ٽمندڙ نيڻ
نانيءَ جي نيڻن جهڙي ڪاري رات جڏھن نيري آڪاش تي ڦهلبي ھئي، تڏھن نانيءَ جي ساڄي ٻانهن منهنجو وھاڻو ھوندي ھئي، منهنجا ٻاراڻا سوال به ڄڻ نانيءَ لاءِ خوشيءَ جو بهانو ھوندا ھئا، نانيءَ جا ڀاڪر ۽ مٺيون منهنجي لاءِ خوشيءَ جو خزانو ھوندا ھئا،
”ناني، ناني جڏھن تنهنجي شادي ٿي ھئي ته تون ڪيتري ھئين؟“
”ابا، مان وڏي جواڻ، جماڻ ھئيس، ھا، باقي تنهنجو نانو، الله جنت ۾ جايون ڏيس، وڏو، پهلوان ۽ قدارو مڙسالو ھو، جڏھن مون کي لائون پيا ڏين ته، منهنجو مٿو، تنهنجي ناني جي مٿي سان نه پيو ٽڪرجي، پوءِ مون کي ٻن ٿلهن وھاڻن تي ويهاريو ھئن، پوءِ تڏھن وڃي اسان برابر ٿياسين“.
”ناني، ناني ڀلا تنهنجو مڱڻو به ٿيو ھو؟“.
ان ڳالهه تي نه ڄاڻ ڇو ناني ھڪ وڏو ٿڌو ساھه کڻندي ھئي، پوءِ چوندي ھئي،
”پٽ مڱڻو منهنجو ٻئي ھنڌ ٿيو ھو، پر اسان جي گهر وارن جي معمولي ڳالهين جي تڪرار تان مڱڻو ٽٽي پيو ھو.“
مونکي ايئن لڳندو ھو، ڄڻ اِھا ڳالهه ڪندي نانيءَ جي ساھه جي تند ڪنهن اٽڪي تي بيهي رھندي ھجي، ڄڻ ناني جو ساھه اچڻ، نه اچڻ جو فيصلو ڪندو ھجي، ناني ڄڻ سَڪتي ۾ اچي ويندي ھئي، ان پل نه ڄاڻ ناني ڪيڏانهن گم ٿي ويندي ھئي، مون سان ھوندي به، مون سان نه ھوندي ھئي، پوءِ مان گهٻرائي، ناني ناني ڪري نانيءَ کي موٽائي وجهندو ھوس.
اسان جو گهر شهر ۾ ھو، جتي بابا جو ڪپڙي جو دڪان ھوندو ھو، اسان جو ڳوٺ شهر کان پري ھو، ناني اسان سان شهر ۾ رھندي ھئي، ڳوٺان جڏھن، ڪمين ڪارين، مٽ مائٽ ايندا ھئا، ته ناني ڏاڍي خوش ٿيندي ھئي، مهمانن جي خدمت ڪري، اُنهن مٿان گهور پئي ويندي ھئي، پر ھڪ ڳالهه ته جي مهمان ٻن ٽن ڏينهن کان مٿي ترسندو ھو ته پوءِ ناني بيزار ٿي پوندي ھئي، منهنجي ناني ھڪ وڏي ھنرمند ۽ سگهڙ ناني ھئي، اوڙي پاڙي جون ڪيئي مايون، رڳو نانيءَ جا ٺاھيل رلين جا نمونا ڏسڻ اينديون ھيون اڳٺن جا اھڙا اھڙا نمونا تاڃيءَ تي ڊزائين ڪندي ھئي، جو ماين جو عقل حيران ٿي ويندو ھو، ڪيتريون مايون ته سامهون ٺهيل به رلين جا نمونا پاڻ ٺاھي نه سگهنديون ھيون، نانيءَ جي رلين ۾ ڪائنات جا سمورا رنگ رقص ڪندا ھئا، ناني رلين کي ايڏي ته چاهه سان ٽوپنيدي ھئي جو ايئن ڀاسندو ھو ڄڻ ناني اُنهن ۾ پنهنجا ٽٽل خواب، ٽوپنيدي ھجي، ھڪڙي ڀيري نانيءَ رليءَ تي ٽافين واري ڊزائين ڪڍي ھئي ۽ مون کي سڏي چيو ھو
”اِھي ٽافيون توکي وڻنديون آھن نه؟“
۽ مون حيرت مان چيو ھو،
”ناني ھي ھتي ڪيئن اچي ويون؟“
ناني کلي چيو ھو،
”جادو سان“،
واقعي نانيءَ جي ھٿن ۾ جادوھو.
