قسط 21
اُهي ٽئي ويٺا وقت گذاريندا رهيا، ينگ هاڻ هن جي آخري اميد هو، ان ڳالهه جو به امڪان هو ته ٿامسن کيس ‘اي جي جي’ جنوري کيس ڪاپي ڪرڻ جي لاءِ ڏنو هجي ان صورت ۾ آر دستاويز اڃا به هنن جي هٿ چڙهي سگهيو ٿي، هو ويٺا گهڙي ڏسندا رهيا، هڪ هڪ منٽ ڳڻيندا رهيا، يارهين بجي تائين جي اوسيئڙي هنن جي شڪل ئي بگاڙي ڇڏي. هنن فيصلو ڪيو ته باقي انتظار ينگ جي گهرجي ٻاهران هلي ڪجي، هو ٽوني جي ڪار ۾ ويٺا ۽ فريڊر ڪس برگ ڏانهن روانا ٿي ويا، هڪ ڪلاڪ پنجن منٽن کانپوءِ هنن ينگ جي بنگلي جي سامهون ڪار بيهاري ۽ ڪرسٽوفر لهي ڪيترائي ڀيرا ڪال بيل دٻائي، پر ينگ اڃا واپس نه آيو هو، کين اوسيئڙي جو هڪ ٻيو عذاب ناڪ ڪلاڪ گذارڻو هو.
هڪ لڳي پنجن منٽن تي هڪ ڪار جون لائيٽون نظر آيون اها هڪ ڳاڙهي رنگ جي اسپورٽس ڪار هئي، جيڪا بنگلي جي “ڊرائيو وي” ۾ داخل ٿي، ينگ ڪار مان لٿو ۽ ڪار جو دروازو بند ڪيائين،پوءِ هن شڪي نظرن سان ٽوني جي ڪار کي ڏٺو ۽ تيزيءَ سان پنهنجي بنگلي ڏانهن وڌيو.
ڪرسٽوفر هن جي پويان لڳو، گڏوگڏ هن رڙ به ڪئي، “ينگ هيءَ آئون آهيان ڪرسٽوفر”
ينگ دروازو کولي گهر ۾ گهڙڻ وارو هو، جو سڏ ٻڌي بيهي رهيو، ٽوني ۽ وان ايلن ينگ جي پويان هئا.
“خدا جي پناهه!” ينگ اطمينان جو ساهه کڻندي چيو،”تو ته مونکي ڊيڄاري ڇڏيو ..... مون سمجهيو ته اڄ ڦر جي ويس.” پوءِ هن کي ٽوني ۽ وان ايلن نظر آيا.
“هي .... هيتري رات جو ...”
“آئون توکي اهو سمجهايان ٿو” ڪرسٽوفر جلدي جلدي تعارف ڪرايو، پوءِ ينگ کي چيائين،”تون اسانجي مدد ڪري سگهين ٿو ... آئون توکي ٻُڌائي نٿو سگهان ته معاملو ڪيترو نه اهم آهي.”
“اندر اچو.” ينگ چيس
“سڀ ڊرائنگ روم ۾ وڃي ويٺا ينگ جيڪٽ لاهيندي چيو، “هاڻ ٻڌايو ... رات جو هڪ بجي اوهانکي مون سان ڪهڙو ڪم اچي پيو آهي آئون ته صفا بيڪار ماڻهو آهيان.”
“تون پنهنجي اهميت کان واقف ناهين ينگ !”ڪرسٽوفر چيس” پهرين اهو ٻڌائي ته تون 35 هين ترميم کي رد ٿيندي ڏسڻ چاهين ٿو يا نه؟”
“ان لاءِ ته آئون دنيا جو هر ڪم ڪري سگهان ٿو، پر مسٽر ڪولنس، هاڻ اهو ممڪن ڪونهي، سڀاڻي شام بلڪ اڄ جي شام ڪيلي فورنيا سينٽ ان جي توثيق...”
“هڪ امڪان اڃا به آهي ۽ ان جو مدار توتي آهي ... تون ٿامسن جي ڪتاب جي سلسلي ۾ تحقيقاتي مواد ڪٿي رکندو آهين؟”
“پاسي واري ڪمري ۾ .... مون ان کي اسٽڊي بنائي ورتو آهي... ڏسڻ چاهيو ٿا؟” ينگ چيو
هو پاسي واري ڪمري ۾ هليا آيا دريءَ جي ڀرسان هڪ ميز هئي، جنهن تي ڪاغذن جو ڍڳ پيو هو، هڪ پاسي آءِ بي ايم جو ٽائيپ رائٽر رکيو هو، سامهون واري ڀت سان گڏ هڪ ڊرائنگ ٽيبل لڳل هئي، ان تي به ڪاغذن جو ڍڳ رکيو هو ميز جي هڪ ڪنڊ ۾ ٽيپ ڪارڊ پيو هو، ڀرسان ئي ٻه پور ٽيبل ٽيپ ريڪارڊ رکيا هئا، جيڪي شايد ڪيسٽن جي ڪاپي جي سلسلي ۾ استعمال ٿيندا هئا، ٽين ڀت سان گڏ به فائلنگ ڪيبنيٽ رکيل هيون.
“هي منهنجو ڪٻاڙ خانو آهي.” ينگ معذرت واري لهجي ۾ چيو، “پر ڇا ڪريان. آئون شين کي ائين ئي پکيڙي ڪم ڪرڻ جو عادي آهيان ۽ ها ته مسٽر ڪولنس! آئون اوهانجو ٿورائتو آهيان، آئون ۽ ايمي سڄي عمر اوهانجا ٿورائتا رهنداسين.”
“اها فضول ڳالهه آهي، البته هينئر مونکي تنهنجي مدد جي ضروت آهي، ان جو واسطو ٿامسن جي ڪتاب جي سلسلي ۾ تنهنجي ريسرچ سان آهي، پر شرط اهو آهي ته منهنجي گهربل شيءِ موجود هجي.”
ينگ فڪر مند نظر اچڻ لڳو،”آئون هر ممڪن خدمت جي لاءِ حاضر آهيان.”
