آمريڪا ۾ آخري ڏينهن ۽ ذڪر هڪ لئبريريءَ جو
ٻارن کي کڻي سندن ئي خواهش ۽ صلاح تي اسان ”وليج لئبريري“ گهمڻ آياسي. هن لئبريريءَ جو نالو “Tinely Park Public Library” هيو. جتي ڪتابن، آڊيو، وڊيو ۽ انٽرنيت جو وسيع جهان آبادهيو. هيءَ هڪ تمام وڏي لئبريري هئي. هتي توهان ڪنهن به ڪتاب جي گُهر ڪريو، لئبريري اهو ڪتاب اوهان کي مهيا ڪرڻ جي پابند هوندي. ڪتاب پنهنجي گهر ڏانهن به کڻي وڃي پئي سگهيا ۽ تاريخ پُوري ٿيڻ تي نيٽ ذريعي اُن جي تاريخ وڌرائي به پئي سگهي. لئبرريءَ جي نيٽ واري شعبي ۾ فريد جي نياڻي ڪُومل کي سندس هڪ ساهيڙي ملي وئي جنهن سان ڪومل انگريزيءَ ۾ ڳالهه ٻولهه شروع ڪئي. ڪومل بنيادي تعليم خيرپور ۾ ”سنڌ چلڊرينس اڪيڊمي“ ۾ حاصل ڪئي آهي. اڄ هتي کيس روانيءَ سان انگريزي ڳالهائيندي ڏسي مان ڏاڍو خوش ۽ حيران ٿيس. منهنجي حيراني ڏسي فريد ٻُڌايو ته هتي آمريڪا ۾ ماڻهو ڪتاب خريد ڪري پڙهي گهرن جي شيلفن ۾ سجائي ڪونه ٿا رکن، پر ڪتاب پڙهي، لئبريريءَ کي گفٽ ڪري ڇڏين. اهوئي سبب آهي جو لئبريري پندرنهن ويهه ڊالرن جو ڪتاب صرف هڪ ڏيڍ ڊالر ۾ پڙهندڙن کي ڏئي ڇڏيندي آهي ڇاڪاڻ ته پڙهندڙ اهو ڪتاب پڙهي وري به اچي لئبريريءَ کي ئي گفٽ ڪندو آهي۽ ايئن ڪتاب هِڪ هٿ کان ٻئي هٿ تائين پهچندا رهندا آهن. مون فريد کي چيو ته جيڪڏهن کڻڻ جي سهولت هجي ته مان گهڻا ڪتاب هتان خريد ڪري وڃي ”سنڌ چلڊرينس اڪيڊمي“ جي لئبريريءَ ۾ رکان. بهرحال لئبريريءَ کي ڏسي مان ڏاڍو متاثر ٿيس ههڙي قسم جون لئبريريون آمريڪا ۾ هر وليج ۾ موجود آهن. لئبريريءَ ۾ جتي پڙهندڙن لاءِ ڪتابن جو وسيع جهان آباد هُيو اُتي ئي فري انٽرنيٽ جي سهولت، سي ڊيز ۽ ڊي وي ڊيز جو به وڏو خزانو موجود هيو. جڏهن ته لئبريري شهر واسين کي تفريح، سکيا ڪلاسز ۽ مختلف سرگرمين ۽ دلچسپيءَ جا موقعا پڻ فراهم ڪري رهي هئي. روزگار جي ڳولا ۾ پڻ هيءَ لئبريري نوجوانن جي رهنمائي ڪري رهي هُئي. لئبريري ۾ ڪجهه موڪل وارن ڏينهن تي
