عرفان موريو (چار خط)
لاهور
01-02-2002
محترم ڀائرن وانگر پيارا عيسيٰ
السلام عليڪم، نمشڪار
اڄ تنهنجو پريم پتر مليو پڙهي بيحد خوشي ۽ آءٌ ان دور کي دهرائڻ لڳم. جيڪو اسين گڏ گڏ گذاريو، اُهي ڪچهري جا ڏينهن هميشه ياد رهندا. هن دفعي آءٌ گهڻو ڪجهه ڪرڻ آيو هيم. پر الائي ڇو يار آءٌ نه ڪري سگهيم. وقت ائين گذري ويو جو سوچڻ جو وقت به نه مليو. مون کي نه ٿو لڳي ته ڪو آءٌ ڳوٺ ۾ به آيو هيم. ڪي پل ويهي دوستن سان ڪچهريون به ڪيون هيون. بس ائين ٿو محسوس ڪيان جيئن ڪي صديون آءٌ مالڪن ۽ دوستن کان دور هجان.
پر چوندا آهن ڪجهه حاصل ڪرڻ لاءِ ڪجهه وڃائڻو به پوندو آهي بس ان ڪوٽيشن کي دهرائي ماٺ ڪري ويهندو آهيان. هن دفعي گهڻو توسان ڳالهائڻو هيو ۽ گهڻيون ڳالهيون شيئر ڪرڻيون هيون. طفيل سان به، پر نه ئي طفيل سان شيئر ڪري سگهيم ۽ نه ئي توسان.
دوست ته منهنجا گهڻا آهن پر الائي ڇو جيترو وقت آءٌ تو سان ڳالهيون ڪرڻ ۾ گذاريندو آهيان اهو بلڪل ٿورو هوندو آهي. جيڏي مهل به آءٌ ڪا ڳالهه طفيل سان ڪرڻ چاهيم منهنجي زبان کي چپ جو تالو پيو لڳي وڃي ۽ آءٌ انهن رنڊڪن Resistances کي پار نه پيو ڪري سگهان.
يار عيسيٰ، آءٌ پنهنجي لائيف کي تبديل ڪرڻ ٿو چاهيان. پر الائي ڇو آءٌ Changeable نه ٿو ٿي سگهان. ان رات مطلب آخري رات جيڪا گڏ گذاريسين. يقين ڪر! منهنجي زندگي جي شايد اُها انمول رات آهي. مان هميشه دوستن کي چوندو آهيان مون کي Critisize ڪيو مون کي منهنجون غلطيون ٻڌايو. ان رات واقعي گهڻيون خوشيون ماڻي لاهور لاءِ روانو ٿيم. مون کي يقين آهي ته ٻي رات توهين سڀ منهنجي ڳالهين کي دهرايو هوندو. اڄ هر ڪو چوندو هوندو ته عرفان ۾ هيءَ خامي هئي. هيءَ تنقيد هيس. پهريان جڏهن توهان سوالن جو سلسلو شروع ڪيو ته دل دڙڪڻ لڳي متان ڪو ادبي سوال ڪن. پر آءٌ ان رات سڀني سوالن جا جواب دل جي گهراين سان توهان جي آڏو پيش ڪيان پيو. واقعي عيسيٰ آءٌ تمام گهڻو سيريس ٿي ويو هيم.
