هو جيڪي خواب ناهن ڏسندا
شڪارپور شهر جو ئي هڪ اهڙو ته المياتي واقعو آهي ته ڪئين هڪ هندو مسلمان دوستي ۾ پنهنجي مذهب کان دستبردار ٿي اسلام قبوليو هو ۽ پوءِ هو فقهن جي ترار هٿان زخمي ٿيندو پنهنجا نالا ۽ فقه بدلائيندو رهيو ۽ هو مذهب جي اصل ٺيڪيدارن جي شڪ هيٺ هميشه رهيو ته هن دل سان دين ناهي قبوليو ۽ انهن شڪ جي نگاهن کان ڀڄي هو پنهنجي ڌرم طرف موٽي ويو ته اتان به هو پهرين ڏينهن ئي نيڪال ٿي چڪو هيو ۽ پوءِ هو پنهنجي ڀيڻ جي گهٽي ۾ گهر ٺاهي ويهي رهيو ۽ هو زندگي جا آخري پل هر وقت ان خوف ۾ رهيو ته ڪٿي ڪنهن مرتد جي الزام هيٺ ڪسجي نه وڃي، خوف ۽ مفلسي نيٺ هن جي زندگي کي اضطرابي حالت ۾ پڄاڻي تي رسايو ۽ پوءِ هن جو لاش سڄو ڏينهن گهٽي ۾ مکين جي هجوم ۾ پيل رهيو...!! دنيا جي جهيڙن جهٽن کان دور سنڌ جو هي اصلوڪو رهواسي ٻاليشاهي پنهنجي ذات ۾ سراپا امن پسند نسل آهي هي ڪنهن به سازش جو حصو ناهي بڻجندو، نٽهڻ اس ۾ اڏيل هن جي جهوپڙن ۾ هنن جا معصوم ٻار ٿڌي ڇانو لاءِ ترسندا آهن ۽ سياري جي پوهه سردي ۾ به ڦاٽل چولي ۾ پيرين اگهاڙي سنڌ جي مستقبل وانگر ڏڪڻي ۾ گذاريندا آهن. هنن جي چلهه به اٺين پهر ٻرندي آهي جنهن ۾ ڍيرن تان لڌل مانيءَ جا ٽڪر يا گهٽين ۾ اڇلايل اميرن جي اوڀر کي باهه تي گرم ڪري پاڻ ۽ پنهنجي ٻارن جي بک کي ڪجهه پهرن لاءِ ماٺو ڪندا آهن. هنن ٻاليشاهين جي ٻارن جي ڦاٽل قميصن ۾ کيسا ناهن هوندا ۽ اهي ان احساس ۾ ڪڏهن به ناهن رهندا ته هنن جا کيسا خالي آهن ۽ هو ڪا به شيءِ کائڻ لاءِ خريد نه ٿا ڪري سگهن. بک ۽ بيوسي جو ڏيک ڏيندڙ هنن چهرن جي غم ۾ ڪو به شريڪ ناهي ٿيندو ۽ نه وري ڪو تڏي تي سندن روايتي عذر خواهي ڪرڻ ايندو آهي. ڪوئلي جي رنگت جهڙو هي نسل صدين کان پنهنجي اصليت برقرار رکندو پيو اچي. سنڌ ۾ رهندڙ هر قبيلو پيوندي نسل جي پيداوار آهي اتي هي نسل ساڳي ئي رنگت کي برقرار رکڻ ئي سندن پويترتائي جو مثال آهي. جڏهن شڪارپور شهر ۾ رات جي وقت رستن، گهٽين ۽ گهرن ۾ روشنيءَ جا جديد فانوس ٻرندا آهن اتي هنن جي گهرن ۾ گهگهه اوندهائي هوندي آهي ۽ زندگي خاموشيءَ جي ڪاري چادر اوڍي آهستي آهستي ستي ساهه کڻندي آهي ۽ هي ننڊ جي تاريڪيءَ ۾ ڪي سندر سپنا ناهن ڏسندا. خواب جن ۾ آزادي هوندي آهي ۽ ان ۾ صدين جي مسافتن جا ٿڪ ڀڃبا آهن ۽ ڀوڳنائن جي ڊگهي تاريخ جي پڄاڻي هوندي آهي، خواب جن ۾ رات جي پونئين پهر جي ماڪ ڀنل خوشبو هوندي آهي جنهن ۾ زندگيءَ جي پراسراريت جا پردا کڄندا آهن ۽ موت جن کان ڇرڪي