ويل هزارين جاڳوڙي
سائين گاڏي ۾ سامان رکيو ويو آهي، توهانجو انتظار آهي، سپاهي خيالن جي دنيا کان ٻاهر ڪڍي ڇڏيو، سج پنهنجي روشنيءَ سان ڌرتيءَ کي آهستي آهستي روشن ڪري رهيو هو، رستي تي ماڪ ڦهليل هئي ائين پئي لڳو ڄڻ ڪنهن هلڪو ڇنڪار ڪيو هجي. سوزوڪي وين ڏامر جي رستي تي هلندي رهي، ڊرائيور خاموشي سان گاڏي هلائي رهيو هو، ڪنهن مهل ڪنڌ ورائي مون ڏانهن ڏسي وري رستي ۾ نظر ڄمائي ٿي ڇڏيائين، ائين سجهيم ته ڊرائيور ڄڻ ڪا ڳالھ پڇڻ گهري ٿو. مون محسوس ڪري ورتو.
سوزوڪي پنهنجي اٿئي. مون خاموشي کي ٽوڙيندي ڊرائيور کان پڇيو.
نه سائين. هن مختصر جواب ڏنو.
پگھار تي آهين؟
ها سائين. هن وري به مختصر جواب ڏنو.
گھڻي پگھار ملندي اٿئي؟
سائين بس گذر پيو ٿئي. هن ٿڌو ساھ ڀريندي جواب ڏنو.
گهڻي ملندي اٿئي؟
ٻه سئو رپيا روز سائين.
شادي شده آهين؟
نه سائين.
پوءِ ته تو هڪ لاءِ ٻه سئو رپيا گھڻا آهن.
ڊرائيور جواب ڏيڻ بدران صرف منهنجي منهن کي ڏٺو ۽ ٿڌو ڇوڪاري ڀري روڊ تي نظر وجھي ڇڏيائين.
تو لاءِ ته پنج سئو گھڻا آهن. مون هن جي اندر ۾ لڳل باھ کي ٻاهر ڪڍڻ لاءِ وري چيو.
سائين اڄ جو پورهيت چڪيءَ جي ٻن پٿرن ۾ پيسجي رهيو آهي، جنهن ۾ پورهيت جو پورهيو ميدو بڻجي وڃي ٿو، ته ان جي اجرت ڪهڙي ملي ٿي؟! چئني طرفن کان وڏا وڏا راڪاس وات ڦاڙيو بيٺا آهن، هر طرف پورهيت جي ڦرلٽ، وڏيرو هجي يا سيٺ، سرڪاري ملازم تي وري........
نه نه تون چئه ڪو به ڊپ نه ڪر.
نه سائين سچ چوڻ جي مون ۾ همٿ ناهي، منهنجي زبان وڍيل آهي، مان ظلم جي گھاڻي ۾ پيڙجي پيڙجي هاڻِ ساڻو ٿي پيو آهيان. دنيا وارن جا طعنا ۽ مهڻا هڪ طرف ۽ ٻئي طرف قانون.
آخر ڳالھ ڇا آهي بابا، سچ سچ ٻڌاءِ ٿي سگهي ٿو ته مان تنهنجي مدد ڪري سگهان.
سائين نانگ جو کاڌل نوڙي کان ڊڄندو آهي، هوئنن به پوليس وارن...........
ها ها، مان سمجهان ٿو ته پوليس وارن ۾ ٻوٿ ڪارا گھڻا آهن، جيڪي صرف پنهنجي پيٽ ڀرڻ لاءِ عام شهرين تي ظلم ڪندا آهن، تون ٻڌاءِ ٿي سگھيو آءُ تنهنجي دردن جو ڪو درمان ڪري سگهان.
سائين اهي سڀ دل خوش ڪرڻ جون ڳالهيون آهن باقي مدد جي اميد ڪرڻ پوليس مان ائين آهي، جيئن ٻٻرن کان ٻير گھرڻ.
سڀ اهڙا نه آهن، منهنجا سڄڻ، تون ڳالھ کولي ٻڌاءِ تنهنجي دل ۾ جيڪا لڪل باھ آهي ان کي ٻاهر ڪڍ.
سائين ڪٿي توهان به مون مسڪين تي ناراض نه ٿي وڃو.
نه نه تون ڳالھ ٻڌاءِ.
چار سال اڳ، جنهن ٿاڻي کان توهان اچي رهيا آهيو، اتي منظور صوبيدار هيو.......؟
هاها مان چڱيءَ ريت ان کي سڃاڻان، اهو منظور نه، جنهن عشق مان شادي ڪئي هئي.
اهو ڪوڙ آهي، سائين نسورو ڪوڙ، تيز رفتار هلندڙ سوزوڪي کي اهڙي بريڪ لڳي جو سوزوڪي رستي تان ڦري وئي. اهو ڪوڙ آهي سائين اهو ڪوڙ. ۽ ڊرائيور روئڻ لڳو. مان تعجب ۾ پئجي ويس ته آخر ڳالھ ڇا آهي.
تنهنجي روئڻ جو سبب مون کي سمجھ ۾ نه آيو. مون پُٺيءَ تي هٿ ڦيرائيندي چيومانس.
سائين توهان سمجهي به ڪين سگهندئو. ان عورت جو بد نصيب ڀاءُ ته مان ئي آهيان، جنهن کي منظور زوري کڻائي ويو.
ڇا زوري......!؟
ها سائين، زوري. ڊرائيور جون اکيون ڳاڙهيون ٿي چڪيون هيون، غصي جا آثار هن جي چهري مان ظاهر ٿي رهيا هئا.
سائين مون ڪهڙو جرم ڪيو هيو منظور جو، جو هن مون کان ايڏو وڏو انتقام ورتو.
ڏس! هاڻي سچي ڳالھ ٻڌاءِ ته اهو معاملو ڪيئن پيش آيو.
