12. خوشبو، رنگ ۽ نفسيات
انسان جو خوشبو وارو اهو عمل جسماني کان وڌيڪ شعوري آهي، تنهن ڪري شعور ۾ اهو احساس پيدا ٿيندي ئي يا ذهن ۾ اهڙي خوشبو جو تاثر ايندي ئي انسان ۾ سيڪس اُڀري سگهي ٿو. اڪثر اهڙا جانٺا جوان مرد به عورتن کي نه وڻندا آهن، جن جي خوشبو عورت کي نٿي وڻي، بلڪل اهڙيءَ طرح خوبصورت عورتون به مرد لاءِ ڪشش جو ذريعو نه بنجي سگهنديون آهن، جن جي خوشبو مرد کي نه وڻي، پر اهو عمل لاشعوري ٿيندو آهي، جنهن جي خبر نه پوندي آهي. هاڻي هر عورت ۽ مرد جي خوشبو جو احساس الڳ الڳ آهي، تنهن ڪري اهڙا شادي شده جوڙا جيڪي بي سبب نٿا ٺهن، انهن جو تعلق خوشبو سان به آهي، ٿي سگهي ٿو، ان مرد جي خوشبو، ان سان ملندڙ عور ت کي ناگوار گذرندي هجي، يا وري عورت جي خوشبو مرد کي ناگوار گذرندي هجي. اهڙي صورت ۾ انهن جوڙن جو پريم اڌورو رهجي وڃي ٿو، هنن کي ميلاپ ۾ ڪا آسودگي نه ملندي، وري ان جي ابتڙ جنهن مرد يا عورت کي هڪٻئي جي خوشبو وڻي ٿي، اهي هڪٻئي جا ديوانا به ٿي سگهن ٿا. اسان وٽ خوشبو جي ياداشت جو هڪ ٻيو به طريقو آهي، مثال جنهن مرد کي ڪنهن عورت سان پريم آهي، هو ان جو ديوانو آهي، ته هو جڏهن به ان عورت سان ملندو، ان جي خوشبو هن کي مست ڪندي، وري اها خوشبو هن جي لاشعور ۾ ويهي رهندي. جيڪڏهن ڪٿي به اهڙي خوشبو ملي ته هو ان عورت کي ياد ڪندو. بلڪ ائين به ٿي سگهي ٿو ته هو ان خوشبو جو عادي هجي سندس ذهن ۾ اهڙو ويهي وڃي، جو ڪنهن به ٻي عورت سان ملڻ کان پوءِ هن کي اها آسودگي نه ملي.
دنيا ۾ مختلف رنگ نسل جا ماڻهو آهن، مثال اسان کي يورپي ماڻهن مان ڌپ ايندي، يا چيني ماڻهن مان ڌپ ايندي، ڇو ته اسان انهن جي خوشبو جا عادي ناهيون، پر هنن کي ٿي سگهي ٿو ته اسان ماڻهن مان ڌپ ايندي هجي. اڄڪلهه گلوبل وليج جي تصور کان پوءِ ماڻهن جي غذا، ماڳ مڪان، آبهوا، ميل ميلاپ وڌي رهيو آهي، تنهن ڪري نسلي طور خوشبو يونيڪ ٿي رهي آهي، ٿي سگهي ٿو اسان کي هڪ صديءَ کان پوءِ انهن ماڻهن مان ڌپ نه اچي.
خوشبو جو تعلق وقت سان به آهي، مثال شام جي خوشبو الڳ آهي، رات جي خوشبو الڳ آهي، يورپ ۾ ماڻهو عام طور صبح جو خوشبو ڪونه هڻن، هو صرف شام يا رات جو خوشبو استعمال ڪندا آهن.
تاريخ ۾ اهڙا ڪيترا واقعا ٿيا آهن، جن ۾ ڪنهن مرد ڪنهن عورت جا پيل ميرا ڪپڙا سونگهيا ته ان جي خوشبو تي مست ٿي پيو، ان عورت جي ڳولا شروع ڪري ڏني، پرپٺ ان تي عاشق ٿي پيو.
تنهن ڪري پرفيوم، عطر يا ڪابه خوشبو لڳائڻ کان اڳ اهو ضرور ڏسي وٺجي ته اهو وقت مطابق آهي يا نه؟ مرداڻو آهي يا زنانو، سندس دوستن يا جيون ساٿي کي وڻي ٿو يا نه؟ ڏٺو وڃي ته عورت يا مرد جي جسم جي پنهنجي خوشبو ئي بهتر هوندي آهي، تنهن ڪري عام طور سان گهمڻ ڦرڻ ته ٺيڪ آهي، باقي ميلاپ لاءِ پرفيوم استعمال نه ڪجي، ها البته جيڪڏهن ڪنهن ساٿيءَ جي بوءِ ناخوشگوار هجي ته پوءِ هٿرادو خوشبو جو استعمال ضروري آهي.