هن چيو، “پر اوهانکي خبر آهي ته هي سڄو مواد ڳجهي نوعيت جو آهي مون ورنن ٿامسن سان پنهنجي عزت جو قسم کڻي واعدو ڪيو هو ته اهي شيون ڪنهن کي به نه ڏيکاريندس ...؟ جيڪڏهن کيس خبر پئجي وئي ته مون اوهانکي ڪجهه ڏيکاريو آهي ته ...! هو چوندي چوندي بيهي رهيو...” پوءِ مضبوط لهجي چيائين، “لعنت هجيس، اوهان منهنجي لاءِ وڏو خطرو کنيو آهي ... ته ڇا آئون اوهانجي لاءِ ڪو خطرو کڻي نٿو سگهان ... ٻڌايو اوهانکي ڇا کپي ؟”
“توکي ياد آهي ته ان رات ڊنر جي دوران تو ٻڌايو هو ته ٿامسن توکي ڪرنل بيڪسٽر جي ڪجهه فائيلن جا نقل ٺهرائڻ جي لاءِ ڏنا آهن ان هن ۾ ڪجهه ڪيسٽون به هيون.”
“هائو! سڀني فائيلن جا نقل ٺهرائي چڪو آهيان .... پر ڪيسٽون....”
ڪرسٽوفر جي دل ٻڏڻ لڳي.
“ڪيسٽن تي ڪم اڃا به جاري آهي.” ينگ چيو،” ان هن جي لاءِ مون کي ٻيو ٽيپ مسواڙ تي وٺڻو پيو، ڪجهه ڪيسٽن جي ڪاپي ڪرڻ جو ڪم اڃا به رهيل آهي.”
“ڪرنل بيڪسٽر جي ڪيسٽن جي باري ۾ ٻڌائي،؟” ڪرسٽوفر پڇيس
“ڪرنل بيڪسٽر جي رڪارڊ مان ٿامسن مونکي جيتريون ڪيسٽون ڏنيون هيون، آئون انهن جي ڪاپي ٺهرائي چڪو آهيان.”
“تو ڪا ڪيسٽ ٻُڌي به آهي.”
“نه اڃا تائين ٻڌڻ جو نه موقعو مليو اٿم نه ئي فرصت.”
“اصل ڪيسٽ ڪيڏانهن ڪيئي...؟”
“انهن جون ڪاپيون ٺهرائي ٿامسن کي واپس ڪري ڇڏيون اٿم، انهن جون ڪاپيون مون وٽ آهن.”
“توکي ڪيئن خبر پوندي ته ڪهڙي ڪيسٽ ۾ ڇا آهي؟”
“مون هر ڪيسٽ تي اصل ڪيسٽ جو عنوان به لکي ڇڏيو آهي”
“مونکي هڪ اهڙي ڪيسٽ جي ڳولا آهي، جنهن تي اي جي جي جنوري، لکيل هجي.”
“اجهو ٿو ڏسان.” اهو چئي ينگ هڪ فهرست چيڪ ڪرڻ شروع ڪئي ڪرسٽوفر بيچيني مان کيس ڏسڻ لڳو. ڪجهه گهڙين کانپوءِ ينگ خوش ٿيندي ٻڌايو،” هائو، موجود آهي.”
“توکي يقين آهي ته ان ڪيسٽ جي ڪاپي تو وٽ آهي؟” ڪرسٽوفر جي لهجي ۾ بي يقيني هئي.
“سئو سيڪڙو يقين اٿم.”
“واهه ....” ڪرسٽوفر سوڀاري لهجي ۾ رڙ ڪئي ۽ ينگ سان ٻکجي ويو. “ينگ! تون تصور به نٿو ڪري سگهين ته تو ڪيڏو نه وڏو ڪم ڪيو آهي.”
ينگ جي نظرن ۾ مونجهارو هو، هن جي سمجهه ۾ ڪجهه به نه پي آيو “مون! مون ڇا ڪيو آهي؟”
“تو اسان کي آر دستاويز فراهم ڪيو آهي.”
“آر دستاويز ؟.... اها وري ڪهڙي بلا آهي.”
“ان چڪر ۾ نه پئو..” ڪرسٽوفر هيجاني لهجي ۾ چيو، “تون اسان کي اها ڪيسٽ ٻڌائي”
ينگ، ڪيسٽ، ٽيپ رڪارڊ ۾ لڳائي، ڪرسٽوفر، ٽوني هيرس ۽ وان ايلن ميز جي ويجهو اچي ويا، هو پنهنجي هيجاني ڪيفيت لڪائڻ ۾ ناڪام ٿي رهيا هئا، ينگ، ٽيپ رڪارڊ جو پلگ ساڪٽ ۾ لڳايو؟ نظرون کڻي هنن کي ڏسندي چيائين،” خبر ڪونهي ته ڪهڙو چڪر آهي بهرحال، اوهين ڪيسٽ ٻڌڻ جي لاءِ تيار آهيو ته آئون به تيار آهيان.”
“اسين تيار آهيون.” ڪرسٽوفر چيو ۽ پاڻ اڳيان وڌي پلي جو بٽڻ دٻايائين. ڪيسٽ چرپر ۾ آئي، هڪ گهڙي کانپوءِ ڪمرو ورنن ٿامسن جي آواز سان ٻُرائجي ويو.
•
ڪرسٽوفر، ڪيڊ هڪ ڪار جي پوئين سيٽ تي بي چين ويٺو هو، هو سان فرانسيسڪو ، مان ان ڪار ۾ ويٺو هو ۽ هاڻ سڪرا منٽو جي ٻاهرين علائقي مان لنگهي رهيو هو. هن اڳيان جهڪندي ڊارئيور کي هڪ ڀيرو ٻيهر چيو، “تون وڌيڪ تيز هلائي نٿو سگهين!”
“آئون انتهائي تيز رفتاريءَ سان پيو هلايان سائين؟ ٽريفڪ جي هن ميڙ ۾ هن کان وڌيڪ تيز هلائڻ ممڪن ڪونهي.” ڊرائيور جواب ڏنو
ڪرسٽوفر پنهنجي بي چينيءَ تي قابو پائڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪري رهيو هو، هن ختم ٿيندڙ سگريٽ مان ٻيو سگريٽ دکايو ۽ دري مان ٻاهر ڏٺو، شهر جا آثار چٽا ٿيندا پي ويا، ان مهل هو سڪرانمٽو ۾ داخل ٿي چڪا هئا، هاءِ وي تي پهچي ڊرائيور پنهنجي رفتار وڌائي ڇڏي، ڪرسٽوفر کي احساس هو ته هو وقت جي تنگي جي سنگين مسئلي سان منهن مقابل آهي.
