شڪارپور جا چونڊ نتيجا، سنڌ لاءِ فڪر جي گهڙي!!
جديد دور ۾ جڏهن دنيا چند مهينن جا منصوبا هلائي انهن کي پورو ڪري وٺي ٿي، اتي ترقيءَ لاءِ سورنهن سال تمام وڏو پيرڊ هوندو آهي. پاڻ جيڪڏهن آمر جي نيم جمهوري دور جا 8 سال ڪڍون ته به سڄا سارا 8 سال بچن ٿا، جيڪي نج پ پ جي جمهوري دور جا آهن، جنهن ۾ سنڌ اندر ڪيتري ترقي ٿي ۽ سنڌ جو ماڻهو معاشي طور ڪيترو مستحڪم بڻيو، اهو ادارن جي ڀينگ ۽ پ پ ايم پي ايز جي شاهاڻي زندگين مان ڏسي سگهجي ٿو، جيڪڏهن سنڌ جي ترقيءَ جي رفتار جي انتهائي سستيءَ جو سبب پ پ جي ڪن ذميوار عهديدارن کان پڇبو ته ”آٽو جواب“ ايندو ته اسان اڃا آمر جو گند ناهي صاف ڪيو!! ڇا آمر جو گند ڪرپشن، لٽمار ۽ قانون جون ڌڄيون اڏائي صاف ڪبو آهي يا هنگامي حالتن هيٺ ذاتي لالچن کان مٿانهان منصوبا جوڙي وقت سر مڪمل ڪري پنهنجي عوام جي حالتن تي لڇبو ۽ تڙپبو آهي يا عوام کي لڇندي ۽ تڙپندي ڏسي مزو وٺبو آهي؟؟ جمهوريت جي دعويدار پ پ ته سنڌ جي ماڻهن سان جيڪي ڪلور ڪيا آهن، اهي ته شهيدن جي خون سان به نه ڌوپبا ۽ سنڌ جو ماڻهو پنهنجي معاشي ۽ ادارن جي قتلام جو پلاند سياسي لاتعلقي جي صورت ۾ وٺي رهيو آهي، پر هڪ ٻي ڳالهه اهم هي به آهي ته پ پ کان علاوه سنڌ اندر اليڪشني سياست ڪندڙ عوامي تحريڪ، ترقي پسند، ايس يو پي ۽ پير صاحب جي پارٽي فنڪشنل ليگ مختلف وقتن تي سنڌ جي اشوز تي بي دلي طور تي پاڻ ۾ گڏجي اهڙي انداز ۾ سياست ڪنديون رهيون آهن، جنهن سان پ پ حڪمران جماعت جي ڪن مهٽ ته ٺهيو، پر ڪن تي جونءَ به چوري نه سگهيون آهن! جنهن جي ئي ڪري سنڌ جو ماڻهو گهڻي ڀاڱي سياسي ڌارا کان ٿورو ڇڳل نظر اچي پيو ۽ ان جو سياسي فائدو وري سنڌ اندر مذهبي جماعتون کڻي رهيون آهن، جنهن جي شروعات شڪارپور مان ٿي چڪي آهي. سنڌ جي اتر پاسي ۾ خاموشيءَ سان مضبوط نيٽ ورڪ تحت ان وقت ڪم ڪندڙ انتهاپسند جماعتن تي ڪنهن به پارٽي يا ساڃهه وندن ڳڻتي ظاهر نه ڪئي هئي پر انهن ڌرين مذهبي انتهاپسنديءَ تي ان وقت ڇرڪ ڀريو هو، جڏهن شڪارپور ضلعي ۾ ننڍي جاني نقصان جا وڏا بم ڌماڪا ٿيا هئا ۽ آخري وڏي نقصان جو زوردار ڌماڪو ٿيو، جنهن سان پوري دنيا اندر صوفياڻي سنڌ جو تعارف انتهاپسندي طور سامهون آيو، جنهن تي سنڌ جي ماڻهن جو ردِعمل وقتي طور تي ته ڏسڻ ۾ آيو، جيڪو ردِعمل انتهاپسنديءَ جي شڪار معصوم ماڻهن جي قبرن جي آليءَ مٽي تائين مس رهيو! بس! پوءِ سنڌ جي