لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سنڌ سڀيتا

ھي ڪتاب ليکڪ ۽ محقق عنايت اللھ کٽياڻ جي تحقيقي مضمونن، سفري احوالن ۽ شخصيتن بابت لکيل ڪالمن جو مجموعو آھي.
هن ڪتاب ۾ سنڌ جي تاريخي ماڳن ۽ تاريخي شخصيتن بابت مضمون آهن جيڪي مختلف وقتن تي اخبارن ۾ ڇپيل آهن. تاريخ هڪ خشڪ موضوع آهي پر عنايت الله کٽياڻ ان کي سفرنامي واري انداز ۾ لکي دلچسپ بڻائي ڇڏيو آهي جنهن ڪري اوهان کي بوريت محسوس نه ٿيندي ۽ تاريخ جي ڄاڻ ۾ اضافو ٿيندو.
Title Cover of book سنڌ سڀيتا

ڀوڏيسر تلاءُ

هيءُ تلاءُ ننگر پارڪر کان واپس مٺيءَ واري رستي تي ننگر پارڪر کان 3 ڪلو ميٽرن جي مفاصلي تي روڊ کان ٿورو اندر تي آهي ۽ ڪارونجهر جبل جي دامن ۾ آهي. هيءُ تلاءُ ”پرمارن“ جي حڪومت ۾ ٺهرايو ويو هو. ڏهين صديءَ ۾ پارڪر تي ”هاسو“ راجپوت جي حڪومت هُئي ۽ هُن جي ڀاءُ ”ڀوڏي“ ڀوڏيسر جو شهر آباد ڪيو ۽ تلاءُ به ٺهرايو هو. هِن تلاءَ ۾ پاڻيءَ کي زمين ۾ جذب ٿي وڃڻ کان روڪڻ لاءِ تلاءَ جي تري ۾ ٽامو لڳرايو ويو هئو.
ڀوڏيسر ۾ اڪثريت جين ڌرم وارن جي هُئي جنهن ڪري هاڻي به جين ڌرم جو هڪ مندر زبون حالت ۾ موجود آهي. باقي شهر جا صرف آثار ئي ملن ٿا. ڀوڏيسر جي مسجد سُٺيءَ حالت ۾ اڄ به موجود آهي. هِن مسجد کي ”بيگڙي“ جي مسجد به چيو وڃي ٿو. هِن مسجد جي ڊيگهه ۽ ويڪر اندازن 30 فوٽ آهي ۽ تمام خوبصورت جڙيل آهي. ٽن پاسن کان ديوار اٿس. اڳيان ۽ وچ ۾ پٿر جا ٿنڀا اٿس. ڇت تي هڪ گُنبذ آهيس. هن مسجد جي اڏاوت ۾ سنگ مرمر جهڙو هلڪو ڳاڙهو پٿر استعمال ٿيل آهي. پٿر جو قسم ۽ مسجد جي اڏاوت ”گوڙيءَ واري مندر“ جي اڏاوت جهڙي آهي. هِن مسجد جي محراب وٽ هڪ پٿر تي سن 1505ع ۽ محمود شاهه بن مظفر شاهه لکيل آهي.
هن مسجد لاءِ ٻُڌايو ويو ته سُلطان محمود بيگڙو جيڪو گجرات جو حاڪم هئو. هُن پارڪر تي ڪاهه ڪئي ته اُن وقت پارڪر جا حاڪم سوڍا هئا، جن کي سيکت ڏئي موٽي ويو ۽ هيءَ خوبصورت مسجد به ٺهرايائين.
ڀوڏيسر جو تلاءُ وڏو تلاءُ آهي ۽ نظارو به تمام خوبصورت اٿس. هن جي هڪ پاسي تي ڪارونجهر جبل بيٺو آهي، ٻئي پاسي تي ڀوڏيسر جي ڦِٽل شهر جا آثار ۽ ٽئين پاسي هڪ ڪُنڊ تي مسجد آهي. اسان ڪُجهه دير تلاءَ جي هن من موهيندڙ منظر جو نظارو ڪندا رهياسين.

روزانه مقدمو جولاءِ 2011ع