لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

پروفيسر محبوب علي چنا سيوهاڻي

ھي مقالو اصل ۾ علي اصغر اوٺي جو ايم فل لاءِ لکيل مقالو آھي، جنھن کي ڪتابي صورت ۾ ڇپايو ويو آھي. علي اصغر اوٺي هن مقالي ۾ وڏي محنت ڪري پروفيسر محبوب چنا سيوهاڻيءَ جي سوانح حيات، شخصيت، فن، فڪر، سندس ڪتابن، مقالن، شاعري ۽ سندس تعليمي خدمتن بابت عرق ريزي ڪري ان جي علمي، ادبي، تحقيقي ۽ تعليمي خدمتن کي نروار ڪيو ويو  آهي.

Title Cover of book پروفيسر محبوب علي چنا سيوهاڻي

ولادت

ولادت
الهڏنو چنا سيوهڻ ۾ اچي آباد ٿيو، جنهن جي اولاد مان هڪ فرزند محمد صالح چنا وفات (22 جون 1947ع بمطابق 2 شعبان 1366هه)، سيوهڻ ۾ پوسٽ ماستر طور ڪم ڪندو هو، سڄاڻ شخصيت هئڻ ڪري پاڻ اُن وقت مسلمانن جي سياسي پارٽي مسلم ليگ برانچ سيوهڻ جو نائب صدر رهيو ۽ سندس سُٺي اخلاق، پيار محبت ۽ قُرب جي ڪري ڪيترائي ماڻهو سندس صلاحيتن کان متاثر هوندا هئا ۽ سندس احترام ڪندا هئا، محمد صالح چنا جڏهن شادي ڪئي ته کيس اولاد ته ٿيندو هو پر بچندو ڪونه هو، سندن خانداني فردن جي روايت موجب هن جي ڪري پاڻ ۽ سندس گهر واري هر وقت خدا کي اولاد لاءِ پيا ٻاڏائيندا رهندا هئا. نيٺ هڪ ڏينهن خدا تعاليٰ سندن ٻڌي ۽ محمد صالح چنا جي گهر ۾، (4 جنوري 1919ع بمطابق 1 ربيع الثاني 1327 هه) تي نياڻي ڄائي جنهن جو نالو زينت چنا رکيو ويو، جيڪا اڳتي هلي سنڌ جي مشهور ليکڪه ثابت ٿي. هن کان اڳ به محمد صالح چنا جي گهر ۾ نياڻي ڄائي جيڪا ڪجهه عرصي کانپوءِ وفات ڪري وئي ٻن نياڻين کانپوءِ محمد صالح چنا ۽ سندس گهر واري فاطمه (وفات، 5 صفر 1375 هه مطابق 22 سيپٽمبر 1955ع)، کي سڪ هئي ته باقي پُٽاڻو اولاد نصيب ٿئي، ٽن سالن کانپوءِ محمد صالح چنا جي گهر ۾ هڪ فقير جي دعا سان، تاريخ 12 مارچ 1922ع بمطابق رجب 1341 هه ۾ فرزند پيدا ٿيو، جنهن جو نالو محبوب علي رکيو، جيڪو اڳتي هلي پنهنجي علمي، ادبي صلاحيتن جي ڪري ”پروفيسر محبوب علي چنا“ طور مشهور ٿيو.

(1) سيوهڻ جي قاضي غلام رسول پاڙو ۾ رهندڙ ڪي وڏا ڳالهه ڪن ٿا ته، ”اڇي گور“ انهي ڪري سڏيو ويندو هو، جو ڪنهن زماني کان وٺي هتي هڪ درويش بزرگ جي قبر آھي، جا اڇي رنگ جي هوندي هئي، ان قبر جي ڪري ان پاڙي کي ”اڇي گور“ سڏيو ويندو هو.
پروفيسر محبوب علي چنا، پنهنجي مقالي ۾ پيدا ٿيڻ جي حوالي سان لکيو آهي ته:”والدين خواه چاچي سائين (بابا وڏي) يا مامي وڏي جن کي نرينو اولاد ڪونه هو، ان ڪري گهر ۾ سڀني بزرگن جي شفقت ۽ محبت جو مرڪز ۽ محور رهيس، ائين ننڍڙي زينت به بيحد محبت ڪندي هئي ۽ هر لمحي ننڍڙي محبوب کي پئي کيڏائيندي هئي، گهر جا سڀ ڀاتي ۽ مٽ مائٽ مونکي پيار مان “محبن” جي نالي سان سڏيندا هئا“ (چنا، 1974ع، ص_ 68)