سائين! جڏهن زخم ناسور بڻجي ويندو آهي، تڏهن ان مان رت ۽ ڪنو پاڻي وهڻ لڳندو آهي، سائين! منهنجي اندر وارا زخم ناسور بڻجي ويا آهن، اهڙو ڪو دردن جو درمان ناهي مليو، جنهن سان سُورَ اووري پنهنجي زخمن تي پها رکان، ان ڪري ئي مون سب سور سيني ۾ سانڍي ڇڏياآهن. ڀلا ورندو به ڇا، هاڻي ته قصو ئي الٽو ٿي ويو آهي ته........... به جهان خان فيصلو به جهان خان ڪري.الٽو ساڳي ٿاڻي تي مون کي ماريو ويو ۽ ڇھ مهينا بي سبب جي سزا. ڇا اهو ظلم نه آهي؟ سائين !جو هڪ ٻهڪندڙ گھر مٿان ٽانڊن جو مينهن وسايو وڃي ۽ انهن ٽانڊن ۾ هر هڪ کي ساڙيو ۽ ماريو وڃي، سائين مان به مري ويو آهيان، منهنجو ضمير مري چڪو آهي ۽ جنهن جو ضمير مري ويندو آهي، اهو بيغيرت ٿي ويندو آهي ۽ سائين مان بزدل ...............
نه.....ائين نه آهي منهنجا دوست! تون ته وڏو بهادر آهين، اها ئي ته اصل بهادري آهي سور سهي نوان گس ڳولهجن ، تون تڏهن روئين ٿو جڏهن توسان ظلم ٿيو آهي، جڏهن تنهنجي آنڊن ۾ هٿ پيا آهن، پر اي منهنجا دوست ! هن ديس ۾ اڄ به ڪنهن جي نه ڪنهنجي روز لڄ لُٽي وڃي ٿي، هن ديس جي هر پورهيت جي پگھر کي به روز چوسيو وڃي ٿو ۽ اهو سور ماٺ ڪري ويهڻ جهڙو ناهي، اسين سڀ هن سماج جي پيداوار آهيون، جتي وڏيرا شاهي ۽ نوڪر شاهي آهي، منهنجا دوست وڙهڻو هجي ته گڏجي وڙهجي، واقعي تون اڪيلو وڙهي نه سگھندين.
توهان سائين پوليس ۾ آهيو ۽ ..... موضوع کي ڪٽيندي هن سوال ڪيو.
ها دوست مان صوبيدار آهيان.
مون کي اعتبار نه ٿو اچي سائين! صوبيدار اهڙيون ڳالهيون ڪندا آهن ڇا؟ اهي ته مجرم جا يار ۽ جرم ۾ واڌارو ڪندڙ هوندا آهن، صوبيدار ته بيگناهن کي ڦاسائي پئسا وٺڻ واري جو نالو آهي، توهان صوبيدار نه آهيو.
منهنجا دوست، سڀ اهڙا نه هوندا آهن.
سڀ اهڙا آهن، سڀ.
پر مان ائين نه آهيان.
سائين پوءِ توهان پوليس ۾ به نه رهي سگهندئو!! ڇو ته پوليس ۾ اهو رهي جيڪو بي گناھ جو پٽڪو لاهي. ڊرائيور جذباتي ٿي ويو.
ها دوست واقعي! تون سچ ٿو چوين ....... منهنجي هر هر بدلي ٿيڻ جو سبب به اهو ئي آهي جو مان مٿي تائين منٿلي نٿو پهچايان ۽ نه ئي ڪنهن بي گناھ ماڻهو جو ماس ڪٽرائي رقم وصول ڪرڻ جهڙو گندو ڪم ڪندو آهيان، نه ئي ڪنهن ڀوتار جي حاضري ڀريندو آهيان، ڇو ته وڏيرن ۽ سيٺين سان منهنجي دشمني طبقاتي دشمني آهي.
پوءِ توهان سائين پوليس ۾ رهي نه سگھندئو! مون به دنيا جا لاها چاڙها ڏٺا آهن، در در جا ڌڪا کاڌا آهن، هر ماڻهوءَ سان پالو پيو آهي، منهنجي هن ڪٺن زندگي جو تجربو آهي، مان اهو دعويٰ سان چوان ٿو ته اوهان پوليس ۾ گهڻو وقت رهي نه سگھندئو.
خير ڇڏ انهيءَ ڳالھ کي، ٻڌاءِ ته منظور توتي ڪيئن ظلم ڪيو؟ منهنجي ان سوال تي هن هڪ ٿڌو ڇوڪارو ڀريو.
بس سائين هاڻي ڇا ٿيندو!
ٿي سگھي ٿو ته مان تنهنجي مدد ڪريان.
سائين مون کي ٻڌايو ته توهان کي ڪيتري ملڪيت آهي.
ملڪيت!!!
اڙي چريا مان غريب آهيان، هاريءَ جو پٽ آهيان اهڙي هاريءَ، جيڪو وڏيرن جي هر ظلم جو نشانو هر دور ۾ بڻجندو رهيو آهي، پنهنجي ٻني نه اٿم. هي ڏسين ٿو ته منهنجا هٿ اڄ به رونبو ، لابارو ۽ هرَ ڪندا آهن. مون پنهنجا هٿ ڊرائيور کي ڏيکاريندي چيو.
مون چيو نه... سائين! اوهان منهنجي مدد نه ڪري سگهندا، منهنجي مدد اهو ڪري سگهندو جيڪو منظُور جي پيءُ کان وڌيڪ طاقتور هجي.
پر پوءِ به ڪو نه ڪو حل ڳالھ ٻڌائڻ سان نڪري ايندو .
سائين! مان ته پڙهي نه سگهيس پر مون اهو وچن ڪيو هيو ته پنهنجي ننڍي ڀيڻ کي ضرور پڙهائيندس، ڇو ته سائين منهنجي اها ڀيڻ منهنجو ڀاءُ به هئي. پيٽ کي بکيو رکي سندس تعليم جو خرچ پورو ڪندو رهيس. منهنجي ڀيڻ به هوشياريءَ سان پڙهندي هئي ۽ سائين تعليم ئي منهنجي بردباري جو سبب بڻي.
اهو ڪيئن؟؟
سائين مئٽرڪ جا امتحان پئي هليا، پوليس جي ڊيوٽي لڳل هئي، منظور صوبيدار ڪاپي روڪڻ جي بهاني امتحاني سينٽر جي انهن ڪلاسن ۾ گهڻو تڻو ويندو هيو،جنهن ڪلاس ۾ نياڻيون امتحان ڏينديون هيون، ڀلا اها ڪنهن کي ڪهڙي خبر ته، هن جي شيطاني اکين ۾ ڪنهن معصوم، ڪنهن گھر جي عزت، ڪنهن ڀيڻ جي تصوير ڇپجي چڪي آهي ۽ امتحانن جي آخري ڏينهن تي سڄي شهر ڏٺو ته پوليس جي گاڏي ۾ منهنجي عزت منهنجو شان، منهنجي غيرت رڙيون ڪندي رهي.
