جھانوريل اکيون
“ادي جلدي ڪر، اڄ وري دير سبب مون وارو انٽر پاس باسمنھنجي دير پھچڻ تي پي ايڇ ڊي ڪيل عالمن جھڙا تبصرا ڪندو...”
سندس ڀيڻ ناشتو ٺاھي آڏو رکندي چيس: “اچي ھي ناشتو تيار...” ھن تڪڙ تڪڙ ۾ ناشتو ڪيو، ماءُ جي پيرن کي چميون ڏئي دعائون ورتيون ۽ تڪڙو اچي روڊ تي بيٺو. سيءَ سبب ڪراچيءَ جي روڊن تي ڌنڌ ڇانيل ھئي.صبح جي وقت تي ھميشه بسن ۾ بي انتھا رش ھوندي ھئي ۽ ھن کي به مجبوراً بس جي در تي لڙڪي وڃڻو پوندو ھو. آفيس پھچڻ تائين سندس بوٽ ۽ پينٽ تي مختلف ڪمپنين جي بوٽن، چپلن ۽ سينڊلن جي ترن جا نشان کيس ھميشه چڙائي ڇڏيندا ھيس، پر افسوس جو ھو بوٽن ۽ چپلن جي اهڙي مار خلاف ٻـُـڙڪ به ٻاهرنه ڪڍي سگھندو ھو. آفيس جي در تي پڄڻ شرط ھن موبائيل کيسي مان ڪڍي ٽائيم ڏٺو ۽ پوءِ پاڻ ئي چپن ۾ ڀڻڪيو: “پنج منٽ ليٽ، ٿينڪس گاڊ رجسٽر تي ريڊ مارڪ نه لڳو ھوندو...”
هو تڪڙ تڪڙ ۾ آفيس ۾ داخل ٿيو ۽ حاضري واري رجسٽر تي صحيح ڪري پنھنجي ڪمري ۾ آيو. ڪمري ۾ داخل ٿيندي ئي سندس ڪُليگ خادم کلندي چيس: “آ راجا ڏاھر خان ماڇي، ڏي خبر ڳاڙھي ٿيڻ کان بچي وئين يا نه...؟؟؟”
“ھائو يار بچي ويس اڄ حاضري رجسٽر کي جھنم جي داروغن تائين پھچڻ کان اڳ ئي پنھنجي صحيح سان ڪارو ڪري ڇڏيو مانس. ڀلا ڏي خبر پاڻ وارو پي ايڇ ڊي باس ناھي پڳو ڇا...؟؟؟”
“نه يار اھو دئوس به ليٽ ٿي ويو آ...”
“چڱو ٿيو اچي ئي نه ته چڱو آ. ھونءَ به ڪجھه ماڻھن تي گھرن مان نڪرڻ تي سرڪار سڳوري پابندي لڳائي ته ڀلو آ، خواه مخواه ٻين کي الرجي ٿئي ٿي...”
“سھڻا چئين ته سچ ٿو پر ڇا ڪيون اھو ٿيڻ ناممڪن آ...”
ساجد ٿڌو ساھه ڀري چيس: “ھا يار، خير ڇڏ ٻين مسئلن کي ڏي خبر پاڻ وارو ڪم ڪٿي پھتو...؟؟؟”
خادم وراڻيس: “جاني تنھنجا ترجما پورا ٿيا، باقي اڄ مان ٽائيپ ڪري انھن مان جان ڇڏائي وٺندم...”
ساجد مسڪرائيندي چيس: “ها يار ائين ڪجان...”
ايتري ۾ نثار به ڪمري جو در کولي داخل ٿيو ۽ حسب عادت معمول مطابق ٻانھون کولي زنده دليءَ سان ساجد کي ڀاڪر پائي چيائين: “آ سردار ڏتا خان ڇنڀاڻي دنيا جھان جون لتون کائي پھچي وئين خيرن سان...؟؟؟” (ابتن سبتن نالن سان ھڪٻئي کي پڪارڻ انھن ٽنھي ڄڻن جي عادت ھئي.....)
