لطيفيات

شاھ لطيف هر دور جو شاعر

شاھ لطيف جي شاعريءَ ۾ سمايل فڪر ۽ پيغام بابت مقالن ۽ مضمونن جو ھي مجموعو نامياري ليکڪ ۽ محقق ڊاڪٽر بشير احمد شاد جو لکيل آھي. پاڻ لکن ٿا:
”آئون پنهنجي هن ڪتاب ۾ ڀٽائيءَ جي ڪلام جو فني توڙي فڪري جائزو وٺڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. حقيقت اها آهي ته لطيف جي شاعري ايڏي ته گھڻ رخي ۽ وسيع آهي جو سندس هڪ هڪ بيت ۽ وائي جا ڪئي پهلو ۽ منجھن ندرتن جا ڪيئي جهان نظر اچن ٿا. منهنجي هن ڪتاب ۾ اهڙا ڪيئي مقالا آهن جن ۾ اوهان شاھ جي ڪلام جي انفراديت، فني ۽ فڪري عروج ۽ ٻوليءَ جي حسناڪين کي محسوس ڪري سگھندا.“
Title Cover of book شاھ لطيف هر دور جو شاعر

ٻه اکر

شاھ عبداللطيف ڀٽائي جي فڪر ۽ فلسفي جي ڪَٿ ڪرڻ نهايت اوکو ڪم آهي. شاھ جي ڪلام ۾ جيڪا گھرائي، وسعت ۽ لطافت آهي، هن جي لفظن ۾ جيڪا سڳنڌ، ڪشش ۽ معنويت آهي تنهن کي ڪي صاحبِ علم ئي پرکي، پروڙي ۽ سوجھي سگھن ٿا. آئون هڪ طالبِ علم جي حيثيت ۾ ڀٽائي جي شاعري کي سمجھڻ ۽ ساڃاهڻ جي ڪوشش ڪندي سندس فني ۽ فڪري پهلوئن کي اجاگر ڪرڻ جي جستجو ۾ گذريل 40 سالن کان مصروف رهيو آهيان. مون جيڪي به رنڊا روڙيا آهن، تَن لاءِ مون هميشه پنهنجي من ۾ محبت جو وکر ضرور رکيو آهي. لطيف فهميءَ جي دعوى نه آئون اڄ ٿو ڪيان نه اڳ ڪڏهن ڪئي آهي، ڇوته لطيف سائين عقل، آگهي، علم، شعور توڙي تصوف جي رمزيت جو اهڙو ساگر آهي جنهن کي پار ڪرڻ سولو نه آهي.....
آئون پنهنجي هن ڪتاب ۾ ڀٽائيءَ جي ڪلام جو فني توڙي فڪري جائزو وٺڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. حقيقت اها آهي ته لطيف جي شاعري ايڏي ته گھڻ رخي ۽ وسيع آهي جو سندس هڪ هڪ بيت ۽ وائي جا ڪئي پهلو ۽ منجھن ندرتن جا ڪيئي جهان نظر اچن ٿا. منهنجي هن ڪتاب ۾ اهڙا ڪيئي مقالا آهن جن ۾ اوهان شاھ جي ڪلام جي انفراديت، فني ۽ فڪري عروج ۽ ٻوليءَ جي حسناڪين کي محسوس ڪري سگھندا.
هن ڪتاب ۾ مون شاھ جي شاعري جي انهن رخن تي به روشني وجھڻ جي ڪوشش ڪئي آهي جن تي لطيف جي پارکن جي يا ته بنهه نظر ئي نه وئي آهي يا وري انهن موضوعن کي رڳو سرسري طور ئي ڇهيو ويو آهي. خاص طور ڪلام جي فني پهلوئن تي قلم کڻڻ وقت مون انهيءَ ڳالهه کي ذهن ۾ رکيو.
لطيف، سنڌ جي ماضي، حال ۽ مستقبل جو شاعر آهي. هو سنڌي ڪلاسيڪل شاعريءَ جو مهندار هوندي، سنڌي شاعريءَ جي جديد روايتن سان به سلهاڙيل آهي. ڀٽائي جي فڪر ۽ ذڪر کان سواءِ سنڌي شاعريءَ جي مالها مڪمل ٿيڻ ممڪن ئي نه آهي. جيسيتائين سنڌ قائم رهندي ۽ جيسيتائين سنڌي ماڻهو زنده هوندو تيسيتائين ڀٽائي جو فڪر زنده رهندو...... اسين پوڻا ٽي سو سالن ۾ لطيف جي عظمت کي جيترو سمجھي سگھيا آهيون، اها رڳو ابتدا آهي. ڇوته شاھ جي عظمت ۽ حيثيت کي سمجھڻ لاءِ اڃا صدين جي سفر جي ضرورت آهي.
مون پنهنجي هن ڪتاب جو نالو ”شاھ لطيف هر دور جو شاعر“ ان لاءِ رکيو آهي ته شاھ جو فڪر ڪڏهن به پئي پراڻو ٿيڻ وارو نه آهي بلڪه جئن جئن وقت گذرندو ۽ جئن جئن ماڻهوءَ جي شعور ۾ پختگي ايندي تئن تئن انسان جون سماعتون ۽ بصارتون ان جي تازگي ۽ حسن کي ڀرپور نموني محسوس ڪنديون.
آئون اميد ٿو ڪريان ته منهنجي هن پيار ڀريي پورهيي کي اوهان هميشه وانگر محبت ۽ مانَ جي نگاھ سان ڏسندي قبول ڪندا.

ڊاڪٽر بشير احمد شاد
01 مارچ 2008
سميع آباد ــ لاڙڪاڻو
03013470052