هو سوچيندو رهيو ته هن ڊگهي جدوجهد کانپوءِ جيڪا ڪاميابي ماڻي آهي، اها وقت جي معمولي فرق سان بيڪار ثابت ٿي سگهي ٿي، جيڪڏهن ائين ٿيو، ته اها بدقسمتي ئي هوندي، اهو ڪوهيڙو، جيڪو هن جي راهه ۾ رڪاوٽ بڻيو هو، اهو هٽي رهيو هو، پر اها ڳالهه يقيني هئي ته سڪرانمٽو ايئرپورٽ جو نظام اڃا بحال نه ٿيو هوندو.
پروگرام موجب کيس هوائي جهاز جي ذريعي ڪيلي فورنيا جي وقت موجب ٻارهن لڳي 25 منٽ تي سڪرامنٽو پهچڻو هو. هڪ بجي کيس ڊربي ڪلب ۾ اولن ڪيف سان ملڻون هو. اولن ڪيف، ليفٽيننٽ گورنر ڊوفيلڊ ۽ سينٽ جي صدر ايب سان ملڻ جي لاءِ ٽائيم ورتو هو. سينٽ ۾ 35 هين ترميم تي آخري ووٽنگ ٻين بجي ٿيڻي هئي. بلڪه ٻنهي ايوانن جي گڏيل قرار داد پڙهجڻي هئي، ووٽنگ شروع ٿيڻ کانپوءِ اها رڪجي نه پي سگهجي. نه ئي وري ٻيهر ڳڻپ ٿي پي سگهي ۽ نه ئي ووٽنگ جو فيصلو رد ٿي پي سگهيو، پراڻي زماني ۾ هڪ قرارداد تي ٻيهر غور ٿي پي سگهيو. 1972ع ۾ 27 هين ترميم جي موقعي تي ائين ٿي چڪو هو. ٻن رياستن ۾ مونٽ ۽ ڪنڪٽي ڪٽ پنهنجي فيصلي تي نظرثاني ڪري ورتي هئي، پر هاڻ گهڻين رياستن ۾ خاص ڪري ڪيلي فورنيا ۾ ان ڳالهه جي موڪل نه هئي، ٻين لفظن ۾ 35 هين ترميم منظور ٿي وڃڻ کانپوءِ نظرثاني جي گنجائش نه هئي. اها ٿامسن جي سوڀ ۽ عوام جي شڪست ٿئي ها.
ڪرسٽوفر گهڙيءَ ۾ وقت ڏٺو ٻن مان اوڻيهه منٽ گهٽ هئا، هن سگريٽ جو ڪش هڻندي گذريل رات بلڪه اڄ صبح جو يادن کي تازو ڪيو ينگ جي ڏنل ڪيسٽ ٻڌندي ئي هو خوشي ۽ فتح جي احساس سبب ڄڻ چريا ٿي پيا. هنن جون اميدون ٻيهر ڪري موڙي اُٿيون ۽ کين صورتحال جي سنگيني جو به احساس ٿي ويو، هاڻ هنن جي ڪلهن تي ڳريون ذميواريون هيون هنن جو حڪم جهاد جو درجو اختيار ڪري ويو، صبح جو ٻين بجي فريڊر ڪس برگ مان انصاف کاتي ڏانهن واپس ورندي سفر ۾ هنن پنهنجا پنهنجا فرضن طئي ڪري ورتا هئا، وقت گهٽ ۽ ڪم گهڻو هو، ڪرسٽوفر جي آفيسر مان نڪري هو پنهنجو پنهنجو فرض پورو ڪرڻ جي لاءِ روانا ٿي ويا، فون ڪال جي ذميواري ڪرسٽوفر تي وڌي وئي. هو اٽارني جنرل جي حيثيت سان هڪدم ڌيان حاصل ڪري وٺي ها. ٽوني هيرس جي ذمي ڪيسٽ مان ٿامسن جي آواز جي پرنٽ ڪڍرائڻ ۽ اهو سرٽيفڪيٽ وٺڻ جو هو ته جيئن واسطيدار ماڻهن کي اهو يقين ڏياري سگهجي ته اهو آواز ٿامسن جو ئي آهي. وان ايلن کي ڪيليفورنيا ويندڙ فلائيٽ تي ڪرسٽوفر جي سيٽ بوڪ ڪرائڻي هئي. ملٽري جهاز استعمال ڪرڻ جو مشورو به ويچار هيٺ آيو. پر ڪرسٽوفر اهو رد ڪري ڇڏيو ته ايئن ٿامسن اينڊ ڪمپني کي خطري جو احساس ٿي سگهي ٿو ۽ هو سندن راهن ۾خطرناڪ رڪاوٽون کڙيون ڪري پي سگهيا. تنهن کانسواءِ ڪرسٽوفر جي لاءِ آر دستاويز جي ڪاپي ٺهرائڻي هئي ۽ ڪرسٽوفر جي لاءِ ٽيپ رڪارڊ مهيا ڪرڻو هو.
ڪرسٽوفر کي سونپيل ڪم کانسواءِ باقي ٻيا سڀ ڪم خير خوبيءَ سان ٿي ويا. ٽوني هيرس مشهور آوازن جي ماهر کي جاڳايو ڊاڪٽر لينارٽ سان هن جا ذاتي لاڳاپا هئا، هن ڊاڪٽر کي ڪيسٽ ڏني ته جيئن هو ٿامسن جي آواز جو مشين پرنٽ مهيا ڪري سگهي. ڀيٽ جي لاءِ ٿامسن جي تقريرن جا نمونا به فراهم ڪيا ويا. ڊاڪٽر ليارٽ پنهنجي ليبارٽري ۾ ڪم ۾ مصروف ٿي ويو. ٻن ڪلاڪن کانپوءِ هن لکت ۾ تصديق ڪئي ته ڪيسٽ وارو آواز ٿامسن جو آهي. ان دوران وان ايلن پنهنجو ڪم ڪري چڪو هو. ڪرسٽوفر کي اٺ لڳي ڏهن منٽن واري فلائيٽ ۾ شڪاگو روانو ٿيڻو هو. شڪاگو مان ڏهه لڳي ڏهن منٽن واري فلائيٽ ۾ کيس سڪرانمٽو پهچڻون هو.