ساجد به کلندي چيس: “ھائو استاد جھامن داس ڇاٻلاڻي، خبر اٿي ته اداري ۽ اداري جي گاڏين تي قبضو ته آھي ئي انھن ڪاري ڏاند جي مالڪن جو، باقي رھياسين پاڻ سو ته ھونءَ ئي دنيا جھان جون لتون کائي پڄنداسين...”
نثار کلندي چيس: “خير اهي خبرون بعد ۾ ڪنداسين تون ڏي خبر ڀلا پاڻ واري ٻارن ۽ ڪميونٽي واري رسالي جو ڪم ڪٿي پھتو...؟؟؟”
ساجد ٺهه پهه وراڻيس: “بس استاد بھرام خان بھلاڻي ڇا ٻڌايانءِ، تو واري اداري جي مالڪن طرفان پاليل وڏن ماڻھن جي ڇوڪرين جي انگريزي به اھڙي آ جو ٻولي ته پنھنجي جاءِ تي پر ڪنھن به آرٽيڪل جي شروعات کان وٺي آخر تائين ڪائي به شيءِ سنوت ۾ ملي اھو ته ممڪن ئي ناھي...!!!”
“اڙي بابا خير آ، ڪھڙي وري پنھنجي انگريزي اٿن، نيٽ تي ويھي ٽُڪر ھِتون ته ٽُڪر ھُتون کڻي کچڻي ٺاھي آرٽيڪل لکنديون آھن، سا ته توکي خبر آ ۽ پوءِ اھا کچڻي ڪھڙي ھوندي اھي ڪِيتا ترجمي ڪرڻ وقت ماشاءَالله وري تون ٿو ڀوڳين...”
“بس استاد ھاڻ اھڙا ماڻھو به انھن وڏن عھدن تي ويٺا ھجن ۽ وڏيون وڏيون پگھارون کڻن ته سچ پڇين دل اھو چوندي آ ته جي معاشي مسئلا نه ھجن ته اھڙي نوڪريءَ کي ئي لت ھڻي ٿُڏي ڇڏيون...”
“ھي ٻڌڀائو خادم حسين نانگا ان کي سؤليءَ سنڌيءَ ۾ چئبو ٿي ھڙ ۾ ھريڙون ڪو نه ۽ ٺينگ وڏا...”
نثار خادم جو ڌيان پاڻ ڏي ڇڪائيندي ساجد کي چيو: “اڙي ڳالھه ته ٻڌ تون ڪنھن سيڪريٽريءَ جو پٽ آن...!!!؟؟؟”
تنھن تي ساجد وراڻيس: “نه استاد وڏا...”
“تون ڪنھن وڏيري، پير، مير يا ڪنھن وڏي گديءَ واري مرشد جي اولاد آن...!!!؟؟؟”
“نه استاد...”
“تون اي يا او ليول جي اسڪول ۾ پڙھيو آن...!!!؟؟؟”
“نه...”
“نه نه مونکي تون اھو ٻڌاءِ ته ڇا تون جِي آءِ ڪي، ماجو، لمس، آءِ بي اي يا زيبيسٽ جھڙن ادارن جو پڙھيل آن...!!!؟؟؟”
“بلڪل به نه...”
“منھنجا بابلا مونکي اھو ٻڌاءِ ته ڇا ڀلا تون لِڪوسٽي، ھَش پپي يا ڊان ڪارلوس جا بوٽ پائيندو آن...!!!؟؟؟”
ساجد ھاڻ صرف نثار جي ڳالھه تي مسڪرائي ڏنو...
نثار سندس کل کي نٽائيندي ڳالهه کي وڌائيندي وري پڇيس: “ھا تون ڀل مسڪراءِ پر مونکي اھو ٻڌاءِ ته ڇا تون لارينسپور، نائيڪ ۽ چين ون جھڙين ڪمپنين جي ڊريس پائيندو آن ۽ سنڌ جي ادارن کي پنھنجي بابي جي ملڪيت سمجھي ٻنھي ھٿن سان لٽيندڙن جي طئه ڪيل اسٽينڊرڊ تي پورو لھندو آن...!!!؟؟؟”
ساجد نثار کي سنجيدگيءَ سان جواب ڏنو: “نه نثار سائين قطعي به نه...”
