ساهه جي سائنس
صوفي ازم، تصوف جي ٿيوري گهڻا مونجھارا، خيال ۽ فقا فرقا پيدا ڪيا، جن ماڻهن کي الجھائي ويڙهائي اڃان پري ڪيو. تصوف، جو هيڪڙائي وحدت جي وادي ۾ سموري انسانيت کي پيار جي سڳي پوئي هڪ ڪرڻ جو علم آهي، سڪون، خوشي، صحت ۽ تخليق جي سپريم سائنس آهي.
جا قوت جي سرچشمي Unified field يا جاڳرتا ۽ ڄاڻ جي ساگر جو نالو آهي. هڪ عملي سائنس آهي.Transcendental Meditation هن ڌيان لڳائڻ Concentration جي عمل کي آڳاٽي سنڌ ۾ Raja Yoga ڪري سڏيندا هئا. انجي تعارف ۽ عمل کي سمجھائڻ جي آءُ هڪ ڪوشش ڪريان ٿو، جنهن بعد ئي هي مضمون ۽ فلسفو سهي، سمجھي ڪري عملي طرح سکي سگهجي ٿو. هي پاڻ سڃاڻڻ جو عمل آهي جو نهايت فطري، سادو ۽ بغير ڪنهن مشقت جي آهي. جنهن لاءِ 5 سالن جي ٻار کان عورت يا مرد ويندي 80-90 سالن جا پوڙهاپڻ ڪري اصل اطمينان، سڪون، خوشي ۽ تخليقي سمهيل سرچشما پاڻ ۾ جاڳائي سگهن ٿا.
دماغ جي مٿين جاڳرت حالت ۾ اسين جي اکيون ٻوٽي اندر سانت ٿيڻ جي ڪوشش ڪنداسي ته وڏي خيالن، ويچارن ۽ فڪرن جي ڪُن ۾ ڪري پونداسي ۽ گهڻا سڄڻ، مرد عورتون پوءِ اهو عمل بند ڪيو ڇڏن ۽ دانهن ڪري چون ته اسان گهڻي ڪوشش ڪئي، گهڻا ڏينهن ڪئي پر خيال رڪجن نٿا، سانت اچي نٿي، اڃان وڌيڪ مونجھارا پيدا ٿين ٿا ۽ پوءِ هو عمل ئي بند ڪيو ڇڏن، پاڻ تي قابو پائڻ سڀ کان ڏکيو عمل آهي، پاڻ سان وڙهڻ، من کي مڃائڻ اصل جوانن جي جنگ يا جهاد اڪبر آهي. شل ڪو ڪري!!..
ان لاءِ پهريائين ساهه جي سائنس کي سمجھڻو پوندو، اندر ٿوري صفائي ڪرڻي پوندي، جاءِ ٺهندي ته من ويهندو، محبوب ايندو. پهريائين پاڪائي، صفائي، سٺائي خيالن ۾ آڻڻي پوندي، صوفيءَ کي اسم اعظم ۽ نام جي ڪمائي لاءِ ورق وجود جو ڌوئي صاف ڪرڻو پوندو.
If one is unchaste, spirituality goes away انساني جسم ايڏو اشرف آهي جو هو جيئري ئي پرين پائي سگهي ٿو. جنهن لاءِ فرشتن مالائڪن کيس سجدا ڪيا، جو هو اهو عمل نٿا ڪري سگهن فقط انسان، بنا ڪنهن ذات مذهب، رنگ نسل ۽ قومي فرق جي، هر انسان جو اهو پيدائشي حق آهي، ان لاءِ ئي انکي پيدا ڪيو ويو آهي ته هو جيئري معارفت جي منزل ماڻي، دنيا جي دوکي، دولاب ۽ خوبصورت ٺڳيءَ کي سمجھي، سڀ ڪم ڪار، فرض ۽ سماجي ذميواريون نڀائيندي حق کي حاصل ڪري.
