چالِيهِين پَتِي
هن مهار مان جهلي هيٺ ڇڪ ڏيندي، ٻي هٿ سان لٺ اُلاري ته اُٺ گڙ گڙ ڪندي اڳيان گوڏا کوڙيا، پويان پير سوڙها ڪري ويهندي، ڏند ڪرٽيائين، نيشن جي آواز ۾ سائي ڀٽاري جي ڪاوڙ ظاهر هئي، گوڏن جو زمين تي لڳڻ جي آواز، اونداهي رات جي سيني کي چيريندو لوڙهي ۾ چرڙاٽ ڪندڙ جيت جي آواز کي ماٺ جي سيني ۾ سمهاري ڇڏيو، تڏهن چونئري مان سندس پوڙهي پيءُ وسند جو آواز ٻڌڻ ۾ آيس.
“ابا اُٺ سان ضد نه ڪجئين”
هن هڪ نظر آهوري ڏي وڌي، جتي چارو ايئن جو ايئن پيو هو، ڄڻ ڪو پاروٿو طعام، جنهن کي ڳوٺ جا رُولو وهيٽ ته ٺهيو پر ڪتا به سنگهڻ لاءِ تيار نه هجن.
“نڌڻڪا بکن ۾ پاهه ٿِجِئيِن، پر هڪ گراهه به نه کائجيِن، اها مستي به ته ٻه ٽي ڏينهن”
اُٺ هڪ دفعو تارُونءَ ڪڍي گڙ گڙ ڪندي پڇ جو شپڪو ڪرايو ته هي، ڪجهه پرڀرو هٽي بيٺو، ڪنڌي ۾ ٻوليندڙ جيت جي چرپر بند ٿي هئي، سا به اتر جي جهونڪي سان شروع ٿي وئي، تڏهن هن چاچي “ورُوءَ” جي ٽيهاڻ توڏ جي ڦهوُنگارُ ٻڌي، هن توڏ کي هڪل ڪئي ته تٻڙڪو ڪندي ڀٽ جي لاهي ۾ لهي وئي، اُٺ ٽئي ڀيري پڇ جو شپڪو ڪندي تارون ڪڍيو ته هن اُٺ کي هڪل ڪرڻ بجاءِ چپ رهڻ جو اشارو هلڪي دڙڪي ۾ ڪيو.
“هئه، بس پٽ بس”
پڪ ٿي وئي هئس ته زور تي مڙڻ وارو ڪونهي، ڪٿي ٿو مُڙي؟ چاچو مينهل سچو آهي “مجني جي مستي جي چالهين پتي اُٺ ۾ آهي” اڃا اڻيتاليهه پَتيُون بچيل اٿس. شل خدا خير ڪري، نيئر ۽ تالي کي هڪ پاسي رکي پينگهي کي جاچيائين، ته سڀ ڪليون مضبوطي سان آهن، پڪ ڪري واپس مس وريو ته چاچي وسند سڏ ڪيو.
“علو او علو”
“هان”
“ڪڄاڙو آهي؟”
“ڪجهه ڪينهه، هي چاچي ورُوءَ واري ٽيهاڻ هئي”
“هي نڀاڳي ڪٿان آئي؟ دئي ڏينس ته اتان پرهُون وڃي”
چاچي وسند صلاح ۾ زندگي جو سمورو مشاهدو سموهڻ ٿي چاهيو
“هي ڪٿي ٿي وڃي؟ اڄ پنج ڏينهن ٿيا آهن، سور ڏئي ڇڏيا اٿس” ماسي کتوءَ ٻاجهر جو ڍوڍو دانگي ۾ اڇليندي چيو. پاٽ ۾ بچيل پاڻي ۾ هٿ ٻوڙي وچ ۾
ڇڳيل ماني کي سنڌي لوڻ جي لوٽي کڻندي وري ڳالهه جاري رکيائين “اسان جو ته مٺ ۾ ساهه آهي، نه توڏ ڪيڏانهن ٿا هڪلن، نڪو اُٺ کي چارو چرڻ ٿي ڏي، ڪڄاڙو ڪريون؟”
“نه ڪر ڇورا، توکي ٿي چوان نه!!”
