صوفي لاڪُوفي
هر ڪنهن ٻنڌن، هر بند کان آجو، چيائون صوفي لاڪُوفي، ڪونه ڀائينس ڪير؟ ڪير نه سمجھي سگهندو صوفي جي رمز کي ته مومن آ ڪافر آ، هندو آ يا مسلم آهن، لطيف سرڪار سمجھائي ٿو.
• صوفي سير سڀن ۾، جيئن رڳن ۾ ساهه
• لهرن لک لباس، پاڻي پسڻ هيڪڙو
• ڏسڻ ڏسين جي همہ کي حق چوئين
• ڀڇين جان دوست ته پاسي ڪر پرهيز کي
جني ڏٺو هوت، تن دين سڀئي دور ڪيا.
سنڌي کي ڪهڙو سمجھايان جو لطيف کلي پٽ چئي ٿو.
نڪا دل دوزخ کي نڪو بهشت گهرن
نڪو ڪم ڪفارسين، نڪا مسلماني من.
وري ٿو اعلان ڪري.
• جيڏانهن ڪيان پرک تيڏانهن صاحب سامهون
يا جيءَ سڀ ڪنهن جيءَ ۾ درسن ڌارون ڌار. ساڳيو جيءَ، ساڳي جوت سڀني ۾ ساڳي آهي پر رنگ، نسل، مذهب، عقيدو، ذات، قوم الڳ الڳ آهي. پر آهي سڀ ۾ ساڳيو، گرو گرنٿ صاحب چئي.
سرب مهه جوت، جوت هئه سوءِ
تسدي چانڻ سرب ۾ چانڻ هوءِ
سڀ گوبند (حق) هئه، سڀ گوبند هئه
گوبند بن نهين ڪوئي.
ته هي اصل احديت، توحيد، هيڪڙائي هڪ ئي تصوف جو بنياد آهي، صوفي جي سمجھ آهي جا عام ماڻهوء کان الاجي ڇو مٿي، ڏکي ۽ نه سمجھ ۾ ايندڙ آهي. هڪ حق نٿو نظر اچي، ٻيائي ۾ ڀلي ٿا ڦوڙا پيا هڻون. ٻه مثال ٻيا.
سون، تاج ٺهيل آهي سون جو، نڪ ۾ ڪوڪو سون جو، دُهري، هسڙي، هار، واليون، منڊيون ۽ چوڙيون، ڪنگڻ يا ٻيا ڪي به زيور! سون تي ڪو شَڪُ، اصل سڀ کي سون نظر اچي ٿو، پوءِ هن جنسار ۾ ٻيائي ڇو ٿي نظر اچي.
ڀلا بجليءَ جا بلب، راڊون، وڏا سينگاريل تخت، قسمين قسمين رنگين لائيٽيون ۽ ننڍڙا مرچ ۽ سنها پٽا، سڀ ۾ ساڳي 120 وولٽيج جي بجلي ٻري ٿي يا ڪو ٻيو آهي، جي سڀ ۾ ساڳي بجلي ڊوڙي ٿي ته ٻرن ٿا، رنگ روشنيون ڏين ٿا ته پوءِ صوفي سير سڀن ۾ ڇو نه ٿو سمجھ ۾ اچي ۽ قالب ۾ عورت مرد ٻار، ٻڍو، عيسائي، سک، پارسي ۽ هندو ٻيا ٻيا ڇو ٿا لڳن؟؟..
ڇو ته ٻيا ٻڌايا ويا آهن ۽ اسان ايترا ڀورڙا آهيون جو رڳو پنهنجي ئي مسلڪ مذهب ۾ مالڪ کي ڏسون ٿا ۽ وڏي واڪي قبضي جو اعلان ڪيون ته اسان سچا، ٻيا سڀ ڪوڙا ۽ فتويٰ جاري ۽ وري چئون ته فيصلي جو اختيار صرف رب کي آهي ۽ ڪيون پاڻ، بس هندو شُڌِ، پاڪ آهي باقي سڀ اَشُڌ، ناپاڪ. صوفي آهي جو چوي ٿو:
بليا ڪي جاڻان مين ڪوڻ؟
جوئي آهيان سوئي آهيان،
مين تان اڪِ خيال هان
لڀسان نال خيال.
۽ پاڻ موڇون وَٽيون خبردار! تصوف جو تت پهريائين پهريائين اسان کي مهراڻ ڪناري الهام ٿيل ڪتاب ويدن ۾ ملي ٿو.
ايڪم سته، دويتو ناسي – هو فقط هِڪُ آهي ٻيو ناهي ناهي. ايڪم ادويتم – هو هڪ ئي آهي، جنهن جهڙو ٻيو ڪو ناهي، ڪو شريڪ ناهي.
تت توم اسي– اهو تون آهين ۽ جڏهن سماڌي مراقبو لڳائي اندر ڳولي لڌائين ته چيائين.
اهم برهم اسمي – مان ئي برهم (حق) آهيان. وري چيائين.
انا الحق – ۽ تعريف ڪيائين سبحاني ما اعظم شاني ته اعلان ٿي ويو، من خدايم من خدايم من خدا ته هم اوست جو نعرو حق کي پڌرو ڪرڻ آهي، باقي ته هن سواءِ ڪجھ ناهي، بس هو ئي آهي، هڪ هوئي آهي باقي، لاموجود اِلالله.