“Holiday gift Wrapping party” جا پروگرام به منعقد ٿيندا آهن. جنهن ۾ نوجوان پنهنجا تحفا هتي کڻي اچن ۽ انهن کي هتي خوبصورت انداز ۾ پئڪ ڪرڻ سيکاريو وڃي، گڏوگڏ کين چاڪليٽ به ڏنا وڃن ۽ ميوزڪ به ٻڌرائي وڃي. لئبريريءَ پاران مختلف وقتن تي مختلف علائقن ۾ وڃي موبائيل لئبريريون پڻ قائم ڪيون ٿيون وڃن. “Book Mobile” جي نالي سان اهي لئبريريون وڏين ٽرڪ نما گاڏين۾ مختلف ڳوٺن ۾ وڃي ماڻهن کي ڪتابن طرف راغب ڪن ٿيون. لئبريريءَ ۾ ڪمپيوٽر ڪلاسز جو اهتمام ٿيل هو. ٻارن لاءِ ”اسٽوري ٽائيم“، نوجوانن لاءِ “Teen Dance” ۽ ٻيو کوڙ ساريون علمي ۽ ثقافتي دلچسپيون لئبريريءَ جي پليٽ فارم تان ٿي رهيون هيون. ”بڪ ڪلب“ جي سري هيٺ عظيم ڪتابن جو مطالعو ۽ انهن تي اڀياسي ويهڪون پڻ منعقد ڪرڻ جو اهتمام هن لئبريريءَ ۾ٿيل هيو. ڪنهن ڏينهن تي هتي ”پُتلي تماشي“ جو اهتمام به ٿيل هُيو جنهن جو مقصد پڻ شاگردن جي تعليم ۽ تربيت ئي هُيو.
اسان لئبريري گهمي واپس گهر آياسي. مون واپسيءَ جي سفر لاءِ پنهنجو سامان سهيڙڻ شروع ڪيو. شامَ جو فريدَ پنهنجي پُٽ دانيال سميت مون کي ايئرپورٽ ڇڏڻ لاءِ تيار ٿيو، مون سڀني کان موڪلايو سندن ٿورا ادا ڪيا ۽ پوءِ اسان “O’har International Airport” روانا ٿياسون. هي تمام وسيع ۽ نئون تعمير ٿيل ايئرپورٽ آهي.
ايئرپورٽ پهچي مونکي فنگر پرنٽس واري خاص اميگريشن مان گذرڻو هُيو. جيڪا ٻئي ٽرمينل تي واقع هئي. جتي پهچڻ لاءِ مون کي ايئرپورٽ جي حدن ۾ ئي هلندڙ لوڪل ٽرين پڪڙڻي پئي. ٽن دَٻن تي مشتمل ٽرين ۾ چڙهي مان فنگر پرنٽس ڏئي آيس. واپس اچي مون بورڊنگ پاس ورتي جنهن بعد اميگريشن ۾ داخل ٿيس. اسان جي فلائيٽ ٽرمينل نمبر ٽي تي هئي. رات جو ساڍي اٺين بجي ڌاران سَڀُ ڪاروايون مڪمل ٿي ويون ۽ ايترو وقت فريد ٻاهر منهنجي لاءِ بيٺل رهيو. مان فارغ ٿي فريد کان موڪلائي لائونج ۾ هليو آيس، پوڻين ڏهين بجي بورڊنگ ٿي ۽ مان آمريڪن ايئرلائينز جي جهاز A-98 ۾ اچي ويٺس. سوا ڏهين بجي جهاز اڏاڻو. ٻن ڄڻن واري سيٽ تي مون کي دريءَ جي پاسي واري سيٽ ملي. منهنجي ڀرسان هڪ شيدياڻي ويٺي هئي. جهاز اڏامڻ کان ٿوري ئي دير پوءِ ماني پيش ڪئي وئي. مُنهنجي لاءِ خاص مسلمانن واري حلال ماني هئي جنهنجي مٿان منهنجو نالو ۽ ”مسلم فوڊ“ لکيل هيو. مان ماني کائي سمهي پيس. صبح جو سوا ڇهين بجي لنڊن جي هيٿرو ايئرپورٽ تي منهنجي اک کُلي. لنڊن جي وقت مطابق صبح جا سوا ٻارنهن ٿي رهيا هئا. شڪاگو ۽ لنڊن جي وچ ۾ وقت جو فرق ڇهه ڪلاڪ آهي. جڏهن ته شڪاگو کان لنڊن پهچندي جهاز اٺ ڪلاڪ وقت ورتو.