ساهه جي سائنس:
ساهه کڻڻ جيئن فطري، خودمختيار ۽ سڻائو، بي خبر عمل آهي، اڀياس ڪرڻ سان ڌيان لڳائڻ Meditate ڪرڻ به ائين ئي بنا ڪوشش ٿي ويندو، پر ساهه کي صفائي لاءِ استعمال ڪرڻ هڪ سائنس آهي جنهن کي پراڻيام چئجي ٿو، جو مٿي ۾ ڀريل مضر ۽ منفي سوچ جي گند کي صاف ڪري، صحتمند، مثبت ۽ صاف ذهن رکڻ ۾ وڏي مدد ڪندو، جنهن بعد ڌيان لڳي وڃڻ ۾، مراقبي لاءِ، سڻائي ٿي پوندي، پهريائين رڳن کي صاف ڪرڻ لاءِ ان عمل کي ڪرڻو آهي جو ڏاڍو فرحت بخش آهي، ڀلا ڪري ڏسو، 5 سال جو ٻار به ڪندو.
پنهنجي نڪ جي سڄي ناس کي بند ڪيو، کٻي ناس مان ساهه ڇڪيو آرام سان، پورو ڀرجي ته انکي ٻي آڱر سان بند ڪيو ۽ اهو ساهه سڄي ناس کولي ٻاهر آهستي ڪڍو. هي عمل 5 دفعا ڪيو ۽ سڄي ڏينهن ۾ پنج دفعا ڪيو، ڪري ته ڏسو نه (منهنجو پاڻي پيل تڪليفده ڪن، صاف ٿي مونکي آرام ڏنائين بنا دوا ڊاڪٽر جي، هي اڄ جو تجربو جو مان ڪيو آءُ لکان پيو) خوشي سان ڪيو، ڀلا کٻي ناس کي بند ڪيو، سڄي مان ساهه کڻو ۽ ڀرجڻ بعد کٻيء ناس تان اڱر هٽائي ساهه آهستي آهستي ڇڏيو، وري ٻيو پاسو ائين 5 دفعا ڪيو، صبح شام ٻه پهري، ٽه پهري، رات، هفتي ۾ جو آرام ۽ صفائي رڳن ۾ محسوس ڪندا، ان لاءِ کڻي مونکي دعا جي في ڏجو، جي سچ نڪتو ته يوگا ڪم جو آ، پوءِ مراقبي کي به سکجي جو صحت، خوشي، تخليق ۽ سڪون جو خزانو آهي.
سڄو ڪمال ڌيان لڳائڻ Concentrate ڪرڻ جو آهي. هڪ عام مثال ڏيان، جڏهن ٻار هئاسي ته آتشي ڪائو ۽ هڪ ڪاغذ کڻي اس ۾ سج جي روشني کي پني تي Concentrate ڪندا هئاسي، ڪجھ دير ۾ اهو پنو سڙڻ لڳندو هو ۽ پاڻ ائين تماشو ڪري کلندا هئاسي يا ڪنهن دوست جو هٿ پڪڙي ان کي جادو ڏيکاريندا هئاسي، اس جي سموري شڪتي جڏهن مڙي آتشي ڪائي جي مدد سان ان تريءَ تي گول دائري ۾ گڏبي هئي ته هٿ سڙڻ لڳندو هو. دوست رڙ ڪري ڇڏائيندو هو ۽ پاڻ کلندا هئاسي، ‘ڏٺئه منهنجو جادو’، واهه واهه، ته هاڻي به هي جادو ڪري سگهون ٿا، بلڪل جادو، بس پنهنجي دماغ کي خيالن کان خالي ڪري، اندر جي توجه هڪ نڪتي سويدا يعني ڀرون ٻنهي جي وچ ۾ مرڪز ڪنداسي؛ هتي پچوٽري گلينڊ هوندو آهي جتان بهترين صحتمند رتوبت جاري ٿيندي آهي، ته توهان جي پوري، توجه توهان ۾ گهرو سڪون سمجھ ۽ خوشي جاڳائيندي، جا اول ئي رکيل آهي، پر پنهنجن اجاين سوچن ۽ نفي روين سان ان کي تباهه ڪيو ڇڏيون، هن مشق سان آهستي آهستي جيترو به اندر وينداسي، خيال ٻيا اچن به ته لفٽ نه ڪرائجي، پاڻ سانت خالي ٿيڻ جي ڪوشش ڪجي، جيئن سمنڊ جو پاڻي متاڇري تي ڪيڏو گوڙ ڪندو آهي، لهرن مٿان لهرون ۽ گج ٺهي ڪناري تي ايندو آهي، وري رڙيون ڪندو پٺتي ويندو آهي، پر اها خبر آهي نه، ته سمنڊ اندر گهرائيءَ ۾ انتهائي خاموش، چپ سانت ۽ خوشيءَ جو هندورو آهي. جيترو پهچنداسي اوترو صحتمند خوشحال ۽ تخليقي ۽ يادگيري ۾ ڀڙ ٿينداسي، مان اڪثر چوندو آهيان.Happiness lies within. Peace is inside, your joy is within not without. هي ڪري ڏسڻ جو ڪم آهي، ٻڌڻ ٻڌائڻ جو بنهه نه.
يهه ڪرني ڪا ڀيد هئه، نهين ٻڌي بيچار
ڪٿني تج (چوڻ ڇڏ)، ڪرڻي ڪرو (عمل ڪر)، تان ڪڇ پاوهه سار (ڪبير جي)
پر انهي ڪرڻ لاءِ پاڻ کي سڌو ٿي ڪرنگهي کي سڌو پر آرماده رکڻو پوندو، ڇاتي ڪنڌ ڳچي هڪ سڌي لائين ۾ پر بدن بلڪل آرامده، ڪا ڇِڪَ، تناؤ نه، آرام ۾ هڪ سانت جي ڪنڊ ۾ ويھي اکيون وات (۽ ڪن به، جي ممڪن هجي ته) بند ڪري پنهنجي اندر ۾ ايندڙ طوفان خاموش ڪيون، سڪون ۾ اچون، اندر چپ ٿيون ۽ ماٺ جو مزو وٺڻ جي ڪوشش ڪيون، ڪو زور نه، ڪا افرٽ نه، خالي سڪون ۽ سانت جي تلاش، ماٺ جو مزو، آهستي آهستي اچڻ شروع ٿيندو. مايوس بلڪل نه ٿيو، صبح 20 منٽ، شام 20 منٽ ڪندا رهو، مون لاءِ هي ٿورو ڪيو، ڪنهن نه ڪنهن سڪون واري جڳهه، ڀلي دريا جي ڪناري تي، ڪنهن پهاڙ تي يا گهر جي ڪمري جي اڪيلي ڪنڊ ۾ ويهو، ساهه جي مشق سان پاڻ کي هڪ هنڌ جمع ڪيو ۽ ڌيان لڳايو.
اها ئي صحت آهي، جا توهان جي اِندرين فڪرات Tension, Stress, Strain کي ختم ڪري توهان جو BP، اَلسر، مٺا پيشاب ختم ڇا ڪندا، ٿيڻ ئي نه ڏيندا. جهڙي من، مغز جي حالت هوندي، جسم جي به اهڙي حالت ٿيندي، هي اصول آهي انساني حياتي جي آرام يا پريشانيءَ جو. اسانجي جسم ۾ 120 ٽرلين گهرڙا (Cell) آهن جي ڏاڍ خوش خرم آهن، پر اسانجي پريشاني ۽ فڪرات انهن کي نٻل ۽ ساڻو ڪري ڇڏن ٿا. پوءِ بيماري شروع ٿئي ٿي. گذريل جي چنتا ۽ سڀاڻي جو فڪر ڇڏيو، کِلو خوش رهو اها ئي صحت آهي.