ساڃهه وڏن شهرن ۾ گم ٿي وئي، پر هن وقت شهر جو ساڃهه وند ماڻهو اڃا تائين مذهبي شدت پسنديءَ جي باهه ۾ پچي رهيو آهي. وقت سر قابل علاج ڦٽ به علاج نه ٿيڻ ڪري ناسور بڻجي ويندا آهن ۽ سنڌ جي هن علائقي اندر پ پ جي خراب ترين حڪمراني ۽ ايس يو پي، عوامي تحريڪ، ترقي پسند ۽ سنڌ جي مڙني قومپرست جماعتن جو سياسي ڪارج نه هئڻ سبب مذهبي انتهاپسندي پنهنجا پير پختا ڪري رهي آهي. سياسي ويڳاڻپ جو شڪار عام ماڻهو مذهبي جماعتن ۾ پناهه ڳولڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي! درجن کان وڌيڪ اهڙيون جماعتون سال جا ٻارنهن ئي مهينا سرگرم رهن ٿيون، ڪونه ڪو ڏينهن کڻي پنهنجون نيم سياسي سرگرميون جاري رکن ٿيون، جنهن سان عوام جي اندر هنن جي لاءِ حمايت وڌندي رهي ٿي ۽ مذهبي جماعتن جي گرفت معاشري اندر مضبوط ٿيندي وڃي پئي- ان جو نتيجو اهو آهي جو شڪارپور شهر ۾ ماضيءَ ۾ جي يو آءِ چار هزار کان وڌيڪ ووٽ نه کڻي سگهندي هئي، اڄ اها 27 هزار ووٽن تي پهتي آهي، جيڪڏهن مذهبي جماعتن ايندڙ اليڪشن ۾ اتحاد ڪرڻ لاءِ هڪٻئي خلاف ڳالهائڻ تي بندش وڌي ته 2018ع واري اليڪشن ۾ چونڊ نتيجا مذهبي جماعتن جي فتح جي صورت ۾ آساني سان اچي سگهن ٿا- پوءِ جيڪو ڪجهه به اسان جي تاريخي شهرن سان ٿيندو، اهو خيبر پختونخوا جي تاريخي شهرن کان مختلف نه هوندو، اتان جا تاريخي صديون پراڻا شهر ويران وسنديون ٿي ويا آهن، اتان جون بازارون برپٽ ۽ حسين عمارتون مٽيءَ جو ملبو بڻجي کنڊرن جو ڏيک ڏئي رهيون آهن ۽ ڪوهن ۾ انساني آباديءَ جو نشان ناهي، اتان جا رستا انسانن کي ساري روئي رهيا آهن.
شڪارپور شهر جي اليڪشني نتيجن تي پ پ جي مقامي قيادت ۾ اختلافن جا پڙاڏا هر ماڻهوءَ جي زير بحث آهن. آخري هڏڪين ۾ کٽيندڙ امتياز شيخ پنهنجي ماضيءَ جي روايتي حريف آغا تيمور کي پنهنجي خلاف سازشن جو مک ماڻهو سمجهي ٿو ۽ اليڪشني نتيجا به تيمور خان جي اثر هيٺ پولنگن جا ان مٿان پارٽي چارج شيٽ لاءِ ڪافي آهن ئي، پر هڪ ڳالهه شايد امتياز شيخ وساري ويٺو آهي ته هو ماضيءَ ۾ پ پ مقامي اڳواڻن جي هڪٻئي خلاف سازشن جو فائدو فتح جي صورت ۾ کڻندو رهيو آهي، نه ته ساڍي ٽن ورهين جي پنهنجي ايم پي اي شپ جي عرصي ۽ ان کان پهرين هن جي ئي ماڻهو تعلقي ناظمي ۾ شهر لاءِ ڇا ڪيو! اهو ته هي شهر پنهنجو پاڻ تي گواهه بڻيل آهي! هيءَ به حقيقت آهي ته جيڪڏهن بلدياتي اليڪشن ۾ پ پ جي عهديدارن جا