ڪرسٽوفر جو ڪم بهرحال ڏکيو هو. کيس ڪيليفورنيا اسٽيشن ۾ سينيٽ جي آفيسرن کي پنهنجي اوچتو اچڻ جو اطلاع ڏيئي اهو ٻڌائڻو هو ته وٽس هڪ خطرناڪ ۽ تباهه ڪندڙ شاهدي موجود آهي. جيڪا 35هين ترميم ٿيندڙ ووٽنگ تي اثر انداز ٿي سگهي ٿي. ان حوالي سان کيس واسطيدار آفيسر کان ملاقات جو وقت وٺڻون هو. هو فون تي کين آر دستاويز جو تفصيل ٻڌائي نٿي سگهيو. آر دستاويز تي ته فقط ٻڌي ئي يقين ڪري ٿي سگهيو. پوءِ ته خطرو هي هو ته جيڪڏهن ٿامسن کي ڪٿان سڻس به پئجي وئي ته هو ڪو وڏو قدم کڻي سگهي ٿو.
هن ڪيليفورنيا جي گورنر ڊوفليڊ جي گهر جو فون نمبر ملايو. گهنٽي وڄندي رهي، پر ڪنهن به رسيور نه کنيو. وقفي وقفي سان هن ڪيترائي ڀيرا نمبر ملايو، پر بيڪار. ان جو مطلب اهو ٿي پي سگهيو ته يا ته نمبر خراب هو يا وري ڊوفيلڊ رات جو ڊسٽرب ٿيڻ کان بچڻ جي لاءِ رسيور هيٺ رکي ڇڏيو هو.
ان پاسي کان مايوس ٿيڻ کانپوءِ هن ڪيليفورنيا سينيٽ جي صدر سينيٽر ايب جو نمبر ملايو. پهريون ٻه ڪالون رائگان ويون. ٽين ڪال تي مسز ايب جو ننڊ ۾ ٻڏل آواز ٻڌڻ ۾ آيو. هن ٻڌايو ته سينيٽر ايب شهر کان ٻاهر ويل آهي. البته سڀاڻي صبح جو ساڻس سندس آفيس ۾ ملاقات ٿي سگهي ٿي.
ڪرسٽوفر جي مايوسيءَ جي انتها نه رهي. هن جي سمجهه ۾ نه پي آيو ته هاڻي ڪنهن سان رابطو ڪري. هن وائيٽ هائوس، صدر گلبرٽ کي فون ڪرڻ جو سوچيو، پر اهو ثابت ٿي چڪو هو ته صدر صاحب 35ترميم جو زبردست حامي هو. اهو سوچي ته ٻين حالتن کي هو پنهنجي طور تي منهن ڏيئي سگهي ٿو، اهو خطرو کڻي نه ٿو سگهجي.
پوءِ اوچتو کيس اولن ڪيف جو خيال آيو. اولن ڪيف جو نمبر هڪدم ملي ويس. ڪرسٽوفر بنا ڪنهن رسمي دعا سلام جي چيو، “آئون اڄ هڪ بجي سڪرانمٽو پهچي رهيو آهيان، مون وٽ 35هين ترميم جي خلاف هڪ زبردست شاهدي آهي، جيڪا ووٽنگ کان اڳ ٻڌڻ کپي. تون ليفٽينٽ گورنر ڊوفليڊ ۽ سينيٽ جي صدر ايب سان منهنجي ملاقات طئي ڪرائي سگهن ٿو. منهنجو ساڻس رابطو نه پيو ٿئي.”
“هو هڪ بجي ڊربي ڪلب ۾ مانجهاندو ڪري رهيا هوندا. پوڻين ٻين بجي تائين هو اتي هوندا. آئون کين تنهنجو انتظار ڪرڻ جي درخواست ڪندس، بلڪه ساڻن گڏ رهندس.”
“کين ٻڌائج ته اهو معاملو بي حد اهم، بلڪه سئو سيڪڙو ارجنٽ آهي.”
“آئون پنهنجو ڪم ڪندس بس تون رڳو وقت تي پهچي وڃج. جيڪڏهن هو چيمبر فلور تي هليا ويا ۽ ووٽنگ شروع ٿي ويئي ته پوءِ تون انهن تائين پهچي نه سگهندين.”
“آئون وقت تي پهچي ويندس.” ڪرسٽوفر واعدو ڪيو.
هڪ حد تائين هر ڪم شيڊيول موجب ٿيو. هو وقت تي شڪاگو پهچي ويو. سڪرامنٽو به وقت تي پهچڻ يقيني هو. پر پوءِ خبر پئي ته سڪرامنٽو ايئرپورٽ ڌنڌ ۾ ويڙهيل آهي. تنهنڪري فلائيٽ سان فرانسڪو شفٽ ڪيئي ويئي. سان فرانسسڪو کان، سڪرامنٽو جو فاصلو اسي ميل هو ۽ جهاز کي ساڍي ٻارهين بجي سان فرانسسڪو پهچڻو هو.
ان سفر جي دوران ڪرسٽوفر پهريون ڀيرو فڪرمند ٿيو. هو ماضيءَ ۾ به سان فرانسسڪو مان ڪار جي ذريعي سڪرامنٽو وڃي چڪو هو. اهو لڳ ڀڳ ڏيڍ ڪلاڪ جو سفر هو. سان فرانسسڪو مان هن اولن ڪيف، ڊونلڊ ۽ ايب کي فون ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي، پر ڪنهن سان به ڳالهه ٻولهه نه ٿي سگهيس. نيٺ هن ڊرائيور سميت هڪ ڪيڊ لڪ ڪار حاصل ڪئي ۽ ڊرائيور کي سڪرامنٽو هلڻ جي هدايت ڪئي.
