ڪھاڻيون

وارياسا وجود

نصير جي ڪهاڻين جي خوبصورتي جو هڪڙو راز اهو به آهي جو سندس ڪهاڻين جا ڪردار بنهي سادا ۽ روزمره جا عام ڪردار ۽ استعمال ڪيل ٻولي واندي لفاظي کان بلڪل پاڪ تمام سادي ۽ عام فهم آهي، جيڪا علم ادب جي چوٽي جي پارکُو کان وٺي مون جهڙي ادنيٰ انسان کي به سمجهه ۾ اچي. واقعي نصير پنهنجي ڪهاڻين سان خوب نڀايو آهي ۽ پنهنجي تخليقي پورهئي سان هُو ادبي کيتر ۾ پنهنجي هڪ نمايان حيثيت رکي ٿو.
  • 4.5/5.0
  • 3080
  • 769
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • نصير ڪنڀر
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book وارياسا وجود

يادون درد وڇوڙا

وقت جي جهرڪي، هن ۽ انهيءِ موڙ جي وچ وارو مفاصلو چڳي رهي هئي، فاصلن کي ختم ڪندڙ هن جا پيرا، جيئن پو تيئن اڳتي وڌندا ٿي ويا ۽ هي پنهنجي دل هٿا، فيصلن جا ڀرم وڃائيندو ٿي ويو، هن محسوس ڪيو ته هي ڪيترين ڪوششن پڄاڻا ارادن جا نه ڄاڻ ڪيترا لشڪر هن موڙ کان واپس موٽائي ويو هو، انهي ڪري موڙ کي ويجهو ڪندڙ هن جا قدم هر وک تي ڳورا ٿيندا ٿي ويا ۽ هن جي ڪيل سمورن فيصلن جا ڀرم شيشي جي گلاس جيئن ڪرچون ڪرچون ٿيندا ٿي ويا، نيٺ اُها جاءِ آئي، جتي هي دل جي اڳيان ارادن جا سمورا هٿيار ڦٽا ڪرڻ تي مجبور ٿي ويو، گاڏين جا هارن، ڪلينرن جا هوڪا به هن کي همٿائي نه سگهيا، هي اُنهي طرف نه وڃي سگهيو، جنهن طرف وڃڻ جا سانڀاها هي شاهه جي سر سامونڊي وارن سامونڊين جيئن ڪندو رهيو هو، يادن جي لهر هن کي لوڙهي رهي هئي، روئڻهارڪيون اکيون کڻي، دڪي کي ٽيڪ ڏئي بيهي رهيو، سگريٽ جي ٻاڙ محسوس ڪيائين تڏهن هوٽل جو رُخ ڪيائين، هوٽل جي ڪنڊ واري ٽيبل وٽ ڪرسي تي ويٺو، هن کي خبر هئي ته هاڻي انهي پياري پار ڏانهن وڃڻ بجاءِ انهي شاعر دوست ڏانهن ويندو. هو جنهن جي گوڏي تي سمهي اُماس راتين ۾ روئي محبوب لاءِ ڪيل شاعري ٻڌائيندو هو، پوءِ اهو شاعر دوست پڇندو هو ته “جنهن لاءِ هي نظم لکيا اٿئي اهو ڪيئن آهي؟”
جواب ۾ هي پولارن ۾ تڪي چوندو هو “ الائجي اهو نه پُڇ”
روئڻ تي اهو شاعر دوست کيس دلاسا ڏيندو هو
ياد جي ڇولي اچي ٿي ۽ واپس هن کي ساڻ کڻي ٿي وڃي
هڪ ڀيري پڇيو هئائين:
“رات ڪيڏانهن ويو هئين؟”
“حاجي وٽ”
“اهو ڪير آهي؟”
“اهو منهنجو شاعر دوست آهي”
“ڇو وئين؟”
“حاجي منهنجي ماءُ آهي”
“پر منهنجو ته رقيب آهي نه؟”
“اهو ڪيئن؟”
“توکي مون کان هڪ رات الڳ ڪري ٿو”
“نه وڃان ڇا؟”
“ها جيڪر ملين ٿو ته روز ايندو ڪر نه ته پنهنجو پاڻ کي جهلي ڇڏ”
