”شري ڏيول چِرت“
دُوها
پرڻمون شري گڻپتي پرٿم سُرست رهي سهاءِ
توون چرت ڏيول تڻون ڪيرت اُڪت ڪهاءِ
(اي گيش ڏيوتا! پهرين توکي نمسڪار آهي، اي سرسوتي ديوي! تون مدد ڪجانءِ ته جئين آئون ڏيول ماتا جي مڪمل ڪٿا ڪيرتن ٻُڌائي سگهان)
ويدگ ڏيٿي ڪُل وِڌوُ ڀليا سَڌوُ سُ ڀل
کاروڙي هنگلاج خود ڏيول روُپ دُجهل
(ويدگ ڏيٿي جي خاندان ۾ ڪنوار جي رُوپ ۾ آيل، ڀلئي جي ڀاڳوند ڌيءِ ڏيول ماتا کاروڙي ۾ هنگلاج جو ٻيو اوتار وٺي آئي هُئي)
پڙ پوتو جنف رو پرٻل ڀُوگل نام ڀڻنت
کينهر سُت هي کانت سُون ڪُل ڏيوي ڪرمڻت
(جنف چارڻ جو پڙ پوٽو ڀُوگل ڀڳت ڀورو بادشاهه هو جنهن جي خاندان ۾ ڪُل ڏيوي ڪرامت واري، ڪنوار جي رُوپ ۾ آئي)
هليو پنٿ ريلڻهرو پرڻ گهه سنمک پانوَ
هئه پرسڻ هنگلاج رو چارڻ ري گهڻ چاوَ
(ريلڻ جو پنت سنمک گهڻو هليو هنگلاج ماتا سرهي ٿي چارڻن جي جئه جئه ڪار ٿي ويئي)
ڀاو هونت ڀوڙو ڀگت سات وار سن پيک
آد سگت پرگٽي آکيو ور سُڌ مانگ وسيڪ
(ڀُوگل پنهنجي سچي دل سان ست دفعا هنگلاج ماتا جي ياترا ڪئي ۽ هنگلاج کي سڪ مان سڏ ڪيو ساڌو جي پُڪار سُڻي هنگلاج ماتا درشن ڏيندي چيو” گهُر جيڪو گُهرڻو هُجي“)
نيڻي نرمل ڇوي نرک اوُجل جوت اکنڊ
ڀُوگل مُک سُون ڀاکيو” مان مانجو گهر منڊ“
(هنگلاج ماتا جي اکين ۾ اکنڊ جوت جهڙو نُور ڏسي ڀوگل ڀڳت چيو” اي ماتا مُنهنجو گهر وساءِ“)
سگت ڪهيو ”مان“ سٻد سُڻي او وَر ڦڙي نه آج
تيجي پيڙهي گهر تُمهان هُون آسُون هنگلاج
(مهاشڪتي هنگلاج ماتا چيو ”اِهو وچن اڄ نه پرندو تون مون کي ماءُ چيو آهي، هاڻي آئون تنهنجي ٽي پيڙهي ۾ تنهنجي گهر ايندس)
ڀُوگل ري ٻي سُت ڀيا مالو ني مهڌير
ماهٽ ڌارو مال ري ڪونئر اوڀئه ڪٺير
(ڀوگل جا ٻه پُٽ ٿيا، مالو ۽ مهڌير، مالي جا ٻه ڪنور ٿيا ماهٽ ۽ ڌارو)
ڀاڳ پُرش ٻاپن ڀيو ماهٽ سُت وڏ من
ڏيوي ري ورڏان سُون ڌَر ڌيڻا ان ڌَن
(ماهٽ جو وڏو پُٽ ٻاپن ڀاڳوند ماڻهو هو جيڪو ڏيوي جي وچن سان مال ملڪيت وارو ٿيو.)