پاڻ وڃايل وقت تي افسوس ڪندا رهندا آهيون يا مستقبل جي منصوبابندي ۾ فڪرمند رهندا آهيون، اڄ ۾ ڪوبه ڪونه ٿو جيئي، ڇا سمجھ آهي، جڏهن ته:
Past is History
Future is Mystry
Present is your present (gift)
Live & Enjoy.
هي ننڍڙي ڳالهه، ننڍڙو هنر آهي. هلندڙ وقت ۾ خوش رهو سڄي حياتي خوش گذرندي، هتي ڪجھ به قائم دائم ناهي ته پريشاني ڪنهن جي، ڇا لاءِ ۽ ڇو؟ جيئو کِلو ۽ خوش رهو. اڃان وڌيڪ عرض ڪيان ته ٻين کي خوش ڪيو ته خوشي موٽي اچي توهانکي ملندي.
برو ڪندا ته برو ٿيندو ۽ ڀلو ڪيو ته ڀلو ٿيندو، هر عمل جو ساڳيو رد عمل. جو پوکجي ٿو، لڻڻو به اهوئي پوندو، پوءِ نٿا مڃون ٻي جي برائي ۽ نقصان ۾ پنهنجي ڀلائي پيا سمجھون، پر موٽي اهو ملندو جيڪو ڏيون ٿا. ته ان عمل Action کي اهڙو درست ڪيون جو سڀ درست نتيجا ماڻڻ لاءِ ملن، جسماني يوگا جي چشتي بعد، هينئر هر بري عمل تي ڪنٽرول ڪرڻ جو وارو آهي، ته سٺا، نيڪ ۽ ڀلو ڪندڙ عمل ڪٿان پيدا ٿين ته اسان کي انجا مثبت نتيجا ملن حاضر آهي.
سوچ، فڪر، خيال يا ويچار:
هر عمل جو خام مال اتان جڙندو آهي، پهريائين ويچار يا سوچ ايندي آهي ته پوءِ عمل ڪندا آهيون، ته اڄ کان هميشه مثبت، ڀلي، نيڪ سوچ رکون ۽ بري خيال کي نه آڻيو، ته نه صرف عمل پر هر سيل جسم جو، اندر جو آنند، منهن جي مڻيا ۽ سچي جسم جو سرور ان خيال جو نتيجو آهي. خيال ان تائين Vibration به پهچي ٿو جنهن لاءِ سوچيون ٿا ۽ اتان رد عمل به اچي ٿو. ٻاهرين طرح اهو سمجھ ۾ نه ايندو پر ائين آهي، سوچيندا ته پنهنجي تجربي ۾ ڏسندا ۽ جي ننڍا آهيو ته اڳتي نظر ايندو، ته ياد رکُون اسان جو عمل ۽ سوچ هر عضووي ۽ هر سيل خليي تي اثر انداز ٿئي ٿي، جي سدا نرمل، صاف شفاف ۽ سهڻا خيال رکندا آهن، تن جي منهن ۾ مڻيا بکندي آهي، هونءَ به چون Face is mirror of mind شخصيت جو تعارف منهن ئي هوندو آهي، پنهنجي سڄي شخصيت کي مثبت ۽ سٺن سوچن سان سينگاريو، ميڪ اپ (Make up) ڪرڻ جي ضرورت نه ٿيندي.
ذهن خيالن جي کاڻ آهي، نرڙ کي هٿ هڻي چوندا آهيو منهنجي نصيب ۾ ناهي. اهو نصيب به ذهن آهي، سوچ آهي، جي هي سائنسي سمجھ سکي وتي سي ته فطرت تي به قابو پائي سگهبو آهي. ان کي ڇڏيو، پنهنجي حال ۾ خوش رهڻ ۽ خوش ڪرڻ سکون.