هاڻ اها ڳالهه اطمينان بخش هئي ته ڪيڊلڪ، سڪرامنٽو جي حد ۾ داخل ٿي چڪي هئي، ڊرائيور ڪرسٽوفر کان پڇيو ڪٿي هلڻو آهي. ڪرسٽوفر هن کي ڊربي ڪلب هلڻ جي لاءِ چيو. ڪجهه گهڙين کان پوءِ هو ڊربي ڪلب پهچي ويا. “گاڏي هتي ئي بيهار. “ ڪرسٽوفر ڊرائيور کي چيو. “مونکي واپسي ۾ ڪا گهڻي دير نه لڳندي.” اهو چئي هن دروازو کوليو ۽ اٽيچي ڪيس ڪيس کڻي ٻاهر نڪتو. ٽيپ ريڪارڊ ۽ ڪيسٽ اٽيچي ڪيس ۾ موجود هئا. هن گهڙي ڏٺي. ٻن ۾ نو منٽ گهٽ هئا. هو ايڪونجاهه منٽ ليٽ هو. سوال اهو هو ته ڇا اولن ڪيف، ڊونلڊ ۽ ايب کي هيستائين روڪڻ ۾ ڪامياب ويو؟
هو جلدي ڪلب ۾ گهڙيو. هن جو منهن لهي ويو. طعام گاهه ۾ فقط هڪ شخص موجود هو، اولن ڪيف هن کي ڏسندي ئي ڏانهنس ڊوڙيو، “ڇا ٿيو؟ آئون ته مايوس ٿي ويو هئس.” هن چيو.
ڪرسٽوفر کيس مختصر طور تي پنهنجي دير جو سبب ٻڌايو. پوءِ هيڏانهن هوڏانهن ڏسندي پڇيو.” ڊونلڊ ۽ ايب ڪٿي آهن؟”
“آئون کين ايتري دير ته روڪي نٿي سگهيس.” اولڊ ڪيف معذرت ڪئي، “کين ووٽنگ جو انتظام به ڪرڻو هو. قرارداد جي پڙهڻي ۽ ووٽنگ جي لاءِ پيش ڪرڻ جي شروعات ڪرڻ ۾ اڃان ست منٽ آهن. آئون پڪ سان ته ڪجهه چئي نٿو سگهان. بهرحال کين ٻاهر آڻڻ جي ڪوشش ڪري سگهون ٿا.”
“اهو تمام ضروري آهي” ڪرسٽوفر جو آواز ڏڪي رهيو هو.
هو تيزيءَ سان ڪلب مان نڪتا ۽ ڀڄندا پرهجوم يارهين اسٽريٽ تي ڪيپيٽل بلڊنگ طرف وڌيا. “سينيٽ چيمبر بلڊنگ جي ڏاکڻي حصي ۾ ٻي ماڙ تي آهي. دروازو بند ٿيڻ کان اڳ اسانجو اتي پهچڻ ڏکيو آهي.”
ڪرسٽوفر ڪو به تبصرو نه ڪيو. هو ٻئي ڀڄندا بلڊنگ ۾ گهڙيا. اولن ڪيف ڏاڪڻين طرف اشارو ڪيو، ڏاڪڻيون چڙهندي هن ڪرسٽوفر کي چيو، “توکي خبر آهي ته اڄ صبح جو ورنن ٿامسن هتي آيو هو؟”
“هائو! مونکي خبر آهي. اهو ٻڌائي ته هن ڪهڙو تاثر ڇڏيو؟”
“ڏاڍو سٺو، هو گهڻو ڪامياب رهيو. هن دستور ساز ڪميٽي کي هيپناٽائيز ڪري ورتو. جيڪڏهن توکي 35هين ترميم کي منظوريءَ کان روڪڻو آهي ته هن کان سٺي ڪارڪردگي ڏيکارڻي پوندي.”
“جيڪڏهن مونکي موقعو ملي ويو ته آئون هن کان وڌيڪ ڪامياب ثابت ٿيندس.” ڪرسٽوفر اٽيچي ڪيس تي هٿ هڻندي چيو، “مون وٽ اها واحد شاهدي آهي، جيڪا ورنن ٿامسن کي تباهه ڪري سگهي ٿي.”
“ڪير؟”
“ٿامسن پاڻ ئي،” ڪرسٽوفر پرسرار لهجي ۾ چيو.
هاڻ هو سينيٽ جي دروازي تائين پهچي ويا هئا. چاليهن سينيٽرن مان گهڻا تڻا پنهنجي پنهنجي سيٽن تي ويهي چڪا هئا. ڪجهه دروازي جي ٻاهران بيٺا وڙڪي رهيا هئا، ليفٽيننٽ گورنر ڊوفيلڊ هٿ ۾ مائيڪرو فون جهليو، ڊائيس تي بيٺو هو.
“لک لعنت!” اولن ڪيف بڙ بڙ ڪئي، “سارجنٽ ايٽ آرمز دروازو بند ڪرڻ وارو آهي.”
“تون ڪنهن نموني ڊوفيلڊ تائين پهچي نٿو سگهين.”
“ڪوشش ڪريان ٿو.” اولن ڪيف چيو ۽ چيمبر ۾ گهڙي ويو. اتي هو هڪ سارجنٽ سان بحث ڪندو رهيو، جيڪو کيس روڪڻ جي ڪوشش ڪري رهيو هو. پوءِ هو غاليچي تان هلندو اڳيان وڌيو، پوءِ ڊيم تي پهچي هن سينيٽ جي صدر کي سڏيو. ڪرسٽوفر خاموش بيٺو هو اهو سڀ ڏسندو رهيو. خاموش ان ڪري ته هن تائين ڪو به آواز نه پي پهتو. ڊوفيلڊ جهڪي، اولن ڪيف جي ڳالهه ڌيان سان ٻڌي پوءِ هن هٿ سان سينيٽرن جي ڀريل سيشن طرف اشارو ڪيو. ڪيف وري به ڪجهه چيو، نيٺ ڊوفلڊ ناڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻي هيٺ لٿو. هنن جي وچ ۾ ٻيهر ڳالهه ٻولهه ٿي. اولن ڪيف ڳالهائيندو رهيو. پوءِ هن ڏانهن اشارو ڪيائين، جيڏانهن ڪرسٽوفر بيٺو هو. ڊوفيلڊ ڪجهه گهڙيون مونجهاري جو شڪار رهيو. هو فيصلو نه پي ڪري سگهيو. پوءِ هٻڪ جي باوجود به هو اولن ڪيف سان گڏ اوسيئڙي ۾ بيٺل ڪرسٽوفر ڏانهن وڌي آيو.
ڊوفليڊ خوش ڪو نه پي نظر آيو. “محترم اٽارني جنرل، فقط اوهانجي احترام جي ڪري ڊيم تان لٿو آهيان. اسيمبلي جي ميميبر اولن ڪيف ٻڌايو آهي ته اوهان وٽ 35هين ترميم بابت اهم شاهدي آهي، جيڪا ووٽنگ کان اڳ سامهون اچڻ گهرجي.”