اڱڻ تي پير رکڻ کان اڳي علوءَ جي ڪن تي ڄاتل سڃاتل آواز پيو، آواز ڄڻ ڪه ڪوئل جي ڪوڪ هئي، جنهن ۾ سرور هو، موسيقي هئي، جيڪا هن جي احساسن جي تارن کي ڇيڙيندي ٿي وئي، هن اُلر ڪري لوڙهي تان سامهين چونئري ڏانهن نظر وڌي، جتي هن کي ٻرندڙ ڪاٺين جي روشنيءِ کان سواءِ ڪجهه نظر نه آيو جيڪا چونئري جي در مان ٻاهر اونداهي جو سينو چيري پري پکڙجندي ٿي وئي، پر آواز هاڻ هن جي رڳ رڳ ۾ پاڻي جي اُڃ وانگر سمائجي ويو هو، پاڻي جي اُڃ پاڻي پيئڻ سان ته گهڙجي ٿي، پر هن جي پياس نوران کي ڏسڻ سان ويتر ٿي وڌي، اڄ نوران جڏهن کوهه تان دلو ڀري واپس ايندي ڀٽ پئي چڙهي، تڏهن علوُ سائو پياري پئي آيو، نُوران کي ويندو ڏسي هن وک وڌائي، نُوران به وک ننڍي ڪندي لوڏ ۾ لچڪ آندي ته قيامت ٿي ٽُٽِي، پکي به حيرانيءَ مان هن جي لوڏ ڏسي رهي رهيا هئا، ڊيلون به داڻا چُڳڻ جي بجاءِ، هن ڊيل جي لوڏ تي هرکجي پيون هيون، ويتر کاٻو هٿ دلي جي پويان ورائي، ٻيو هٿ لوڏيندي ٿي هلي ته چار آني مان ٺهيل ڇلا آڱرين ۾ جرڪندي، جهرمر سان ڪلا جا سمورا رنگ سموهي علوءَ جي اکين ۽ دماغ کي موهيءَ رهيا هئا.
علو جي پيرن جي آهٽ ۽ سائي ڀٽاري جي ناسن جي ڦونگار هن کي احساس ڏيارو ته دوريءَ جون ديوارن ڪري چڪيون آهن، ته نوران چيو “اڄ جلدي آهي ڇا؟ تڪڙ ڪئي اٿو؟”
“ها تڪڙ آهي نه ڪنهن کي رسڻ جي”
هن نوران جي بدن جو جائزو ورتو، جنهن ۾ جواني انگ انگ مان ڪاريهر جيئن، ونگ وجهندي، سانوڻ جي برسات بعد ڌرتي جي سيني تي ڦٽندڙ گاهه جيئن ڪپڙن مان ڦُٽي ٿي نڪتي
“هڪڙا هي دلا ڏاڍا ظالم آهن، ڪنهن جي چيلهه جو خيال ئي نٿا ڪن”
“هان، ڏاڍو خيال اٿئي ٻين جو، پوءِ ڀلا دلا ڏيان، کڻو؟”
“اهڙو ڀاڳ ڪٿي جو اوهان جي هٿن جي شيءِ اسان کي نصيب ٿئي”
اُٺ تارون ڪڍي گڙ گڙ ڪئي ته علو هڪل ڪئي “هئه”
انسان جڏهن پيار جي ساگر تي لڙهندڙ هوندو آهي ته ڪنهن جي روڪ ٽوڪ برداشت نه ڪندو آهي، ڪائنات جي حيوانن تي به هن کي شڪ اچڻ لڳندو آهي ته ڪٿي هي اسان جي پويتر پيار جي ڪچي ڌاڳي کي ڇني نه وٺن
اُٺ ڪنڌ جي ڇڪي ڏيندي ڪڍيل تارون ڳهي ويو، تڏهن هُو ڪڻڪي
“علو!!”