جي اسان پريشان رهنداسي، ننڍي ننڍي ڳالهه تي فڪرمند ۽ مايوس ٿي وينداسي ته سڄو جسم ناڪاره ٿيندو، يقين ڪيو هَلائيندڙ مشين جو ڊرائيور اسان جو دماغ آهي، سوچ جا گهوڙا جي آهستي مثبت ۽ سهڻا قدم کڻندا ته هر ساهه، هر عضوو خوش، صحتمند ۽ مزي ۾ هوندو، اجايا غلط ويچار، منفي سوچون، ساڙ، حسد، گلا ۽ غيبت پنهنجي سڄي شخصيت کي ڊاهن ٿيون ۽ هر خليو، جز ڳري ٿو، سڙي ٿو، پوءِ بيماريون اچيو وٺن. يقين ڪيو، اهو سوچن جو نتيجو آهي، پاڻ خوش رهڻ چاهيون ٿا، صحتمند رهڻ چاهيون ٿا ته پرسڪون زندگي جيئڻ چاهيون ٿا، اهو اسان جي هٿ ۾ آهي، سوچ ۾ آهي، هي سوچن جي سائنس نفسياتي ماهر Psychologist/Psychiatrist يا مائينڊ سائنس جا ماهر ڄاڻن ٿا پر مان سڀني پڙهندڙن کي تجربي جي نينڍ ڏيان ٿو، اڄ نه هاڻي کان مٺا خيال، ٻئي جو ڀلو ڪرڻ واري سوچ ۽ خوشي جا احساس رکو، خوشي ڊوڙندي ايندي، خوشي ٻاهر شين ۾ ناهي توهان اندر آهي، صحيح سوچو، صبر شڪر ۽ اطمينان ۾ رهو، واندا آهيو ته ٻي جي ڪم اچو. پئسا آهن ته ڪنهن جي مدد ڪريو، جو ڪجھ اٿو، ڏيو، ڏئي ڏسو اهو به موٽي ايندو ۽ توهان وڌيڪ خوش سگهارا ۽ مطمئن ٿي جيئندا، ڪري ڏسو، ٻه ڏينهن ڪيو، سٺائي ڪرڻ ۾ ڪو نقصان ناهي، ڪيو! سٺي سوچ، سٺو موڊ ڪندي، سٺو وايو منڊل ٺهندو، سٺو جسم ٿيندو ۽ ملڻ وارا سٺا ٿيندا ۽ جنهن لاءِ سٺو سوچيوسي، اتان به سٺا خيال واپس ايندا ۽ Thought, feeling, attitude, action, habit هي آهي توهان جي Personality شخصيت جنهن جو پورو جوڙ جڪ سوچ، جذبا، رويا، عمل ۽ عادتون ٺاهن ٿيون. هن مان هر هڪ عنصر کي سوچيو ۽ صحيح ڪيو، مثبت، سٺي صحتمند سوچ، صحتمند سماج ٺاهيندي، هي اڪيلي شخص جي ڳالهه ناهي، توهان جي شخصيت سڄي گهر، ماحول ۽ پاڙي تي اثر انداز آهي، جي سڀ محبتي ٿيون ۽ ڳوٺ محبتي ٺهي ته پاتشاهه پاڻهي هلي ايندو. اسان جا عمل اسان جي تقدير ٺاهن ٿا. يقين ڪيو هر ڪم نصيب جوڙي ٿو. سچ آهي عمل ئي اسان جي منهن مهانڊي ۽ هٿن جي ڀاڳ لڪيرن کي ٺاهي ٿو.
عمل سي زندگي بنتي هئه، جنت ڀي جهنم ڀي
يه خاڪي اپني فطرت ۾، نه نوري هئه نه ناري هئه.
هي مٽيءَ جو ٺهيل انسان فطرت ۾ ڪجھ ناهي، عملن سان ئي پنهنجو نصيب ۽ جنت دوزخ ٺاهي ٿو، سڀ توهان جي هٿ ۾ آهي، توهان مان اهي لهرون نڪرن ٿيون جي ماحول ٺاهن ٿيون.