چارڻ ڪُل سنڍائچان توان ماڙوو تيٿ
آڍي ويران ري اُينڏر جلمي ڏيول جيٿ
(سنڊائچ چارڻن جي خاندان ۾ ڳوٺ ماڙوي ۾ ڏيول ماتا جنم ورتو، آڍي ويران (ماتا جو نالو) جي ڪک مان جنم ورتو )
سيس کُلي تيرهه ورس ڪنيا رمي سَڪاج
ستوَنتي ڀلڻ سڌوُ ليس نه ڪرتي لالج
(کُلي مُنهن تيرنهن سال ٻالڪ اوسٿام ۾ راند روند ڪندي رهي، ڀلئيجي چارڻ جي ڪَنيا سامائجڻ تائين ڪنهن کان حجاب نه ڪندي هُئي)
سوڍ هري هيڪو سُتا پُورب وچڻ پرماڻ
نجران ٻاپن نرکيو تڻ پَل گونگهٽ تاڻ
(سوڍي چارڻ جي هڪڙي ئي پوٽي ٿي. پورب جنم جو ڦل هو. جڏهن سندس ور ٻاپن تي نظر پيئي، تڏهن هن کي سڃاڻي ورتو ۽ گهونگهٽ ڪڍيو.)
پارک سُوٿاري پُڻيو کري ڏوڪري خاص
سرور گهاٽي وال سنگ ور چارڻ وشواس
*
وات صحيح لِک ويدگان مل ڪيڌي مَنوار
ماس ڇٺي ساوو سُڪر ڪر سگپڻ ستڪار
(ويدگن صحيح ڳالهه لکي آهي ملي پوءِ منوار ڪئي، ڇهين مهيني جي سائي شُڪر وار تي مڱڻو ٿيو هو)
ماهٽ سُت مالاهرو لگن تڻي سُڀ ليک
ڏيول ڌڻ ٻاپڻ دُلهو پرڻ اُما ڀو پيک
(مالي جي پوٽي ۽ ماهٽ جي پُٽ جو شڀ لگن نڪتو، ڏيول ڪنوار بڻي ۽ ٻاپن گهوٽ ٿيو، شو ۽ پاروتي وانگي انهن جي شادي ٿي)
نو دُرگاري نيم ري ڪوي ڪُل ريت ڪراءِ
چونئري نو ڀيڙي چڙهي ڏيول حُڪم دراءِ
(نو دُرگا واري قانون تحت ڪوي اها رسم پوري ڪئي، ڏيول جي حُڪم سان 9 ڪنيائون (نياڻيون) گڏ چونئري ڦريون)
وڌ سُڌ ڪنيا آٺ وڙ نومي ڏيول نام
اوڀا نوَ ٿنڀا اجي پاهڻ تڪان پرڻام
(اٺ ڪنوارون ٻيون هيون ۽ نائين ڪنوار ڏيول ماتا هُئي، جتي چونئريءَ واري رسم ٿي هُئي اُتي اڄ تائين پٿر جا نو 9 ٿنڀا ٺهيل آهن.)
جيگ هُوئو وڏ ڀاگ جِت سَمپي دِت ڏي سيک
مهي کاروڙي ماڙوي طور بَڌائي تيک
(وڏي ڌام ڌوم سان شادي ٿي، جنهن ۾ گهڻو ڏاج ڏنو ويو کاروڙي ۽ ماڙوي ۾ رشتيداري ڪري پنهنجو مان ۽ شان وڌايو)
ٻنڌي تورڻ ور وَڌوُ اڇٻ هرک اپار
گهُر نوبت ماهٽ گهري منڏيو منگلا چار
(گهوٽ ۽ ڪنوار تورڻ هيٺيان وڌايا ويا. ماهٽ جي گهر دُهل ۽ شهنايون وڄڻ لڳيون خوشيون ئي خوشيون ٿي ويون.)