هڪٻئي جي گريبان ۾ هٿ نه هجن ها ته امتياز شيخ کي 8 ڪائونسلر به نه ملن ها! اهو ناهي ته ڪو شهر جو ماڻهو پ پ جي حڪومتي ڪارڪردگيءَ مان ايترو خوش هو، پر ٻن جي جهيڙي مان ٽئين کي جيئن نڪرڻ ۾ آساني ٿيندي آهي ۽ اهو فائدو امتياز شيخ کي ڀرپور مليو. هاڻي کڻي اهو مڃون به ته امتياز شيخ خلاف اليڪشن ۾ پارٽي اندر سازش ٿي ۽ هن کي ڪيرائڻ لاءِ هنن جي ماضيءَ جي مخالفن وسان ڪين گهٽايو ته پوءِ هن کي هڪڙي هار مڃڻي پوندي ته هيءَ اليڪشن هو شخصي طور هارائي چڪو آهي ۽ سامهون مذهبي جماعت جي اميدوار جي مقابلي ۾ وري به شهر جي ماڻهن مجبور ٿي پ پ کي ووٽ ڏنو آهي ۽ جن ماڻهن هڪ ئي وقت پ پ ۽ ان جي اميدوار امتياز شيخ کان ناراضگي يا لاتعلقي جو اظهار ڪيو، انهن هڪ مذهبي جماعت جي اميدوار کي ووٽ ڏئي پنهنجي راءِ جو اظهار ڪيو آهي. شڪارپور جي ماڻهن مذهبي جماعت جي اميدوار کي ايترا سارا ووٽ ڏئي پنهنجي لاءِ سنڌ اندر يا ان کان ٻاهر شدت پسنديءَ جي وڌندڙ رجحانن جو تاثر قائم ڪيو آهي ته ساڳئي وقت سنڌ جي سنجيده ماڻهن کي ان سوچڻ تي مجبور به ڪيو آهي، جيڪي اڃا ڪجهه ڪجي يا انتظار ڪجي واري سوچ ۾ گم آهن ته پوءِ سنڌ اندر پ پ جي قائم سياسي اسٽيٽسڪو کي ٽوڙڻ لاءِ عوام مذهبي جماعتن جي حمايت ڪرڻ ۾ دير نه ڪندو ۽ جنهن سان پوري سنڌ جي سياست هڪ ٽئين سياسي دور ۾ داخل ٿيندي.
سنڌ جي پهرين قومي جدوجهد جي دور ۾ ثقافتي، تهذيبي، ٻولي، ادب ۽ روشن خياليءَ جا بنياد ڪافي مضبوط پيا ۽ ٻئي نيم جمهوري ڀوتارڪي دور ۾ اهي بنياد نه صرف ڪمزور ٿيا، پر عجيب غريب سياسي پهاڪا ۽ چوڻيون به وجود ۾ آيون، جيئن مفاهمت، سياست ۾ سڀ ڪجهه جائز، لٽيرا ۽ وڏيرا ڀائي ڀائي، جمهوريت جو عوام کان بهترين انتقام، سياسي فرنچائيز تي غير قانوني سمن جو جهجهي تعداد ۾ دستياب هجڻ، اسٽبلشمينٽ سان عداوت چڱي ناهي، ترقي گهرن جي ٽجوڙين جي، باقي شهرن ۽ روڊن تي ترقيءَ جي ڌوڙ ڪڪر پئي ٺاهي...!! هاڻي جيڪڏهن سنڌ اندر ڪا مضبوط عوام دوست ۽ اليڪشني سياست ڪندڙ پارٽي هنگامي بنيادن تي نٿي جڙي ته پوءِ سنڌ اندر ٽيون سياسي دور شروع ٿيڻ وارو آهي، اهو آهي انتهاپسند تنظيمن جو اليڪشني سياست ۾ مضبوط ٿيڻ ۽ انتهائي تيزيءَ سان سنڌ جي اتر واري حصي ۾ ڦهلجڻ ۽ اتان جي ماڻهن مٿان پنهنجي گرفت مضبوط ڪرڻ، جنهن کي سمجهڻ جي ضرورت آهي، جنهنڪري ڪجهه ماڻهو اهڙي صورتحال کي وانا ۽ وزيرستان سان ڀيٽيندا رهن ٿا.
