تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سنڌ جي سماجي ۽ طبي تاريخ

جيئل اوڏ جي ھن تحقيقي ڪتاب ۾ سنڌو ماٿر جي بڻ بڻيادي ۽ اوائلي ويدڪ ۽ سناتن ڌرم جي ڄاڻ، جوهر ۽ سَتي ٿيڻ جي سبب، مذهبن جو تقابلي جائزو، مختلف مذهبن مُردن کي ٿانيڪو ڪرڻ جا طريقا، مشھور شخصيتن جا اصلي ۽ عرفيت وارا نالا، ذاتين جون پاڙون، شھرن جي نالن جي پٽاڻ، وڻ ٽڻ، ٻوٽن جو تعارف، فائدا ۽ حڪيماڻي ڄاڻ جي واکاڻ ڪيل آهي.

  • 4.5/5.0
  • 92
  • 0
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • جيئل اوڏ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Sindh Ji Samaji aen Tibbi Tarekh

ڄمون

سنڌي ۾ ڄمون، عربي جامن، فارسي جامون، هندي، جام پھليڊا، ارونيا. بنگالي ڪالاجام، مراٺي ۾ جاميل، تامل (نول) انگريزي جمبل لاطيني پوجينا، هن وڻ جي ڦل کي جمون سڏيو وڃي ٿو. هي مشھور ميوو صوفي ٻير جيڏا داڻا سوسني رنگ تي ٿيندا آهن. گرمي ۾ صفرا جي جوش لاءِ گهڻي اڃ کي گهٽ ڪرڻ لاءِ ۽ اشتھا کي وڌائڻ لاءِ آهن. معدہ ۽ جگر کي طاقت ڏين ٿا. ان جو ٻج صفراوي ٽپن کي بند ڪرڻ لاءِ چڱو آهي. قوت باھہ زيادہ ڪري ٿو ۽ مني وڌائي ٿو، گهاٽي رت کي صفا لاءِ مفيد آهي. ڇوڏاهو راڻيپور جي ڀرسان هڪ ڳوٺ آهي جتي موڪن جو علاج ٿيندو آهي ۽ پري پري کان ماڻھو علاج لاءِ ايندا آهن ۽ علاج دونھين ذريعي ڪيو ويندو آهي ۽ مريض کي ويھاريو ويندو آهي هيٺان دونھون دکايل هوندو آهي جيڪو موڪن کي سڪائي ڇڏي ٿو. پر اهو عارضي علاج آهي، موڪا ختم ڪونہ ٿين. مون ڪافي وقت کان پوءِ هڪ هندستاني حڪمت جو ڪتاب پڙهيو ان ۾ لکيل هيو تہ ڄمون جي ٻج کي سڪائي پوءِ ڪٽي ان کي باھہ ڏيندا آهن ۽ ان مٿان مريض کي اگهاڙو ويھاريو ويندو آهي تہ جيئن دونھون مريض وٽ پھچي. ڄمون جي ککڙي جو مغز دوا طور ڪم ايندي آهي. مزاج سرد وَ خشڪ، قابض سڪن حرارت جامن کارب ۽ سرڪو ٺاهي معدي ۽ جگر کي طاقت ڏيڻ ۽ بک لڳائڻ لاءِ استعمال ٿيندو آهي. ڄمون جو مغز (ٻج) قبض هئڻ ڪري دستن زيابيطس ۾ استعمال ۾ ايندو آهي. ڄمون جو مغز خستہ آم ۽ هليل سام بريان سان گڏ سفوف ٺاهي کارائڻ دستن لاءِ مخرب دوا آهي. ڄمون وڻ جي ڪاٺي جو ڪوئلو استعمال ڪرڻ سان ڏندن جي لڏڻ ۽ ڏندن مان رت وهڻ لاءِ نھايت مفيد آهي. مغز ڄمون ۾ ڪيميائي تجزيه مان جن پوي ٿي تہ هن ۾ جاميولين نالي هڪ گلوڪوسائيڊ ۽ ڪيلڪ ايسڊ پايا وڃن ٿا ۽ پوست درخت جامن ۾ ٽي نين پائي وڃي ٿي. نوٽ ذيابيطس ۾ هن جو استعمال ڪيو ويندو آهي. جنھن سان پيشاب ۾ شگر جو اچڻ بند ٿيو وڃي، اگر ڪيميائي تجزئي سان ڏٺو وڃي تہ هن دوائن ۾ بہ هي جزا ملن ٿا، پر اهي ذيابيطس ۾ ڪو وڏو فائدو ڪونہ ٿا ڏين.