شخصيتون ۽ خاڪا

منهنجو ماڳ منهنجون يادون

هي ڪتاب “منهنجو ماڳ منهنجون يادون” اوهان اڳيان پيش آهي، جنهن جو ليکڪ استاد عطا محمد جسڪاڻي آهي. هن ڪتاب ۾ سندس ڳوٺ دُٻي سان گڏ ناز هاء اسڪول خيرپور ۽ ٻيون يادون شامل آهن.
Title Cover of book منهنجو ماڳ منهنجون يادون

• نــــــــــــــــــــــاز ۾ نينهن

وقت بي پرواھ بادشاھ آهي. وقت نا نرالا رنگ ۽ مختلف رخ آهن، وقت خوشين جا خزانا به آڇي ٿو ته غمن جي اوڙاھ ۾ به غرق ڪري ٿو. ليڪن وقت جي وهندڙ درياھ ۾ اسان سڀ مسافر چانڊوڪي ڳولڻ جو خواب ساڻ ڪري منزل جا پنڌ ڪيون ٿا ڪي مسافر خوشين جا خزانا ميڙي وڏين بلندين جو سير ڪن ٿا. ته ڪي وري اڙانگهي پيچري ۾ ڦاسي غمن جا سڏڪا ڀريندا آهن. بحرحال بقا ڪنهن کي به ميسر نه آهي. مان اڪثر ناز جي هيڊ ماستر جي آفيس ۾ جڏهن ويهندو آهيان ته خبر نه آهي گهڻو وقت ويهي نه سگهندو آهيان. جڏهن منهنجي نظر مير علي نواز ناز جي تصوير ۽ اها سڀني هيڊ ماسترن واري لسٽ وارا ٻه بورڊ ڏسندو آهيان. ته دل تي عجيب قسم جي ڪيفيت طاري ٿي ويندي آهي. مجبور ٿي اٿي ٻاهر هليو ويندو آهيان. ڪڏهن ڪڏهن ته دل ۾ اهڙا خيال ڪهاڻيون افسانا ڏک ۽ درد دل ۾ پيدا ٿيندا آهن، جو ان وقت لکڻ ويهي رهان ته الهائي ڪيترو لکي وڃان. هر هڪ هيڊ ماستر جي عرصي دوران ڪيترائي استاد هوندا جئين اسان هن وقت آهيون پر اهي ڪير هئا؟ ڪيڏاهن ويا؟ ڇو ويا؟ سو سوال جو صرف هڪ جواب وقت ئي آهي هڪڙا ويندا ٻيا ايندا. ان سلسلي ۾ مان هتي هڪ ڪالم لکي رهيو آهيان ته موجوده وقت ۾ ڪهڙا ڪهڙا استاد ۽ دوست هن اسڪول ۾ سروس ڪري رهيا آهن جئين جو منهنجو هي لکيل ڪالم يا تحرير تاريخ طور پڙهي ۽ ياد ڪئي ويندي جنهن ۾ انهن استادن جا نالا لکيل آهن جيڪي موجودھ وقت ۾ هن اسڪول ۾ استاد آهن. ۽ وقت جي گذرڻ جي لحاظ کان ياد ڪيو ويندو ڇو ته وقت تبديلي آڻي ٿو مان ڪافي سالن کان اهيا ڳالهه نوٽ ڪندو آيو آهيان ته اسان جي اسڪول ۾ استاد نظير احمد سولنگي گل ۽ ٻوٽا پوکيندو آهي زمين جو هڪ حصو محنت ڪري تيار ڪندو آهي ۽ وڏي شوق سان رنگ برنگي گل پوکيندو آهي گل تيار ٿي جڏهن جوڀن ۾ ايندا آهن ته انهن ۾ ايڏي ته ڪشش هوندي آهي جو اسان ٿوري فرصت ۾ انهن وٽ وڃي خوبصورت نظارو، دل کي موهيندڙ مختلف رنگ ۽ پوپٽن جا لامارا ڏسندا آهيون. وري موسم گذرڻ بعد اهي گل ۽ ٻوٽا جيڪي استاد شوق سان تيار ڪيا هئا بيدردي سان پٽرائي ۽ تباھ ڪري ٻي موسم جا گل رکرائيندو آهي. اهڙي طرح هر موسم جا پنهنجا پنهنجا رنگ هوندا آهن اهڙي طرح استاد به اهي وقتي گل وانگر هوندا آهن جيڪي هن اداري ۾ پوکيل آهن. پوءِ ڪنهن جو پروموشن، بدلي، رٽائرمينٽ، يا موت جي ڪري هتان هليا ويندا آهن. پوءِ ڪير ڪنهن کي ياد ڪندو آهي يا وري ياد ئي نه ڪندو آهي وقت انهن کي وساري ڇڏيندو آهي. ان لحاظ سان ٽوٽل استادن جا نالا لکي ڪجهه وقت لاءِ انهن کي هن اداري ۾ ڪنهن خاص وقت دوران رهڻ جو ثبوٽ ڏئي رهيو آهيان. هيڊ ماسترن جو مڪمل رڪارڊ ته آفيس ۾ هڪ يادگار بورڊ تي موجود آهي پر پڙهائڻ وارن استادن جو ڪو خاص رڪارڊ نه آهي جيڪي ويو سو ويو ڪجهه وقت بعد مڪمل طور وسري وڃي ٿو بحر حال هن وقت جيڪي منهنجا پيارا دوست ۽ ساٿي هن اسڪول ۾ آهن ۽ ماضي قريب هئا سندن نالا هيٺ ڏجن ٿا.
سڀ کان پهريائين آءُ پنهنجي ان ٻن دوستن جو ذڪر ڪندس جيڪي اسان کان هميشه لاءِ جدا ٿي ويا.
1؛ استاد مرحوم عبدالرشيد شيخ؛