“هائو! نه رڳو اهو پر اهو به ضروري آهي ته هر سينيٽر پاڻ ئي اها شاهدي ٻڌي.” ڪرسٽوفر چيو.
“ان جو بندوبست ڪرڻ ته ممڪن ڪونهي. گهڻي دير ٿي ويئي آهي. مسٽر اٽارني جنرل! سڀئي اهم شاهد دستور ساز ڪميٽي جي سامهون پيش ٿي چڪا آهن. اهو سلسلو چئن ڏينهن کان جاري هو ۽ اڄ صبح جو ايف بي آءِ جي ڊائريڪٽر ورنن ٿامسن جي شاهدي کانپوءِ بند ٿيو آهي. هاڻ ڪو به مباحثو ممڪن ڪونهي. تنهنڪري اوهانجي شاهدي بحث جي لاءِ هائوس ۾ پيش نٿي ڪري سگهجي. هاڻ 35هين ترميم جي قراردار پڙهجڻ واري آهي. ان کانپوءِ ووٽنگ جو مرحلو آهي. آئون پروسيس ۾ مداخلت ڪري نٿو سگهان.”
“ان جي هڪ صورت آهي” “ڪرسٽوفر چيو. “اوهين چيمبر کان ٻاهر نڪري منهنجي شاهدي ٻڌي وٺو. ايتري دير سيشن کي ملتوي رکو.”
“پر اها ته بي قائدگي ۽ ضابطي جي خلاف ڳالهه ٿيندي.”
“آئون اوهانجي ۽ سينيٽرز جي سامهون جيڪو ڪجهه پيش پيو ڪريان اها ڪا معمولي شيءِ ڪونهي. اها به وڏي بي قائدگي آهي. اها شاهدي مونکي ڪلهه رات ملي آهي ۽ آئون فوري طور تي ڪيليفورنيا هليو آيو آهيان. اها شاهدي اوهان جي لاءِ، سينيٽ جي لاِءِ، ڪيليفورنيا رياست جي عوام جي لاءِ ۽ سڄي آمريڪا جي لاءِ گهڻي اهميت واري آهي. جيڪو ڪجهه منهنجي اٽيچي ڪيس ۾ موجود آهي، ان کي ٻڌڻ کانسواءِ اوهين 35هين ترميم جي باري ۾ ڪو صحيح فيصلو ڪري نٿا سگهو.”
ڪرسٽوفر جي لهجي ۾ ايتري ته سختي ۽ يقين هو جو وفيلڊ متاثر ٿيڻ کانسواءِ رهي نه سگهيو. “اوهان جيڪو ڪجهه چيو آهي، ان جي باوجود به آئون ووٽنگ روڪرائي نٿو سگهان.”
“ڪورم پورو نه هجي ته ووٽنگ نٿي ٿي سگهي.” ڪرسٽوفر چيو.
“اوهين چاهيو ٿا ته سينيٽرن جي گهڻائي فلور کان غير حاضر رهي، نه مسٽر اٽارني جنرل ايئن ڪم نه هلندو. سينيٽرن کي واپس آڻڻ جي لاءِ تحريڪ پيش ڪئي ويندي ۽ سارجنٽ ايٽ آرنر سڀني غير حاضر سينيٽرن کي فلور تي وٺي ايندو.”
“پر ان وقت تائين آئون پنهنجي شاهدي پيش ڪري چڪو هوندس.” ڊوفيلڊ شڪي لهجي ۾چيو، “آئون ڪجهه چئي نٿو سگهان، پر اهو ته ٻڌايو اوهين گهڻو وقت وٺندا؟”
“فقط ڏهه منٽ.”
“۽ سينيٽرن کي شاهدي ڪيئن ٻڌرائي ويندي؟”
“اوهين کين غير رسمي طور تي ويهن ويهن جي ٻن گروپن ۾ وٺي ايندا. اوهين کين اهو سڀ ڌيان سان ٻڌڻ جي هدايت ڪجو، جيڪو اوهين خود اڳ ۾ ٻڌي چڪا هوندا ۽ اوهين يقين ڪريو ته منهنجي شاهدي ٻڌڻ کانپوءِ اوهين اها سينيٽرن کي به ٻڌائڻ پسند ڪندا. ان کانپوءِ ڀلي ووٽنگ ڪرائي وٺجو.”
ڊوفليڊ اڃا به هٻڪي رهيو هو. “مسٽر اٽارني جنرل! اوهانجي درخواست معمول کان هٽي ڪري آهي. بنهه غير معمولي آهي.”
“مون عرض ڪيو ته آئون جيڪا شاهدي پيش پيو ڪريان، اها به غير معمولي آهي.” ڪرسٽوفر اٽيچي ڪيس تي هٿ هڻندي چيو. هو ڪابينا جي آفيسر جي حيثيت سان پنهنجي پوزيشن کان به چڱي طرح واقف هو. هو گهڻو زرو ڀري پي سگهيو، دٻاءُ وجهي پي سگهيو، پر کيس خبر هئي ته رياستن جا عملدار رياستن جي حقن جي سلسلي ۾ ڪيترا نه حساس هوندا آهن. تنهنڪري صورتحال جي سنگينيءَ جي باوجود به هن پنهنجو صبر ۽ لهجي جي نرمي برقرار رکي.
“مونکي خبر ڪونهي، آئون ته فقط ايترو ڄاڻان ٿو ته منهنجي شاهدي جي سلسلي ۾ اوهين ڪنهن نه ڪنهن طريقي سان وقت ڪڍي سگهو ٿا. ڪو نه ڪو طريقو ۽ ڪو نه ڪو ضابطو ضرور هوندو.”
“هائو! ڪجهه سبب اهڙا ٿي سگهن ٿا. جو وقتي طور تي ووٽنگ روڪرائي سگهجي ٿي. جيڪڏهن اوهان وٽ ڪا اهڙي شاهدي آهي، جيڪا ٻنهي ايوانن جي گڏيل ۽ مجوزه قرار داد کي فراڊ ثابت ڪندي هجي. يا اهو ثابت ڪندي هجي ته قرار داد سازش تي ٻڌل آهي. جيڪڏهن اوهين اهو ثابت ڪري سگهو ته....”