“بس ته پوءِ منھنجا سھڻا تون کڻي ڪيڏا به اُٺ ڪتابن جا ڇو نه پڙھيل ھجين، ڇو نه تو وٽ قابليتن جا ڀنڊار ھجن پر تون انھن وڏن ماڻھن جي مارڪيٽ ۾ تيستائين کوٽو سڪو آن، جيستائين انھن جھڙو نه ٿو ٿئين يا انھن جو بوٽ چٽائو نه ٿو ٿئين. اھڙي پسمنظر ھجڻ کان سواءِ تنھنجي قابليت جي سي-وي صرف گند جي ڍير ۾ اڇلڻ جھڙي آ.اھو سمجھي ڇڏ ته تنھنجا خواب ته ڪڏھن به پورا نه ٿيندا، ھا باقي جي ھمٿ ڪرين ته شادي ڪر ۽ پوءِ پنھنجي زندگيءَ کي ٻارڻ بڻائي پنھنجي ٻارن جي زندگيءَ لاءِ ڪجھه نه ڪجھه ڪرڻ جي جستجو ۾ پنھنجي زندگيءَ کي پنھنجن خوابن ۽ خواھشن جي ٽياس تي ٽنگي ھن دنيا جي محنتن جي بٺيءَ ۾ جنبي وڃ...”
ساجد آڻ مڃڻ وارن مان نه ھو پر ھو اڄ بحث ڪرڻ جي موڊ ۾ نه ھو تنھن ڪري کلندي نثار جي ڳالھه ٽاريندي چيائين: “ھائو استاد تارا چند تيلي چئين سچ ٿو ۽ تنھنجو ليڪچر به اکين تي پر رڳو اھو جڏيءَ انگريزيءَ وارو عذاب ھجي ته به چئون ته ٺيڪ آ نه، پر پوءِ تو واري لنگوٽئي يار معنيٰ پاڻ واري پي ايڇ ڊي پاس باس پر اصل ۾ انٽر پاس باس جيڪو پاڻ کي وڏو اردو دان سمجھندو آ ۽ ٻوليءَ جي ھڪ ٽڪي جي به خبر نه اٿس، جڏھن نه اھو ويھي مون واري ترجمي سان زوري ڪندو آ ته سچ پڇين ائين محسوس ٿيندو آ ڄڻ اردو ٻولي عالم ارواح مان ڪنھن يتيم جي نياڻيءَ وانگر عزت بچائڻ لاءِ رڙيون ڪندي ھجي...”
نثار کلندي چيس: “اڙي ھرڪيولس جا ڀائٽيا ھاڻ ٿڌو ٿيءُ ٿڌو، اڙي يار ڳالھه ته ٻڌ نالو ڇا ٿي...؟؟؟ ھا ٽيڪم داس پارواڻي عُرف خادم حسين کنڀاڻي، ڀائوءَ کي پاڻي ٻاڻي پياري ٿڌو ڪرينس نه ته جي ھي صاحب موصوف جذبات ۾ ھت ڦاٽو ته پوءِ ھن ننڍڙي ڪمري ۾ وڏو گند ٿيندو ۽ پوءِ پاڻ اھو گند ڪٿان ڪٿان صاف ڪنداسين...”
“نه استاد وڏا خير آ، ھتي نوڪري ڪرڻ کان پوءِ برداشت جو مادو ڪجھه گھڻو ئي وڌي ويو آ...”
“چئبو ائين نه معنيٰ Hold the Pressure، اڙي بندرا مائيڪ ٽائيسن معنيٰ خادم حسين جاھنسن، ڀائوءَ کي ان انگريزيءَ جو سنڌيءَ ۾ ترجمو ته ٻڌاءِ...”