“اهو ته ناممڪن آهي”
“ها اهو ته آئون به محسوس ٿي ڪريان”
پوءِ هن کان لکجي ويو هو
“هي ڇوڪري آ هٺ چڙهي،
ملين ته روز مل، پلين ته پوءِ روز پل
پوءِ هي جڏهن به گهر نه ايندو هو ته هوءِ سمجهي ويندي هئي ته شاعر وٽ ويو هوندو
هي پنهنجي ٽهي جو ڀلوڙ شاعر، شهر جي روشنين جو متوالو مشاعرن جو سٺو هوٽر، شاعري وسيلي ماڻهن جي دلين تي راڄ ڪندو هو ۽ مشاعرن ۾ هوٽنگ ڪري شاعرن کي هٽ ڪندو هو، انهي ڪري اڪثر مشاعرن ۾ هن کي ڏسي هوٽر دوست خوش ۽ شاعر حضرات ناراض ٿيندا هئا، شاعري هو صرف پڙهندو هو
“ پتوار به آ، پتڻ به، هو جا گنگا جتڻ آ”
يا
گهڙي تي ڌن سارنگ جي
چيو پئي هن سانوڻ کي
وري ڪو سانگ ٿي اهڙو
سڄڻ کي ياد پوان آئون
ڀڳي هڏ جيئن ڏُکان آئون
هي شاعري پڙهندو ته شاعراڻو مزاج رکندڙ شاعري ٻڌندڙ به هن سان گڏ پڙهڻ شروع ڪندا هئا ۽ پوءِ رڳو تاڙيون ئي تاڙيون. وري جو هن کان پوءِ ڪو شاعر اسٽيج تي آيو ۽ چيائين ته غزل آهي، هي چوندو ٻڌل آهي، شاعر چوندو وائي آهي، هي چوندو بادي آهي، شاعر چوندو ٽيڙو آهي، هي چوندو جهيڙو آهي، ائين شاعر اصلن نه پڙهي سگهندو هو، سنگت به چرچي ۾ اصل پاڻ بچائيندي هئي، اهڙو کل مک شهري هوائن جو متوالو جڏهن ٻهراڙي ۾ اُجري محبت ڏٺائين ته دل جا سڀ اختيار هٿان ويندي خبر ئي ڪانه پيس، هڪ ڀيري هن کان پيو هئائين “توکي اسان ٻهراڙي جي اٻوجهن ۾ ڇا مليو آهي؟ تون ته شهري ماڻهو آهين، روشنين جو متوالو” ياد اچنس ٿا پنهنجا چيل جملا “مون کي ٻهراڙي ۾ ڪنوارن نيڻن جهڙي پاڪ پويتر محبت ملي آهي، اُها محبت شهر جي گليمر ۽ خود غرضي ۾ پنهنجي اُجرائپ وڃائي چڪي آهي” يادن جي ٻيڙي هن کي انهي ياد جي ڪناري تي آڻي ٿي جڏهن پهريون ڀيرو هن کي ڏٺو هئائين رات جو هن جي ڳوٺ ۾ رهي صبح روانو ٿي رهيو هو، تڏهن هن رڌڻي ۾ ويٺي ويٺي چيو هو “ٿيلهي ڦري اڇلي ڇڏيو”

تڏهن ان هڪ عام ڇوڪري جنهن هن کي پهرين نظر ۾ متاثر به نه ڪيو هو، اڳيان ڪيترين ڪوشش باوجود ڪجهه به نه ڪڇي سگهيو هو، هي انهيءِ رات به رهي پيو هو، پوءِ هي هر رات هن جي ڳوٺ ۾ رهڻ لڳو هو، سواءِ ڪنهن رات پنهنجي دوست وٽ وڃڻ جي. جڏهن ڳالهين جي ڳهر جا ريشمي تاڪيا هن جي اڳيان کوليندي هئي ته هي حيران رهجي ويندو هو، هي سوچيندو هو ته آئون اهو آهيان، جنهن سان ڪا به ڇوڪري ڪجهه ڏينهن به هلي ناهي سگهندي، هيءَ ۽ آئون روز وڙهون ٿا ۽ پرچون ٿا، پوءِ به پاڻ کي هڪ ٻئي کان پلي نه ٿا سگهون “ڇا پاڻ ننڍڙين ننڍڙين ڳالهين تي وڙهندي سُٺا ٿا لڳون؟” هڪ ڀيري هن پڇيو هو.