هي دانشورن جا لفظ ٻڌو، ويچاريو ۽ عمل ڪيو.
سوچ ۽ خيالن جي صاف آهن، پيار، رحم، مدد، يقين، ڀروسو همدردي پيدا ٿئي ٿي؛ جي ماحول مٽائي ڇڏن ٿيون، توهان کي ڏسي ٻيا به بدلبا، چئو نه، نصيحت نه ڪيو، خود سٺو عمل ڪيو، سٺائي ورهائيو، ٻيا خود بخود ڪندا، گهر درست ٿيندو، پاڙو، شهر، صوبو ۽ ملڪ به سڌري پوندو. هِڪ کان شروع ڪيو، You are the architect of your destiny پنهنجي نصيب جا ٺاهيندڙ توهان خود آهيو، يقين ڪيو.
If you suffer, it is because of you
If you feel blissful, it is because of you,
Nobody else is responsible, Only you & you alone
you are your hell, and you are your heaven.
OSHO
جي ڏکيا آهيو ته پنهنجي عمل جي ڪري آهيو ۽ جي سکيا ستابا آهيو ته به پنهنجي عملن جي ڪري آهيو. توهان جي حالت جو ٻيو ڪو به ذميوار ناهي، بلڪ فقط توهان، توهان خود. توهان ئي پنهنجو دوزخ آهيو ۽ توهان ئي پنهنجي جنت پاڻ آهيو.
وري ٻي دانشور جو ويچار آهي:
توهان کي ڪو ٻڌڻ وارو ناهي، ڪوبه توهان کي روڪي نٿو سگهي، توهان جو پئه ڊپ، بس توهان جا خيال آهن. ڪوبه توهان کي هلائي نٿو، سواءِ توهان جي عقيدي جي، سڀ ڪجھ توهان جي اندر آهي.
مهاتما ٻڌ:
توهان جي دماغ کي، ڪچري گند جو دٻو نٿو چئجي
جنهن ۾ نفرت، ساڙ، حسد، ۽ غصو گڏ ڪيو وڃي
پر هي ته هيرن جو دٻلو آهي، جنهن ۾
پيار، خوشي، سخاوت (ڏيڻ) ۽ خوبصورت يادون سهيڙجن ٿيون.
بابا گرو نانڪ:
ڌرم مقبرن ۽ مزارن جي زيارت ۾ ناهي
نه ئي مساڻ جي ياترا ۾ آهي.
نه ئي واٽن تي ويهي فڪر ڪرڻ ۾ آهي
نه ئي جھنگ جھاڳڻ ۾ آهي.
نه ئي پاڪ هنڌن تي اشنان ڪرڻ ۾ آهي
جي تون مذهب جي حقيقت ڄاڻڻ چاهين ٿو ته
دنيا جي براين ۾ رهي پاڻ کي آجو رک
سٺائي نيڪي ۽ خوشي ورهاءِ
ته سڀ سوچ مان سرجي ٿو اهو سچ صحيح ڪجي.
ته ان سوچ فڪر يا خيال کي هڪ هنڌ ڪٺو ڪرڻ، ڀلي ٻيا خيال اچن، اچي، اچي ختم ٿين ۽ هڪ ئي خيال باقي رهي ته اهو ٿيو مراقبو، ڀلا اوم، الله اچاريو، اهڙو ڌرڻو، ڌيان لڳائڻ ۽ مراقبو ڪرڻ ئي نج ۽ اصل روحاني عمل آهي.
