ڪھاڻيون

زندگيءَ جو رستو

ھن ڪتاب ۾ 47 ڪھاڻيون شامل آھن جيڪي معاشري جي مختلف رخن سان گڏ روزمرھ جي مسئلن کي نروار ڪن ٿيون. ڪھاڻين جا ڪردار اسان جي آسپاس رھندڙ ماڻھو آھن. سادي ۽ آسان ٻوليءَ ۾ لکيل ھي ڪھاڻيون سوچن، خوابن، ڏکن، خوشين ۽ احساسن سان ڀرپور آھن.

Title Cover of book Zindagi'a Jo Rasto

پنھنجا ٿيا پرايا

نورل کٽ تي ويٺو، پنھنجي هيڻي ماءُ کي گهوري رهيو هو، جيڪا ڪيترن ڏينھن پڄاڻان بہ زندگي ۽ موت جي ڪشمڪش مان پنھنجو پاند آجو نہ ڪري سگهي هئي. نورل قد ۾ بندرو پر بدن ۾ ڀريل، شڪل شبيھہ ۾ ٺاهوڪو جوان هو، پر الائجي تہ ڇو هو ماڻھن جي نظرن ۾ صفا ڪريل محسوس پي ٿيو، ماڻھن ٽوڪ طور کيس نورل بدران الائي تہ ڇا جو ڇا پئي سڏيو ۽ پڪاريو...... شايد سندس بندرو هئڻ، هن لاءِ وڏي ٺٺوليءَ جو ڪارڻ بڻجي آيو هو، پر هو قدرت جي بناوت اڳيان بيوس هو. جنھن کيس تہ ايئن ئي ٺاهي ڇڏيو هو، پر جيجل ماءُ، جيڪا زندگيءَ جي بازي هارائڻ تي هئي، تنھن لاءِ تہ هُو هئو ڄڻ چوڏهينءَ جو چنڊ! هن جو بندرو هئڻ بہ ماءُ لاءِ سونھن ورونھن جو سامان هو. ماءُ لاءِ هُو نورل نماڻو، ساھہ سيباڻو هو. باقي لوڪ تہ وڃي ڌوڙ پائي، جيئن چوي تيئن چوڻ ڏجيس. نورل جي پويان ٻہ ننڍا ڀائر هئا جيڪي قد ڪاٺ ۾، نورل کان سرس ٿي لڳا. جڏهن جوان ٿيا تہ لوڪ کان ٻہ وکون اڳيان نڪري ويا. وڏي ڀاءُ سان اهڙا جو ويل بيھي وهايائون، جو شرم وارن جا ڪنڌ ئي جهڪي ويا! هن سھپ جي سادگيءَ سان بيٺي ڀائرن کي ڏٺو. قد جو بندرو، پر وڏي ۽ وسيع سوچ وارو نورل، انھن ئي ڀائرن جو معاشي بار پنھنجي ڪمزور ڪلھن تي کڻي کين زندگيءَ جي رنگينين مان مزا وٺائي رهيو هو. سندن پيءُ تہ پيرسنيءَ کان اڳ ئي پساھہ پورا ڪري ويو هو. نورل محنت مزدوري ڪئي. زندگيءَ جي معاشي ويڙهاند ۾ ڪڏهن بہ ڀڀڪيدار لباس نہ پاتو. نہ ئي ڪڏهن سگريٽ چپن تي رکيائين، پان مصالحا تہ هن لاءِ زهر جي پڙي هئي، قناعت پسند زندگي ۽ محنت مزدوري هن لاءِ وڏا سھنج پيدا ڪري وڌا. وٽس زندگيءَ جي سٺي پونجي جمع ٿيندي وئي. نورل پنھنجي جيجل ماءُ جو ان ئي پونجي مان جائز نموني علاج ۽ دوا درمل ڪرايو ليڪن آخر ۾ ڊاڪٽر بہ نا اُميد ٿي پيا. ڪينسر جھڙي موذي مرض کي لاعلاج قرار ڏنائون. سندس نافرمان ڀائرن پنھنجي امڙ کان ايترو بہ ڪونہ پڇيو: ”امان تون هاڻ ٺيڪ آهين....؟!“ هو خراب ماحول ۾ گندي ذهنيت جا مالڪ بنجي ويا هئا.
اوچتو نورل محسوس ڪيو تہ سندس امڙ جي ساھہ کڻڻ جو سلسلو بنھہ تيز ٿي رهيو آهي تہ هوُ ماءُ جي صفا ويجهو اچي سندس کٽ تي ويٺو. ماءُ جي چپن تي خشڪي ڏسي هن ٻہ ٽي ڦڙا پاڻيءَ جا سندس وات ۾ وڌا، پاڻي سندس واڇن مان ئي وهي ويو. نورل جي ماءُ ڪجهہ چوڻ چاهيو، پر لفظن جا پکي پنھنجا پر پکيڙي نہ سگهيا آکيون هڪڙي هنڌ بيھي ويون ساهن جو تيز سلسلو رڪجي ويو. زندگي، موت هٿان شڪست کائي وئي نورل مٿان ممتا جو سايو هٽي ويو، نورل جي دل جو چمن برباد ٿي ويو. چمن ۾ چھڪندڙ پکي اوچتو ٽاھہ کائي اُڏامي