ڦاٽڪ

ڦاٽڪ جا در کوليندي، بند ڪندي ڪيتريون ريلون ٽپايون اٿم.... هاڻي ته منهنجي جيون جي ڪويل پير ريل جي ڄڻ منزل اچڻ واري آهي، هاڻي پاڻي پونئين ٻاري ۾ آهي.... اجهو ٿو ڏيئو گل ٿئي.... ملوڪ ڦاٽڪ واري اندر جَاري ۾ ڦاٽڪ تي گهاريل زندگي جي اڻ کٽ بهارن ۽ ساروڻين جي ڏيئن کي پئي جرڪايو.... رات جي ريل باک جي ٽيشڻ تي رسڻ واري هئي...... سج اڃان ننڊ ۾ هو..... عصر ويل مينهن ڪڻين گلن، فصلن، وڻن کي غسل ڪرايو هو.... ڪڪرن جي ڍال اچڻ سبب تارن پردي پٺيان پئي فطرت جو درشن ڪيو..... چنڊ ڪنهن ڪنهن مهل بادلن جي وٿي مان جهاتي پئي پاتي.... ٿڌڙي هوا جي جهوٽن ۾ پنن هڪ ٻئي سان ڀاڪر پئي پاتا.... ۽ چوڏس ڪڻڪ جي سنهري فصلن منجهه سائي چُهت وڻن جا منظر ڌنڌيل ڌنڌيل پئي ڀاسيا.... آکيرن ۾ ڦڙٽوت پئجي چڪي هئي...... پکي ماڻهن کان پهرين جاڳي ڌڻي کي ٻئي ٻاجهايو ۽ ٻچا پئي ساريا.... سندن چِرڙاٽ شڪراني جا نغارا پئي ڀاسيا.... اذان ۽ پري کان ريل جا اُڌماٽ ملوڪ ڦاٽڪ جي ڀت تان سائي ۽ ڳاڙهي لاليٽن هيٺ لاهي اچي ٻن کٽن جيتري ڪوٺي جي ڪنڊ ۾ رکيون.... ۽ سائي جهنڊي کڻي ڦاٽڪ در وٽ بيٺو..... ڪُو..........! ڇِڪ ڇِڪ ڇِڪ ڇِڪ .... اک ڇنڀ ۾ نان اسٽاپ ريل مٽجندي.... ڦاٽڪ کان ڪجهه پرڀرو موڙ وٽ ڪُٻي ٿيندي.... اکين اڳيان سگريٽ جي دونهين جيان اوجهل ٿي ويئي ..... ۽ ڪجهه گهڙين کانپوءِ سج به اک ڪڍي.... ملوڪ ڦاٽڪ واري ڦاٽڪ جا ٻئي در کولي ڄڻ شهر کلڻ جو اعلان ڪيو..... ماڻهو جاڳيا، معنيٰ گوڙ جاڳيو.... ڦاٽڪ ڳوٺن ۽ شهر جو بارڊر ٿيندي آهي.... ملوڪ کير واري کان ڏهن رپين جو کير وٺي چانهه ڪاڙهي.... ۽ سُرڪيون ڀريندي چي: ڇا ته ريلوي جو ماضي هو انگريز هيٺين ملازم جو ڪيڏو خيال رکندا ها.... سياري ۾ گرم ڪوٽ، ٽوپ، بوٽ، وردي..... ڦاٽڪ سان منسلڪ ڦاٽڪ واري لاءِ ڪوارٽر، جنهن ۾ ڪمرو، ورانڊو، اڱڻ، اندر وڻ پوکيل، غسل خانو ۽ سياري ۾ سردي کي شڪست ڏيڻ لاءِ آتشدان... ڦاٽڪ واري جو ڪوارٽر ڇا هوندو هو.... ڄڻ ته بنگلو.... اڄڪلهه ڦاٽڪ ڪوارٽرن جي تباهه حالي ڏسي ائين لڳندو آ..... ڄڻ ته آفيسرن ۽ رياست جو ضمير ۽ احساس ريل جي ڦيٿي هيٺان اچي چيڀاٽجي ويا آهن...... اڄڪلهه ڦاٽڪ تي نوڪري ڪرڻ ٻيڻو عذاب آهي.... نه بجلي جي سهولت، نه پاڻي، نه رهائش، نه ماني، نه چانهه، ويران علائقن جي ڦاٽڪن تي ته ويچارو ڦاٽڪ وارو ڪڏهن ڪڏهن بک تي به سمهي گذاري.... گرمي، سردي، مينهن، مڇر، طوفان، خوف، اڪيلائي..... نه تحافظ، نه..... ٻين جا در کولي کولي ڄڻ پنهنجا در ٻيڪڙي ڇڏيا آهن.... نوجوان نياڻين جي شادي... ٻارڙن جي تعليم، مهانگائي جو مانگر مڇ.... ڇا ٿو ٿئي ٻارنهن، سورنهن هزارن مان پر ڇا ڪجي جيون جي ريل گاڏي جو گهيلڻي آ...... اٺ ڪلاڪ جي پگهار ۾ ٻارنهن ڪلاڪن جي نوڪري. هڪ پوري پِني پگهار ان مان وري هزار روپيو بيٽ آفيسر ڪاٽيو وڃي آفيسر جو پيٽ به ڦاٽڪ جي ڪڇ ۾ دُٻي جيترو آهي، ٽئين گريڊ جي نوڪري. سفر فري .. ڪهڙو اسان غريب ماڻهو سياح آهيون...... جو وتندا سين گهمندا..... ميڊيڪل فري ريلوي جي اسپتال سکر يا........... ڪير ٿو پهچي سواءِ اجگر بيمارين جي اڪثر ماڻهو ڪاوڙيا ٿا اچن ڦاٽڪ واري تي...... ٽرين مهل در نه کول ته ماڻهو گارين تي لهي ٿا اچن، جي کول ته نوڪري تيل...... هر ماڻهو کي الاءِ جي ڇا جي تڪڙ آهي؟..... اسان کي هر دم ريل جو انتظار..... اڳئي ته ڏينهن رات ڪيڏيون ريلون مٽجنديون هيون.... هاڻي ته رڳو رات جو ريلن جي رش هوندي آهي..... ڪي ريلون طوفان جيان تيز ته اڪثر پوڙهيون ٿي چڪيون آهن. ڊگ .. ڊگ .. ڊگ .. ڪري ڪلاڪن جا ڪلاڪ ڏٻري ڏاند جيان پِڙ ڪڍي بيهجيو رهن..... گهٽ اجرت ۾ ڪيڏو ڪم آهي..... نه ڏينهن جو سڪون نه رات جي راحت.... ننڊ مهل به اندر ۾ ريلن جا ڪوڪاٽ ۽ ڇرڪ هر دم اندر ۾ ريل اچڻ جو الڪو جاڳي ٿو، متان ريل اچي وڃي ..... ! هر دم حاضر دماغ رهڻو ٿو پوي..... ڪنهن مهل مال گاڏي، ڪنهن مهل تيل گاڏي ته ڪنهن مهل مسافر گاڏي ڪي تيز ته ڪي ڍريون........بند جي پٽرين جيان اندر ۾ پڻ ريل پٽڙيون وڇايل آهن جتان ڪيئي بدسلوڪ روين ڀوڳنائن، پيڙائن، بيوسين، محرومين ۽ ڪنهن مهل خوشين جون ريلون مٽبيون آهن پر پٽڙين جيان نه ٿِڙيا آهيون نه مُڙيا آهيون...... بس حدِ نگاهه تائين سڌا وڇايل آهيون....... ۽ ريل جي رياست جو لنگهه آهيون...... نوڪري تي چڙهڻ کانپوءِ گهر ۾ ڪهڙي به هنگامي صورتحال ٿئي نوڪري تان ناهي لهڻو.... ڀلي ڪو پيارو گذاري وڃي..... اسان ڦاٽڪ جي درن سان ڳچي لڳي پار ٿا ڪڍون ۽ پٽڙين سان ٿا ڏک ونڊيون.... جيستائين وڃي ساٿي پهچي.........
ڪيڏي نه اوپرائپ آهي ماڻهن ۾، نفسا نفسي ڇڪتاڻ، افراتفري....... هر ماڻهو وائڙو وائڙو آهي، هر مسافر وائڙو آهي، هر ڪنهن جو ڌيان اڻ کٽ ورهايل آهي... ڪيترا ماڻهو ٽپندا آهن ڪي ڪي خوش باقي اڪثر ورهايل.... پريشان....... ڪير ٿو پڇي اسان جو حال ماڻهو ته پنهنجو پاڻ کي به وساري ويٺا آهن ........ وڃايل وجود ڪارن ۾، موٽر سائيڪلن تي، گاڏين تي پنهنجا بت سينگاري رڳو ٿا ڀرم بچائن.... زنده مجسما..... هر ماڻهو ڪوئا ڊوڙ ۾ آهي اکٽ بيچين، بيسود ڀاڄ..... ماڻهو لڳي ٿو قبر جي گور ۾ ئي ساهه پٽيندا..... الاءِ جي ڇو سڀ ڊوڙن ٿا.... ماڻهن جا اندر ريل جي انجڻ جهڙا ساڻا ٿي پيا آهن سندن حياتي جي ريل دٻي ۾ قرب، خوشي، سڪون، تعاون، مهذپڻي، اخلاق، باهمي تعاون ۽ تهذيب جون دريون ٻيڪڙيل آهن ۽ روحانيت جا گاڏا ڪنهن ويران اسٽيشن ۾ ڍڪجي پيا آهن ... ريل جي اوج سان گڏ ماڻهن جا معيار ۽ قدر به ڏيوالپڻي جو شڪار ٿي پيا آهن.... ماڻهن جي اندر ۾ رڃ ٿر جي ڏڪار جيان ڪاهي آئي آهي نه ماڻهو اپ ۾ خوش آهن ۽ نه ڊائون ۾... ماڻهو الاءِ جي ڇو ريل جي دٻن جيان ترتيب ۾، اتحاد ۽ ايڪي ۾ نٿا هلن ۽ هر ڪو انجڻ ٿيئڻ ٿو چاهي...!!
