ميلنگ جي ننڍي کان ننڍي امڪان کان به محفوظ رکندو هو.
ميريءَ ڪيبنٽ مان لفافو ڪڍيو ۽ هيريءَ ڏانهن وڌايو. “هي بنهه تازي ڊيٽا اٿئي.”
هيريءَ لفافي مان ڪاغذ ڪڍيا، انهن جو جائزو ورتو ۽ پوءِ بيزاريءَ مان چيائين. “لک لعنت هجيس! اڃا به ڪجهه ناهي مليو.”
“هائو! ائين ته آهجي، هي معاملو مايوس ڪندر....” ميري اڃا پنهنجي ڳالهه پوري ئي نه ڪئي، جو فون جي گهنٽي وڳي. ميريءَ فون کنيو، ڪجهه گهڙيون ٻڌندي رهي، پوءِ چيائين. “واقعي.....؟ اجهو آيس.” پوءِ هوءَ هيري کي مخاطب ٿي. “سڃاڻپ ڊويزن ۾ ڪا نئين خبر آئي آهي. هن ڪيس بابت تون منهنجو هتي اوسيئڙو ڪر.” ايئن چئي هوءَ هوا جي جهونڪي جيان ڪمري مان نڪري ويئي.
هيري ڪجهه دير خالي ذهن جي ڪيفيت ۾ ويٺو رهيو. پوءِ هو ڊائريڪٽر ٿامسن جي باري ۾ سوچڻ لڳو. کيس ٿامسن سان عشق هو. هو ٿامسن جي خوشي جي لاءِ دنيا جو هر ڪم ڪري ٿي سگهيو. هو ٿامسن جي لاءِ پنهنجي زندگي قربان ڪري سگهي ٿو. ان جو سبب هي هو ته ٿامسن سدائين هن جو خيال رکيو هو. هيري ننڍي هوندي ئي پيءُ جي پاڇي کان محروم ٿي ويو هو. ٿامسن هن جي لاِءِ پيءُ جو متبادل هو. جنهنجي کيس ڪڏهن شفقت ميسر نه ٿي سگهي هئي. ٿامسن جي محبت جي نالي ۾ هيري پاڻ کي ايف بي آءِ تان قربان ڪري سگهيو ٿي. هن شادي به نه ڪئي هئي ۽ مڪمل طور تي ڪنواري زندگي گذاري رهيو هو. ٿامسن هن جو آئيڊيل هو ۽ هو پاڻ کي آمريڪا جي ان عظيم ترين پٽ جو وفادار نوڪر سمجهندو هو.
هڪ ڀيرو ٻيهر ميري ليمپرٽ کيس ڇرڪائي ڇڏيو. هن ڀيري هن جي چپن تي ڏاڍي سهڻي فاتحانه مرڪ هئي. هن ڪجهه ڪاغذ ۽ فنگر پرنٽس جا ڪجهه سيٽ هيري جي هنج م اڇليا. “گڊ نيوز هيري. مبارڪ هجئي!.”
“هي ڇا آهي؟” هيريءَ ڇرڪي پڇيو.
“پاڻ ڏسي وٺ!”
هيريءَ پهرين فنگر پرنٽس جو جائزو ورتو. پوءِ ڪاغذن ڏانهن ڌيان ڏنائين. شروع ۾ هن جي منهن تي مونجهاري جو تاثر هو. پوءِ اهو تاثر ختم ٿي ويو. “مائي گاڊ!” هن چيو ۽ هن جون واڇون تڙي ويون.
•