صبح جو ساجهر گهر کان نڪرندي طفيل جي دوڪان تي پهتم ۽ سوچي آيو هيم ته طفيل کي هي سڀ ڪجهه چوڻو آهي پر آءٌ ان کي ڪجهه به چئي نه سگهيم ۽ موڪلائڻ جو وقت ٿي ويو ۽ آءٌ طفيل ۽ ڪامران سان موڪلائي سڌو بس تي اچي چڙهيم. گهر وارن سان موڪلائڻ جو ٽائيم جو ٿيو. سڄي گهر جو ماحول خاموشي جي وَر چڙهي ويو هيو. ڀائو وارا ننڊ مان اُٿي کڙيا ٿيا. بابي کان پهريان موڪلايو هيم ڇو جو هو ٻني تي وڃڻ لاءِ تيار هيو. پهريون پهريون ڏاڏيءَ کان موڪلايم هميشه وانگر هن دفعي چيائين ”الله خير سان توکي تنهنجي مقصد سان ماڻي“ منهنجا پرديسي پٽ. انهن لفظن رهندو اندر جهوري ڏاري وڌو. پوءِ اَمان سان ۽ ٻين گهر وارن سان موڪلايم. گهر جو ماحول ائين ٿي ويو جيئن آءٌ پهريون دفعو ڪو گهر کان ٻاهر ٿو وڃان. آخر ۾ امان ڪجهه مٺيون ڏنيون، موڪلائڻ لاءِ اُٿي عجيب وقت هو!
هوڏانهن اَمان روئي ٿي ۽ مون کي چئي ٿي ”الله خير سان پهچائيندءِ“ دل هن دفعي مطمئن نه پي ٿئي ته ڪو گهر کي ڇڏيان پر نيٺ وقت پنهنجو پاڻ مڃرايو ۽ پنهنجي منزل ڏانهن هلڻ لڳس. روهڙي اسٽيشن تي پهتم ۽ خير سان گاڏي هلڻ لڳي ۽ پنهنجي دل کي آٿت ڏيندو، سيٽ تي وڃي ويهي رهيم. ٽرين جي دري مان روهڙي شهر کي الوداع ڪندو رهيم. مون کان پوءِ ڊاڪٽر غفار منگي جا ڪهڙا حال آهن، ڪيئن ٿو وقت گذاري. اسان جي ياد اچيس ٿي يا نه! ڏوڪري ۾ اڃان رهيو پيو آهي يا الوداع ڪري ويو. محمد وريل جي گهر جا ڪهڙا حال آهن. ڪيئن ٿو وقت گذاري. تنگ ته نه ڪندو آهينس. منهنجا سلام ڏيندو ڪرينس. وڌيڪ سڄي سنگت کي سلام ۽ پياري ارشد ميراڻيءَ کان وٺي ڀڳت تائين سڀني کي سلام
تنهنجو پنهنجو
عرفان موريو
______________________________________________________________________________________________
(56)
لاهور
08-03-2002
ڊيئر عيسيٰ ميمڻ!
السلام عليڪم يا علي مدد، نمشڪار، جيو هزار برس
God Bless You
ڪافي عرصي مطلب ڪافي ڏينهن کان تنهنجي ياد تڙپائيندي رهي آهي. ان ڪري سوچيم تو ڏي ڇو نه دوستي نامون لکان. اميد آ ته قبول، پوندو. ڊيئر: معنيٰ اسان جا ٻئي جهان تنهنجي وس آهر آهن. سو مهرباني ڪري، خدا کي پارت ڪري اسان کي دوزخ ۾ جڳهه ڏي. عيسيٰ منهنجي خيال ۾ ته اڃا تائين توکي پينٽ پاتل هوندي ۽ اهيا ڪَني شرٽ يار مون کي افسوس آ جو آءٌ پنهنجو واعدو نڀائي نه سگهيم. اهو ان ڪري جو ڪافي پريشانيون هيون جنهن ڪري هن دفعي آءٌ ڳوٺان کڻي لاهور لاءِ روانو ٿيان پيو. ان ڪري آءٌ معذرت ٿو گهران. ٻيو ته يا منهنجي پيڪنگ ٿي ويئي هتي. بهرحال تون فڪر نه ڪر آءٌ هن دفعي ضرور توکي شرٽ ڏيندس.