اڄ شڪارپور ۾ انتهاپسنديءَ جي ڊپ کان صوفي فقير ٻڍل جي ميلي تي گذريل ٽن ورهين کان بندش آهي، پوءِ سچل تي ته هونئن ئي مذهبي الزام ۽ فتوائون اڳ ئي آيل آهن، پر لطيف به انهن جي سوچ ۾ بدعتي ۽ شرڪ ۾ اضافو ڪندڙ آهي! شاهه عنايت سميت سنڌ جون هڙئي صوفي فڪر رکندڙ گاديون ڪفر ۽ ملحد جي فتوائن هيٺ اچي وينديون ۽ درگاهن کي بند ڪري ميلن تي پڻ پابندي لڳل هوندي. سنڌ جي ساڃهه جي هٿن ۾ رڳو نامنظور جا رسمي پلي ڪارڊ کنيل هوندا. غير سائنسي سوچ رکندڙ اسان جو ماڻهو پنهنجي ترقيءَ کي عقيدن اندر ڳولي پيو، ان جا نتيجا سنڌ جو ماڻهو غربت ۽ مفلسيءَ جي صورت ۾ وڏي عرصي کان ڀوڳي پيو. انتهاپسنديءَ جي باهه کي مضبوط نظرياتي سنڌ بيسڊ پارٽيءَ جي پاڻيءَ سان ئي وسائي سگهجي ٿو. پ پ پنهنجي مزاج ۾ پيرن ۽ ڀوتارن جي پارٽي بڻجي وئي آهي، جنهن ۾ سازشون بدن تي موجود وارن کان به وڌيڪ آهن. پيپلزپارٽي پنهنجي ضابطن کان ڪافي پوئتي هٽيل آهي، اتي فيصلا نوٽن ۽ ووٽن جي قوت رکندڙ ڀوتارن جي خواهش تحت ٿين پيا، نه ڪي پارٽي ورڪرن ۽ ووٽرن کي سامهون رکي ڪيا ويندا آهن. پ پ جي سياست تي گهري نظر رکندڙ 2013ع جي چونڊ نتيجن کان آگاهه هوندا ته ڪيئن پ پ سنڌ جي اهم ترين شهر شڪارپور ۾ سيٽ ته هارائي وئي، پر جيڪب آباد ۾ شهر اندر ووٽ گهٽ کنيا ۽ ٻهراڙيءَ مان وڌيڪ ووٽ وٺي ڪاميابي ماڻي ۽ ساڳي ريت لاڙڪاڻي ۽ خيرپور ۾ به شهر اندر پ پ اليڪشن هارائي وئي هئي ۽ ٻهراڙيءَ مان سيٽ کٽي عزت بچائي هئي! سکر شهر جي سيٽ ايم ڪيو ايم کان هارائي وئي هئي، ان مان آسانيءَ سان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته سنڌ جي اتر وارن مک شهرن مان پ پ کي مڊل ڪلاس شڪست ڏني هئي ۽ شهر جو ماڻهو پ پ جي 2013ع واري حڪومتي ڪارڪردگيءَ سبب پ پ مخالف ووٽ ڏئي پنهنجي لاتعلقي ڏيکاري هئي، پر سنڌ جي اليڪشني سياست ڪندڙ قومپرست جماعتون نظراندازي جو مظاهرو ڪري درست نموني سياسي ادراڪ نه ڪري سگهيون، جنهن جي ڪري سنڌ جي ماڻهن وٽ بهتر اليڪشني متبادل نه هجڻ ڪري هو وري به پ پ جي اڏيءَ تي ڪسجڻ لاءِ تيار ٿي وڃي ٿو. هاڻي وري انتها پسند تنظيمن کي موقعو ڏئي ڄڻ ته ماڻهو پنهنجي پير تي پاڻ ڪهاڙو هڻي رهيا آهن. هيءَ سموري صورتحال فڪر جوڳي گهڙي آهي، پر اهڙو فڪر ٿيندي نظر نٿو اچي.