“ها روز نئين ٿيڻ ۾ ئي ته مزو آهي”
ياد جي نئين لهر هن کي پاڻ سان کڻي ٿي وڃي، جڏهن ڪاوڙبي هئي، ٻين کي چئي محسوس ڪرائيندي هئي، هن جا چيل جملا ذهن ۾ اچنس ٿا ياد “ماڻهن جي اسان کان سواءِ سَري به ڪانه ٿي، پوءِ به ڪاوڙجي وڃن ٿا، ڪيڏانهن ويندا؟ اسان ۾ الائي ڪهڙيون پتيون آهن جو وڙهن ٿا”
دوست هن جي شاعري تي رشڪ ڪندا هئا “هي ڪٿان ٿو سٽون آڻين؟” پر هي پنهنجي دل گهرئي دوست سان ئي حال اوريندو هو. جنهن جي هڪ شعر تي هي اختلاف به ڪندو هو “ گهڻا وڻ ڇا ٿو ڪري پيا هوا ۾، پکين کي ٺڪاڻا مليائي مليا هن” “پر يار دل جو هڪ ئي ٺڪاڻو هوندو آهي” هي دوست کي چوندو هو “سائل هي تون شاعري ڪيئن ڪندو آهين؟” ماضي جي جهروڪي مان هن جو چيل جملو ياد اچي ٿو.
“آئون ته صرف تنهنجي چيل ڳالهين کي ترتيب ڏيندو آهيان ته شاعري ٿي ويندي آهي”
“اهڙا ڀاڳ ڪٿي جو اوهان اسان تي شاعري ڪريو”
“منهنجي شاعري صرف تون آهين”
“الا ائين هجي”
“ائين آهي، تون جڏهن صرف پنهنجي ٻارن کي وڻندين، تڏهن منهنجي شاعري ۾ جوان هوندين” جواب ۾ تڪيندڙ ٻه نيڻ
“شاعر ڪوڙا هوندا آهن ڇا؟”
“آئون جيڪا ڊگري وٺي رهيو آهيان، اُها ڪوڙ جي آهي”
ڊگري تي هن کي ياد وري روشنين جي شهر ڏانهن کڻي وڃي ٿي، جتي ڪيتريون ئي ناريون ڪاليج ۾ صبح جو تيار ٿي اينديون هيون، پر هن کي انهي ميلي جهميلي ۾ هن جون چيل ڳالهيون ۽ ٽهڪ ياد ايندا هئا، هڪ ڀيري “بڪ فيئر” ۾ هن جي لاءِ ڪتاب ورتا هئائين، گهڻن ڏينهن کان پوءِ پڇيو هئائين “رهجي ويل منظر ڪيئن لڳو؟”
“ڏاڍو سٺو”
“خواب، خوشبو ۽ ڇوڪري؟”
“اهو ته ڪنو ڪتاب آهي”
“معنيٰ ڪتاب پڙهين ٿي”
“ڪتاب ته هتي پڙهڻ لاءِ نه ٿا ملن، پر ڏس مون تنهنجي يادن سان گڏ هي تنهنجي شاعري سنڀالي رکي آهي”
پوءِ هن جي شاعري جون ڪٽنگس ڏيکاري ٿي.