هر ڪو ٽرين ٿي ڳاهڻ ٿو چاهي، ڪو ريل پٽڙيون به ٿئي!! آءُ ته ٻن رستن جي وچ ۾ آهيان هڪ روڊ رستو ٻيو ريل رستو... رستن جو انت ٿئي ٿو- پٽڙيون به دم پٽن ٿيون جي نٿا کٽن رستا ته انساني خواهشن جا، لالچن جا، بيواجبين، اٽڪلن، چالبازين، ٻين کي بيوقوف بڻائڻ جا، مادي ترقي جا ۽ ڪاٽڪاڻين جا... هر ڪو ٿو ريلون ڀڄائي..، هر ڪو ٿو پاڻ کي ٿڪائي ساڻو ڪري، هر ڪنهن وٽ سائي بتي آهي... دل ٿي چاهي ماڻهن جي بيچيني جي ڀريل ريل گاڏي کي ڳاڙهي جهنڊي ڏيکاري بيهاري ڇڏيان ۽ برابري، چين سڪون، انصاف ۽ پيار سيکاريان..... الاءِ جي ڇو سماج به ٽرين جيان ورهايل آهي... ڪو ايڪانامي درجو، ڪو بزنس ڪلاس، ڪو اي.سي ڪلاس... ڪي ته دروازن، رستن، ليٽرين، ڇتين تي لٽڪليل مسافر... هميشه ڌڪن، ٿاٻن ۾، پيرن ۾، ڌڪار ۽ ٿوڻن ۾ انهن لاءِ ته ريل جو فرش ئي وڏي نعمت آ ڄڻ... هر ماڻهو جي اندر ۾ طويل پٽڙين جو ڄار وڇايل آهي جتي هو بنا ڪنهن وقفي جي مختلف سوچ جون ٽرينون ٿا ڊروڙائن ... ڦاٽڪ تان گذرندڙ سون چهرن تي اهو تاثر چٽريل هوندو آهي ته ماڻهو شهر پيڙاءُ جو سودو ڪرڻ ايندا آهن پر اڪثر ماڻهن جي ميلن مان دڪانن جي ٻيلن مان مايوس ٿي ڳوٺ موٽندا آهن... ماڻهو پٽڙين هيٺان ويڇايل ڪاٺي ڦٽن جيان ڳري رهيا آهن... ڇيتيون ٿي رهيا آهن... منهنجي وس ۾ هجي ته ڦاٽڪ در کي اذيت- ڇاڻي ڪيان ها ۽ ريل جيتري ڪوڪ ڪري ماڻهن کي سڄاڳ ڪيان ها... اڪثر ماڻهو ريل دٻي جيترا آهن؛ ڪو ڪو ريل جيڏو آهي ماڻهن پٽڙين جيان طويل ڄميل ۽ صابرين الاءِ جي ڇو ڪونهن جِنهن کي وزني ريل جا ڦيٿا به لتاڙين ته روڊ رستي ايندڙ هزارين سواريون به ...
ڊي وارو ساٿي به الاءِ جي اڄ ڇو ڪونه پهتو آهي .... نه اطلاع ڪيو اٿس.... شام ٿيڻ تي آهي.... سج جو ڳاڙهو گولو پوڙهي نم جي وڻ پٺيان موڪلائي رهيو آهي تڪليف باوجود ڪيڏو انس ٿي ويو آهي ڦاٽڪ گيٽن سان.... پٽڙين سان.... ريل سان.... پنهنجي ننڍڙي ڪوٺي سان.... ريل ۾ گذرندڙ هٿ لوڏيندڙ ماڻهن سان.... معصوم خوبصورت مسافرن سان.... ريل درين مان نهاريندڙ انسانن سان..... ڄڻ ته منهنجو وجود به ريل ۾ پيوست ٿي ويو آهي ۽ حياتي مسافري ٿي پئي آهي.....!

ڪھاڻيون

مان انسان ٿيندس