“آئون ان کي ملڪ ۽ قوم جي خلاف سازش ثابت ڪري سگهان ٿو.” ڪرسٽوفر هڪ هڪ لفظ تي زور ڏيندي چيو. “جيڪو ڪجهه مون پاڻ سان آندو آهي اهو ٻڌڻ يا نه ٻڌڻ تي اسانجي عوامي جمهوريه جي زندگي ۽ موت جو مدار آهي. جيڪڏهن اوهان ۽ سينيٽرن اها شاهدي نه ٻڌي ته يقين ڪجو ته اوهين پنهنجي غلطي جي بار کان قبر تائين به پيڇو ڇڏائي نه سگهندا. اوهانجو ادارو ووٽ ڏيئي ويهندو ۽ ان جو ازالو ڪڏهن به نه ٿي سگهندو.”
پهريون ڀيرو گورنر متاثر ٿيو. پر هن ڪرسٽوفر کي سخت نظرن سان ڏسندي چيو، “ٺيڪ آهي، آئون سينيٽر ايب سان ڳالهائي ڪورم ڏهن منٽن جي لاءِ روڪرائي ٿو ڇڏيان. چوٿين ماڙ تي ڪميٽِي روم خالي آهي. اوهين اسميبلي ميمبر اولن ڪيف سان اتي هلو. آئون ۽ سينيٽر ايب اتي اوهان سان ملئون ٿا.” هو ٿوري دير ترسيو، پوءِ سخت لهجي ۾ چيائين، “مسٽر اٽارني جنرل! شاهدي اثرائتي هئڻ گهرجي.”
“اوهين ڪو به اُلڪو نه ڪريو...... اوهين خود ڏسي وٺجو.” ڪرسٽوفر ڳنڀير لهجي ۾ چيو.
هو سڀ چوٿين ماڙ تي ڪميٽي روم ۾ ميز جي چوڌاري ويٺا هئا. ڪرسٽوفر انهن حالتن جي وضاحت ڪئي، جن تحت کيس آردستاويز بابت پهرين خبر پئي.
“آئون اوهانکي آر دستاويز جي حصول لاءِ ڪيل ڊگهي جدو جهد جو تفصيل ٻڌائي اوهانجو وقت ذيان نه ڪندس. آئون فقط ايترو ٻڌائيندس ته اهو مونکي اڄ صبح جو مليو آهي. لفظ دستاويز ٻڌي ذهين ۾ ڪاغذن جو تصور اڀري ٿو، پر ائين ڪونهي هي هڪ زباني منصوبو آهي. جيڪو اتفاق سان ڪرنل بيڪسٽر جي ٻارنهن سالن جي پوٽي ريڪارڊ ڪري ورتو هو. گذريل جنوريءَ ۾ جنهن گڏجاڻيءَ ۾ اها ڳالهه ٻولهه ريڪارڊ ڪئي ويئي هئي. ان ۾ ٽي شخص شريڪ هئا. ايف بي آءِ جو ڊائريڪٽر ٿامسن، ڊپٽي ڊائريڪٽر هيري ايڊورڊ ۽ ان وقت جو اٽارني جنرل ڪرنل بيڪسٽر. ان ڪيسٽ ۾ فقط ٿامسن ۽ ڪرنل بيڪسٽر جو آواز آهي، اها ڳالهه ٻولهه رڪي بيڪسٽر لڪي ريڪارڊ ڪئي هئي. کيس ان جي اهميت جو اندازو نه هو، نه ئي وري ڪو احساس. اها ڳالهه يقيني بنائڻ جي لاءِ ته ڪيسٽ ۾ ورنن ٿامسن جو ئي آواز آهي، اسان ٿامسن جي تصديق ٿيل تقريرن جي ٽڪرن واري ڪيسٽ واري آواز جو سائنٽفيڪ تجربو ڪرايو آهي. وائس پرنٽ ڪڍرايو آهي، هي ڏسو” هن وائيس پرنٽ جا ڪاغذ ۽ ڊاڪٽر لينارٿ جو تصديقي سرٽفڪيٽ ڊوفيلڊ ڏانهن وڌايو.
ڊوفيلڊ ۽ ايب ڪاغذن جو جائزو ورتو.
“اوهين مطمئن آهيو ته هن ڪيسٽ ۾ ورنن ٿامسن جو آواز آهي” ڪرسٽوفر پڇيو.
ڪرسٽوفر پنهنجي اٽيچي ڪيس کولي ٽيپ ريڪارڊ ڪڍيو ۽ ان ۾ ڪيسٽ لڳائي “هاڻ اوهين اها شاهدي ڌيان سان ٻڌو هي اهو راز آهي، جنهن کي ڪرنل بيڪسٽر آر دستاويز جو نالو ڏنو هو.” هن پلي جو بٽڻ دٻايو ۽ ڊوفيلڊ ۽ ايب جي چهرن کي ڏسڻ لڳو.
ڪيسٽ هلڻ شروع ڪيو. پوءِ اسپيڪر مان آواز اڀريو، اهو ورنن ٿامسن جو آواز هو. “اسين هتي اڪيلا آهيون نه بيڪسٽر؟”
بيڪسٽر جو آواز، “تو مون سان اڪيلائي ۾ ملڻ تي زور ڀريو هو ورنن. منهنجي گهر کان وڌيڪ ٻيو ڪو محفوظ هنڌ ٿي نٿي سگهيو.”
ٿامسن جو آواز: “ان کي محفوظ ئي هئڻ گهرجي، اسان ان کي جاسوسي جي اوزارن کان پاڪ ڪرڻ جي لاءِ هزارين ڊالر خرچ ڪيا آهن. اڄ آئون توسان نهايت اهم ڳالهه ٻولهه ڪرڻ جي لاءِ آيو آهيان.”