“هون”
“تون اُٺ سان ضد نه ڪر، هي مستي ۾ آهي، الله سون هن مئي بيگندري تي ڀروسو ڪينهه، هي پاهون وري ته پهرين ڌڻي سان وڙهندو آهي”
“پوءِ ڇا آهي، اسين به مستي ۾ آهيون، خبر آهي اڄ ڪاڪو مينهل ڇا پيو چئي؟”
“ڇا پيو چئي؟” نُوران چُني جو پلو ڇاتي تان ورائي ڪلهي مٿان لنگهائي ٻئي هٿ دلي پويان ورائي پاڻ ۾ ڀچائي ڇڏيا.
“مجني مست جي مستي جي چاليهين پتي اُٺ ۾ آهي، چون ٿا مجنون ماڻهو هو اُٺ ڪونه هو”
“توکي رڳو مشڪري جي لڳي آهي، ابي جو سُونهه مون کي ڀئو ٿيندو آهي، تو جي ۽ سائي جي چڪري آهي” نُوران پريشاني ۾ هن ڏانهن نهاريندي چيو.
“پوءِ ڪڄاڙو ڪريان؟ پنهنجي ساهيڙي کي جهل نه”
“هان!!”
“هي چاچي ورو واري ٽيهاڻ”
“آئون توکي ٽيهاڻ جهڙي ٿي لڳان” نوران جي چهري تي ڪاوڙ جي ڳاڙهاڻ پگهر جي ڦڙن سان گڏ صبح جي سوجهري جيان ڦٽي آئي.
“جهڙي مستي تو ۾ اوهڙي ٽيهاڻ ۾، آئون ۽ سائو ڀٽارو ڪڄاڙو ڪريون؟”
“ها ٺهيو”
هو ڪاوڙ ۾ ڀٽ جو رهيل پيچرو تڪڙو چڙهڻ لڳي، تنهن هن جي جسم جي ڊولائتي ٽور ۾ خلل وجهي ڇڏيو، تڏهن هي پنهنجي گهر جي گهٽي ۾ گهڙي ويو هو.
“ابا هل ماني کاءُ، مون کي اڃان جنڊ لاءِ ان ڇڙڻڻو آهي” ماءُ جي سڏ هن کي خيالن جي دنيا مان کڻي اڱڻ ۾ آندو، تڏهن هن کي احساس ٿيو ته نوران ننڍي ڀاءُ کي نه پر هن کي ڇئي ٿي ته “اُٺ سان ضد نه ڪر”
انسان احساسن جي سرحدن تي پهچندو آهي ته اشارن ڪناين جون سڀ ٻوليون “اقرا” جي اکر جيئن ڄاڻي وٺندو آهي ۽ پوءِ هن لاءِ ڪو پيغام ڏيڻ وٺڻ مشڪل ناهي هوندو، هن لٺ ٻاهر اڇلائي ۽ چونري اندر گهڙي ويو
“ڪو نه پيو جهڪِي ڇا؟” چاچي وسند سلفي تي ٽانڊو رکندي پڇيو
“هائو، توڏ پرتي وڃي ڪانه ٿي، ڪٿي ويهندو؟”
چاچي وسند هڪٻئي پٺيان ٻه ٽي سوٽا ڀريا، ٽانڊي مان ڪي پتنگا اڏري چلهه جي آڳوڻ ۾ ڪريا، چاچي دونهي جي وڪڙن ۾ ٻيو زوردار سوٽو ٽنبيندي پڇيو “چارو کاڌائين يا ايئن پيو آهي؟”
“ڪٿي ايئن ئي پيو آهي” علو ٻاجهر جو ٽڪر ٻوڙ ۾ ٻوڙهي وات ۾ وجهندي چيو.