هٿ موڙي ري ريت هُوئي ونڙي گهران وڌاءِ
مانجڻ اينٺ پرٿا مُدي ڏيول نهه ڪيداءِ
(هٿ موڙي (هٿ پُڻون) جي رسم نڀائڻ لئه ڪنوار کي گهر م وڌائي پاڙي وارين سڀني ماين گراهه ڏنو، جُوٺو ٿانوَ مانڃڻ لئه ڪنوار (ڏيول) کي ڏنو ويو، ڏيول ماتا جُوٺو مانڃڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو)
آپيو ساسُو اوڙڀو ڀل سارڌُو ڀيٽ
داسي لاونت ڏائيجي ٿال مانڃڻ ٿيٽ
(سس اوجهڻو (مهڻون) ڏنو ته اهڙي جيڪڏهن هُئينءَ ته ڏاج ۾ نوڪرياڻي وٺي اچين ها ٿال مانڃڻ لئه)
اکر سُڻ ڌُر اوجهڻون ڪي اِڌڪي ڪرامت
جيميا نهين کٽ ماس جد سانپرت لَکي سگت
(مهيڻي جو اکر ٻُڌي ڏيول ماتا ڪروڌ ۾ اچي اهڙي ڪرامت ڏيکاري جو ڇهه مهينا ماني ڪونه کاڌي. تڏهن سڀني کي پروڙ پيئي ته هي مهاشڪتي آهي)
ساهل ڏيول سانڀڙي گيا ڪونڀارڻ گيهه
اڪلوتو سُت اوبريو جيسلمير جڌيجهه
(ڪونڀاريءَ جو اڪيلو پُٽ جڏهن جيسلمير جي مها راول پنهنجي بيماري جي علاج لئه گهريو تڏھن هُوءَ ڏاڍي اُداس ٿي، ان جي پُٽ کي بچائڻ لئه مها شڪتي ڏيول ماتا جيسلمير نريش جي ابوٺيءَ جو علاج ڪيو ۽ ڪونڀاريءَ جو پُٽ بچي ويو. ابوٺيءَ جو علاج ماڻھوءَ جي ڪليجي سان ٿيندو هو. جيسلمير ۾ راجا کي واري سان ماڻھو قرباني ڏيندا هئا)
رٿ وهنتان جيساڻ رُوک مهه ڀالي سُڀ ميٺ
ميٽيو ڏيول ڪر مهر اڌپُت پيٺ اڏيٺ
(جيسلمير جي مها راوَل جي پُٺن ۾ اڏيٺ ٿي هُئي جنهن تي ماتا ديا جي نظر وجهي اُن کي ميٽي ڇڏيو ”اڏيٺ“ (پُٺن ۾ ڦوڙهو ٿيندو آهي)
جدي اٺاري جات را منک ديا سنگ ميل
ڀليائي ڪيجي ڀلي آرت ڪيان اُٻيل
(جڏهن راول جي اڏيٺ ختم ٿي تڏھن ڏاڍو خوش ٿيو ۽ ڏيو ماتا کي تمام گهڻو ڏاج ڏيڻ سان گڏ ارڙهن يجمان به ڏاج ۾ ڏنا، جن ۾ ڏرجي (درزي) سُوٽهر، ميگهواڙ، مڱڻهار، نائي، سونارو وغيره شامل هُئا، ڏاج ڏيئي پُڪار ڪئي ته ”اي ڀليئي چارڻ جي ڌي مون تي مهر ڪجانءِ.)