بيڪسٽر جو آواز “کلي ڳالهائي ڪهڙي ڳالهه آهي؟”
ٿامسن جو آواز: “ڳالهه هيءَ آهي ته مون آردستاويز جو آخري عنصر به تخليق ڪري ورتو آهي. هيري ۽ آئون ان جي فول پروف هئڻ تي سهمت آهيون. هاڻ آخري ڳالهه آها آهي ته بيڪسٽر تون عين موقعي تي جند ڇڏائڻ جي ڪوشش نه ڪج.توکي ياد آهي ته، اسين ان ڳالهه تي سهمت آهيون ته اسين هر شيءِ، هر شخص جي قرباني ڏيئي، قوم کي تباهي کان بچائڻ جي ڪوشش ڪنداسين. تون اسانجو ساٿي آهين. تون اسان سان سهمت آهين ته 35هين ترميم ملڪ ۽ قوم جي سلامتي جي آخري اميد آهي. اسان پاڻ ۾ اهو ئي طئي ڪيو هو ته رستي ۾ جيڪا به رڪاوٽ ايندي، اها هر حالت ۾ هٽائينداسين. هاڻ فقط هڪ وک باقي وڃي بچي آهي. ياد رکج ته هيستائين تون هر مرحلي تي اسانجو ساٿي رهيو آهين. هاڻ تون ايترو ته اڳيان وڌي آيو آهين، جو تنهنجي لاءِ پٺتي هٽڻ جو رستو نه بچيو آهي.”
بيڪسٽر جو آواز: “ڪهڙيون پيو ڳالهيون ڪرين....؟ آئون پويان هٽندس ڪهڙي شيءِ کان؟”
ٿامسن جو آواز: اسانکي ماڻهن جي لاءِ اهو ڪم ڪرڻون آهي، جيڪو پاڻ ڪري نه ٿا سگهن. اسانکي هنن جي جان ۽ مال جو تحفظ ڪرڻو آهي. جيئن ئي 35هين ترميم منظور ٿي وئي. اسين آر دستاويز تي عمل شروع ڪري ڇڏينداسين، اسين هن ملڪ جي نئين سر تخليق ڪنداسين. اسين 35هين ترميم تحت سڀئي مجوزه قانوني قدم.....
بيڪسٽر جو آواز: پرورنن! تون 35هين ترميم کي فوري طور تي ۽ هڪدم بي دريغ استعمال ڪري نٿو سگهين. اها ترميم ته فقط هنگامي حالتن ۾ اثرائتي ٿيندي. جيڪڏهن ڪا غير معمولي صورتحال پيدا نٿي ٿئي ته ترميم تي عمل ڪرڻ جو سوال ئي پيدا نٿو ٿئي.”
ٿامسن جو آواز: بيڪسٽر..... اها ڪا وڏي ڳالهه ڪونهي..... اسانکي رڳو هڪ بحران.... هڪ هنگامي صورتحال تخليق ڪرڻي پوندي. حقيقي صورتحال.... آئون ان جو بندوبست ڪري چڪو آهيان. اڪثر هيئن ٿيندو آهي ته گهڻن ماڻهن جي بقا لاءِ هڪ شخص کي قرباني ڏيڻي پوندي آهي. اهو هڪ شخص تون به ٿي سگهين ٿو.... آئون به ٿي سگهان ٿو. ان صورت ۾ تون يا آئون ٽي وي تي عوام سان خطاب ڪندي هنگامي حالتن جو اعلان ڪري سگهون ٿا. تقرير مون تيار ڪري ورتي آهي. تقرير جي لاءِ تون ئي مناسب رهندين. تقرير هن ريت هوندي.”
“محب وطن ساٿيو! منهنجا ديس واسيو! آئون هن سوڳوار حالت ۾ اوهانکي مخاطب ٿي رهيو آهيان. اسين سڀ هڪ گهري ڏک ۽ صدمي ۾ ورتل آهيون. ڪالهه اسانجي محبوب صدر گلبرٽ جي قتل جو هڪ اهڙو صدمو ٿيو، جنهن مان اسين اڃان پاڻ سنڀالي نه سگهيا آهيون. هڪ سازشي قاتل جي هٿ حڪومت جو تختو اونڌو ڪرڻ جي ڪوشش ۾ کيس قتل ڪري، اسانکي هڪ عظيم اڳواڻ کان محروم ڪري ڇڏيو آهي. پر مونکي يقين آهي ته صدر گلبرٽ جو بي وقتائتو موت قوم جي لاءِ زندگيءَ جو پيغام ثابت ٿيندو. پوري قوم کي متحد ٿي ڪم ڪرڻو پوندو. اسان کي گڏجي، پنهنجي سرحدن جي اندر تشدد جو نالو ۽ نشان سدائين جي لاءِ مٽائڻون پوندو. تشدد جي خاتمي جي لاءِ صدر جي حڪمن موجب، آئون بنيادي حقن کي معطل ڪرڻ جو اعلان ڪندي، 35هين ترميم جي اثرائتي هئڻ جو اعلان ڪري رهيو آهيان. ملڪي سلامتي جي لاءِ هڪ ڪيمٽي جوڙي پئي وڃي. جنهن جو چيئرمين ايف بي آءِ جو ڊائريڪٽر مسٽر ورنن ٿامسن!”
بيڪسٽر جو آواز: خدا پناهه ڏي ورنن! تون ڇا پيو چوين.....؟ صدر گلبرٽ جو قتل ۽ سو به تنهنجي حڪم سان...؟
ٿامسن جو آواز: “جذباتيت جي چريائپ جو شڪار ٿيڻ جي ضرورت ڪونهي، سڄي قوم کي بچائڻ جي لاءِ هڪڙي ٻن ٽڪن جي سياستدان کي قربان ڪرڻ ۾ ڪو به حرج ڪونهي. بيڪسٽر منهنجي ڳالهه سمجهڻ جي.....
بيڪسٽر جو آواز: اوهه منهنجا خدا... خدا... خدا... اوهه... اوهه... اوهه.
ٿامسن جو آواز: ڇا ٿيو بيڪسٽر.... ڇا ٿيو....؟ تنهنجي طبيعت ته ٺيڪ آهي..... اڙي هيري! هن کي سنڀال هن کي دورو پيو پوي. هن کي سنڀال.... آئون حنا کي سڏيان ٿو.
ان سان گڏ ڪيسٽ خاموش ٿي وئي. ڪرسٽوفر، ڊوفيلڊ، ايب ۽ اولن ڪيف جي چهرن جا تاثرات ڏٺا. هنن جي چهرن تي صدمي ۽ حيرت جو ريکائون هيون.
“جينٽلمين! هاڻ ٻڌايو ته يوم حساب آهي يا نه؟” ڪرسٽوفر خاموشي ٽوڙي.
ڊوفيلڊ اُٿي بيٺو. “بيشڪ، اڄ احتساب جو ڏينهن آهي، آئون سينيٽرن کي سڏيان ٿو.
•