ڊرائيور وري ٿڌو ڇوڪارو ڀري چُپ ٿي ويو، ائين ڀانيم ته هن جون اکيون نه پر دل رت جا ڳوڙها ڳاڙيي رهي آهي.
پوءِ ڇا ٿيو؟
ان کان وڌيڪ ڪهڙي قيامت آهي سائين! جو منهنجو ٽوپ گند ۽ ڪچري ۾ خراب ٿي ويو، مان ٿاڻي تي پهتس پر اتي منهنجي ٻڌڻ وارو ڪوبه نه هيو، الٽو اڳرا نتيجا ڀوڳڻ جا دڙڪا ڏنا ويا، لٺيون هنيون ويون، انصاف جي گھر مان بي انصافي جا ٽوڪرا ڀري نڪتُس.
سڄي شهر جي ڊرائيورن هڙتال ڪئي، ٻي ڏينهن تي ايس پي صاحب آيو، ظلم مون سان ٿيو هو، ننگ منهنجو کنيو ويو هيو ان ڪري رڙيون به مون پئي ڪيون، پڪارون ۽ التجائون پئي ڪيون، پر منهنجي احتجاجن جو نتيجو اهو نڪتو جو ....... امن امان ۾ خلل وجھڻ جي الزام ۾ گرفتار ڪري جيل موڪلي ويو ۽ مان جيل جي لوهي سيخن پٺيان چئن مهينن جو عرصو گذاري ٻاهر نڪتس.
اڇا، ته هڙتال ان سبب ڪري ٿي هئي ۽ اهو سزا کائيندڙ ڊرائيور تون آهين.
ها سائين مان ئي هن سماج جي قانون جي چڪيءَ ۾ پيٺل اهو شخص آهيان.
پر پوليس رپورٽ ۾ اهو ڄاڻايل آهي ته ڪرائي ۾ اضافي جو مطالبو ڪندڙ ۽ هڙتال ڪندڙ ڊرائيورن جي اڳواڻ کي گرفتار ڪري جيل موڪليو ويو.
ٻيو سائين ڇا لکندا؟ اهو لکندا ! ته قانون جي هڪ عملدار سرِ عام ڪنهن جي نياڻي کي اغوا ڪيو، جنهن سبب هي معاملو آيو ۽ صوبيدار کي ان ڏوھ جي سزا هڪ سال قيد ڏني وئي. سائين آخر پوليس آهي، جنهن لاءِ چوڻي آهي ته“نوڙي مان نانگ ڪندي آهي”
افسوس آهي ته هيڏي وڏي واقعيءَ کي ڪنهن اخبار به نه لکيو.مون حيرت جو پڇيو
سائين! ان ۾ اخبار جو ڪهرو ڏوھ، قصور وار ته هتان جا قلم ڌڻي آهن، جن منهنجي خبر کي نه ڇاپيو. هنن وٽ شهر جي غريب پورهيت سان همدري نه پر ان صوبيدار سان همدريءَ جا وچن هيا، جيڪو انهن جا کيسا گرم ڪري رهيو هيو.
اها صحافت ته نه چئبي، دلا گيري چئبي. ها دوست واقعي اڄ جي قلم ڌڻين جي اڪثريت اسان پوليس جي ٽائوٽ بڻيل آهي.
سائين! مون به گهاٽ گهاٽ جو پاڻي پيتو آهي، مونکي به سڀ خبر آهي ته ڪير ڇا آهي؟ پر غريب آهيون ان ڪري ٻڙڪ به ٻاهر نٿا ڪڍي سگهون. اسان جي شهر جي پريس ڪلب جو جيڪو هن وقت صدر آهي، سائين اهو...................... هو چپ ٿي ويو.
ها دوست! تون ڀلي نه ٻڌاءِ، پر شهر جي ٿاڻي ۾ پيل سيڪريٽ رجسٽر ۾، جنهن رجسٽر ۾ ،شهر جي حقيقي چڱن، ڀلن سماجي، سياسي، ادبي، ڪاروباري ۽ مذهبي ماڻهن جا نالا هڪڙي لسٽ ۾، چڱن ماڻهن جي روپ ۾ لڪل بدمعاش، ٺڳن ماڻهن جا نالا بين لسٽ ۾ ۽ ٽين لسٽ ۾ انهن جا نالا لکيل هوندا آهن،جيڪي پوليس جا ٽائوٽ، ڪمائو پٽ، ..... ۽ ............ هوندا آهن. تنهنجي شهر جي قلم ڌڻين جي صدر جو نالو ،تنهنجي شهر جي ٿاڻي جي رجسٽرڊ ۾ ٽين نمبر ماڻهن جي لسٽ ۾ لکيل آهي.
ته پوءِ سائين! اوهان ئي ٻڌايو ته اهڙي قسم جا صحافي ڪنهن جي ونگار وهندا؟ بس سائين! اهي ٻهروپ ڏسي ماڻهن تان ويساھ ئي کڄي ويو آهي.
تون دل نه لاھ ان ڪيس کي جيارڻ منهنجو ڪم آهي.
سائين توهان منهنجي باھ جو کاڄ نه بڻجو ته بهتر ڪٿي ائين نه ٿئي جو.......
سچ لاءِ وڙهجي، وڙهندو رهجي پوءِ کڻي جان به قربان ٿي وڃي.
هن ڪو به جواب نه ڏنو، دوست ڳالهين ڳالهين ۾ مون توکان نالو به نه پڇيو.
سائين منهنجو نالو بچل آهي.
