هي منهنجو شهر آ- يا دشمن جو شهر آ...!!
شڪارپور جي سياست جو زوال به پوري سنڌ جي سياسي زوال جيترو پراڻو آهي، پر ٿورڙو فرق اهو آهي ته سنڌ جي ٻين شهري معاشرن جي ڀيٽ ۾ هي شهر پنهنجي مهذب معاشري جي سڃاڻپ برقرار رکي نه سگهيو. هن شهر سان پنهنجي اولاد ئي رستو ڪٽي منهن موڙي ڇڏيو، ۽ هن کي اهڙن ماڻهن جي حوالي ڪري ڇڏيو، جيڪي پنهنجي مزاج ۾ مهذب گهٽ، غير مهذب وڌيڪ هئا، جيڪي هن شهر ۾ قبضي جي نيت سان آيا ۽ پوري شهر جي گهٽين ۽ بازارن تي قبضا ڪري انهن کي سوڙهو ڪري انهن جي سونهن ۽ سندرتا کي ڌڪ رسائي پنهنجي شخصي مفادن کي اوليت ڏني ۽ ان ۾ خاص طور تي هتان جي مقامي سياست هن شهر کي اجاڙڻ ۾ اول نمبر تي رهي آهي. هتان جي سياست جا مزاج به پوري سنڌ جي ڀوتارڪي سياست جهڙا ئي آهن ته قبضا ۽ ڪرپشن ڪري پوري سنڌ جي ننڍن وڏن شهرن کي ڏينڀوئن جي ماناري وانگر سوراخ ڪري ڇڏيا آهن ۽ سنڌ جون ٻهراڙيون توڙي شهر لاتعداد سماجي مسئلن کي منهن ڏئي رهيا آهن. شڪارپور شهر جي سياست تي هميشه حڪومتي پارٽيءَ جو قبضو رهيو آهي، جيڪا هن شهر کي پوريءَ سنڌ وانگر ڪالوني طور هلائي رهي آهي، جنهن جي حڪمرانيءَ جو انداز سنڌ اندر انتهائي فرسوده نموني جو آهي، جنهن سنڌ جي ماڻهن کي حقير بڻائي سندن راءِ يا بهتر خواهشن جا ڳلا گهٽي ڇڏيا آهن.
شڪارپور شهر، جيڪو هڪڙي دور ۾ پتاشي جهڙو اڇو ۽ مٺو هو، ان شهر جي حالت هاڻي ٽائرن جي ڪاري دونهين جهڙي بڻيل آهي، جنهن ۾ ماڻهن جون خواهشون ۽ شهر جي ترقي سڙي ڳري ڌپ ڪري وئي آهي ۽ هتان جو ماڻهو اهڙي ماحول ۾ ٻوساٽجي ته پيو پر پنهنجي شهر جي مالڪي لاءِ هڪ وک به اڳتي اچڻ لاءِ تيار ناهي ته پوءِ هن شهر جي حالت ڪيئن سڌرندي ۽ ڪير سڌاريندو؟؟ جيڪڏهن هن شهر جو ماڻهو شهر جي حالت سڌارڻ لاءِ ڪنهن معجزي جو منتظر آهي ته پوءِ هو بس بيوسيءَ جا ڳوڙها ڳاڙيندو رهي، ڇو ته ڳوڙها ڳاڙيندڙن جي تاريخ ۾ رڳو شڪست ئي لکيل آهي ۽ جيت انهن جي رهي آهي، جن حالتن سان ٽڪر کائي تدبيرن سان تقديرن جا فيصلا ڪيا آهن. اڄ هن شهر جي هر ماڻهوءَ جي چپن تي هڪ ئي سوال آهي ته هن شهر جو هاڻي ڇا ٿيندو؟ پر ڪنهن وٽ به اها سوچ ناهي ته اچو ته! هن شهر جي ترقيءَ لاءِ پنهنجي حصي جو ڪردار ادا ڪريون ۽ ڪنهن ذميواري کڻڻ لاءِ اڳتي اچي برباد شهر کي آباد ڪريون...!! اڪثر اسان وٽ اها سوچ حاوي رهي آهي ته ڪو ٻيو اچي اسان جا ڪم ڪري ۽ اسان کي هن گندگي مان ڪڍي اجرو ڪري...!! پر هن شهر جو ماڻهو اهو وساري ويٺو آهي ته ڪابه بهتري سندن ساٿ کانسواءِ ممڪن ناهي. اڄ هو جنهن گندگيءَ ۽ ابتريءَ جو شڪار آهن، انهن جا ذميوار به هو پاڻ آهن، جيڪڏهن هن شهر جي ٽي لک آبادي مان پوائنٽ هاف پرسنٽ ماڻهو به چاهين ته هي شهر مثالي ترقي ڪري سگهي ٿو. هتي چاهڻ مان مراد صرف سوچڻ ۽ ڳڻتي ڪرڻ هرگز ناهي، انهن کي شهر جي موجوده برباديءَ جي بنيادن تي هڪ ٿي بنا ڪنهن سياسي فرق ۽ ٻين نفرتن جي ڪٺو ٿي نج شهر جي وارثيءَ جي بنياد تي هڪ مضبوط جدوجهد هلائڻي پوندي ۽ جدوجهد جا نتيجا ئي هن شهر جي مثالي ترقيءَ جا بنياد وجهندا.