جهاز مان لهي، سيڪيورٽي مرحلا طئه ڪري، مان لائونج ۾ پهتس. مون وقت ڏٺو منُو هِڪُ ٿي رهيو هو جڏهن ته لنڊن کان منهنجي جهاز جو وقت چار لڳي پنجٽيهه منٽ هيو. مون کي چار ڪلاڪ کن ايئرپورٽ تي ئي گذارڻا هئا. ايئرپورٽ ڄڻ ته ڪنهن وڏي شاپنگ مال جو ڏيک ڏئي رهيو هو، هر قسم جا وسيع دُڪان، مان هيڏانهن هوڏانهن گهمندو رهيس. سامهون ئي هڪ نوجوان ۽ خوبصورت ڇوڪري مون ڏانهن وڌي آئي. هيلو هاءِ ڪرڻ کان پوءِ هُنَ هڪ بروشر منهنجي سامهون کوليو ۽ مون مختلف شاپنگ اسپاٽس جي لوڪيشن ۽ انهن جي باري ۾ تفصيلي ڄاڻ ڏيڻ لڳي. دراصل هيءَ ڇوڪري دڪاندار پاران مقرر ڪيل گائيڊ هُئي جيڪا مسافرن کي شاپنگ ڪرڻ ڏانهن مائل ڪري رهي هئي. ڇوڪري ذاتي دلچسپيءَ جا سوال به ڪري رهي هُئي مان ڇوڪريءَ سان ڳالهه ٻولهه ۾ ئي مصروف هيس ته اوچتو هڪ همراهه ڊوڙندو آيو جنهن اچي رڙ ڪئي ته “Have You Change?” کيس سڪا کپندا هئا. منهنجي کيسي ۾ پاڪسان سِڪا پيا هئا. مون مذاق ۾ اهي ڪڍي سندس اڳيان جهليا. جن کي ڏسي هُو حيران ٿيو. چيائين ”اهي ڇا ڪندس؟!“ مون کيس چيو ”تون ته صرف سڪا گُهريا هُئا........۽ هي سِڪا آهن“ منهنجي ڳالهه تي هو کليو ۽ هليو ويو. منهنجي بوڪنگ ايمرٽس ايئرلائينز جي جهاز Ex-30 ۾ هئي جهاز طرف ويندڙ گيٽ ٽي لڳي ويهه منٽن تي کلڻو هيو ۽ ايترو عرصو مان هيڏانهن هوڏانهن گهمندو رهيس، جنهن وقت فلائيٽ رواني ٿي، ان وقت مڪمل اونداهي ڇائنجي چُڪي هئي حالانڪه ان وقت چار لڳي پنجٽيهه منٽ ٿيا هئا. رات جو يارنهن لڳي پنجٽيهه منٽن تي جهاز دُبئي ايئرپورٽ تي پُهتو. دبئي جي وقت مطابق رات جا ٽي وڄي پنجويهه منٽ ٿي رهيا هئا. مان لائونج ۾ اچي سليپنگ بينچ تي سمهي پيس. صبح جو اٺين بجي منهنجي هتان کان فلائيٽ هئي. ڇهين بجي ڌاران مون کي جاڳ ٿي وئي مان اُتي ايئرپورٽ تي هيڏانهن هوڏانهن پَسار ڪرڻ لڳس. صبح جو ايمرٽس ايئرلائينز جي جهاز Ex-600 ۾ سوار ٿيس. بورڊنگ کان پوءِ اٺين بجي جهاز روانو ٿيو ۽ ٻن ڪلاڪن جي سفر کان پوءِ اچي ڪراچي پهتس ان وقت ڪراچيءَ ۾ صبح جا يارنهن ٿي رهيا هئا.
ڪراچيءَ ۾ پنهنجي سنڌ جي سِجَ جي ڪرڻن کي ڏسي مان ڄڻ ته ڪنهن سپني مان جاڳي پيو هُجان.