غلام علي
ڪالهه مان اسلام آباد مان هوائي جهاز وسيلي جيئن ئي ڪراچيءَ جي ايئرپورٽ تي لٿس، ته محمد بخش ڊرائيور ملڻ شرط چيو، ”سائين غلام علي گذاري ويو.“
خبر ٻڌي منهنجا لڱ وسامي ويا. ورهين جي ساٿين ۽ يارن جي هميشه هميشه لاءِ جدائي ڏاڍي ڏکوئيندڙ ٿئي ٿي. غلام عليءَ جو چهرو منهنجن اکين اڳيان آيو. جڏهن کِلندو هو ته سندس ڏند جرڪندا هئا. هو موڪلائڻ مهل هميشه مون کي کِلِي چوندو هو: ”مون لاءِ ڪوبه ڪم ڪار؟“- هاڻي اهي لب هميشه لاءِ خاموش ٿي ويا.
انساني زندگيءَ جو داستان ڪيڏو نه المناڪ آهي!
بورڊ ۾ ٻڍڙو نيڪ مرد ميان علي بخش ورهين جا ورهيه پريس هلائيندو رهيو. اسان ڪلاڪن جا ڪلاڪ دنيا جي هر موضوع تي ڪچهريون ڪندا هئاسين. هڪ ڏينهن گلستانِ ادب جي چهڪندڙ اها بلبل هميشه لاءِ خاموش ٿي ويئي.
مرحوم گرامي صاحب سان ورهين جا ورهيه گڏ گذاريا. اهو ڪهڙو موضوع هو، جنهن تي گرامي صاحب سان گفتگو نه ٿي هئي! سنڌي علم ۽ ادب جو اهو ڪهڙو نُڪتو هو، جنهن تي اسان پهرن جا پهر ڪچهري نه ڪئي هئي.
گرامي صاحب جون ادبي جلسن ۾ تقريرون، خاص طرح ون يونٽ واري زماني ۾ ”روح رهاڻ“ جي جلسن ۾ گجگوڙون، ڪنهن کان وسري سگهنديون؟
هڪ ڏينهن اهو ’ببر شير‘ هميشه لاءِ ابدي آرام ۾ ڏٺو ويو.
سائين اسد الله شاهه حسيني! هزار ڳالهيون، هزار داستان! ڪچهريون، قول، قرار، محبتون، مجلسون، کِل ڀوڳ، ٽهڪ! اجهو ڄڻ ته ڪالهوڪو ڏينهن آهي! ڪيڏو نه محبوب ماڻهو هو! اهي سڀ ڪهڙا نه مِٺا ماڻهو هئا! ڪيڏانهن هليا ويا؟ ۽ ويا ته وري ڪنهن هِن طرف منهن ورائي ڪونه ڏٺو. شايد هيءَ دنيا اهڙي ئي اڀاڳي جاءِ آهي. هڪ ڀيري مخدوم صاحب (طالب الموليٰ) ۽ مان ڪنهن سرڪاري ڪم سان لاهور ٿي وياسين. جهاز ۾ ڪرسيون گڏ مليون. قبله علامه قاضيءَ جو ذڪر نڪتو. مخدوم صاحب ٻه شعر ٻڌايا، جي هاڻي وسري ويا اٿم، پر هڪ جو مفهوم اڃا ياد اٿم:
”عدم جي راهه ڪيڏي نه هموار آهي، جنهن ان تي
پير رکيو، سو ايڏيءَ آسانيءَ سان اڳتي ويو،
جو وري پوئتي نظر ورائي نه نهاريائين.“
شال الله پاڪ انهن مڙني محبوبن، يارن، دوستارن کي رحمت ۽ مغفرت سان نوازي ۽ غلام علي مرحوم کي جنت ۾ جايون ڏئي:
مَٿي ٿَر رهيِ، ويا گُذاري ڏينهڙا!