”شاعر جو تعارف“
دُوها
گام ٻرائي گُڻياڻ جلم ڀوم مَمَ جوءِ
لوڙي ڪاسي ليکوي ڪري نه سَوَوڙ ڪوءِ
(ٻرائي جو خوبصورت ڳوٺ مُنهنجي جنم ڀومي آهي، لوڙي ڪاسي (ڪاري کٿي) واري ساڳي وڏائي ٻيو ڪير به نٿو ڪري سگهي)
سانسڻ ڪَويا سمر سُت پايو ٽيڪم پاڻ
تولي سانگاوت تڪي سمپيو سُونڍي راڻ
(سَمر جي پُٽ ڪَويا بادشاهي حاصل ڪئي تولي سانگاوت راڻپ واري پدوي (لقب) ڏنيءِ ٽيلو (تالڪ) ڏنو)
گهروٽ سَري سَپُوٽ گهڻ رهي وڏيران ريت
مهي ڪَوياڻ مٿاسرو ڏيپي جم آڏيت
(هن سپوٽ گهراڻي جي ريت رسم سدائين وڏن گهراڻن واري رهي آهي، ڪَوياڻ شاخ جو مٿاسرو (اصل ڳوٺ) سج چيان چمڪي ٿو)
اوڙ کاڻ ڪُل آپري پيڙهي تڻون پرماڻ
سار روُپ اڻ ڀانت سُون ڪٿي سگت ڪَوَياڻ
(پنهنجي خاندان جي سُڃاڻپ پيڙهين کان وٺي پاڻ تائين، شاعريءَ جي ذريعي ڪوي شڪتيڏان ڪَويا هن طريقي لکي آهي)
رهون ڌُڙي سِوڏان ري وڏ آٿمڻي واس
سوي تڻون پرڀو سڪَو جلميو ڏيوو جاس
(شِوڏان واري ڌڙي سان واسطو رکان ٿو، جيڪو اعليٰ خاندان آهي شِوي جو پُٽ پرڀو ٿيو اُن جو ڏيوو ٿيو)
ڏيو تڻان ٻَهُون ڏيڪرا هُوان ڪرڻ هريَند
ساک جُڙي سوڍاڻ سُون ڪُلڌر اُوڀئه ڪَونند
(ڏيوڏان جا ٻه پُٽ ٿيا ڪرن ۽ هريَند، هن خاندان جي سپوٽ پُٽ ئي ”سوڍائڻ“ کي سرجيو هو)
چَو ”سوڍائڻ“ ڪَوي چَمن ويدگ ڪُل وڌوان
پتا جڪڻ لُڌريس پُڻ ڏاڏو ڪرني ڏان
(”سوڍائڻ“ جي ليکڪ ۽ چارڻن جي پڙهيل لکيل شخص چمن جي جو والد صاحب لُڌريس ۽ ڏاڏو ڪرني ڏان هو)
ڪَرن تڻون لَگُهو ڀرات ڪَهي هريسنگهه ڪَويو هوءِ
هريَند ري جَسونت هُوئو جا سُت گووند جوءِ
(ڪرنيڏان جو ننڍو ڀائر هريسنگهه ٿيو، هريسنگهه جو پُٽ جَسونت ٿيو ۽ جسونت جو پُٽ گووند ڏان (منهنجو والد صاحب) ٿيو)
ڪرنهرو چمنو ڪَهو هريندهر گووند
سُت گوند سگتيس ري وڏ پتو چمن ڪوند
(چمن کي ڪرناڻي چئو ۽ گووند کي هرياڻي يا هرسينگهاڻي چئو، گووند جو پُٽ شڪتيڏان شاعر ٿيو ۽ ڪرناڻين ۾ وڏو چَمن شاعر ٿيو)
گووند ڏان پتا گُڻي ساهت کيات سُجاڻ
نج اِڪلوتي پُتر ني پرڻايو پڇماڻ
(منهنجو والد صاحب گووند ڏان تمام سپوٽ ۽ ادب جو پارکوُ هو، هُن پنهنجي اڪيلي پُٽ (شڪتيڏان) کي اولهه مان پرڻايو)