“استاد نثار خان ڍڪڻ اھو جملو سينسر ڀلو آ، بس مڙس سمجھدار آ انگريزيءَ ۾ ئي ڪافي اٿس سمجھي ويندو ڪيئن مرحيات ساجد عرف ابن ڊبلا، سمجھين ٿو نه Hold the Pressure...!!!؟؟؟”
ساجد مسڪرائيندي ۽ ڳالھه جو رخ تبديل ڪندي پريشانيءَ مان پڇين: “سنگت ڀوڳ ٺڪاءَ ته پيا ھلندا پر يار پگھار جو ڇا ٿيو ڀلا ڪا خبر چار پئي...؟؟؟”
نثار طنزيه انداز ۾ خادم ڏانھن ڏسندي چيس: “اڙي مصر جي آخري بچيل ممي تُوتنخامن جھڙا مڙدا خبر نه ٿي ڇا ته ھاڻ اسان سان ڪھڙي جُٺ پئي ٿئي. اڙي بابا ھاڻ ته مالڪ مڪان پنھنجي گھر مان اصل ڌڪا ڏئي ڪڍڻ لاءِ ور کنجيو بيٺو آ، اسڪول ۾ ماستر فيس لاءِ نه صرف ٻارن جو جيئڻ جنجال ڪيو آ پر چٺيون لکي لکي اسان جو مٿو به صفا سموسن کائڻ واري چٽڻيءَ جھڙو ڪري ڇڏيو اٿن. وري مٿان سون تي سھاڳو اھو ته مون وارو ڀنگي مائيڪل ڪالھه مون سان جھيڙو ڪري ويو آ ۽ خبر اٿي ويندي ويندي ڇا چئي ويو آ...!!!؟؟؟”
خادم جذبات ۾ وَرَ کـُنجندي چيس: “استاد وڏا ان جي ته مان...ڇا چئي ويو آ تو کي...!!!؟؟؟”
“ڏس نه چئي ويو آ ته جي ٻن سون ڏيڻ جي به اوقات نه اٿو ته پوءِ پنھنجو گند پاڻ ڇو نه ٿا ڦٽي ڪيو...!!!”
تنھن تي خادم ٿڌو ٿيندي وراڻيس: “اڇا...!!! جي ائين چئي ويو آ ته پوءِ بلڪل صحيح چئي ويو آ...”
خادم جي اھڙي وراڻيءَ تي نثار پنھنجي ڪنڌ کي ھيٺ جهڪائي اکين تان عينڪ لاهي نڪ تي رکي ساجد کي ڏسندي افسوس واري لھجي ۾ چيو: “ٻڌين ٿو نه ساجد شيدي سيد خادم حسين شاهه ماڇيءَ جا منھنجي باري ۾ خيال مبارڪ، معنيٰ چئبو ته ھاڻ اسان جي ويليو دوستن وٽ به صفا اصل ائين...!!!؟؟؟”
ساجد به گرم لوھه تي مترڪو وھائيندي کلندي نثار کي چيو: “استاد وڏا ھاڻ مان ڇا ٿو چئي سگھان، پر پاڻ وارو بندرو مائيڪ ٽائيسن معنيٰ خادم حسين ڳالهه ڪري صحيح ٿو...!!!؟؟؟”
“اڙي ڀائو ٽيپو خان ٽالپر تون به صفا هن جي ڀـَـرِ...!!! اڙي جي مڪمل ڀــَـرِ نه ٿو ڪرين ته نه ڪر پر ڪجهه ته منهنجي حق ۾ ڳالهاءِ...!!!”
ساجد خاموش ۽ طنزيه طور مسڪرائيندي نثار کي ڏسندو رهيو...
نثار کيس وري چيو: “اڙي مصر جا اَبـُـوالهـَول توسان ٿو ڳالهيان، اڙي ڪجهه ته سپورٽ ڪر مون غريب جي...!!! گهڻي نه ته گھٽ ۾ گھٽ اڌ ڪلو سپورٽ ته ڪر ڀلا...!!!؟؟؟”
ساجد ۽ خادم جي چپن تي ساڳي مسڪراهٽ رهي ۽ پوءِ ساجد چيس: “استاد ڀلا ھاڻ...!!!”