رنگ به اهڙيءَ طرح سان انساني نفسيات جو اهم جزو آهي، جيڪو انساني موڊ سان تعلق رکي ٿو. هر سماج ۾ هر رنگ جون علامتون ٺهيل آهن، مثال اسان وٽ ڪارو رنگ غم جي علامت آهي، پر جي اهو غم حسين رضي الله عنہ جو هجي ته ڪارو رنگ پاڪيزگيءَ جي علامت بنجي وڃي ٿو، ان ڪري گهڻا ماڻهو ڪارو رنگ صرف محرم ۾ پائيندا آهن، پر ڪارو رنگ نظر بد کان بچائڻ جي به علامت آهي، يا وري ڪوجهائپ جي به نشاني آهي، اڪثر ماڻهن کي رات جي اونداهي نه وڻندي آهي، ان ڪري ڪارو رنگ به نه وڻندو آهي، ڪارو رنگ ڇو ته انداهي جو رنگ آهي، تنهن ڪري مايوسي، ڏک، غم، ظلم، نا انصافي جي به علامت آهي، پر ڪارو رنگ جنسي طور اشتها جي علامت به آهي، ڇو ته ڪارو رنگ گرمي پاڻ ڇڪي ٿو، يعني رنگ قوت باهه جي به علامت آهي، دنيا ۾ جتي گهڻي گرمي ٿئي ٿي، اتي ماڻهن جو رنگ ڪارو ٿيندو آهي، جنهن ڪري آفريڪا جو نسل ڪارو ٿئي ٿو، دنيا ۾ دراوڙي نسل جو رنگ وري سانورو ٿئي ٿو، سانورو رنگ ۽ جسم جا نقش جيترا دراوڙي نسل ۾ وڻندڙ آهن، اوترا ڪنهن به نسل ۾ ناهن، سانورو رنگ جنسي طور اشتها ڏياري ٿو، ڇو ته سانورا رنگ جا دراوڙي اڪثر دريائن جي ڪپن تي رهيا، سندن کاڌي ۾ مڇيءَ جو استعمال گهڻو رهيو، انهيءَ ڪري دراوڙي نسل جنسي طور وڌيڪ سگهارو آهي، اسان وٽ سنڌ ۾ مهاڻن جو نسل، اوڏ، ڪولهي، يا ڪجهه سماٽ ذاتيون دراوڙي نسل سان وابسته آهن:
امن لاءِ وڙهو، پيار لاءِ وڙهو
يار ڪاراڻ آهي، سونهن تي به اڃا.
[b]ڳاڙهو رنگ
[/b]ڳاڙهي رنگ جا ڪيترائي قسم آهن، ڪڪو، ڀنڀو، ريٽو، لال، وغيره. شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جو پسنديده رنگ ڳاڙهو هو، هو پنهنجي محبوب کي به ڳاڙهو چئي ٿو:
آ لالڻ موٽي گهوريا رسڻ ڏينهڙا،
يا وري پاڻ کي به ڳاڙهي رنگ سان تشبيهه يا استعاري طور استعمال ڪري ٿو:
لالئون لال لطيف چئي.
حضرت قلندر شهباز به پاڻ کي لال شهباز قلندر سڏائيندو هو. پنجاب ۾ ماڌو لال آهي.
ڳاڙهو رنگ رت جو رنگ آهي، جنهن ڪري رت زندگي، تحرڪ، حرارت، سيڪس جي معنيٰ ۾ ورتو ويندو آهي، تنهن ڪري انقلابين جو پسنديده رنگ ڳاڙهو آهي، سنڌ ۾ ڳاڙهي رنگ جي تمام وڏي اهميت آهي، ڳاڙهو گهوٽ، ڳاڙهي ڪنوار جو اصطلاح عام آهي:
ڪڏهن ڳاڙهو گهوٽ، ڪڏهن مڙهه مقام ۾ (شاهه)
سيج جو رنگ ڳاڙهو هوندو آهي، ڪنوار کي ڳاڙها ڪپڙا پارايا ويندا آهن، ڳاڙهي ميندي هٿن تي هنئي ويندي آهي، ڳاڙهن گلن جا هار پارايا ويندا آهن.
وري هوڏانهن اجرڪ جي رنگن ۾ زياده ڳاڙها رنگ هوندا آهن، مطلب ته سنڌ ۾ رنگن جو هڪ وڏو جهان آهي، جنهن جو نفسيات سان گهرو تعلق آهي.
سنڌ ۾ ڳاڙهو رنگ شاديءَ جي هر عمل ۾ موجود آهي، ان جو مطلب ته جنسي جذبي کي بيدار ڪرڻ ۾ ڳاڙهو رنگ اهم ڪردار ادا ڪري ٿو. خوشيءَ جو رنگ ڳاڙهو آهي، زندگيءَ جو رنگ ڳاڙهو آهي. نفسياتي طور ڳاڙهو رنگ بيدار ڪري ٿو يا وري متحرڪ ڪري ٿو.
وري ڳاڙهو رنگ رچڻ جي علامت آهي، ڪاميابي جي علامت آهي، پچي راس ٿيڻ جي علامت آهي:
سا ڏيکاريائون جوءِ، جتان لاهوتي لال ٿيو.