ويا. هن لاءِ ماءُ جو وجود تتل صحرا ۾ ڪنھن گهاٽي بڙ جي ڇانوَ جھڙو هو. هُو جڏهن ٿڪي ٽُٽي ايندو هو تہ ان وڻ هيٺان چار پل ويھي، سڪون محسوس ڪندو هو پيرن جي اوچتي کڙڪي تي، نورل گهرجي چانئٺ ڏي نھاريو تہ سندس ڀائر بناوتي سڀاءُ سان گهر اندر اچي چڪا هئا. نورل کي روئيندو ڏسي، پڪ ٿي وين ته، امان موڪلائي وئي. ان سان گڏ نورل جي نماڻن نيڻن ۾ ڪيئي سوال تري رهيا هئا جن جو جواب وٽن شايد نہ هو. هو ٻئي پوئين پيرين واپس وريا. وڃي مٽن عزيزن سان پنھنجي ماءُ جي لاڏاڻي جو سليائون، ”اسان جي گهر قضيو ٿي چڪو آهي.“ ماڻھن جا ميڙ اچي سندس گهر نڪتا. ويچاري فاطمہ بہ وڃي ڌرتي داخل ٿي. نورل ٻن ڀائرن سان گڏ، اڪيلو رهجي ويو. نورل جي رهيل پونجي سندس مانُ وڌائڻ شروع ڪيو. سندس ڀائرن جي من ۾ دولت جي هوس، اچي ايمان وڌايو تہ ”نورل شيءَ ئي ڪا ٻي آهي.“ اچي جو سندس آڏي ٽيڏي ڪيائون تہ نورل وڌيڪ نماڻو ٿي پيو ۽ پنھنجي پونجي ۽ گذر معاش جا وسيلا کڻي سندن حوالي ڪيائين ۽ پاڻ هٿ تي هٿ رکي ويھي رهيو، پر زماني ايئن کيس ڪٿي ٿي ويھڻ ڏنو. جن سان چار چڱايون ڪيائين، ڌن دولت، مال ملڪيت تان هٿ کڻي کين ڏنائين، اهي ئي ساڻس اوڻا پوڻ لڳا. ڪڏهن ٺونشو تہ ڪڏهن مُڪ! ڪڏهن ڌڪا تہ ڪڏهن بُجا، سندس مقدر بنجندا ويا. هنن چالاڪي سان سندس زندگيءَ جي پونجي، پنھنجي هٿ وس ڪري ورتي نيٺ هڪ ڏهاڙي گهر کان بہ ڌڪي ڌار ڪيائونس هو وائڙو ٿي ويو وڃي تہ آخر ڪيڏانھن وڃي. نورل نيٺ پنھنجي دانھن ڳوٺ جي نيڪ مرد وٽ کڻي ويو، پر پاڻيءَ مان نہ جهڻ نڪرڻي هئي ۽ نہ مکڻ! اهو ڪشالو بہ وئرٿ ويس. اکين اڳيان اونده اچي ويس ڪونجات وارو رستو ئي ڏسجڻ ۾ نہ پئي آيس. ماءُ فاطمہ جي سوڳ تہ اڳ ئي ساڙي رکيو هوس، جو اندرئي اندر ماڻس کي ياد ڪري روئي پوندو هو. مٿان وري ڀائرن جي بيحيائيءَ جي بار اچي نستو ڪيس اڳ تہ زندگيءَ جي سڄي پونجي هٿ ۾ هوس تہ ڪير ٿي کيس نظرانداز ڪري سگهيو ريزڪي وارو هجي يا ڀاڄي ڀُتيءَ وارو. سڀني سڏي ٿي سامان ڏنس خبر هئن تہ ”نورل جا پئسا تہ کيسي ۾ پيا آهن.“ اهي ئي ساڳوڻا پوءِ جڏهن نورل سامھون گذري تہ مُنھن بڇڙو ڪري کڻي ٻئي پاسي ڪن. ڀائرن جي ڌڪاريل کي لوڪ ڪٿي ٿي لطف مان ڏسي سگهيو، پر شابس هجي سائين ساجن فقير کي، جنھن ويھڻ لاءِ کڻي اجهو بہ ڏنس ۽ ٽڪر جو ڀور بہ پئي کارايس تہ مھيني ماس پئسو پنجڙ بہ کيسي خرچي لاءِ پئي ڏنائين.
سائين ساجن فقير جي در تي ٻيا بہ ڪئين پلجي وڏا ٿي ويا! نورل کي ڪجهہ عرصي پڄاڻا، پنھنجي ئي ضمير اچي ڏنگڻ شروع ڪيو تہ ”پرائي در جي ماني کائڻ بہ ڪيڏي نہ رسوائي آهي، مون جھڙي ماڻھوءَ لاءِ؟! جنھن ڪڏهن ڪنھن اڳيان پاند بہ ڪونہ ڦھلايو هن اهي سوچون سوچيندي هڪ رات پاڻمرادو رسي جو ٽڪرو کنيو ۽ جهنگل طرف وڌڻ لڳو. اڳيان ٻٻر ۽ ٽالھين جا وڻ نظر آيس دل جي ڌڙڪن تيز ٿي ويس. رسي جي سرڪڻ ٺاهي ڳچي ۾ وجهي، هڪ وڻ تي چڙهڻ لڳو....
ساجن فقير پريان ڀڄندو پئي آيو، پر هو پڄي نہ سگهيو تيستائين نورل هن دنيا مان وڃي چڪو هو.