نثار ڳالھه ڪٽيندي چيس: “ادا ڀلا اڌ ڪلو نه ته پاءُ، ڀلا اڌپاءُ، ھل ڀلا آنو ئي سھي، اڙي ڪجھه ته ڀـَــرِ جھل مون مظلوم جي...!!! اڙي ڪجھه به نه...!!! ڀيڻيان الله ڪو پڄئي...”
ساجد چپن تي ھلڪڙي مسڪراھٽ آڻي چپ ڪري پنھنجي ٽيبل تي ويھي رھيو ۽ ڪمپيوٽر تي ڪم ڪرڻ لڳو. نثار جيڪو ڀٽائيءَ واري الٽي اک جو مالڪ ھو تنھن سندس اندر جي آنڌ مانڌ کي جهٽي ورتس ۽ کانئس پڇيائين: “پيارا خير ته آھي نه...!!!؟؟؟”
ساجد ڦڪي مرڪ مرڪندي چيس: “ھا استاد خير ئي آ، بس امان جي طبعيت خراب آ ۽ ...”
ھو ٿوري دير خاموش رھيو ۽ ڪمپيوٽر جي اسڪرين تان نظرون ھٽائي نثار کي ڏسندي چيائين: “ٻيا سڀ مسئلا پنھنجي جاءِ تي پر امان جون دوائون ختم ٿي ويون آھن ۽ ھن وقت تائين پگھار جو ڪو به بلو ناھي ٿيو ۽ خبر اٿي ته امان جي ڊائلاسس لاءِ ھفتي ۾ ٽي چڪر اسپتال ٿو وڃڻو پئي اھو خرچو الڳ ٿئي ٿو، ڀلا يارن تي به ڪيترا بار وجھنداسين...!!!”
اھا نثار جي زنده دلي ھوندي ھئي ته ھو ھميشه سنجيده کان سنجيده مسئلن کي به کلندي کلندي وڏي احسن طريقي سان نپٽائي ڇڏيندو ھو ۽ ھاڻ به ھن کلندي کلندي ساجد کي چيو: “چئُه ته ڏھين جو نوٽ کيسي ۾ وجھانءِ ڪرايو ڪري عبدالله شاھه غازيءَ جي مزار تي وڃ ۽ جھول کڻي پٽين ڪاري ڏاند جي مالڪن کي ۽ ٻه ٽي زبرون پٽون منھنجي طرفان به ھڻجانِ.الله ڪو پڄندن اداري جا ڪروڙين روپيا کائي ائين ٿا فِيل مست ٿي گھمندا وتن ڄڻ اٿن به پيءُ جو مال. سنڌيءَ ۾ صحيح چوندا آهن: پرائي مال تي ٽوپي نراڙ تي...”
ساجد چپن ۾ مرڪيو ۽ ڪنڌ ڦيرائي ڪمپيوٽر تي ڪم ڪرڻ لڳو. ايتري ۾ سندن ئي ڊپارٽمينٽ ۾ ڪم ڪندڙ امبر ڪمري ۾ داخل ٿي. جنهن جي گھر ۽ خاندان جي خوشحالي سندس وجود جي ويڪر ۽ چورس مان صاف ظاھر ٿيندي ھيس. ماشاءَ الله وجود ايترو ته ڳرو ھيس جو ھر ڏسندڙ جي دل ۽ دماغ تي ھڪ دم حاوي ٿي ويندي ھئي. آمريڪا ۾ نه صرف ڄائي ۽ نپني ھئي پر پڙھي به اتي ئي ھئي ۽ پاڪستان ۾ راڄن تي داٻا چاڙھڻ آئي ھئي. ڀريل ڪمري ۾ داخل ٿيندي ئي هن صرف منور کي سلام ڪندي چيو: “السلام اعليڪم منو ڀائي...”
“وعليڪم سلام بيٽا...”