گوراڙو ڍولي گُڻي مُونئون سُڻي مهاءِ
قبر مانئي سُون ڪاڍ ني جيواڙيو خود جاءِ
(گوراڙو ڍولي (مڱڻهار) جڏهن ماتا ڏيول جي مهما ٻُڌي مري ويو تڏهن ماتا پاڻ وڃي کيس قبر مان ڪڍي جيئاريو، مئل کي زنده ڪيو)
پرچي ري گت پيکلو ريت ڪليجڻ ريت
اجي آل اولاد اُڻ گائي سڪي نه گيت
(معجزي جي گت ته ڏسو،روايت ريت ۾ دٻجي ويئي، موروثيت مٽيءَ ۾ ملي ويئي، اُن جو اولاد اڄ ڏينهن تائين گيت ڳائي نه ٿو سگهي)
شري ڏيول ڀلڻ سُتا گيان پتا سُرگيهه
سدن ماڙوي سمپدا سمپي گهڻي سنيهه
(ڀليئي جي ڌيءَ شري ڏيو ماتا جڏهن سندس پتا ڀليو گُذاري ويو تڏهن ماڙوي ويئي ۽ سموري مال ملڪيت دان ڪري آئي)
سيوڪ ويگهڙ ساک رو آپي ڌرا اليک
ميگهواڙ ڪُل ماوجو پويو سانپرت پيک
(ويگهڙ ذات جو ميگهواڙ ڀليئي جو نوڪر هو ماتا ڏيول ڀليئي جي سرگواس ٿيڻ تي سموري زمين ۽ چل سمپٿي اُن کي دان ڪئي هُئي. جنهن جو سمورو معاوضو اڄ تائين ميگهواڙن کي ملي ٿو)
ڏيول مان ري ڏيس ري ڀلي ريت من ڀاءِ
کولي بوتل مڌ کني گيت نه ڍولي گاءِ
( ڏيول ماتا جي وطن جي هڪ ريت تمام بهترين ۽ دل کي وڻندڙ آهي ته گُلوڪار شراب جي بوتل کولي گيت ناهي ڳائيندو)
هنگلاج رو رُوپ هي ڏيول مان دُنياڻ
ڏيد کينڍ مهپا ڏيپي سُت تينون سُڀياڻ
(ڏيول ماتا مهاشڪتي هنگلاج جو رُوپ آهي دوهيداس، کينڍ ۽ مهپا هن جا سپوٽ پُٽ آهن)
ٻاپن ري کٽ ٻيٽان بهچر ٻُوٽ ٻلال
جڻڻي ڏيول ري جَيُون هي ڀئي سگت سب ڀال
(ٻاپن جون ڇهه ديئرون ٿيون. جن ۾ ٻهچر ٻُوٽ ٻلال، کيتو، بيجري، ميڻسري شامل آهن، ڏيول جي ڪُک مان پيدا ٿيل اهي سڀئي ڏيول وانگي شڪتيون ٿيون. جن کي پوڄيو وڃي ٿو)
ٻينهڙ کيتوُ ٻيجري ميڻسري گهڻ ماڻ
ستونتي ٻاپڻ سَڌوُ ٿت پوڄيجي ٿان
(کيتوُ، ٻيجري ۽ ميڻسري ٽنهي ڀينرن جو مان مٿانهون آهي، ٻاپن جون اهي ستيون ڌيئرون پوڄيون وڃن ٿيون)
ٻهچراءِ ري رُوچي وڏم پالگ ڪُوڪڙ پاٿ
مُغلان کاڌا پيٽ ميهن سهه ٻوليا ساٿ
(ٻهچراءِ ماتا جي وڏي مهما هي آھي ته هُن جا پاليل ڪُڪڙ مُغلن کاڌا ته هُن مغلن جي پيٽ ۾ پيل ڪُڪڙن کي ڳالهائي ڏيکاريو.)
ڍاٽ جمائي ڪمڌجان ڏيڌو پرچو دُوٽ
هُڻ ڪوگت روٺي سگت بڻي سنگهڻي ٻُوٽ
(ڍاٽ جي راٺوڙ ڄماين کي ڪروڌ مان معجزو ڏيکاريو راٺوڙن ٻُوٽ ديوي جي مشڪري ڪئي، ٻُوٽ پنهنجي مشڪري ٻُڌي تباهي مچائي ڇڏي)
دُوڍي لوپي ڪار تد پايو مرڻ پرماڻ
ويسي ني ڏيول وروي راج تخت امراڻ