“نڌڻڪو بک مرندو، ڪڄاڙو ڪريون؟” اڃان پوهه سڄو پيو آهي، مانگهه جي چنڊ کانپوءِ وڃي ڪي سي گهٽجندا”
ماسي کتوءَ پاٽ ۾ پاڻي ڦيري اٽي جي تس تي اونڌي ڪري دانگي ۾ پيل آخري ڍوڍو ڪڍي اڳيان رکندي چيو “پرسال انهن ڏينهن ۾ علو چڙهي گهمائيندو پيو هو” ماسي کتوءَ وقت جي ڪانٽي کي ساروڻين جي دائري ۾ گهمائيندي سال پوئتي کڻي آئي، تڏهن علو کي ياد آيو ته ها ٻيلي پر سال اهي ئي ڏينهن هئا، جڏهن ڪنواٽ سائي جي سڄي ڳوٺ ۾ هاڪ هئي، تڏهن هڪ ڏينهن اُٺ سنگاري نئين جهُل وجهي گجوراڻي جي ميلي مان آندل ٽنئورن واري مُهار وجهي سنگاري نيٽ کڻي ٻاهر ٿي نڪتو تڏهن ماڻس کتوءَ کي چيو هو
“اي علُوءَ کي روڪجانءُ!!”
پوءِ ماڻس، بادشاهه پير ۽ ڏاڏي حيات شاهه گهوٽ جي نالي مٺاڻ جي چُني ۾ ڳنڍ ٻڌي، سوناڻي پاڻي جو ڇَنڊو هنيو هو ۽ هي چڙهي جڏهن کوهه جي اُترئين پاسي مٽائو ٿيو هو ته اهو سوناڻي پاڻي جو ڇنڊو ٻين لاءِ نه ته نوران لاءِ ضرور امرت ٿيو هو، انهيءِ ڏينهن نوران کوهه تان دلو کڻي واپس پئي وري ته هي پنهنجي ٻاروتڻ جي سنگتي سانوڻ کي سامهون ايندو ڏسي اُٺ جهلي، ڳالهيون ڪندي واپس کوهه ڏانهن نظر ڪيائين، تڏهن نوران چُني جي اُڇل ساڻ پاڻ کي به هن جي پيرن ۾ اُڇلي ڇڏيو هو، تنهن بعد هر رات جي ڪاري چادر توڙي چانڊوڪي ۾ لوڪان لڪي اچي ملندا هئا
”ماني ڏيان؟” ماءُ جي سوال تي هي وري حقيقي دنيا ۾ موٽي آيو
“نه” وٽي ۾ بچيل لسي کي پيئندي چيائين
“هن ڀٽاري جا وڍ جمالين واري ڳاڙهي وارا ساڳيان آهن” چاچي وسند سلفي جو سُوٽو پرتي اڇلائڻ لاءِ ڪنڌ مٿي کڻندي چيو
“هو وري ڪهڙو چڱو هو؟ گهڻو ئي اڙانگو هو، ڪير وڃي چارو ڏي؟” ماسي کتُوءَ ڏوراپي واري انداز ۾ چيو
“آئون هوندي هئس، پاڻ سدائين جهنگ ۾ جوڳي رمتا ڀلا”
“ها بروبر، سڀ ڪُجهه تُون ڪندي هُئين، اسين ته ڪجهه نه ڪندا هئاسين” چاچي وسند جهيڙي واري انداز ۾ چيو.
“اهو شُڪر ڀاٽي ڳنهي ويا” ماسي کتُوءَ چيو
“ها شُڪر ڀاٽي ڳنهي ويا” چاچي وسند ڄڻ هينئر ئي سائي جي مُهار ڦُرجي وئي هُجي “اي اهو نه ڀٽارو هجي ها ته ايڪوتهر (ايڪهتر) جي ڀاڄ (جنگ) ۾ هي رليون هتي ڪيئن نه رهن ها”
“ها شُڪر ٿيو ڳنهي ويا” چاچي وسند لاءِ هي جملو قاتل زهر ٿي پيو، جيڪو نڙي جا ڇوڏا لاهيندي، اندر پهي ويس ۽ چاچو ڪوشش جي باوجود نه ٿي ڳهي سگهيو.
