سراج هليو ويو : ڊاڪٽر سليمان شيخ
پنجاهه واري ڏهاڪي ۾ الوحيد ڪراچيءَ مان بند ٿيڻ کانپوءِ سنڌي اخبار ڪراچيءَ مان ڪڍڻ هڪ وڏي للڪار هئي. 1970ع جولاءِ تائين سنڌ جو نالو وٺڻ به ڏوهه هو، ان کانپوءِ سنڌ صوبو وري قائم ٿيو ۽ ڪراچي 1947ع کانپوءِ پھريون ڀيرو سنڌ جي گاديءَ وارو هنڌ بڻيو. ان ڊگهي عرصي ڪراچيءَ جي سماج کي اوپرو بڻائي وڌو هو. ان ماحول ۾ سنڌي صحافت کي پنھنجي جاءِ ۽ رتبو وٺي ڏيڻ هڪ ڪٺن مرحلو هئو. هن ڏکي منزل کي سراج صاحب جي بردباري ۽ اڳواڻ واري صلاحيت ڪامياب تجربو بنايو، جنھن جو نتيجو اڄ جي ڪراچيءَ جي صحافتي دنيا آهي. ذاتي طور سراج صاحب مونکي اخباري ڪالم لکڻ تي همٿايو ۽ مون پھريون ڀيرو 1972ع کان هلال پاڪستان ۾ جز وقتي ڪالم لکڻ شروع ڪيا. انسان جا پراسرار دشمن، لکڻ وقت مون کي ميڊيڪل سائنس جي لفظن کي سولي سنڌيءَ ۾ ترجمو ڪرڻ جي ڏکئي مرحلي ۾ پڻ سائين رهنمائي ڪئي. سگا جي بنياد وجهڻ وقت پڻ سائين سراج صاحب جي رهنمائي حاصل رهي. 1980ع جي ڏهاڪي ۾ سنڌ جي خادمن جي جماعت سرونٽس آف سنڌ جو بنياد پيو، سائين غلام مصطفى شاهه، محمد ابراهيم جويو ۽ سراج صاحب بنياد وجهندڙ بانيڪار هئا. سراج صاحب هن سوسائٽي جو بنيادي خيال “Vision” لکيو جيڪو هتي جيئن جو تيئن نقل ڪريان ٿو.
“We, as human beings, believe that Sindh is our home, Pakistan is our country and earth is man kind’s only habitat in the Universe. We believe it is our natural duty to love our home, and expect those who live in it and consider it their home, also to love it. We believe that it is our human duty to build life-assets , physical as well as spiritual, of our home, and to protect them from misuse and from suppression and usurpation. We believe that with continuous supplanting of democracy and repeated subversion of constitutions of the country, and the resultant ethical impoverishment of society all around-social, economic, and political– the question of the reordering of our national and intra-national affairs has assumed fresh relevance and urgency to the squarely met and settled de-settled de-novo within the frame work of the Foundation Resolution of March, 1940.We believe that a society based on justice, including economic justice, and rule of law in which might as determinant of right is eliminated, are essential pre-requisites for man in modern society to evolve into a better human being. We believe that man has no commitment in life higher and nobler than service of man. With above beliefs, convictions and ideals, we, who have subscribed the following Memorandum of Association have joined together as Founder Members, and formed our-selves into a Society, called ‘The Servants of Sindh Society’ for the service of Sindh and its people.”
هن سوسائٽي اٽڪل 25 سال سرگرميءَ سان سنڌ جي سياسي سماجي، معاشي، ثقافتي حقن تي پنھنجي وزندار راءِ جو برملا اظھار ڪيو، جيڪو بجا طور تي سنڌ جي ساڃاهه جو روشن ستارو هو، سنڌ جي سينڌ سنوارڻ جي سُڌ ڪرڻ وارن لاءِ اڄ به ان سوسائٽيءَ جا ٺھراء ۽ بيان مشعل راهه آهن. انھن سڀني بيانن ۾ علمي پورهيو اسان جي ٽن معزز رهنمائن جو هو. جن هن جو بنياد وڌو هو. سراج صاحب اها خدمت بيحد خاموشيءَ سان سنڌ جي عشق نڀائڻ لاءِ ڪئي. ان سوسائٽيءَ جي روئداد ڇپيل صورت ۾ موجود آهي.
سائين سراج صاحب هڪ ناميارو قانوندان هو، ان حيثيت ۾ به سائين قانوني طور ڪيترن نوڪرين ۽ ڪوٽا جي مسئلن ۾ رهنمائي ڪئي. شريعت بينچ، ڪوٽا سسٽم خلاف هڪ ”شرعي“ فيصلو ڏنو جنھن مطابق ڪوٽا سسٽم کي غير شرعي قرار ڏئي ان کي ختم ڪرڻ جو حڪم ڏنو. ان حڪم جي خلاف سنڌ جي مجاهد علماء ڪرام جو هڪ وفد ڪراچيءَ آيو. سائين سراج صاحب جي صلاح سان ان فيصلي خلاف شرعي بنياد تي سپريم ڪورٽ جي سامھون اپيل داخل ڪئي وئي. ان ڪري في الحال شرعي ڪورٽ جو فيصلو رڪجي ويو پر ڪيس جو اڃان به فيصلو نه ٿيو آهي.
سراج صاحب ذاتي زندگيءَ ۾ هڪ شفيق مھربان دوست ۽ پرجوش سنڌ جو عاشق هو. سندن قلمي پورهيو ايندڙ نسلن لاءِ هميشه مشعل راهه رهندو پر اڄ جي دور ۾ پڻ سندس لکڻين کي وري پڙهڻ سان سنڌ جي محبتن جو هڪ نئون حوالو جاڳي سگهي ٿو. سندن سماجي، قانوني ڪردار پڻ قابلِ تحسين آهي.
انسان مختصر حياتي ماڻي ٿو پر سندس حياتي جي ڪيل جدوجھد جو لاڀ پويان ماڻين ٿا. سراج صاحب جي محبتن ۽ محنتن جي سڳنڌ، سدا سنڌ کي سرهاڻ بخشيندي رهندي.
عشق سلامت سنڌ سلامت.