تاريخ، فلسفو ۽ سياست

تاريخ جي تعليم جا اصول

ھي ڪتاب علم تاريخ جي شعبي سان تعلق رکندڙ شاگردن لاءِ گائيڊ بڪ آهي. هن ڪتاب ۾تاريخ بابت مختلف سوالن جين:  تاريخ ڇا آهي؟ تاريخ ۽ سائنس ۾ ڪهڙو فرق آهي؟ تاريخ ڪيئن پڙهجي، ڪيئن لکجي؟ تاريخ لکڻ جي طريقن بابت ليک شامل آھن.

Title Cover of book تاريخ جي تعليم جا اصول

6. لڏڪڻي وارو طريقو

تاريخ جي سکيا ۾ اڳيان ۽ پٺيان نظر وجهڻ يعني ماضيءَ ۽ حال جي ڀيٽ ڪرڻ واري طريقي جو نالو لڏڪڻي وارو طريقو آهي . لڏڪڻي جو ڪم آهي ته هميشه گهڙيال جي اندر هيڏانهن هوڏانهن ڦرندو ٿو رهي. جيڪڏهن هلڻ بند ٿيندس ته گهڙيال بيهي رهندو. ساڳيءَ طرح سان تاريخ جي سکيا به تڏهن ڪارگر ٿي سگهي ٿي، جڏهن تاريخ جو استاد حال بابت واقفيت ڏيندي حال جو لاڳاپو ماضيءَ سان ۽ حال جي ڳالهين جو اثر مستقبل تي ڏيکاري. تنهنڪري ئي تعليمي ماهر تاريخ جي استاد جي سکيا جي هن طريقي جي ڀيٽ گهڙيال جي لڏڪڻي سان ڪن ٿا. تاريخ سيکارڻ جي هن پينڊولم (لڏڪڻو) واري طريقي ۾ حال کان ماضي ڏانهن هلڻ وارو ۽ اڳ جي زماني تان هاڻوڪي زماني تي اچڻ ۽ مستقبل تي نظر وجهڻ وارا ٽيئي طريقا شامل آهن.

پينڊولم طريقي جي ذريعي تاريخ پاڙهڻ جا فائدا هيٺ ڏجن ٿا:

(i) اهو طريقو ڄاتل کان اڻ ڄاتل تي وڃڻ واري اصول تي ٻڌل آهي.
(ii) اڳيون زمانو هاڻوڪي زماني ۾سمايل آهي تنهنڪري هاڻوڪي زماني جو احوال پڙهبو ته ان ۾ ازخود اڳئين زماني جو احوال به اچي ويندو.
(iii) جيڪڏهن تاريخ جو ڪم اڳئين زماني جي احوال کان شروع ڪبو ته هاڻوڪي زماني جي تاريخ تي ويچارڻ لاءِ پورو وقت ملي ڪين سگهندو.
(iv) قوم جي ترقيءَ جي منزلن جي ڀيٽ ماضيءَ کان حال ڏانهن اچڻ جي ذريعي بهتر نموني ۾ ڪري سگهجي ٿي .
(v) اڳئين زماني کان هاڻوڪي زماني تي اچڻ فطرتي طريقو آهي. تنهنڪري تاريخ جو احوال پڻ قديم زماني کان شروع ڪرڻ گهرجي.
(vi) جيڪڏهن شاگرد مستقبل تي به نظر ڪرڻ سکندا ته سندن هوش ۽ تميز جي طاقت وڌندي.
(vii) هاڻوڪي زماني ۾ جيڪي خرابيون آهن انهن کي مٽائڻ ۽ هٽائڻ لاءِ اهي ازخود ڪوشش ڪندا ۽ جيڪڏهن هڪ دفعي ٻارن جي دل ۾ اها آرزو پيدا ٿي وڃي، ته کين آئينده جا ابا ٿيڻو آهي ته پوءِ انهن خرابين کي دور ڪرڻ لاءِ قدم کڻندا، جنهن ڪري ممڪن آهي ته دنيا جيڪا هن وقت خلل سان ڀريل آهي ۽ جهنم مثل ٿي ويئي آهي سا ڦري بهشت ٿي پوي .