(دوڍي ڏيول ماتا جو احترام نه ڪيو ۽ بدلي ۾ موت پرايو، ويسي تي ڏيول راضي ٿي هُن کي تخت امراڻ ۾ راڄ ڏنو)
نرپ ڀڙ پاري ننگر رو ڀيم سوڍ گُڻ ڀل
بند ڪاٽ راجس وروي ڏيوي ڌن ڏيول
(پاري ننگر جو بادشاهه ڀيمون سوڍو ڀلوڙ ۽ گڻوان هو جنهن کي ڏيول ماتا تڪليفن جا بند ڪٽي راڄ ڏنو هو)
بي حد انيت ڪي وٽل پايو ڦل تڻ پاڻ
ڀکيو ڏيول کپر ڀر جُلمي هرڀم جاڻ
(هر ڀم نالي پارڪر جو بي حد ظالم راجا هو جنهن کي ڏيول ماتا تباهه ڪري زمين دوز ڪيو هو)
. بڇ مُوئو هٿ براهمڻي آڪُل مرڻ اتيوَ
ڪروڻا سُڻ ڏيول ڪيو سُت ڌينوُڪا سجيوَ
(ڍڳي ڌينوڪا جو گابو برهمڻي هٿان مري ويو هو، ڳئو هتيا تي برهمڻي جون رڙيون ٻُڌي ڏيول هُن کي (گابي) سرجيون (زنده) ڪيو)
ميڙي مهکي هي منع ڀلي نه داسي ڀل
ٻالڪ ڪانه نه وينڌڻا پاتو ڏيٿان پل
(ماڙي ٺاهڻ، مينهن پالڻ ۽ نوڪرياڻي رکڻ جي منع ٿيل آهي ڏيٿن چارڻن جا ٻار ڪن ڪونه ٽوپائيندا آهن )
ميهائي ڪرني ملي ڏيول سُون جڻ ڏن
کاروڙي رِي کيات سُون ڍاٽ هُوئي ڌن ڌن
(ڪرڻي ماتا جڏهن پنهنجي ماسات ڀيڻ ڏيول سان ملڻ آئي هُئي، اُن وقت آهو ۾ کوهه ۾ ويٺل اڻندي کاتي کي ڏيول ماءُ کاروڙي ۾ ويٺي بچايو هو)
ورسان ۾ ڏيول وڏي آد سگت اوچل
ساک پرماڻي جگ سري ڪنياڻي ڪرڻل
(عمر ۾ ڏيول وڏي هُئي، مهاشڪتي ڏيول جي ننڍي ماسات ڀيڻ ڪنياڻي شاخ ۾ جنم وٺندڙ ڪرني سج جهڙي شڪتي شالي ديوي هُئي جنهن ڪيناڻي شاخ کي جڳ ۾ چمڪايو)
ٻيهون ماسيائي ٻيهن پرگٽ تيج پرتاب
مان ڏيول تون ماڙوي شري ڪرني سُواپ
(ٻئي ماسات ڀينرون قدرتي نُور سان ڀرپُور ظاهر ٿيون، مانڏوي ۾ ڏيول ظاهر ٿي ۽ سُواپ ۾ ڪرني)
نو دُرگا نو رات نِت ٿٿ کاروڙي ٿان
پڇي هنگول نه پرسڻو ڏيول ري ورڏان
(نوراتن ۾ نوَ دُرگا جي پاٺ سان کاروڙي جي ٿان ۾ پوڄا ٿيندي آهي، ڏيول ماتا جو وردان آهي ته انهن ڏينهن کانسواءِ هنگلاج ماتا راضي نه ٿيندي)
ڏيٿان ري جڻڻي ڏيپي سوڍان ري سُرراءِ
ڌڻياڻي تون ڍاٽ ري مان ڏيول مهماءِ
(ڏيٿن جون ڌيئرون توکي پوڄين ٿيون، سوڍن کي سدائين چمڪائڻ واري مان ڏيول تون ڍاٽ ۾ ڀلي ڄائي)
ڍاٽ پارڪر ماڙ ڌر گُڻي ڪڇ گُجرات
مُرڌر ۾ پوڄي منک ڏيول ني ڏن رات
(ڍاٽ، پارڪر، ڪاٺياواڙ، ڪڇ ۽ گجرات کان وٺي مارواڙ جي ڌرتيءَ تائين ماڻهو ڏيول کي ڏينهن رات پوڄين ٿا)
مان ڏيول ڪيجي مهر ڌر سيوگ پر ڌيان
چويا دُوها چاوَ سُون ڪويا شڪتيڏان
(اي ڏيول ماتا! تون رحم جي نظر ڪج. شيوڪ تي ڌيان ڌرج، ڪوي شڪتيڏان ڪَويا وڏي چاهه مان تنهنجا دُوها ڪَٿيا آهن)