مان سوچ ۾ پئجي ويس ته بچل سان ڪيڏو ظلم ڪيو ويو آهي، ڇا هي اسان جو قانون آهي لت هڻجي اهڙي قانون کي، جيڪو لڄن جي به عزت نه رکي سگهي، جيڪي گهرن وارن کي بي گهر ڪري. ان ۾ ڏوهي ته اهي آهن جن اهڙي گندي سماج کي جنم ڏئي ان جا ٺيڪيدار بڻجي ويٺا آهن، جن پنهنجي بچاءَ لاءِ قانون ۽ جيل ٺاهيا، پنهنجي جاگير، خانبهادري، سر ۽ نوابي جي لقبن کي بچائڻ لاءِ غريبن جا جهڳا ساڙي، پورهيتن تي ظلم ڪري حڪمرانن اڳيان سرخرو بڻيا.
گاڏي هينئر نئون ڳوٺ ۾ داخل ٿي، شهر جا رستا لتاڙيندي، پوليس اسٽيشن تي اچي بيٺي.ٿاڻي تي اڳم اطلاع هئڻ سبب عملو موجود هيو، آءُ گاڏيءَ مان لهندي بچل کي پاڻ سان گڏ اچڻ لاءِ چيو.
نه سائين! توهان سامان لهرايو آءُ پوئتي ويندس ڇو ته شام جو گاڏي جي مالڪ سان منهن به ڏيڻو آهي، ان ڪري وڃي روزگار ڪيان.
چڱو..... بچل اچي ڪرايووٺ.
نه سائين مان نه وٺندس.
وٺ بابا وٺ.
بچل ڪرايو وٺندي منهنجي اکين ۾ ڏٺو، ائين سمجهيم ڄڻ هو ڪا شيءِ چئي رهيو آهي،اکين ئي اکين ۾. ايتري ۾ ننڍو صوبيدار ۽ ڪجھ سپاهي اچي ويا. آءُ موڪلائي اندر هليو ويس.
ڪرسي تي ويهندي گھنٽي وڄائي، سنتري سليوٽ ڪري بيهي رهيو.
وڏي منشيءَ کي سڏ ڪر.
جي سر. سپاهي سليوٽ ڪري واپس هليو ويو گھڙيءَ کن کانپوءِ وڏو منشي آفيس ۾ داخل ٿيو. ڪرسي تي ويهڻ لاءِ چيو مانس.
ٿاڻي جي ڇا پوزيشن آهي.
سائين منهنجو نالو عارب آهي، اوهان کي ڀليڪار، سر هن ٿاڻي جي بهترين پوزيشن آهي تعلقي اندر بهترين ڪارڪردگيءَ ۾ پهريون نمبر آهي .
اڇا!!
جي سائين. هن وقت چاوڙي ۾ ٻه بدنام ڌاڙيل ڪارُو ۽ گُلو بند آهن، جيڪي ڪيترن ڦرن ۽ ڌاڙن جي ڏوهن ۾ ملوث آهن. هڪ سنهي چوريءَ ۾، هڪ ڪارو ڪاري جي قتل ۾ ۽ هڪ ڇوري سان بد فعلي جي الزام ۾ بند آهي.
هونهن، ته مان چاوڙي ڏسندس.
سائين اندر سخت بدبوءِ آهي.
ٺيڪ آهي مان ڏسڻ گھران ٿو.
جيئن اوهان جي مرضي سائين.
مان ڪرسي تان اٿيس وڏو منشي عارب به اٿيو.
سائين هيڏانهن اچو، هي چاوڙي آهي.مشتاق در کول صاحب معائنو ڪندو. سائين هي سپاهي قمر آهي . عارب تعارف ڪرائيندي چيو.
چاوڙي اندر گھڙندي گندي بدبوءِ محسوس ٿيڻ لڳي، ساھ منجهڻ لڳو جلدي واپس وريس. چاوڙي کان پرڀرو بيهي رهيس.
مون چيو نه سائين اندر بدبوءِ آهي.
هن جي صفائي نه ٿيندي آهي ڇا؟
سائين صفائي! اهي حرامي انهيءَ بدبوءِ ۾ هجن ته بهتر آهي، بس ٻئي ٽئين ڏينهن ڀنگي صفائي ڪري ويندوآهي.
آءُ هر هڪ سان ملڻ چاهيان ٿو ۽ هڪ هڪ کي آفيس اندر موڪل. مان ائين چئي آفيس اندر هليو ويس.
ڪرسي تي ويهندو سامهون لسٽ تي نظر پئي،“اشتهاري مجرم” اٿي ڪري ڀت تي لڳل لسٽ ڏانهن ويس ۽ پڙهڻ لڳيس.
سائين ڪارو حاضر آهي؟ اي ايس آءِ آفيس ۾ گھڙندي چيو.
موڪلينس. آءُ ڪرسي تي واپس اچي ويهي رهيس.
ڪارو اي ايس آءِ جي پويان هيو، وڏيون ڳاڙهيون اکيون ناز مان پئي آيو. ڪنڌ فخر وچان مٿي هيس.
قاتل ۽ بدنام ڌاڙيل ڪارو تون آهين.
جي سائين!.
جي سائين جا پٽ! توکي شرم نٿو اچي ڪنهن جي گھر کي اجاڙيندي، ڪنهن ٻار کي يتيم ڪندي، ڪنهن کي بيواھ ڪندي.
شرم ته سائين عورتن کي ايندو آهي، مان ته .........
بڪواس بند ڪر! اڙي گهڻا قتل ڪيا اٿئي ۽ ڇو؟
صاحب اهو سوال اڄ تائين ڪنهن به نه پڇيو آهي، سڀ ڪاوڙيل هوندا آهن...... اندر جي باھ کان سائين.... جيڪا هن سيني اندر ٻري رهي آهي، هي منهنجيون ڳاڙهيون اکيون ڏسو ٿا نه انهن ۾ خون ڀريل آهي، اهي رت روئي رهيون آهن. سائين! آءُ به انسان آهيان پر هن دولت وارن منهنجي وجود ۾ زهر وجهي ڇڏيو جيڪو منهنجي اندر کي کائي رهيو آهي.
اهي سڀ بهانا آهن، سڀ بڪواس آهي.
سائين اوهانکي ڪهڙي خبر، اوهان جيئن چوندا تئين ئي هوندو! پر سائين! جت باھ ٻرندي آهي، هنڌ اهو سڙندو آهي، منهنجي اندر ۾ به باھ ٻريل آهي، منهنجو سنڌَ سنڌَ سڙي رهيو آهي، آءُ به انسان آهيان منهنجي دل ۾ محبت آهي، پيار آهي ڪير چاهيندو ته مان جهنگ جي بيڪار زندگي اختيار ڪريان بس! مجبوري ۽ بي بسي هوندي آهي، جيڪا بَرَ ڏانهن منهن ڪرائيندي آهي ۽ سائين انتقام هوندو آهي.