“ماڻهو هتان رات جو سامان کڻي ها ته، صبح جو ٻار ٻچا سامان وڃي نهٽي کان پرهون ڪري ها، بس ٻه ڏينهن تفاقت (تفاوت) ٿيو، ههڙي ڪانه ٿي سُجهي”
ڄڻ چاچي وسند لاءِ اُميدن جا سارا پيچرا تانگها ٿي پيا هئا، جنهن تي هلڻ ناممڪن هو
“ابا، ڪاڪو وَرُو چئي ٿو ڏاڍو ڀلو هو” عَلُو پاڻي گُرڙي اڇلائيندي چيو
“هل هن جهڙا اُٺ ڪٿي؟” چاچي وسند ٿورو مرڪيو ته هيڊا ڏند باهه جي روشني ۾ ڌاتو جيان چمڪي پيا
“هن ۾ اهي وصف آهن، پر هو ته جمالين جو گهمايل، واٽرن جي ٻنن تي هلندو هو، مجال آهي جو گولي به رسي، ايوب جي فيل مست (فيلڊ مارشل) حڪومت هجي، اصل شينهن ٻڪري سلهاڙي ڇڏيا هئائين، تڏهن مون ڪلوئي ۾ ورتو هو” چاچي وسند سلفي مان سُوٽو هڻي، دُونهن کي اندر مان ٻاهر اوتيو ته دُنهون وٽ کائيندو، چونئري جي ويڪري وجود ۾ پکڙجڻ لڳو، دُونهن جي ور وڪڙ ۾ چاچو به پنهنجي وڃايل وهي جا پيرا ڳولڻ لڳو
وري ماضي جو ٻيو تاڪو کوليائين “ماڻهو هرڪو چوي ته اُٺ ڪلوئي جا ڀلا آهن، مون کي به هجي شونق، هتان هڪلي وڃي ڪلوئي پهتس، شهر جي اُترئين پاسي جمالين جو ڳوٺ آهي، منجهند جو پهتس، پوڙهو ويٺو هجي، خبرون چارون ڪيم، اُٺ ٻه ٽي بيٺا هئا، ڏٺاسين، مون وڃي هن ڳاڙهي تي هٿ رکيو چيم “ پوڙها هن جو ناڻو ڪر”
“ڇهه سو روپيا ٿيندا هن جا” پوڙهي چيو
“نه پنج سو” مون چيو ۽ سودو ٺهي ويو “تڏهن سستائي هئي، اهي پنج سو اڄ جي ويهين هزارين جي بروبر هئا، ٽانڊو ملڪ کي هينئر لڳو آهي” چاچي وسند جي ذهن تي ساروڻين جي لهر آئي ته وري ڪٿا کڻي ويٺو
“اٺي جي ڏڪار ۾ ڪڻڪ تي پئبندي (پابندي) هُجي، هتي سيٺ نهال کي هولسر (ڊيپو) نه مليو، ماڻهو ڪڻڪ جي هڪ ڪڻ لاءِ پئي سڪيا، پوليس رڻ ٻاري ڏنو، مون هتان ٻڙهو (اُٺ جو پلاڻ) ڪندي لانگ ورائي رات وڃي جانهيري ۾ ٽڪيس، صبح ويس تلي ڪڻڪ ٽي مڻ ڪٽن ۾ وجهي شام جو ڀٽاري کي روانو ڪيم، پرهه باک ڪڍي، اچي هتي اڇليم، اهڙو ڀٽارو تکو هوندو هو”
“وهيٽ وراڻو هوندو هو ته سائو ڳنهڻ ايندا هئا” ماسي کتو ڀاڄي ۾ ماهٽيل ماني جو آخري لوندو وات وات ۾ وجهندي چيو
“وهيٽ تي نظر پهتي اصل اجهو پهتو!!” ماسي کتو ڳاڙهي جي ٻي وصف ٻڌائي
“پوءِ ڀاٽي ڪيئن ڳنهي ويا” علو پاڻ کي منجيءَ ٿي اڇليندي چيو
“اي ابا، هتي هئا ڀوڄراج ٺڪر، اهي پنهنجيون ڌيئون ڏيندا هئا، ڀاٽي ٺڪرن کي پوءِ هو ڏاج گهري وٺندا هئا، هتي هئي شادي تڏهن وڃي ڪنهن کين ٻُڌايو ته وسند وٽ اُٺ ڀلو آهي، توهان وسند جو اُٺ گُهرو، پوءِ گُهر ٿي پانجي (پنهنجي)
اُٺ جي رات جو ويرسنگ ۽ اکجي آيا حقيقت ڪيائون ته ٻيلي عزت جو سوال آهي اُٺ جي گهر ڪئي اٿن نه ته ڪنوار ڪونه ڳنهيندا.