“بس سائل ڪجهه شاعري ۽ ڪتابن کان سواءِ هي ڪيسٽون ئي اسان جي اڪيلائي جون ساٿي آهن”
هن ڏٺو ته هن وٽ فوزيه جي چونڊ درديلن گانن سان گڏ جگجيت ۽ چتران جو به ڪيسٽون پيون آهن، تڏهن سوچيو هئائين ته ڪار، بنگلن ۽ بينڪ بيلنس جا خواب ڏسندڙ شهري چالاڪ ڇوڪرين جي بجاءِ هي ڳوٺاڻيون ڇوڪريون ڪيڏو نه پيار ۾ پاڻ ارپيندڙ آهن، هي ته ٻين جي عشق کي به پنهنجي عشق جي اکين سان ڏسنديون آهن، هنن جي پيار جا ڳوٺ ۾ هُل هوندا هئا، ايتري تائين جو هن جي گهر نه وڃڻ تي هن کان ننڍا ٻار به پڇندا هئا “ڇو تهون هاڻي پريا وارن جي گهر ويندو ئي ڪونه آهين؟”
پاڙي جون ڇوڪريون هن کي ايندو ويندو ڏسي تڪينديون هيون، ڪاوڙبا هئا ته هنن کي خبر پئجي ويندي هئي، پوءِ هن کي ڦاسائڻ لاءِ گس گهڙينديون هيون، اهڙي ئي لمحي ۾ هن کان لکجي ويو هو
“حالتن ڏکين ۾ وساري وئي آهي
لوڪ جي اکين ۾ وساري وئي آهين
تون ايڏي سادڙي پنهنجو پرين
چالاڪ سکين ۾ وساري وئي آهين”
هڪ ڀيري پڇيو هئائين “ياد اچان ٿو؟”
“وسرين ته ياد اچين نه”
“۽ ڪاوڙجي پوءِ روئين به ٿي”
“نه اصل نه”
پر هن کي خبر پئجي ويندي هئي ته اڄ رُني پئي، اهڙي ئي ڪاوڙيل لمحن ۾ هن لکيو هو
هن جو هٺ ڀي هن سان آهي
هو ڳلي جو موڙ اُڪاري روئي ويٺي
ياد جي هڪ لهر اچي ٿي هن کي گهليندي نيري ڇر ۾ کڻي ٿي وڃي، جڏهن هن کان پريا ۽ هن جي تعلقاتن تي مائٽ به رسي ويا هئا ۽ اهو دوست به انهي ڳالهه تي رُسي ويو هو، جيڪو هن جو ڇا ڇا نه هو؟ گهر ۾ جتي هن کي سڀ جيڏو ڀائيندا هئا، اُهي اڄ اوترو ئي هن کان ڪاوڙيل هئا، پر هوءِ هئي جيڪا هن سان

ڳالهائيندي هئي، سوچي ٿو ڪيڏا نه هنن ٻنهي جي پيار جي ڪري هن بهتان کنيا هئا، تڏهن چيو هئائين
“تون مون کي هلڻ جهڙو نه ڇڏيو آهي”
“تون چئي ڇڏ نه ايندو ڪر، الزام ڏيڻ جي ڪهڙي ضرورت آهي”
پوءِ نه ڄاڻ ڪيترو رُنو هو، هڪ ڏينهن پڇيائين “تون روئيندو ڇو آهين؟”
“ڪيڏو ظلم آهي؟ روئاڙي پڇجي روئين ڇو ٿو؟”
“اسان روئاڙيو اِهو سبب ته ناهي” “ها روئي پرچائڻ ۾ روئاڙي پرچڻ وارا الزام ڏيندا آهن، تڏهن بي سبب روئبو آهي ۽ خودڪشي لاءِ سبب ڳولڻا ڪونه پوندا آهن”
“تو ايڏو اونهي پاڻي ۾ ڇو ٿو وڃين؟”
“پر پريا جڏهن پرچائڻ وارن جي اڳيان لڙڪ بي معنيٰ ٿي وڃن ته خودڪشي شهادت جو رُتبو ماڻي وٺندي آهي”
پوءِ هو پاڻ روڪي نه سگهي هئي ۽ روئي پئي هئي، ياد جي ٻي لهر اچي ٿي، جڏهن هن جي ذهن ۾ انساني فطري جبلت جاڳي پئي ۽ هن انهي جي تسڪين هن کان گهري ته شهري فارورڊ ڇوڪرين جيان هائوڪار ڪرڻ بجاءَ هن جي انهي ڳالهه تي هن ڪيترو عجب ظاهر ڪيو هئائين