هتي وري سوال اهو به عام ماڻهوءَ جي ذهنن ۾ ڦرندو هوندو ته هيترين سارين سياسي ۽ شهري تنظيمن باوجود به آخر هن شهر جي حالت ڇو نه پئي سڌري؟ ۽ ان مان ثابت ٿي وڃي ٿو ته اهي اهو سموريون جماعتون پنهنجي ذميوارين کان پري بيٺل آهن ۽ پنهنجو گهربل ڪردار ادا نه ڪرڻ سبب نتيجا نه ڏئي سگهيون آهن. اڃا ويتر هي شهر بدحاليءَ جي نئين تاريخ رقم پيو ڪري ۽ مشڪلاتون اڳي کان وڌيڪ ڀاري ٿينديون پيون وڃن. اهڙا اتحاد جيڪي شهر جي نالي تي جڙن پيا، انهن ۾ موجود ماڻهو پنهنجي ذاتي محرومين تي سوچڻ کان علاوه ٻيو ڪجهه به نٿا ڪري سگهن ۽ انهن ۾ صرف شهر جي نالي تي کوکليون دعوائون، سکڻي ڪنيءَ وانگر اڀامنديون پيون، باقي شهر انهن جي عملي ايجنڊا ۾ ناهي هوندو. هڪ اهڙو شهر، جنهن جي ميونسپل جي پنهنجي سالياني ڪمائي 8 ڪروڙ رپيا هجي، جيڪا شهر اندر ٽيڪسن جي صورت ۾ ڪمائيندي آهي- اها ميونسپل پگهارن ۽ پينشن کان علاوه سال ۾ 10 ڪروڙ جي لڳ ڀڳ بچائيندي هجي، ان ميونسپل پنجن ورهين جي عرصي ۾ شهر تي ٽڪو به خرچ نه ڪيو هجي ۽ ٻيو ايم پي ايز ۽ ايم اين ايز جا فنڊ به ڪچن ڪانٽريڪٽرن حوالي ٿيل هجن، اتي ان شهر جي ڇا حالت هوندي ۽ ترقي يقينن لاچاري ۽ بيوسيءَ جي تابوتن ۾ پيل هوندي، ڇو ته جيڪڏهن سال ۾ هن شهر تي رڳو 30 کان 40 ڪروڙ معياري ترقيءَ تي خرچ ٿين ته هي شهر ڪجهه ورهين ۾ بهتر پوزيشن ۾ اچي سگهي ٿو، پر هتان جي ماڻهن جي ذاتي غرضن ۽ لاتعلقي واري روش ڪرپٽ سياست کي هٿي ڏني آهي، جنهن سان اهڙين خرابين گهر ڪري ڇڏيو آهي جو تبديل ٿيڻ ڏاڍو مشڪل عمل بڻجي ويو آهي. اڪثر جماعتون يا اتحاد جيڪڏهن ڪو هڪ اڌ پروگرام يا سرگرمي ڪنديون آهن ته انهن جي مک مهمانن جي لسٽ ۾ اهي ئي ڪرپٽ سياستدان ۽ ڪامورا ئي هوندا آهن، جيڪي هن تباهيءَ جا هر حوالي سان ذميوار آهن ته پوءِ هن شهر جي حالت ڪيئن سڌرندي؟؟ اڪثر فورمن تي ميونسپل جا مامرا هلائيندڙ ڪانٽريڪٽ تي ڪم ڪندڙ نساسڪ خلاف ڌاڙ گهوڙا هلندي آهي ته هن سموري خرابيءَ جي ذميوار اڪيلي سر نساسڪ آهي ۽ حڪومت ۾ ويٺل سياستدان ويچارا آهن، انهن جي ڪابه نٿي ٻڌي وڃي ته پوءِ اهڙن سياستدانن کي عوامي مئنڊيٽ رکڻ جو ڪوبه حق نٿو پڄي ۽ هو عوام سان ڪيل خدمتن جي واعدن جي تلافي ۾ معافي وٺي اخلاقي بنيادن تي استعيفائون ڏين، باقي نساسڪ ڪو سرڪش گهوڙو ناهي، جنهن جي لغام حڪومت به ڇڪي نٿي سگهي.