تنهنجي اندر ۾ انتقام لڪل آهي؟
ها سائين انتقام، پنهنجي امڙ، پنهنجي ڀيڻ، پنهنجي ۽ ننڍڙي معصوم ڀاءُ کي بي گناھ قتل ڪرڻ وارن لاءِ.
ڇا؟ تنهنجي گهر جا ڀاتي قتل ڪيا ويا آهن؟
ها سائين ڀوتار اڪبر خان منهنجي ڀرئي گهر کي اجاڙي قبرستان بڻائي ، ڇڏيو برباد ڪري ڇڏيو.
ضرور ڪونه ڪو سبب ته هوندو نه ؟
ها سائين! ڀوتار اڪبر خان جي چوڻ تي سندس مخالف کي ڏنڊا نه هنيا. اهوئي سبب هيو ۽ ڀوتار منهنجو انڪار ٻڌي پنهنجي توهين سمجهي ڇتو ٿي پيو، شام جواوطاق ۾ ڳوٺ جي ماڻهن اڳيان بيعزتي ڪيائين، گارين مٿان گاريون ڏيڻ لڳو، هو گوٺ وارن کي گارين ڏيڻ تي هريل هو، پر سائين ڀوتار کي ڪهڙي خبر ته ڳوٺ ۾ سڀ موچڙا سهڻ وارا نه آهن. مون ڀوتار کي گارين ڏيڻ کان منع ڪئي، پر هو باز نه آيو، سائين مون به ڀوتار کي گار وهائي ڪڍي، پوءِ ته سائين! ڀوتار جا پاليل ڪُتا هئا ۽ مان، خبر ناهي ته ڇا ٿيو، اکيون پٽيم ته گھر ۾ هيس، امڙ روئي رهي هئي، بابو ويڳاڻين اکين سان ڏسي رهيو هيو، ڀيڻ چپ هئي ۽ ڀاءُ سوال ڪري رهيو هو ته ادا تو کي ڇا ٿيو آهي؟ بيعزتي جو بدلو وٺڻ لاءِ اندر ۾ باھ ٻري اٿي جيسيتائين جهرڪي اڏامي تيسيتائين باز جهپي ورتس ۽ مون کان اڳم ئي ڀوتار جي ڪتن منهنجي گھر تي حملو ڪري منهنجو گھر اجاڙي ڇڏيو، برباد ڪري ڇڏيو، بس اهو ئي سبب هيو سائين.
تون ڪٿي هئين؟
سائين! ابو آهين توسان ڪهڙو ڪوڙ هڻان! پنهنجي بيعزتي جو پلاند وٺڻ لاءِ، هڪ دوست کان هٿيار وٺڻ لاءِ ٻاهر نڪري ويو هُيس، شايد خدا کي اهو منظور رهيو ته آءُ جيئان!!! نه ته جيڪر مان به پنهنجي گهر جي ڀاتين سان سفر ڪري هليو وڃان هان، پوءِ سائين اهو ڏينهن ۽ هي ڏينهن منهنجي زندگي جهنگ ۾ گذرڻ لڳي.
گھڻا قتل ڪيا اٿئي؟
صرف ڇھ سائين هڪ وڏيرو ۽ پنج اهي ڀاڙيتو ڪتا جن منهنجي گهر تي گوليون هلايون هيون.
ڦُرون؟
ڪنهن مسڪين کي ڪونه ڦريو آهي، ڪنهن مسافر بس کي ڪونه لٽيو آهي مون صرف پيسن وارن کي اغوا ڪري جيئڻ لاءِ رستو ڳوليو، پئسا وٺي ۽ بس.
ڪارُو چپ ٿي ويو، مون ٻئي کي آڻڻ ۽ ڪاري کي بند ڪرڻ لاءِ چيو.
گُلو منهنجي سامهون ڏڪي رهيو هيو، اڌ اڇي، اڌ ڪاري ڏاڙهي جسم مضبوط روئيندي چيو، سائين خدا جو قسم آهي، مان ڌاڙيل نه آهيان،
ڌاڙيل نه آهين ته پوءِ هي سڀ الزام مون تي آهن؟
سائين مان ڌاڙيل نه آهيان خدا جو قسم پر پوليس.........
ڇا ٿيو پوليس کي؟
سائين ننڍڙو ڇوڪر بيمار هيو، ڳوٺ مان صبح ساجهر شهر اچڻ لاءِ نڪتس ۽ پوليس ڌاڙيلن جي ڳولها ۾ هئي سائين منهنجي چوڌاري به بندوقون سڌيون ٿيون، هٿ مان خالي شيشي ڇڏائجي وئي، پوليس ٿاڻي تي پڪڙي آئي، دانهون ڪوڪون ڪيون، مان هاري آهيان، چور نه آهيان نه ڌاڙيل، پر پوليس سائين صرف اهو پڇڻ لاءِ موچڙا هڻي رهي هئي ته مون ڪٿي ڪٿي ڌاڙا هنيا ڪنهن ڪنهن کي قتل ڪيو. هت ته سائين مون سان ڪنهن کي ملڻ به نه ٿو ڏنو وڃي، سائين! مون کي خدا ڪارڻ ڇڏيو، اڄ پنجون ڏينهن آهي، خبر ناهي منهنجي ٻچڙي جو ڪهڙو حال ٿيو هوندو!
ائين چئي هو سڏڪا ڀري روئيندو رهيو.
ٺيڪ آ بابا تون خاطري ڪر، جاچ ڪري توکي دڳ لائبو، هو ڳوڙها اگهندو آفيس کان نڪري ويو.
ڪارو ڪاري جي الزام ۾ آيل نوجوان هيو، بدن ۾ هلڪڙو ڏسڻ ۾ ائين پئي لڳو ڄڻ بيمار هجي.
تو ڪنهن کي ماريو آهي؟
پنهنجي ڀيڻ ۽ ان جي آشنا کي.