پوءِ ڀائي خميسي ۽ ٻين سڀني چيو ته ڏيڻو پوندو، چوڏهين سوئين تي فيصلو ٿيو، تنهن ۾ ست سو رويپا انهي ٽيم (ٽائيم) ڏنئون باقي چيائون ست سو پندرهين ڏينهن ڏينداسين، مٿان ابان ٽين ڏينهن پئي ڀاڄ اسين ڀڳاسين سنڌ ۽ هو ويا هندوستان، بس پئسا ڦٻيا انهن کي اسان جي شيءِ وئي” چاچي وسند خالي مٺ ڀڪوڙيل پٺ تي هٿ لهرايو، ڄڻ پئسا نه پر زندگي جي سڀ پونجي ڦرجي وئي هجي.
ماسي کتوءَ چونئري مان ٻاهر نڪرندي بتي به ساڻ کڻي وئي، چاچي وسند ڪاٺيون سوري چُلهه ۾ ويجهيون ڪيون، هڪ ٻه ڦُوڪون ڏنائين ته ٻاهه به ٻري پئي، واندو هٿ سيڪيندي ٻئي هٿ ۾ ڦٻيل سلفي مان سُوٽا هڻڻ لڳو، جيڪا اُجهامڻ جا سانباها ڪري رهي هئي، باهه جي گهٽ وڌ روشني، اونداهي جي سيني کي چيريندي چونئري ۾ پکڙجي ٿي وئي ۽ تڏين جي چر چر جو آواز به وڌندو ٿي ويو.
“ابا اهو “ولائي” وارو قصو ڪيئن آهي؟”
“هان!!”
چاچي وسند کان ڄڻ دانهن نڪري وئي، هن جي مک تي وقت جي ٺاهيل ليڪن منجهان به پريشاني جا گهنج ظاهر بيٺا هئا، علو سوال نه پر ڄڻ مترڪو وهائي ڪڍيو هوس، چاچي وسند کي اها اميد نه هئي ته ڪو اهڙو سوال ڪندو پر ڇا ڪري ننڍپڻ کان لاڏ ڪوڏ رکيو هئائينس.
انهي سوال چاچي وسند کي چاليهه سال پوئتي ڌڪي ڇڏيو، جڏهن هي جانٺو جوان، مڙس اڙٻنگ، ٻانهن مروٽ هوندو هو، اڍائي مڻي ٻوري کڻڻ، ڍڪندڙ ٻاراهو گابو جهلڻ، ڪو مسئلو ڪونه هوندو هو، تڏهن ولائي هن تي هرکجي پئي هئي، هو هئي رنڙ زال ۽ هي به جانٺو جوان، کڻي قابو ڪيائينس، قابُو ڇا اصل پاڻ لوهه ٿي ويو، گهر ٻار سڀ وسري ويس، ڪمايو کٽيو سڀ رنڙ جي پيرن ۾، سنگت ساٿ گهڻو ئي جهليو، پر ڪٿي ٿو رهي، نيٺ الله جنت نصيب ڪري پير حيات شاهه کي تنهن همٿ ڪئي، تعويذ ٽوڻا، ڦيڻا ڪيا ته همراهه ۾ به رسو پيو ۽ رن به ٺامجي آئي ۽ همراهه به ٻارن ٻچن جي سار سنڀال لَٿي.