“مون ته توکي ايئن ڪونه سمجهيو هو”
“مون ڪڏهن به اهڙي حرڪت نه ڪئي آهي”
“تومان اُها اميد نه ڪئي هئي، آئون محبت جي اڇي چني تي داغ لڳائڻ نه ٿي چاهيان” ۽ ائين هن محسوس ڪيو هو ته “هاڻي آئون محبت ۾ وحشي ٿيندو پيو وڃان، پر سوچيائين ته وحشي هوندي به آئون هن کي وساري نه سگهندس، پر پوءِ هن ڏٺو ته هاڻي محبت ۾ هو سرد مهري اختيار ڪندي ٿي وڃي
سوچائين روئي پرچائڻ واري اچي ٿي ۽ ايئن بي رُخي ۾ موڪلائي هلي ٿي وڃي
هڪ ٻي ياد جي لهر ياد ڏياري ٿي، هن کي هُن سان ڪيل موڪلاڻي
“دعا ڪجان”
“دُعا الله جي آهي”
“دُعا الله ڪندو ته پوءِ اَگهائيندو ڪير؟”
“وري ٻه ياد جي لهر جڏهن هن جي شادي جو ٻڌو هئائين
“تنهنجي شادي پئي ٿئي؟”
“چون ٿا”
“شادي کان پوءِ تون اسان وٽ ڪٿي ٿو اچين؟”
“ڇا اهو تنهنجو تجربو ڳالهائي ٿو؟”
“ها ڇوڪرا ائين ڪندا آهن”
جواب ڏيڻ بجاءِ چيو هئائين
“هاڻي منهنجي منهن لاءِ سڪندين”
“مون کي خبر هئي، پر ماڻهو سورن جو ڏاڍو آهي
“پنهنجون عادتون نه بگاڙ، آئون نه هوندس ته ڪنهن سان وڙهندين؟ ڪنهن سان ڳالهائيندين”
“ديوارن سان” بي اختيار چئي ڏنو هئائين
شادي کانپوءِ ڇهه مهينا گذري ويا، هي وري نه ويو، هڪ ڀيري هن جي ننڍي ڀاءُ کان پڇيائين “سائل خوش آهي؟” اسان وٽ ڪون آيو؟”
“نه شاعر دوست وٽ هليو ويو”
“ها اسان وٽ هاڻي هن جو ڇا؟”
هن سان هر ڀيري ايئن ٿيندو هو، هتان سنڀري ويندو هو، پر اُتي وڃڻ بجاءِ پنهنجي دوست وٽ هليو ويندو هو، پوءِ ڪيترن ئي ڏينهن کان سنبرندو رهيو ته ضرور هن وٽ ويندس، پر اڄ به ڪيترين ئي ڪوششن باوجود هي هار کائي رهيو هو
سڙندڙ سگريٽ جي تاءُ جڏهن هن جي آڱرين کي ساڙڻ لاءِ ڪوساڻ ڏيڻ شروع ڪئي ته پاڻ تصوراتي سمنڊ جي لهرن سان وڙهندي پاڻ بچائي ڪناري لڳو، ٻه لوڻاٺا لڙڪ لارون ڪري ڳلن جي بنجر زمين تان ترڪندا، گهڻن ڏينهن جي وڌيل ڏاڙهي ۾ گم ٿي ويا، هن هڪ نظر سگريٽ ڏي ڪئي، جيڪو هاڻي فلٽر ساڙي رهيو هو، سوچائين اسين هن سگريٽ وانگر به نه جلياسين اکيون اُگهندي هوٽل کان ٻاهر نڪتو ٻاهر بسون ڪي اچي ته ڪي وڃي رهيون هيون، هن شاعر دوست جي ڳوٺ ويندڙ بس کي اسٽاپ جي دڪي تان سرڪندي ڏٺو، هن جا قدم بس ڏانهن تڪڙا کڄاڻا، ڪجهه لمحن بعد هن جا هٿ بس جي گيٽ واري ٻاهرين لوهي راڊ ۾ پيا، ته هي زمين کان مٿي کڄي ويو، بس اسٽينڊ وارو موڙ ڪٽي شاعر دوست جي ڳوٺ ڏانهن رُخ ڪيو ۽ هي بس ۾ بيٺل مسافرن جي رش ۾ گم ٿي ويو