تو پنهنجي ڀيڻ کي قتل ڪيو آهي؟
اها منهنجي ڀيڻ نه پر هڪ بي حياءُ عورت هئي، جنهن ڀاءُ جي پيار کي ڌوکو ڏنو، جنهن ماءُ جي ممتا سان دغا ڪئي.
لڳين پڙهيل ٿو؟
ها سائين بي اي پاس آهيان.
تو هيتري تعليم هوندي اهو نه سوچيو ته قتل ڪرڻ ڪيڏو جرم آهي.
جيڪڏهن تعليم بيغيرت بڻائي ٿي ته پوءِ اهڙي تعليم نه کپي.
ان ۾ بيغيرتي جو ڪهڙو سبب آهي؟
آءُ انهن ماڻهن جي واتان اهي ڳالهيون ٻڌي چپ ڪري ويهان، بيغيرت.... وانگر سور اندر ۾ لڪائي ڇڏيان.
ڪهڙيون ڳالهيون هيون جن تنهنجي غيرت کي جاڳايو؟
آءُ انهن ماڻهن کي ڇا ٿي ڪري سگهيس جيڪي چوندا هئا ته تنهنجي ڀيڻ گلزار سان محبت ڪري ٿي، اهي ڳالهيون ٻڌي منهنجي اندر جي غيرت سجاڳ ٿي ۽ مون ڀيڻ ۽ ان گلزار جي پٽ کي قتل ڪري ڇڏيو.
ٻنهي کي گڏ ماريو هيئي؟
اهڙي موقعي ڏسڻ جو مان ڇو انتظار ڪيان ها، اها پاڙ ئي نه هوندي جنهن تي وڻ مضبوط هوندو آهي، ڀيڻ کي گھر ۾ ماريم ۽ گلزار کي گھٽيءَ ۾ ڊوڙائي ڊوڙائي.
بغير ڪنهن سوچ ويچار جي.
اهوئي سوچيو هيم ته اصلي مجرم ئي نه هوندا ته ماڻهو مون کي ڇو بيغيرت چوندا.
پوءِ اهو ڪارو ڪاري ته نه ٿيو؟
توهان ڪهڙو به نالو ڏيوس پر آءُ ڪارو ڪاري چوندس.
ته تون پيار جو ۽ حسين خوابن جو قاتل آهين؟ هن پڙهيل جاهل کي منهنجي اڳيان ڪڍي وڃ. ڪپيانس نه ٻئي هٿ جن پيار ڪندڙ ٻن دلين کي قتل ڪيو آهي، ڪڍانس نه اهي ٻئي اکيون جن سان هي حقيقت کي ڏسي به نه سگهيو.پري ڪر هن لوفر کي منهنجي اکين اڳيان،، ننڍي صوبيدار کي چيم. جيڪو منهنجي منهن ۾ ڏسي رهيو هيو، شايد سوچي رهيو هيو ته رهزن ڌاڙيل کي لڪڻ به نه هنيائين ۽ جنهن غيرت وچان ڀيڻ کي ماريو، ان سان اهڙي تعدي ، عجيب صوبيدار آهي. پر اي ايس آءِ کي ڪهڙي خبر ته ان کي غيرت نه چئبو آهي، اهو ساڙ آهي، حسد آهي، ته فلاڻو منهنجي ڀيڻ سان محبت ڪري ٿو.
سائين ڇوڪري سان بدفعلي ڪندڙ حاضر ڪيان. ننڍي صوبيدرا سليوٽ ڪندي چيو.
مون ڪنڌ سان ها ڪئي، ساڳيو لڪڻ کنيم ۽ دل ۾ سوچيم ته اڄ هن ئي لڪڻ سان ڇوڪري سان بدفعلي ڪندڙ جي کَل لاهيندس.
سائين هي آهي، ڪالھ هن جو ڪارو منهن ڪري گڏھ تي چاڙهي سڄي شهر جو سير ڪرايوسونس.
اڙي حرامي! بي حيا! توکي معصوم سان بدفعلي ڪندي ڪو حياءُ ڪو شرم نه ٿيو، مون لڪڻن جا لاڳيتا وار ڪندي هن کان پڇيو. هو چپ رهيو، ڪنڌ هيٺ رهيس، جواب ڏي ڪميڻا، هن ڪوبه جواب نه ڏنو، لڪڻ ٽڪرا ٽڪرا ٿي ويو پر هو پنهنجي جاءِ تان به نه چريو.
آءُ توکي انهي بدفعلي جي سزا سخت کان سخت ڏياريندس.
انصاف ڪرڻو آهي ته سائين سزا مون سان گڏ انهن کي به ڏني وڃي جن هي گندو معاشرو ٺاهيوآهي، جن پيار ڪرڻ کي جرم قرار ڏنو آهي، سزا اهڙن ماڻهن واپارين کي به ڏني وڃي جيڪي ڌيئرون پئسن تي وڪرو ڪن ٿا.
ٻيو ڪنهن ڪنهن کي سزا ڏجي، آءُ هن جون ڳالهيون ٻڌي تعجب ۾ پئجي ويس.
“هي سزا انهن کي ڇو نٿي ملي جيڪي روز سوين عزتون لُٽين ٿا، سوين قتل ڪن ٿا، ڇو ته اهي دولتمند ۽ با اثر آهن ۽ انهن وٽ پئسو آهي، قانون جا سڀ قلم اسان مسڪينن لاءِ آهي، لعنت آهي اهڙي..................”
نه نه ....... دل کولي چئه .
بس سائين مون اندر جي باھ ڪڍي ڇڏي.
اکين اڳيان ترورا اچڻ لڳا، هٿ جي اشاري سان جوبدار کي وٺي وڃڻ جو چئي ڪرسي تي اهلجي پيس. زندگي جا لاها چاڙها ڏٺا هيم، پر ڪڏهن به ايترو ٿڪجي نه پيو هيس جيترو اڄ ٿڪجي پيو آهيان، ڪيڏو نه هي اسانجو سماج گندو آهي، هڪ طرف پيٽ جي بک کان سڀ جرم ٿين ٿا ۽ ٻي طرف جنسي بک کان، ڪيتريون نه ٻئي ضروري شيون آهن، آخر ايتري آزادي ڇو ناهي جو ماڻهو پنهنجي جنسي بک وسائڻ لاءِ جرم نه ڪري، ڪنهن ڇوڪري سان بدفعلي نه ڪري، جنسي بک ئي ته سبب بڻي آهي لونڊي بازي جو. ڀلا ويچارو مرد ڪري به ڇا؟ عورت تي پهرا هر طرف کان معاشري جا، قانون جا، گھر جا، پوءِ مرد ائين ڪري ته ٻيو جنسي بک ڪٿان ختم ڪري، هي ڪهڙو قانون آهي؟ جيڪو منظور صوبيدار کي پنهنجي گرفت ۾ نٿو آڻي، صرف ان لاءِ ته هو هڪ با اثر ماڻهوءَ جو پٽ آهي ۽ هتان جي گھڻن با اثر ماڻهن جا اهڙ ئي ڪم آهن، هتي ته پيار تي پهرا، صرف پنهنجي انا ۽ وڏائي سبب پيا آهن.