اسان سمورن سنڌين کي ھو ٽين دنيا جي مخلوق سمجھندا ھئا ۽ اھو محسوس ڪرائيندا ھئا ته اسان سان سلام دعا ڪرڻ ۽ ڳالھائڻ سندن شان جي خلاف ھو، ان ڪري ھو آفيس منجھه پنھنجي الڳ دنيا ٺاھيو ويٺا ھئا جيڪا وڏن ماڻھن جي دنيا چورائبي ھئي. ھڪڙي ئي اداري جي ڇت ھيٺان ويھڻ جي باوجود به سنڌي ڳالھائڻ وارن کي اھڙو ڪو به حق حاصل نه ھو ته ھو سندن جي ٺاھيل اڍنگي دنيا تي ڪو جائز اعتراز به واري سگھن.امبر پنھنجي نڪ کي ٽشو سان اگھندي منور کي چيو: “مـُنو خبر اٿي رات مونکي ڪڙڪي جو زڪام ٿي پيو ھو...”
منور پريشاني مانپڇيس: “اڇا مان به تڏھن چوان ته اسان جي راڻي جو نڪ ڇو ڳاڙھو لڳو پيو آ...!!!”
“ھا ڪالھه ڏاڍو زڪام ٿي پيو ھو مـُنو ۽ کنگھه وري الڳ پوءِ ته اَبـُـو ھڪدم آغا خان ھاسپيٽل داخل ڪرايو ۽ رات دير تائين ڊاڪٽرن جي ٽيم لڳاتار معائنو پئي ڪيو. ھو ڊاڪٽر آھي نه اقبال خواجه ايف آر سي ايس فرام آمريڪا، ان چيو پئي ته جيڪڏھن بـَيبِـي کي ھڪدم اسپتال نه آڻيو ھا ته پوءِ ھن کي انفلوئنزا ۽ چيسٽ انفيڪشن ٿيڻ جو خطرو ھو.مـُنو بس ائين سمجھه ته مرندي مرندي بچي آن، اَبـُـو چيو پئي ته ٽيھه ھزار خرچ ٿيا ته کڏ ۾ پيا پر منھنجي راڻي ته بچي وئي...”
منور حيرانيءَ سان اکيون ڦوٽاريندي چيس: “اڇا معنيٰ ايڏي طبعيت خراب ٿي وئي ھئي چڱو ٿيو جو اسپتال داخل ٿيئن نه ته تون پاڻ ايڏي حساس ۽ جي مٿان وري توکي ڪجهه ٿي پئي ها ته پوءِ تنهنجي ڏک ۾ اسان دوست به اداس ۽ پريشان ٿي وڃون ها...!!!”
تنھن تي امبر مسڪرائيندي وراڻيس: “ھا نه توکي ته خبر آھي ته مان ڪيڏي نه حساس آھيان. خير ھاڻي اھو ٻڌاءِ ته لنچ ۾ ڇا وٺندين...؟؟؟“
”ڇو اڄ ٻاھر نه ٿا ھلو ڇا...؟؟؟”
“نه مـُنو ڏسين به ٿو ته منھنجي طبعيت ھيڏي خراب آ وري ٻاھر ڪيئن ھلنداسين. خير ھاڻ تون ٻڌاءِ ڇا کائيندين...؟؟؟ ۽ خبر اٿي بيماريءَ مان بچي وڃڻ جي خوشيءَ ۾ مان ئي اڄ سڀني کي لنچ کارائيندم ۽ سڀني پيزا کائڻ جي فرمائش ڪئي آ، سو ھاڻ تون ٻڌاءِ ته تون ڇا کائيندين...؟؟؟”
منور هڪدم وراڻيس: “ٺيڪ آھي جي ٻيا به پيزا ٿا کائن ته پوءِ مان به پيزا ئي کائيندم...”
“اوڪي ته پوءِ ملاءِ سپورٽنگ اسٽاف جو نمبر ۽ گھراءِ وسيم کيته پيزا وٺڻ لاءِ پيسا ڏيانس...”