ڌن کاروڙي ري ڌرا ٿت ڏيول روٿان
ستيڏان ري سارڌوُ مم جوڙائت مان
(کاروڙي جي ڌرتي تمام وڏ ڀاڳوند آهي جتي مهاشڪتي ڏيول ماتا جو آسٿان آھي، اُن ڳوٺ جي ستيڏان جي ڌيءَ مُنهنجي زال بڻجي منهنجو مان مٿانهون ڪيو)
مالڻ ڏي ڏيول مهر ڌر ٿڙوٽ سُون ڍاٽ
ڏينا پانچون هي ڏيڪرا ٿايا سب سُک ٿاٽ
(مالڻ ۽ ڏيول ماتا جي ڪِرپا سان ٿڙوٽ (راجسٿان) کان وٺي ڍاٽ تائين سڀ سُک آنند ٿي ويا، منهنجا پنج ئي پُٽ ٿيا)
وڏو پُتر وريندر هي، نرپت هِمت نام
تنوج ڀلي منجيت تيُون واسُو ديو وريام
(وڏو پُٽ وريندر آهي، ٻين جا نالا نرپت، همت، واسُوديو آهن ننڍو منجيت آهي)
مامو اڪلسي ڏان مو جيساڻ ڪوي راج
گُڻ ٻارٽ ري گام رو سُڪوي هُوتو سرتاج
(منهنجو مامون اڪلسي ڏان جيسلمير جو مشهور شاعر هو، ڳوٺ ”ٻارٽ ري گام“ ۾ جنم وٺندڙ هي شاعرن جو سرتاج هو)
ڀليائي ڪيجي ڀلي ديا رکي دُولائي
سيوگ تو چاهي سدا سُڀ نجران سُررائي
(اي ڀلياجي جي ڌيءَ ڏيول تُون ڀلي ڪجانءِ، دُولاجي جي ڌيءَ مالڻ ڏي تون مهر ڪجانءِ، هن داس تي سَدائين سُک جي نظر رکجانءِ)
سوڍان ري ڏيٿا سُڪوَي آد سناتن ايهه
ڏيول ڪُل ڏيوي ڏيپي سُڀ جس گهڻو سنيهه
(سوڍن جا خانداني شاعر ڏيٿا ڪَوي آهن، سنڌڙيءَ جا سوڍا ڪُل ڏيوي جي رُوپ ۾ ڏيول ماتا کي پوڄين ٿا)
تَر آنٻان جُهڪيا تٺي سر لانٻان سرهر
ڌر اُن جُوني ڍاٽ ري هَوڙي منڊگي هرڌر
(انب جي وڻن جا ڏار اُتي جُهڪيل آهن، جتي لانٻي جو تلاءَ ڇوليون هڻي ٿو. اُن ڍاٽ جي خوبصورت ڌرتيءَ جي ياد هانوَ ۾ هُري رهي آهي)
چارڻور لگ چارڻان ٻارهي گام وسنت
جڪي ڍاٽ ۾ جوويا دل آڙوُ درسنت
(ڳوٺ چارنور جي آس پاس چارڻن جا ٻارنهن ڳوٺ آباد آهن، جنهن ڍاٽ ڏٺو آهي اُن اهي ضرور ڏٺا هوندا)
اهي هي آهن 1. مٺڙيو 2. رڻملاڻي 3. پريمي ري ويري 4. ويداڻي 5. چارڻور 6. کانهيڻو 7. ڇَهو 8. ڪيسراڙو 9. روھل 10. ناڪرائيو 11. بگنُو 12. بوڙاوو)
سري ريت راکي سدا مود جوگ من مان
سُجس ساسري ڍاٽ سو داکي شڪتيڏان
(سماج ۾ سدائين سُٺي ريت رکندڙ مان ۽ عزت ڏيندڙ ڍاٽي ساهورن جا واکاڻ شڪتيڏان ڪويا ڪيا آهن)