هاڻي ماڻهو جي تاريخ آهي ته جڏهن سمجھ آيس، Evolution ارتقا ڪندي سوچڻ شروع ڪيائين ته اهو فڪر ملي ٿو.
سامي هن کان ڪو وڏو ناهي انترگيان
ته بنا ڪنهن ڀگوان جي، اُتم آ انسان
ماڻهو آ مهان، پنهنجو ڀڳوان پاڻ آ.
مان ڪير آهيان؟
مان ڇا آهيان؟
مان ڪٿان آيو آهيان؟
مان ڪاڏي ويندس؟
آخر منهنجو مقصد مطلب آهي ڇا؟ جواب 3 هنڌ.
ته ان سوالن جا جواب هڪ فلاسافر ٽولي ڏنا، Know thyself معنيٰ پنهنجو پاڻ سڃاڻ، خود شناسي يا آتم گيان ته پيٿاگورس، سقراط، افلاطون، ارسطون، پلاٽينس، زينوفينس وغيره وغيره يوناني حڪمت جا ابا، مها ڏاها شروع ٿيا.
ٻيو وري مذاهب آيا. هر مذهب ساڳيو سچ، پنهنجي پنهنجي دور وقت انوسار پنهنجي پنهنجي ٻوليءَ ۾ ڏنو، مختلف پيغمبر، رسول، نبي ۽ اوتارا آيا ۽ مختلف ڪتابن ۾، آهي ساڳيو سچ پر ڦريل ٻولين ۾ مختلف مثالن سان آهي، جي ڳولائو سچ جا آهن تن سڃاڻي صحيح ڪيو آهي، تن ان کي هڪ دين جو نالو ڏنو آهي، دين ته هڪ ئي هلندو پيو اچي، حضرت آدم کان اڄ تائين قائم دائم رهندو، ٻيائي جي وڇوٽيءَ ماڻهو منجھايا، ويڙهايا ۽ مارايا آهن، ڪو ورلو سچ صحيح ڪري ٿو ته صوفي سڏائي ٿو.
ته ٽيون هنڌ آهي صوفي سنت، ولي، قطب، اولياءَ وغيره وغيره! هنن جو مراقبو سماڌي، ميڊيٽيشن وري وڃي هنڌ ڪيو، پپل جي وڻ هيٺ، بڙ جي پاڙ ۾ سماڌي لڳائي اسان کي اول اول گوتم ٻڌ ملي ٿو، جو صوفيءَ جي شروعات آهي، اڄ تائين سماڌي مراقبي لاءِ پرسڪون جڳهه ۽ ساڳيو پوز گهرجي، ته وڃي نرواڻ حاصل ڪيائين، يعني اندر جاڳي پيو Awakened Soul ۽ روشن منور ٿي پيو، چيائونس Enlightenedمعنيٰ بُڌا.
هاڻي اچ ته حضرت آدم جي پيدائش کي ڏسون سڄي مخلوق ۾ اهو نبي پهريون ۽ اشرف ڇو آهي جو فرشتا به پيا سجدا ڪن ۽ چون نرنارائڻي ديهه The best of all creations ته هي پيدائش قرآن مجيد جي 38 سورة جي 72 آيت ۾ ڪجھ هيئن سمجھايل آهي.
مٽيءَ جي قالب جڏهن سنواري رب ڪريم پنهنجو روح ڦوڪيو ته سڀني ملائڪن کي حڪم ڪيائون ته هن اڳيان سجدي ۾ ڪري پيو.
“جڏهن مان هِن ۾ پنهنجو روح ڦوڪيان”
ان کان اول نه – ته هيءَ روح ان امر ربيءَ جو حِصو آهي ته ان کي جيڪو پنهنجي اندر پر گهٽ ڪري جاڳائي ۽ ظاهر ڪري، ته روشن ٿي پئي ٿو. بڌا ٿي پئي ٿو، ولي ۽ اوليا سڏجي ٿو، جنهن اڳيان ڪائنات جا سڀ حجاب هٽايا وڃن ٿا ۽ ڪشف المحجوب ٿي پئي ٿو. سڀ ڄاڻي ٿو، سڀ ڏسي ٿو سڀ تي قدرت رکي ٿو. فقط تڏهن چوي ٿو اهم برهم اسمي، همہ اوست ۽ اَنا اَلحق. اهو ڦوڪيل روح هر هڪ چيتنا Consciousness supreme آهي جا اونهو اندر ستل آهي.
سب گهٽ ميرا سانئيان، سوني سيج نه ڪوءِ
بلهاري تهه گهٽ ڪَئه، جنهن گهٽ پرگهٽ هوءِ.
هتي ڪشنچند بيوس جو ڪلاسيڪي بيت رکڻ نهايت معنائتو ٿيندو.
رام چئون رحيم چئون، مطلب ته سڌو الله سان آهي
دين چئون يا ڌرم چئون، منشا ته انهيءَ جي راه سان آهي
عشق چئون يا پريم چئون، نيشا ته انهيءَ جي چاه سان آهي
ساڌو بڻون يا سالڪ ٿيون، مقصد ته دل آگاه سان آهي،
اکرن جي اوجھڙ ۾ اڙجي، مفت نه دل آزاري ڪر
جان وجھي بي جان اکر ۾، ڪجھ مطلب تي ڌيان به ڌر.