هڪ خواب جي وشالتا
اوچتو ئي اوچتو اسان هڪ آرٽ گيلريءَ ۾ پهچي وياسين، مونسان ڪجهه ٻيا نوجوان به گڏ هئا.اسان جي سامهون هڪ آرٽيسٽ موجود هو. شڪل شبيهه ۾ ڀوپن جهڙو پئي لڳو.
”نوجوانو! مونکي تمام گهڻي خوشي ٿي جو توهان هتي آيا آهيو! هتي اڳ۾ به نوجوان ايندا رهندا آهن، پر مونکي انهن مايوس ڪيو هو. انهن منهنجن تصويرن کي جهالت واري اک سان ڏٺو هو. توهان ۾ مونکي تمام گهڻي اميد آهي.توهان مونکي ايئن نه ٿا لڳو... توهان جي اکين ۾ اميدن جا فصل لهرائيندي ڏسي رهيو آهيان. هاڻ اچو ته آئون توهان کي پنهنجن انهن تخليقن سان ملايان، جن جي بيچيني ئي شايد توهان کي هتي وٺي آئي آهي“.
اسان هڪ دروازي مان مٽي اندر هڪ ٻئي ڪمري ۾ داخل ٿياسين. اهو هڪ وڏو هال نما ڪمرو هو. جنهنجي ديوارن سان تصويرن وارا فريم ٽنگيل هئا. هو پهرين اسان کي هڪ پاسي لڳل تصويرن ڏانهن وٺي آيو ۽ اسان سان ڳالهائڻ لڳو. ”دوستو! هي منهنجي ان دور جون تخليقون آهن جڏهن آئون چهرن جي مسڪراهٽن کي رنگن سان تازگي بخشيندو هئس. دوستو! هي اهو دورهو جڏهن مونکي اجتماعي غربت کان وڌيڪ هڪ ذات جي مفلسي ڏسڻ ۾ ايندي هئي. ان دور ۾ آئون اهو نه ڄاڻيندو هئس ته ڪي قومون ذهني غربت ۾ به ورتل هونديون آهن. هائو ساٿيو! هي اهو دور هو جڏهن عورت جي حسن ۾ مونکي ڪل ڪائنات نظر ايندي هئي. اچو اچو دوستو هي ڏسو منهنجي ٻاراڻي وقت جون تخليقون!“ هو هڪ هڪ ڪري تصويرون ڏيکارڻ لڳو.
اسان جڏهن اهي تصويرون ڏٺيون ته حيران ٿي وياسين! سوچڻ لڳاسين، هو ايتري ڪمال جي تصويرن کي به ٻاراڻيون تخليقون چئي رهيو آهي. اسان هڪ ٻئي ڏي نهارڻ لڳاسين ۽ تخليقڪار جي اهڙي رويي تي پريشان ٿيڻ لڳاسين. اسان ڏٺو پئي ته انهن تصويرن مان سموري سنڌ جهلڪا ڏئي رهي هئي. لاڙ، اتر، ٿر، ڪاڇو، ڪارونجهر تان ڪڪوريل سج اڀري رهيو هو.هڪ ٻي تصوير ۾ به ڪينجهر جي لهرن جو اهڙو ته ڏيک بيهاريل هو، ڄڻ لطيف جو بيت رنگن سان جهونگاريو ويو هجي! ٿر جي سر سبز منظر تي مور ٽهوڪا ڪندي، نچندي ۽ اڏندي پينٽ ڪيا هئائين مطلب ته سنڌ جو هر رنگ هن برش جي ڇهاءَ سان ڇهي ورتو هو-ان کان پوءِ هو اسان کي خالي پيل ڪينواس جي هڪ سيريز وٽ وٺي آيو
”دوستو! هي سنڌو آهي” هو ڪينواس تي پنهنجي سڄي هٿ جي آڱرين جون چوٽيون کپائي ڳالهائڻ لڳو، “هي اهو سنڌو آهي جنهن هن پرڳڻي کي سمونڊ کان آزاد ڪرايو، هي اهو سنڌو آهي جنهن جي لهرن جي فوجن يلغارون ڪري سنڌ ڌرتئَ کي ازلي آزادي ڏياري هئي“
........................
”دوستو! هن سنڌو جي ان پوتر پاڻئَ جو ئي ڪمال آهي جو سنڌ ڄائو فطرتن آزادي پسند هوندو آهي- پر افسوس!.....“ هو گوڏا کوڙي فرش تي ويهي رهيو ڪجھ دير هيٺ ڪنڌ ڪري وري اٿيو ۽ هڪ جاءِ تي هن پنهنجي ڏسڻي آڱر رکي ڇڏي. ”هي ڏسو!“ هن جون اکيون لڙڪن سان ڀرجي ويون. ”هي ڄامشورو آهي، هتان کان سنڌوءَ جا پير ڪپيا ويا آهن..........!هي ڏسو توهان پاڻ ڏسو!“ هو مسلسل ڳالهائي رهيو هو....”سنڌوءَ جي وڍيل پيرن مان رت ٽمي رهيو آهي....!“
اسان جون اکيون به ڳوڙهن سان ڀرجي ويون .