جيڪڏهن پاڻ سنڌ جي انهن شهرن ڏانهن نظر ڦيرايون، جتي نساسڪ ڪم نه پئي ڪري ۽ ميونسپل شهري معاملا هلائي پئي ته اتي به ته ڀينگ ٿيل آهي. شهرن جي حالت ساڳي آهي، جيڪا هن شهر جي حالت آهي، ان مان اهو صاف ظاهر آهي ته هن سموري برباديءَ جي ذميوار ”بهترين حڪمراني“ آهي، جنهن جي ڪرپشن ۽ اختيارن جي حوس شهرن جون صورتون بگاڙي ڇڏيون آهن، جيستائين هن شهر جو ماڻهو سنجيدگيءَ سان ان سياست جي رستا روڪ نه ڪندو، جنهن هن شهر جي ماڻهن جي خوابن کي نالن جي گندي پاڻيءَ ۾ ٻوڙي لوڙهي ڇڏيو آهي، تيستائين هن شهر جا مسئلا به گندي پاڻيءَ ۾ غوطا پيا کائيندا. هن شهر جي نڙيءَ تي چند بنگلن جي لت ڏنل آهي، جتي اليڪشني موسم ۾ ماڻهن جي ”خريد و فروخت“ جي منڊي لڳل هوندي آهي، جنهن ۾ ڪوڙا آسرا ۽ ڏٽا ڏئي ۽ ڪجهه نوٽن تي ووٽ ورتا ويندا آهن ۽ اسان جو اڪثر لالچي طبقو پنهنجي ضميرن جا سودا ڪري اٻوجهه ماڻهن کي پنهنجي ڄار ۾ ڦاسائي انهن کان ڀوتارن کي ووٽ وٺي ڏيندو آهي ۽ بعد ۾ اهو طبقو ڀوتارن کان نوڪريون ۽ ٻيون مراعتون وٺي پنهنجي قسمت چمڪايو ويٺو آهي ۽ هن شهر جي ماڻهوءَ جي حالت هارايل جواري واري آهي، جيڪو ”جهانسي واري سياست“ ۾ هر ڀيري هار ئي پنهنجي نصيب ۾ لکيو ويٺو آهي، جيستائين هن شهر جو ماڻهو پنهنجي قسمت جي پتن کي ساڙي موجوده سياست خلاف سندرو ٻڌي نه بيهندو، تيستائين هي مجرمن واري سزا پيو ڀوڳيندو.
هيءَ دنيا جي اها انوکي جمهوريت آهي، جيڪا ايمانداريءَ کان انتقام وٺندي آهي ۽ بي ايمانيءَ کي سر تي چاڙهيو ويٺي آهي، جنهن هن شهر جي قسمت ۾ کنڊر، کڏا کٻا ۽ گٽرن جو گندو پاڻي ئي لکي ڇڏيو، جنهن ۾ هن شهر جي سونهري تاريخ جي پنن جا حرف مٽجي مسخ ٿي رهيا آهن ۽ تاريخ ۾ اهو لکيو ويندو ته هڪ روشن شهر جي عظمت گٽرن جي گندي پاڻيءَ ۾ ميسارجي وئي ۽ ان شهر جا ماڻهو ڪجهه شوق ۽ ڪجهه بيوسيءَ سان اهو لقاءُ ڏسندا رهيا، هن ڍونگي سياست جا عذاب شهر ڀوڳي برباد ٿي ويو آهي. هي سياستدان ڪوڙي سياست جي ڪرت ۾پورا آهن، هنن جا رسمي طور هتي گهر موجود آهن، اهي اليڪشني ڏينهن ۾ 24 ڪلاڪ روشن رهندا ۽ اليڪشن گذرڻ کانپوءِ اهي ڀوت بنگلن ۾ تبديل ٿي ويندا آهن، انهن جو اولاد هن شهر جي ٽٽل رستن ۽ بيمار ڳلين مان ناهي گهمندو، انهن ڳلين ۾ ته اسان جي اولاد جو مقدر پيرين اگهاڙي ٺوڪرون کائيندو آهي. هي ته اليڪشن کي به تاش جي پتن وانگر کيڏڻ جا عادي آهن، جنهن ۾ عوام غلام ۽ هي بادشاهه بڻجي ان کي ڪٽيندا رهن ٿا ۽ اسان جي خاموشي ۾ ئي هنن جي سياست جي حياتي شامل آهي. ياد رکو! جيڪڏهن هنن جي سياست اڃا وڌيڪ عرصو قائم رهي ته برباد ٿيل شهر جا بچيل ماڻهو به خيرات وٺڻ تي مجبور ٿي ويندا. تاريخ جي نراڙ تي جهومر بڻيل هي شهر بيرحم سياست جي بدصورت بيوهه جهڙو بڻجي ويو آهي.