جنهن مان سڄي ڪائناتي ڄاڻ، تخليقي هنر، بهتر ياداشت، صحت مضبوط ۽ ان سڀ کان وڌيڪ ڪائنات قوت Cosmic Energy جنهن کي نالا ڏئي ماڻهو جهڳڙا قتل ۽ فساد ڦهلائن ٿا، تنهن سان سڌو رابطو ٿي وڃيٿو ۽ سچ حق جي خبر پئي ٿي ۽ پوءِ صدا اچي ٿي، حق موجود – ڀلا صوفي شاعري کي هيئن سمجھون ته ڪيڏي سڻائي آهي. راج يوگ چئي ٿو ته:
هن ڌيان، سماڌي، مراقبي سمياما ۾ ايڏي مضبوط قوت ارادي آهي، غير مفتوح طاقت پيدا ٿئي ٿي جو جوڳي چئي ٿو ته مان جيڪر سمنڊ پي وڃان، پهاڙن کي پنهنجي زور تي هلائي ڦيرايان. لطيف ان Preservance کي هيئن بيان ڪيو.
جي سمنڊ منهن ڪيان ته سرڪيائي نه ٿئي.
۽ ٻيا اهڙا اڪيچار بيت جي ماڻهو جي سمجھ سوچ کان مٿاهان آهن سي ان سمياما ۾ چئي ويو، جاڳرت خيال ۾ محسوس ڪيائين ته هي ماڻهو ڇا سمجهندا، جو اصل قرآن، اسم اعظم ته توهان جي اندر ڏينهن رات موجود آهي.
• ڦرهيءَ تان فرقان جي ڪاٽيائون قرآن
• جني ڏٺو هوت تن دين سڀيئي دور ڪيا
• همہ کي حق چوين
• نڪا دل دوزخ ڏي نڪو بهشت گهرن
نڪو ڪم ڪفار سين نڪا مسلماني من.
ته ويچاري چيائون ماڻهو گمراهه ٿيندا ۽ پنهنجو رسالو کڻي ڪراڙ ڍنڍ ۾ ڦٽي ڪيائون، ته ان ڪيفيت ان حالت جو نالو آهي سمياما، سماڌي مراقبو يا وصل. جيئري پسڻ پرينءَ جو، پوءِ لکي ڇڏيائون ته:
نمازون ۽ روزا اي پڻ چڱو ڪم،
اوڪو ٻيو فهم، جنهن سان پسجي پرين کي.
ته پرين پسڻجو، عمل پراڻيام سان ڌوئي، ورق وجود جو صاف ڪرڻو آهي ۽ پوءِ اندر وڃي ديرو دوست جو پسڻو آهي ته چئه وجود ئي وڻڪار، هاڻي وڃ گمان، مون سهي سڃاتا سپرين.
• اسين سڪون جن کي، سي تان اسين پاڻ،
• پنهون ٿيس پاڻ، سسئي تان سور هيا.
جڏهن سماڌيء ۾ پاڻ فنا ڪيائون، بس هُو ئي هو، تون ئي تون جي ڄاڻ پئي ته چيائون “هن سواءِ باقي ڪجھ ناهي” لاموجود الالله.
• نابودي نيئي عبد کي اعليٰ ڪيو
• جيلانهن ٿيا نابود تيلانهن گڏيا بود کي
• ڪڏهن ڪا نه سئي ته ڪا سگهي گڏي سڄڻين.
• مورت ۾ مخفي ٿيا، صورت پڻ سيئي
ڪبي اُت ڪيهي، ڳالهه پريان جي ڳجھ جي.
• خالق چئه مَ خام تون مَ ڪي چئه مخلوق.
هي ويچارڻ سمجھڻ جي سٽ آهي، سڀ هن مان Projection آهي تخليق ناهي. ڪُن فيڪون پاڻ پيدا ڪرڻ جو عمل آهي.
• انا احمد بلا ميمي هر دوئي هيڪڙو
جيڪي آ پڙاڏو سو هيو سڏ، هي هو آهي هيڪڙو.