پوندو آهي پر هنن هاڻي خواب ڏسڻ ڇڏي ڏنا آهن. سنڌ جي صدين جي اهڃاڻ هن نسل کي نام نهاد سرڪاري شناخت به نه آهي ۽ ڪو به مستقل رهائشي سرٽيفڪيٽ نه آهي ۽ پنهنجي ئي ديس ۾ اوپرا بڻجي شناخت لاءِ ڀٽڪندا رهن ٿا. سرڪاري ادارن ۾ ملندڙ ڇڙٻون ۽ پليتيت جا طعنا ملڻ کان پوءِ هاڻي ته هو شناختي ڪارڊ جهڙي ڪوڙي شناخت تان به هٿ کڻي ويا آهن هنن جو جيءَ ته تڏهن جلي ٿو جڏهن رات جو شراب جي نشي ۾ ڌت ٿي اوباش هنن جي اونداهي جهوپڙين جو رخ ڪن ٿا ۽ هنن جون مرداڻو مزاج رکندڙ عورتون مزاحمت ڪري پنهنجي لڄ جو تحفظ ڪن ٿيون پر هنن جو فرياد ٻڌڻ لاءِ ڪو به سرڪاري عملدار تيار ناهي هوندو. هي جيڪي هميشه ان طعني هيٺ زندگي جيئندا آهن ته هي پليت مئل ڍورن جو گوشت کائيندا آهن توڙي جو ان الزام کي هنن جو مکي سليم ته مڃڻ لاءِ تيار ناهي پر شايد هن کي اها خبر نه آهي ته هن ملڪ جي اڪثر امير هوٽلن ۾ هلندڙ گوشت به حرام جانورن جو هوندو آهي جنهن کي امير طبقي جو ڊيڊي نسل مصالحن جي چاشني ۾ وڏي مزي سان کائيندو آهي. اڌو گابري ٺهيل شناختي ڪارڊن تي داخل هنن جو ووٽ به ڀوتارن جي پيتين ۾ ان آسري تي ويندو آهي ته بدلي ۾ هنن کي مستقل رهائش ۽ ڪچن گهرن کي سرڪاري پئسن سان پڪو ڪرائي ڏنو ويندو ۽ اها آس هنن جي اڃان به ٽنگيل آهي ۽ ڪو به ڀوتار هنن کي پڪا گهر ٺاهي نه ڏيندو ڇو ته ڀوتار اڃان به ووٽ جي صورت ۾ خيرات وٺي پيو ۽ ان وقت الاءِ ڇو انهن ڀوتارن کي هنن جي ووٽن مان بدبوءِ نه ايندي آهي جڏهن هي ڀوتارن جي پيتين ۾ ووٽن جي خيرات وجهندا آهن. هي سنڌ جي اصلوڪي نسلن مان پيوندي بڻجي مهذب سڏائيندڙ ڀوتارڪو نسل ڪڏهن پنهنجي اصل کي سڃاڻيندو ۽ انهن جي زندگي تي ترس کائي کين ووٽ ۾ ڪجهه پڪا گهر ۽ مستقل زمين جو ٽڪرو هنن حوالي ڪندو. في الحال ته سنڌ جو هي حاڪم طبقو سنڌ جي مجموعي ماڻهن آڏو پنهنجي آسودي جهولي ڦهلائي ووٽ جي خيرات وٺي پيو ۽ سنڌ جو ماڻهو انهن جي جهولي ۾ ووٽن جي خيرات وجهي پنهنجي ترقي کي تاريڪيءَ ۾ تبديل ڪندو رهي ٿو ۽ هي سفر ممڪن آهي اڃان ڪجهه ڏهاڪا جاري رهي ۽ سنڌ جو ماڻهو ڀوتارڪي سياسي داءَ پيچن کي ايترو جلدي نه سمجهي سگهي ۽ روايتي نعرن ۾ جذباتي بڻجي دهل وڄي ۽ دوسو نچي جي محاوري کي برقرار رکندو اچي باقي خوابن کان خالي سنڌ جو هي ٻاليشاهي نسل خانه بدوش زندگيءَ جا عذاب سهي ساڻو ٿي پيو آهي، اکين مان کسيل خوابن کي هاڻي هو واپس ورائڻ جي سگهه نه ٿو ساري ۽ ڪٿي ائين نه ٿئي جو هو مايوسي زندگيءَ جي اجتماعي موتن جو تحفو نه ڏين.