منور سپورٽ اسٽاف جو ايڪسٽينشن نمبر ملايو ۽ وسيم کي ھڪ دم پڄڻ جو حڪم ڪيو. وسيم حڪم مطابق اچي حاضر ٿيو ته امبر تحڪمانه انداز ۾ پڇيس: “ھا وسيم اھو ٻڌاءِ ته لارج پيزا چڪن سُپريم گھڻي جو آ...؟؟؟”
وسيم جيڪو روز بوٽ بيسن جي فوڊز اسٽريٽ تان سندن لاءِ پيزا، ميڪڊونل، ڊنڪن ڊونٽس، ھانڊي اِن ۽ چڪن اينڊ چڪ تان سندن لاءِ ڪجھه نه ڪجھه آڻيندو ھو تنھن کي سندن پسند جي سمورن ائٽمن جون قيمتون آڱرين تي ياد ھيون تنھن ھڪدم جواب ڏنس: “ميڊم لارج پيزا چڪن سُپريم ست سؤ جو...”
“۽ مارگريتا...؟؟؟”
“ميڊم اھو به ست سؤ جو...”
“۽ ڀلا پيزا پران...؟؟؟”
“ميڊم اھو به ست سؤ جو...”
“ٺيڪ آ ڏھه پيزا وٺي آ پنج چڪن سُپريم،ٻه مارگريتا ۽ ٽي پيزا پران ۽ ھي وٺ ست ھزار...”
امبر ھڪدم پنھنجي پرس مان وسيم کي ست ھزار ڪڍي ڏنا. خادم، ساجد ۽ نثار ڪنڌ ڌوڻي مسڪرائي رھيا ھئا، امبر ۽ منور جي عياشي واري انداز ۽ ڳالھين تي نه پر پنھنجي حالتن تي. امبر وئي ته خادم ساجد کي چيو: “اڙي او شڪارپوري ليسوئڙي جي آچار جھڙا ادا، خبر اٿي انھيءَ ھِپوپوٽامس جھڙي امبر جي بابي جي نوابي ڪٿان شروع ٿي...؟؟؟”
ساجد جيڪو اڳ ئي گھر جي مسئلن ۾ منجھيل ۽ گم سم ويٺل ھو، تنھن چيس: “نواب کڻي جالھندر جا ھجن يا يوپي سي پي جا منهنجو ڪهڙو واسطو يار...!!!”
نثار به ڪمپيوٽر تان نظرون ھٽائي چشمي کي ھيٺ ڪري نڪ تي رکي ساجد ڏانھن نھاريندي چيو: “خير آ شڪارپوري فالوده ايڏو پريشان نه ٿي مھلون مڙسن تي ئي اينديون آھن، سڀاڻ پرينھن تائين پگھارون ٿي وينديون...”
خادم نثار جي ڳالھه ڪٽيندي ساجد کي چيو: “نواب وري آڱوٺي جا ھئا. اڙي ڀائو سڀ گوڏ ۽ گنجيءَ سان بدنو ھٿ ۾ کڻي ھت پڳا ھئا ۽ اھا ته سنڌ ھئي جنھن ھنن کي سون ۾ توريو. خبر اٿي انھيءَ مينھن جھڙي مائيءَ جي ڏاڏي به شڪارپور جي ھندن جي ھڪ وڏي حويلي ڪليم ۾ ھٿ ڪئي ھئي. پاڻ ئي ٻڌايو ھيائين ته سندس ڏاڏي کي ان حويليءَ مان ھيرن جي مٽڪي ھٿ آئي ھئي ۽ پوءِ راتو رات حويلي وڪڻي ڪراچي ھلي آيو ۽ پوءِ ڏاڏنھنس انھن ھيرن مان جيڪو ڪمايو ان جو نتيجو اھو نڪتو جو اڄ سندن خاندان جا ڪراچي ۾ ڪاروبار اٿن ۽ ھتي وري اسان تي وات چٻو ڪري آمريڪي انگريزيءَ جو داٻو ڄمائي اسي ھزار پگھار کڻي اسان جي نڙيءَ تي لت رکڻ جو مزو وٺي رھي آھي ۽ اسان ڌرتي ڌڻي پنھنجن جي ھوندي به ننڌڻڪا...!!!”