جيڪو سروس دوران اوچتو لاڏاڻو ڪري ويو. هي استاد منهنجو بهترين ۽ مخلص دوست هو جنهن سان پنجويهن سالن کان نينهن جا ناتا هئا.
2؛ استاد مرحوم الله بخش چانڊيو؛
هي ڀلوڙ استاد جيڪي ماضي قريب ۾ رٽائر ٿيو بعد ۾ بيمار ٿي لاڏاڻو ڪري ويو. بهترين دوست هو.
ٻنهي لاءِ الله سائين کان دعا آهي ته سندن مغفرت فرمائي آمين.
ماضي قريب ۾ رٽائر ٿي ويل استاد صاحبان جيڪي منهنجي هن اسڪول ۾ نوڪري دوران رٽائر ٿيا گل محمد جاگيراڻي، مرحوم الله بخش چانڊيو، رضا محمد سومرو، امداد علي سومرو، شير محمد لاڙڪ، عبدالطيف سومرو، ظفر سومرو، عبدالستار ميمڻ.
اسانجي اسڪول جو هيڊ ماستر جناب سائين نثار احمد ميمڻ صاحب جيڪو منهنجي هن اداري ۾ ٽوٽل مقرري دوران مسلسل تقريباً 8 سالن کان هيڊ ماستر رهيو آهي.
هاڻي انهن دوست ۽ ساٿين جا نالا جيڪي هن اداري کي روشن ڪيون بيٺا آهن اهي استاد جيڪي منهنجا دوست ته آهن پر نالن لکڻ جو هڪ ٻيو خاص مقصد اهيو به آهي ته جڏهن مستقبل ۾ انهن بابت پڙهيو ويندو ته ماضي جي هڪ مخصوص دورانيه 2004ع کان 2014ع تائين هن اداري ۾ ڪم ڪندڙ استاد جي خبر پوندي ته ڪير ڪير هن اسڪول ۾ سروس ڪندا هئا. جيڪو هڪ يادگار رهندو.
نظير احمد سولنگي، الطاف حسين شاھ، اختر حسين ڀٽو، محمد نواز پنهور، گلشن وساڻ، شفقت حسين مغل، عطا محمد جسڪاڻي، نظر حسين سومرو، وزير احمد سولنگي، سوڍو خان جوڻيجو، ساجد حسين سرائي، مظهر علي ڪانهر، مير ارشاد علي ٽالپور، غلام شبير ڦلپوٽو، اسد الله سومرو، ارشاد علي ملاح اعجاز علي ملاح، محمد انور جکرو، علي گوهر جاگيراڻي، عبدلحفيظ سومرو، محسن علي خواجه، شير علي وساڻ، حزب الله گهمرو، ولي محمد سيال، محمد شريف بڙدي، غلام شبير مغل، الاهي بخش خاصخيلي، عبدالشڪور ميمڻ، الطاف حسين جلباڻي، محمد ايوب مري، مير شهداد خان ٽالپور، رياض احمد وساڻ، غلام اصغر ميتلو، غلام قادر سومرو، قربان علي ڪانهر، سليم الله چنه، رفيق انڙ، نبي بخش مڪول،عاصم رضا شاھ، غلام مصطفى ڳنڀير، محمد اعظم سولنگي، گل حسن ڦلپوٽو، امداد حسين ابوپوٽو، سلطان خان ميتلو، شوڪت علي سيال، سعيد احمد لاڙڪ، امان الله منگي، عبدالرحيم ونڊير، علي حسن جاگيراڻي، شرف علي چانڊيو، نور محمد ڏهوٽ، عبدالغفور جاگيراڻي، عارف رضا شاھ، شڪيل احمد ميمڻ، غلام مصطفى مڱڻهار، ظهير احمد سومرو، احسان احمد سومرو، مجيب الرحمان مهيسر، سائين ڏنو مهر، محمد يعقوب ونڊير، شفقت حسين مهيسر، فهيم الدين گهمرو، نعمت الله شيخ، فخرالحسنين شاھ، معراج الدين آرائين، ثناءُالله ميمڻ، محمد ايوب چانڊيو، محمد اقبال جتوئي، عبدالقادر شيخ، حسين بخش ناريجو، طالب علي شاھ، حسين بخش ڦلپوٽو، واجد علي چنه، رحيم خان جمالي، الله بچايو ميتلو، الله بخش مڪول، سعيد احمد ڀيو، عبدالمجيد منگي، امجد علي سيال، وحيد احمد سومرو، غلام اصغر ٽالپور، سڪندر علي منگي، فياض علي مري، سعيد اختر کوسو، نجم الدين منگي، اعجاز علي ميساوا، سيد هدايت حيدر رضوي، عبدالحڪيم جاگيراڻي، آصف علي فاروقي، محمد رفيق پلھ، مصري لاشاري، شمس علي سومرو، عبدالله مغل، وحيد احمد چنه، منور علي تنيو، مير بشير علي ٽالپور، عرض محمد مري، شهمير عباسي، سيف الله راجپوت، غلام رضا سوهو، غلام علي مڪول، محمد هاشم ڀٽي، محمد انور سولنگي، بشير احمد شر، مشتاق علي ڪانڌڙو، طالب علي سروري، رشيدالله ميتلو ڪلارڪ، احمد علي جمالي ڪلارڪ، علينواز ڇڄڙو ڪلارڪ، عبدالوحيد شيخ ڪلارڪ..