“ابا تو ورندي ڪين نه ڏني؟” علو جي سوال هن جي هٿ ۾ جهليل ماضي جي مڻين جي مالا کي ٽوڙي موتي داڻو داڻو ڪري ڇڏيا، تڏهن هي ٿورو ڪڻڪيو.
“اي ابا اهي ڪوڙيون ڳالهيون آهن، ڪجهه ڪينهي، تون پانجو (پنهنجو) ڪم وڃي ڪر”
هن ڏٺو ته سلفي جو تماڪ سڙي چڪو هو، ڇنڊڪو ڏئي، سڙيل تماڪ ڪڍي ساڦي کي سلفي جي منهن ۾ هڻندي چيائين
“هاءِ ڙي زمانا!!”
ڄڻ سُلفي ۾ ساڦي نه پر پنهنجي يادن جي ڪتاب کي بند ڪري ڇڏيائين، علو مٿي خلا ۾ نهاريندو رهيو، تڏهن هن جي ذهن تي وري لفظ تري آيا، “وڃ پنهنجو ڪم ڪر” هي جهڙپ ڏئي اٿيو، ڪُهاڙي کڻي چاچي سَچُو وٽ متل ڪچهري جو رُخ ڪيائين ته سائي تارون ڪڍي گڙگڙ ڪئي، تڏهن چاچي وسند جو آواز ڏور ٿيندو ٻڌڻ ۾ آيس
“ابا علو اُٺ کي نيئر هڻي ڇڏجان”
جڏهن سارو لوڪ ننڊ ۾ هوندو هو ته ٻه پاڇا رات جي اُڻٽيهين اونداهين جي ڪاري چادر ۾ لڪي خاموشي جا پردا چاڪ ڪري اچي ملندا هُئا ۽ زندگين جا ڪئي وچن ٿيندا هئا، اڄ به پرهه پري جي پانڌ کڻڻ مهل هي ٻئي الڳ ٿيا ته، علو کي سائو ڀٽارو اڱڻ جي ڇيڙي تي بيٺل نظر آيو، تڏهن ڳالهه ياد آيس ته نڀاڳي کي نيئر ته هنيم ئي ڪونه، خير اڳئين پيرن ۾ ڏانوڻ اٿس.
هي جيئن ويجهو ٿيو ته سائو اُلر ڪندي اڳيان پير مٿي کڻي هن ڏانهن وريو، هي پاڻ بچائي انهي کان اڳ سائي جا اڳيان گوڏا هن کي ڇاتي وارا لڳا ۽ هي پاڻ سنڀالي نه سگهيو، پوئتي ڪري پيو، اٺ وري پير کڻي هن جي ڇاتي تي رکيا ته هن کان دانهن نڪري وئي “اباڙي................!!”
“هن جي رڙ صبح جو ماڪ ويلي پاتار کان پولار تائين ماٺ جي سيني کي چيريندي وئي، چاچو وسند پهرين سٽ ساڻ ٻاهر نڪتو، سائو ڏسي رڙ ڪيائين “اڙي ٻيليو وارو ڪيو منهنجو گهر برباد ٿي ويو”
ڳوٺ وارن جي اچڻ کان پهرين اٺ اڳيان گوڏا علو جي ڇاتي تي ڏئي مٿس ويهي رهيو ۽ اوڻيتاليهه پتيون چاليهِين پَتِي کان هار کائي چُڪيون هيون