نڪا ابتدا عبد جي, نڪا انتها
جن سڃاتو سپرين سي وڃڻ کي ويا
• ساهڙ سا سهڻي سائر پڻ سوئي
• راڻو ئي راڻو، ريء راڻي ٻيو ناهه ڪوءِ،
• ڪانهي ٻي تنوار ملڪ مڙيوئي مينڌرو.
سچل سائين به نه ٻڌائڻ جھڙي ڳالهه ٻڌائي:
جا نه چوڻ جهڙي سا مون چوان ڪيئن
قصو آهي هيئن، هي هو ٿيو هڪڙو.
سجدو سونهين تن، جنين پرک پرين جي
باقي منجھ مسجدن، ماڻهن مٿا گسائيا.
ته پرک پرينء جي ڪيئن ٿئي؟ تنهن جا ڏس به ڏنا اٿون.
پاڻ وڃائي پاڻ، ڳولهي لهج پاڻ کي
پاڻ منجھان ئي پاڻ کي، پوندي ڄاڻ سڃاڻ
مکڻ اکر هڪڙو سوئي کير سنڀاڻ
اهو اٿئي اهڃاڻ ڳهلا انهي ڳالهه جو.
واضع ٿا ڪن ته.
پسي ڀت (جسم) ڀليوس تان آءُ آدمي آهيان
وچان جان ويوس ساڳيو سچو آهيان.
ان سمياما کي حاصل ڪرڻ لاءِ پهريان صوفي کي خاص رهت رهڻي پوندي A sort of discipline جو ڪنهن سان ساڙ ۽ حسد نٿو ڪري، سڀ جو دوست آهي، جو سڀ تي مهربان آهي، جنهن جو پنهنجو ڪجھ ناهي (سڀ سائينء جو آهي) جنهن ‘مان’ ۽ ‘انا’ کي ختم ڪري ڇڏيو آهي، جو هر وقت، هر هنڌ ۽ هر حال ۾ مطمئن آهي، جو پنهنجو هر ڪم بهترين طريقي سان ڪري ٿو (حلال، محنت سان روزي) جنهن جو پاڻ ۽ خواهش تي پورو ضابطو آهي، جنهن جو ارادو، ايمان مضبوط آهي ۽ ‘مون’ کي مڪمل پيش ٿيل آهي Unconditional surrender to divine will اهڙو صوفي ئي عاشق، ڀڳت ۽ جوڳي آهي.
صبح شام ڌيان لڳائڻ، مراقبي ڪرڻ بعد ۾ هر وقت سندس خيال هڪ رب ۾ ئي سمايل آهي، جو هر ساهه ان کي ساري ٿو. پيار ئي سڀ کان وڏوabsorbing خوش ڪن عمل آهي.
• رڳون ٿيون رباب، وڄڻ ويل سڀ ڪنهن.
• عاشقن الله ويرو تار نه وسري.
• ستاسي سونهن ننڊ عبادت ان جي.
• تن تسبيح من مڻيو، دل دنبورو جن. وغيره وغيره
هينئر پيار منڌ ۽ عشق جا سڀ بيت سمجھ ۾ اچڻ گهرجن، جن جو وجود ربي وڻڪار آهي، هر ساهه چاهه ۾ آهي، جي جاڳندي ته ڇا ستي به سار ۾ رهن ٿا، انهن اڳيان سڀ ظاهر آهي، ڪشف المحبوب يعني سڀ حجاب پردا لٿل آهن. فطرت تي قدرت رکن ٿا ۽ جو چاهي ڪري سگهن ٿا، جنهن کي لوڪ ڪرامت سڏن ٿا، پر هو حڪم ۾ رهن ٿا، ڪڏهن پاڻ نٿا پڏائن ۽ ڪري به چون، “رب ڪيو پاڻ ته گنهگار بندا آهيون.”
• همرا ڪيا ڪڇو نه هوءِ، ڪري هئه رام هو ئي هئه سوءِ
• جو تڌ ڀاوي (وڻي) سائي ڀليڪار، تون سدا سلامت نرهنڪار (رب عظيم).