ماڻهو، ڌاڙا ڇو ٿا هڻن؟ ڪهڙي خوشيءَ وچان سِرُ تريءَ تي رکي فرون ٿا ڪن؟ “واقعي ڪاري سچ چيو ته سائين مجبوري کان انسان جھنگ کي وسائيندو آهي”، اهو جرم جو سبب هتان جو مٿيون طبقو آهي، وڏيرا، سرمائيدار، جاگيردار، رئيس، خان، سردار ۽ چوڌري سڀ اصل مجرم آهن، جتي مجرم حڪومت ڪري اتي بي ڏوهي پورهيت ئي هر گناھ جي سزا ڪاٽيندا رهندا آهن. آخر هي پورهيت ڪيترو وقت ظلم سهندا رهندا؟ نيٺ ته باھ ڀنڀٽ بڻجي اٿندي، نيٺ ته هي سٺ لک ڏاٽا اُڀا ٿيندا، جي تنگ آهي ته جنگ آهي، ڪو اهڙو صبح ضرور ايندو جيڪو پيار جو پيغام کڻي ايندو.
مان رستو تلاش ڪندو رهيس ۽ مون کي رستو ملي ويو، منهنجو هٿ گھنٽيءَ ڏانهن وڌڻ لڳو، گھنٽيءَ جو آواز ختم ئي نه ٿيو ته سنتري پهچي ويو.
عارب کي سڏي اچ.
جي سائين. سنتري معمول وانگر سلام ڪري موٽيو.
وڏو منشي عارب سلام ڪندي داخل ٿيو.
عارب خان سچي ڳالھ ڪجانءِ گُلو واقعي ڌاڙيل آهي؟
سائين منهنجي سڄي سال جي عرصي ۾ هي پهريون ڀيرو آهي، جو وڏي صاحب پڪڙيو هيس، باقي اڳ نه نالو ٻڌو هيومانس نه ڏٺو هيومانس.
هن کي گرفتار ڪرڻ وقت تون هئين؟
نه سائين.
تو کي ڪيئن ٿو لڳي، ڌاڙيل آهي يا نه؟
سائين اهي ڪوڙا قسم ۽ التجا پاڻ کي بچائڻ لاءِ ڪيون وينديون آهن، ظاهر آهي سائين ڌاڙيل نه هوندو تڏهن به انهن سان واسطو ته ضرور هوندس. نه ته وڏو صاحب چريو ٿورئي ٿيو هو جو گرفتار ڪريس ها.
عارب خان اُهي التجائون ٻيون هونديون آهن ۽ هي ٻيون، هن جي التجائن ۾ معصوميت آهي، گلوءَ جو التجائون بي گناهن واريون آهن، انهن التجائن کي اهو ئي سمجهي سگهي ٿو، جيڪو وک وک تي ظلم ڏک ڏاکڙا سهندو آيو هجي.
ائين هوندو سائين.
گلو ۽ بدفعلي ڪندڙ کي وٺي اچ.
جي سر.
گلو ۽ بد فعلي وارو منهنجي سامهون هيا، گلو جي اکين مان ڳوڙها وهي رهيا هئا، روئي رهيو هو.
ڇو ٿو روئين.
سائين منهنجو ٻچڙو، منهنجو جگر مون کي ڇڏي هليو ويو، منهنجو ٻچو سائين دوا جي آسري ۾ مري ويو.
تو کي ڪيئن خبر پئي؟، مون مٿي کان ٽوپي لاهي ٽيبل تي رکندي چيو.
سائين هاڻي ڀاءُ آيو جنهن ٻڌايو ته صبح تنهنجو ڇوڪرو فوت ٿي ويو.
منهنجو ڪنڌ جھڪي ويو.
سائين موڪل ڏيندؤ، پنهنجي ٻچي جو منهن ڏسي اچان، ڀلي سپاهي مون سان گڏ هلي مان ڀڄي ڪونه ويندس، موٽي ايندس پر پنهنجي پٽ جو آخري ڀيرو منهن ڏسي اچان هي زندگيءَ ڀر جو وڇوڙو، زندگيءَ جو.گلو سڏڪن ۾ پئجي ويو.
گلو! سپاهي جي توسان هلڻ جي ضرورت نه آهي، تون وڃ آزاد آهين، تون ڏوهي نه آهين، منهنجي ضمير مونکي فيصلو ٻڌايو آهي، وڃ ۽ وڃي گھر پهچ.
گلو صرف منهنجي منهن ۾ ڏسندو رهيو هن کان گھڙي کن روئڻ وسري ويو هو صرف مون کي ڏسندو رهيو.
بابا جلد وڃ.
سائين الله توهان کي وڏي ڄمار ڏيندو، گلو ائين چئي آفيس مان نڪري ويو.
تنهنجو نالو ڇا آهي؟
سائين بشير.
مان تو کي به ڇڏايان ٿو پر اڳتي...........
پر سائين هو سهيل جو پيءُ توهان کي ڪڏهن به معاف نه ڪندو.
اهو ڄاڻي ۽ مان، تون وڃ پر اهڙا ڪم اڳتي ڪيئي ته حشر بڇڙو ٿيندئي.
سائين جيسيتائين جنسي بک ختم نه ٿيندي تيسيتائين ڇا ڪندو رهندس. ائين چئي هو نڪري ويو ۽ مان خاموشي سان چيل هن جي آخري جملي تي غور ڪندو رهيس. هن معاشري ۾ جرم جي پيداوار ۾ ڪامورا شاهي جو به وڏو هٿ آهي جيڪا پنهنجو پيٽ ڀرڻ لاءِ هر طريقو استعمال ڪري ٿي.