” ڳالهه اتي به ختم ناهي ٿي دوستو!“ هو وري به ڪجھ سوچڻ کان پوءِ ڳالهائڻ لڳو- ”سنڌو جا پير ڪپڻ وارا اُتي به بس ڪري نه ويٺا..... پر....!“ هو هاڻ هڪ ٻئي ڪينواس تي اچي بيٺو ”دوستو! هن اڇي پيپر ۾ گھڻو ڪجھ لڪل آهي، هن ۾ مظلومن جون پناهگاهون تاراج ٿيل آهن، ته ظالمن جي حوس جي به انتها ٿيل آهي. هن پني ۾ هڪ هٿ لڪل آهي جنهن هٿ جي مٺ ۾ ، سنڌ جي پيداوار جا سمورا وسيلا بند آهن- هن ڪينواس ۾ بيروزگار، غربت ۾ ورتل مفلس ماڻهون، نشي جو عادي بڻايل نوجوان، سنڌ جو مستقبل، توهان کي هر هنڌ تڙپندي نظر ايندو!“
اسان هاڻِ ٿورو اڳيان هڪ ٻئي ڪينواس آڏو اچي بيٺاسين ۽ ڪجھ دير ٽٻئَ ۾ هليو وڃڻ کان پوءِ هو وري ڳالهائڻ لڳو. ”ساٿيو! هاڻ توهان کي دل پڪي ڪرڻي پوندي ڇوته هن ڪينواس ۾ سنڌ جو دردناڪ منظر توهان جي آڏو کلڻ وارو آهي- دوستو! هن اڇي ڪاڳرجي پٺيان جيڪا حقيقت سمايل آهي اهڙي ئي ڪائي ايذائيندڙ حقيقت ڪو دردناڪ لمحو ئي هن قوم کي ننڊ مان اٿاري سگھي ٿو ، دوستو! سنڌ ڪيڏاري جو ڏيک تڏهن ڏيندي جڏهن هتي جي ماڻهن جو روح روڙيو ويندو ۽ قوم جي يڪجهتئَ جو اڪيلو مينار بلڊوز ڪيو ويندو“ اسان ڳالهين کي سمجهڻ جي ڪوشش ڪري رهيا هئاسين پر سمجهه ۾ ڪجهه نه ٿي آيو بس هڪ ٻئي جي منهن ۾ نهاري رهيا هئاسين! هو وري ڳالهائڻ لڳو، “نه ته هئَ قوم صدين کان بک ۽ بيروزگاري کان وٺي ٻين کوڙ سارن دردن کي سهندي رهي آهي پر هن قوم ڪڏهن به ڪجھ نه ڪيو سنڌي قوم جي خاموشئَ ئي ظالمن جا حوصلا بلند ڪيا آهن ۽ هو اهڙا قدم کڻڻ کان به نه ڪيٻائيندا- هن جي اکين جي سمنڊ مان ٻه لڙڪ ڇلڪي اچي سندس ڳلن تي پيا ۽ اسين حيرتن جي پهاڙن هيٺيان اچي وياسين هن لڙڪ اگھي وري ڳالهايو! ”دوستو! هي لطيف جو روضو آهي پر سلامت ناهي!“ هن آخري لفظ وڏي پيڙاءَ مان اچاريا ۽ اسان کان رڙ نڪري وئي. ”ها هي سلامت ناهي، روضي کي سال ٿيا جو انهن ئي ظالمن جن سنڌوءَ جا پير ڪپي کيس لنگڙو ڪري ڇڏيو هو، انهن ئي لطيف جي سموري درگاهه کي بلڊوز ڪري ڇڏيو!- هن فريم جي منظر جو پس منظر اهو ئي آهي“
هن اڃان ڳالهائڻ چاهيو پئي پر اسان مان هڪ جوان وڌي وڃي کيس نڙئَ ۾ هٿ وڌا ۽ ٻيو پريان پيل ڪرسي کڻي هن ڏانهن وريو! مون وڌي کين روڪڻ جي ڪوشش ڪئي پر مونکي ايئن محسوس ٿيو ڄڻ منهنجي ٻنهي پيرن ۾ ڪي ڪل لڳل هجن ۽ آئون هڪ قدم به اڳتي وڌي نه سگھيس. ڪرسي سندس نرڙ ۾ ڪهاڙي جيئان لهي وئي هن هڪڙي وڏي رڙ ڪئي ”الله ڙي...“ هن جي رڙ ساڻ ئي منهنجي آڏو اُهو منظر بدلجي ويو آئون ڪراڙ ڪنڌئَ تي بيٺو هئس ۽ بلڊوزر پنهنجي ڀيانڪ آواز سان وهي رهيو هيو. لطيف جو روضو پنهنجو ڏيک وڃائي چڪو هو ۽ اُتي نيون بلڊنگون ٺهي رهيون هيون! اُن سموري ڪم جي نگراني مڇن کان کسرا باريش ماڻهو ڪري رهيا هئا ۽ بلڊوزر جي ايڪسيليٽر تي لانگ بوٽ جو وزن ڪنهن مهل هلڪو ۽ ڪنهن مهل ڳرو ٿي رهيو هو!.