رات جو ناني جي نرم ۽ ريشمي ھنج ۾ سُمهي، ديَون ۽ پرين جون ڪهاڻيون ٻڌندو ھوس، ۽ تصور ۾ اُنهن شهزادن سان گڏ ڪڏھن ڪوهه ڪاف ته ڪڏھن بغداد جي شهر جو سير پيو ڪندو ھوس. ۽ اُنهن شهزادن ھٿان وڏن ظالم ديون ۽ جادوگرن جون مُنڍيون لهندي ڏسندو ھوس، پرستان جي حسين پرين سان ھوا ۾ اُڏائيندي، اڪثر ناني مون کي ننڊ جي جادونگريءَ ۾ پهچائي ڇڏيندي ھئي، ۽ اُنهن قصن ۾ اڪثر ھڪ اھڙي شهزادي جو قصو به ٻڌائيندي ھئي، جيڪو ھڪ شهزاديءَ تي عاشق ٿي پيو ھو، شهزاديءَ کي حاصل ڪرڻ لاءِ شهزادي جي پيءُ ھڪ شرط رکيو ھو، ڪوهه ڪاف مان پارس پٿر کڻي اچڻ جو، شهزادو سوين ميل جهاڳي، ڪوهه ڪاف جو اڙانگو پنڌ ڪري ڪيئي سالن جي سفر کانپوءِ اتي پهتو ھو ۽ اُتي ڪنهن جادوگرياڻي شهزادي کي پٿر جو بُت بڻائي ڇڏيو ھو، ۽ اُھا شهزادي اڃا تائين ان شهزادي جي انتظار ۾ ويٺي آھي، ۽ اِھا ڳالهه ڪندي ٻَه ڪوسا ڳوڙھا، نانيءَ جي ڳلن تان ترڪندا، اچي منهنجي منهن تي ڪرندا ھئا، ۽ ناني ھڪدم پنهنجا لڙڪ اُگهي وٺندي ھئي.
ھا، نانيءَ کي مهمانن جو گهڻو ترسڻ ڪڏھن به سٺو نه لڳندو ھو، پر ڪڏھن اسان وٽ نانو رمضان ايندو ھو ته ناني ڏاڍي خوش ٿيندي ھئي، ۽ نه رڳو خوش ٿيندي ھئي، پر ناني بلڪل مٽجي ويندي ھئي، مون کي ايئن ڀاسندو ھو، ڄڻ هيءُ اھا مون واري ناني آھي، ئي ڪانه، جيڪا مون کي ھنج ۾ سمهاري آکاڻيون ٻڌائيندي آھي، نه مون کي آکاڻيون ٻڌائي، نه مون سان ڳالهيون ڪري، مون کي ائين لڳندو ھو، ڄڻ اسان جي گهر ۾ ڪا اجنبي عورت ڪاھي آئي ھجي، جنهنجو مون سان ڪو به رشتو ناتو نه ھجي، ۽ ھن جي سمورين دلچسپين جو مرڪز صرف ۽ صرف نانو رمضان ھجي، ۽ ھوءَ اوچتو پوڙھي نانيءَ مان مٽجي، ڪا جواڻ جماڻ عورت ٿي پوندي ھئي، پاڻ کي ٺاھڻ، پائڻ ۽ سٺا سٺا طعام پچائي ناني رمضان کي کارائڻ ۽ نانو رمضان ڀلي ڪيترا به ڏينهن رھي، پر مجال آھي جو ناني ڪڏھن بيزار ٿئي، ۽ انهن ڏينهن ۾ ناني کي ڪير به نه وڻندو ھو، مان به نه. نانو رمضان جڏهن به وڃڻ جو سعيو ڪندو ھو، ته ناني مون کي چوندي ھئي ته
”پنهنجي ناني کي چئو، نانا ھيل تون گهڻن ڏينهن کان پوءِ آيو آھين، توکي تڪڙو موڪل نه ملندي“.
پوءِ نانو، نانيءَ جي چوڻ تي ھڪ ٻه ڏينهن ٻيا به ترسي پوندو ھو، پر اُنهن ڏينهن ۾ ناني مون سان ھوندي به مون سان نه ھوندي ھئي، منهنجي سامهون ھوندي به، مون کي نه لڀندي ھئي، اُنهن ڏينهن ۾ ناني خوشيءَ وچان ھوائن ۾ اڏامندي ھئي، ڪڏھن ڪڏهن دل چوندي ھئي، ته نانيءَ کان پڇان ته
”ناني، ھي نانو رمضان ڪير آھي، جيڪو جڏھن به ايندو آھي، ته توکي مون کان کسي وٺندو آھي، ۽ ناني! تون مون کان ايترو پري ڇو ٿي ويندي آھين، جو توکان ديون، پرين ۽ شهزادن جا سڀ قصا به وسري ويندا آھن“،
۽ الائي ڇو ناني مون کي ان شهزاديءَ وانگر لڳندي آھي جنهن جو سالن کان پٿر ٿي ويل شهزادو موٽي آيو ھجي، ناني وڃڻ واري ڏينهن ناني کي پلي جو پلاءُ ضرور پچائي کارائيندي ھئي، ۽ جنهن ڏينهن نانو رمضان وڃڻ جي تياري ڪندو ھو. اھو ڏينهن نانيءَ لاءِ وڏي امتحان جو ڏينهن ھوندو ھو ۽ اھا گهڙي ڏاڍي مشڪل گهڙي ھوندي ھئي، ڄڻ ڪنهن جو روح جسم کان ڌارٿيندو ھجي، ان ڏينهن نانيءَ جي رَوي جا پَلَوَ پُسلِ ھوندا ھئا ۽ جڏھن آئون، ناني رمضان سان گڏ جي ٿورو اڳپرو ٿيندو ھوس ته ڏسندو ھوس، ته ناني رمضان جون اکيو به ڪنهن پراڻي ڇپر جيان يڪيون پيون ٽمنديون ھيون.