خادم جي ڳالھين مان بيوسي بـَـکِـي رھي ھئي، مٿان نثار وري پنھنجن ھٿن کي سيءَ کان بغلن ۾ لڪائيندي خادم جي خيالن تي دانشوراڻي انداز ۾ روشني وجھندي چيو: “ھائو مٽڪا خان پالاري چئين سچ ٿو، پنھنجو حال به لڳي ٿو ته سنڌ جي انھن ڀيلن ۽ ڪولهين جھڙو ٿيندو جيڪي ڪنھن وقت ۾ سنڌ جا واڳ ڌڻي ھئا...”
خادم صفا اصل چڙ کائيندي وراڻيس: “استاد وڏا ڀيل ۽ ڪولهي به چڱا پر جي پاڻ ھاڻ به اک نه پٽي سين ته پوءِ پڪ ئي پڪ اھو سمجھي ڇڏ ته پاڻ وارا بچيل سچيل ٽپڙ به ويا تنھنڪري پاڻ کي ھاڻ ڪو نه ڪو ٻارڻ ٻارڻو پوندو...”
خادم ۽ نثار جا حسبِ معمول ڀاشن ھلندڙ ئي ھئا ۽ ان کان اڳ جو ڪو وڏو نظرياتي محاذ ڇڙي پئي، ان کان اڳ ئي ساجد جي موبائيل وڄڻ شروع ڪيو. موبائيل کڻي ڏٺائين ته گھر جو نمبر، ھڪدم ڪال اٽين ڪيائين ۽ ٿوري دير ڳالھائڻ کان پوءِ جڏھن موبائيل رکيائين ته سندس منھن جو پنو صفا لٿل ھوس. ٿوري جھٽ ڪنڌ ھيٺ ڪري اکيون بند ڪري ڇڏيائين ۽ پوءِ خادم کي چيائين: “يار هزار روپيه گھرجن...”
ھن بغير ڪنھن ديرجي هزار روپيه کيسي مان ڪڍي ھٿ تي رکندي چيس: “ھي وٺ سھڻا پر خير ته آھي نه...!!!؟؟؟”
نثار به پريشان ٿي پڇيس: “ھائو جاني خير ته آھي نه...!!!؟؟؟”
ساجد جي اکين ۾ پاڻي ڀرجي آيو ۽ ڪمپيوٽر جي اسڪرين کيس ڌنڌلي نظر اچڻ لڳس. ٿوري دير بعد ھن پنهنجي جھانوريل اکين سان چپن تي ڦڪي مرڪ مرڪندي سنگت کي چيو: “ھا ٻيو سڀ خير آ، گھران فون هئي ته امان جي طبعيت تمام گھڻي خراب ٿي وئي آ سو ان کي ايمرجنسي ۾ اسپتال کڻائي وڃڻو آ. گهر ۾ پئسا ڪو نه هيا سو هاڻ مان ھلان ٿو جي پاڻ وارو پي ايڇ ڊي پاس باس اچي ته ٻڌائي ڇڏجوس ته مان امان کي ايمرجنسي ۾ اسپتال کڻائي وڃڻ لاءِ موڪل پيو ڪيان ۽ موڪل جو فارم سڀاڻ ڀري جمع ڪرائي ڇڏيندم...”
هو ڪجهه دير خاموش رهيو ۽ پوءِ ڳوڙهن ڀريل اکين مان لڙڪن کي ائين غائب ڪري ڇڏيائين ڄڻ درد کيس ڇهيو ئي نه هجيس. ويندي ويندي نثار ۽ خام کي چيائين: “۽ ھا جي ٿي سگھي ته ڪاري ڏاند جي مالڪن کي اھو به بانور ڪرائي ڇڏجو ته سنڌ گدڙن ناھي کاڌي ۽ جنھن ڏينھن اسان معاشي خوف کان مٿانھان ٿي اکيون پٽي سنڌ جي مالڪيءَ لاءِ ميدان تي آياسي نه ته پوءِ صورتحال گھڻي مختلف ھوندي...”
20 آڪٽوبر 2007
ڪراچي