سائين هي توهان ڇا ڪري رهيا آهيو؟............. غلط ڪري رهيا آهيو. وڏي منشي حيرت منجهان چيو.
مون جيڪو ڪجھ ڪيو آهي اهو منهنجي نظر ۾ صحيح آهي. اهو ڏينهن منهنجو انهن واقعن ۾ گذاري چڪو هو، هوڏانهن شهر ۾ گلو ۽ بشير کي ڇڏڻ جي خبر باھ وانگر پکڙجي چڪي وئي، هر طرف ڪڙيون مٺيون ڳالهيون هيون، آءُ انهيءَ ڳالھ کان بي نياز ٿي آرام ڪرڻ لاءِ ڪوارٽر تي وڃي رهيو هيس ته ٽيليفون جي گھنٽي وڳي.
ايس ايڇ او سرويچ...........
سلام سر .... جي... مان سڀ سمجهان ٿو! بشير کي ڇڏي جرم ڪيو آهي يا نه، اهو ڄاڻان ٿو ۽ اهو به مان ڄاڻان ٿو ته جي بشير کي جيل موڪليان ها ته هو وڌيڪ مجرم ٿئي ها، انڪري هن کي وڌيڪ مجرم ٿيڻ نه ڏنم.اوهان کي جيڪو ڪجھ ڪرڻو آهي ڪري سگهو ٿا.
ڪهڙا ماڻهو آهن!!! سيٺ اعظم، نواب جو پٽ ٽيليفون تي ٿو بحث ڪري، مون پنهنجي منهن ڀڻڪيو.
عارب ! سيٺ اعظم ڪير آهي؟
سائين ان جو ئي ته ڇوڪرو هيو.
اڇا.
ڇوڪرو ڪيتري عمر جو آهي؟ واقعي بشير هن سان..........؟
سائين ڏاگھ آهي، پيسي واري جو پٽ آهي، ،عادتڙي اٿس نوجوانن جو کيسو گرم ڪندو آهي ۽ سائين نوجوان پنهنجو ڪم ...........
پوءِ پڻهس ڇو ٿو، رڦڙيون هڻندو وتي؟
سائين اهو به پنهنجي عادت کان مجبور آهي، ان ماڻهوءَ ڦٽندي آهي، جنهن کي هو پٽ سان پڪڙي وٺندو آهي ۽ سائين سيٺ جو پٽ به زوري ڪرڻ جو دانهون ڪندو آهي،پوءِ بشير وانگيان ماڻهو لاڪپ ۾. وڏي منشي سموري تاريخ ٻڌائي ڇڏي.
مان آفيس کان ٻاهر نڪري ڪوارٽر تي آيس، سڄي ڏينهن جي بک، بورچي ماني کڻي ڏني، ماني کائيندي به سوچي رهيو هيس ته هن سماج جي ٺيڪيدارن تي، جيڪي پاڻ جرم ڪن ٿا ته قانون ڪوبه تحرڪ نٿو وٺي ۽ ٻيو ڪو مسڪين بلک کان مجبوريءَ وچان جرم ٿو ڪري ته قانون جي بي رحم گرفت ۾ قابو ٿيو وڃي. اڄوڪي پيش آيل ڳالهين ۽ پنهنجي ڪيل فيصلي جي نتيجي تي سوچي رهيو هيس، ته ان جو نتيجو قطعي سٺونه نڪرندو، سوچي سوچي ننڊ وٺي وئي.
صبح ٿي چڪو هو، نئين سج جي نئين روشني ۾ ڇا ٿيڻ وارو آهي ۽ ڇا ٿيندو؟ مان بي خبر ٿي ٿاڻي تي پهتس، آفيس ۾ ويهندي ڪاري ڌاڙيل جي باري ۾ سوچي رهيو هيس، جيڪڏهن هن جي ڪيل ڏوھن جي سزا معاف ڪئي وڃي ته مون کي يقين آهي ته پوءِ ڪارو جرم نه ڪندو ۽ عزت سان زندگي گذاريندو، مان اهڙي سفارش مٿي تائين پهچائيندس.
آفيس جي در ٻاهران ويٺل سنتري پردي کي هٽائيندي.
سائين ايس پي صاحب.
مان آفيس کان ٻاهر نڪتس، ايس پي گاڏي مان لهي چڪو هيو، سليوٽ ڪرڻ لاءِ اڳتي وڌيس.
هن کي گرفتا ڪيو وڃي ايس پي ۽ ڊي ايس پي کي حڪم ڏيندي چيو.هي پاڳل آهي، هن جا فيصلا ڊپارٽمينٽ لاءِ تمام خراب اثر ڇڏيندا.
منهنجو سلام لاءِ اڀو ٿيل هٿ رڪجي ويو.
مسٽر سرويچ ڌاڙيلن جي پشت پناهي ڪرڻ جي ڏوھ ۾ توکي گرفتار ڪيو وڃي ٿو ڇو ته تو نامي گرامي ڌاڙيل گلو کي ڇڏي ڏنو آهي ۽ زنا جي ڏوهاري کي به .
منهنجا حواس منهنجو ساٿ ڇڏائي ويا، پر پاڻ سنڀالي ورتم. همٿ جهلي ايس پي کي چيو ته سرگلو ڌاڙيل نه آهي.
مان سڀ سمجهان ٿو! تون ائين نه چوندين ته ته ٻيو ڪير چوندو؟ ايس پي پلٽو کائيندي ۽ ڊي ايس پي کي مخاطب ٿيو.... گلو جي ڳوٺ تي ڇاپو هڻي گلو کي گرفتار ڪري وٺو،فوري طور تي.
منهنجي هٿن ۾ هٿڪڙي پئجي چڪي هئي، ڪلهن تي لڳل ڦول ۽ پٽو لهي چڪا هئا، هٿڪڙين کي ڏسي مون مرڪي ڏنو، ۽ ڊرائيور جا چيل جملا ذهن ۾ گونجندا رهيا ته“سائين توهان پوليس ۾ رهي نه سگهندؤ، پوليس ۾ اهو رهي سگهي ٿو جيڪو بي گناھ جي پڳ لاهي ۽ ..........................”