ٻيو عيد تي جيڪي ڦوٽو ڪڍرايا هياسين مطلب ادبي سنگت ۾. ۽ ها ياد اٿئي نه پروگرام جنهن جي سيٽنگ موئن دڙي جي کبڙن ۾ پهريون هئي پوءِ وڃي سيڪريٽري کي دٻڙاٽ ڪڍي نيٺ ميدان تي پروگرام کي هيلڊ ڪرايو. ان ميدان تي جتي سڀ ميمبر سڀ عهديدار هڪ هئا. جتي ڊانسون ٿيون هيون جتي محفل ۽ مشاعرو ٿيو هيو منهنجي خيال ۾ توکي ياد اچي ويون هونديون. مان ان تصويرن جي ڳالهه ڪري رهيو آهيان جيڪي حاڪم منڱريي ڪڍيون هيون.
ڊيئر اسان هتي سينڊ اپ شروع ٿي ويا آهن ۽ هن مهل تائين مطلب اڄ تائين 3 پيپر ٿيا آهن. جن مان ٻه سٺا ٿيا آهن باقي هڪڙو ايڏو خاص نه ٿيو آهي. اهو ان ڪري جو تياري جو وقت نه ملي سگهيو جيڪو پهريون پيپر هيو. باقي ٻئي سٺا پيپر ٿيا آهن. اڪنامڪس جو به سٺو ٿي ويو آهي.
تون ٻڌاءِ ڪا ڏوڪري جي تازه ترين خبر چار. طفيل سوهو سان ڪچهريون ٿين ٿيون. يار جيڪو مسئلو مان توکي ٻڌايو هيم ڪافي حل ٿي ويو آهي. اڃان تائين جڳهه شفٽ نه ڪئي آهي. بهرحال پيپرن کان بعد ۾ مطلب مهيني جي اندر ۾ ڪجهه نه ڪجهه ڪنداسين. يار آءٌ معافي ٿو گهران ڇو جو آءٌ هن ليٽر کي ان ڏينهن پوسٽ نه ڪري سگهيس اهو ان ڪري جو ڪافي مصروفيت هئي پيپرن جي ڪري اڄ به پيپر ڏيئي. ذهن ۾ اهو خيال رکي ته ليٽر ضرور پوسٽ ڪرڻو آهي سو هاڻي پوسٽ ڪيان پيو. اميد آهي ته پنهنجن نازڪ ۽ ڪنڙن هٿن ۾ هن مهل ليٽر تنهنجي گنهگار اکيون پڙهڻ ۾ مصروف ٿي ويون هونديون.
عرفان موريو
لاهوري
______________________________________________________________________________________________
(57)
لاهور
17-05-2002
ڊيئر محمد عيسيٰ!
آداب عرض آ.
تنهنجو خط مليو ڏاڍي خوشي ٿي ڇو جو آءٌ اڃان تائين توکي ياد آهيان. ائين نه. اڙي شرم ڪريو پرديسين سان اهڙي مذاق نه ڪبي آهي، بهرحال چڱو ٿيو جو (You are fall in love) وڌيڪ خدا بهتر ڪندو. ماءِ ڊيئر، آءٌ ڪڏهن ٻڌو آهي ۽ ڪافي ڪهاڻيون به پڙهيون آهن ان ٽاپڪ تي پر مون کي سمجهه ۾ نه آيون آهن. ٿي سگهي ٿو ان ڪري جو مان عشق اڃان تائين نه ڪيو آهي. اڃان تائين مان ڪنهن عورت جي نگاهن جو نشانو نه بڻيو آهيان. وڌيڪ خدا کي پارت آهي جيڪڏهن تون واقعي Real Love ۾ آهين ته پوءِ ڊاڪٽر عنايت مگسي اهو توکي نفسيات جو ليڪچر ڏيندو ۽ تون پنهنجا هوش حواس ساڳئي ڪنڊيشن ۾ پائيندين. باقي يار آءٌ عشق نه ڪيو آهي جو آءٌ توکي ان باهه کان بچائي سگهان پر ايترو ضرور چوندس ته زندگي جو حصو آهي. پر ها ڪڏهن چري ٿيڻ جو سوچجان به نه اڳ ۾ ئي ڪافي ڏوڪري ۾ موجود آهن.
پيپر تنهنجا ڪيئن ٿا ٿين. جيڪڏهن تو عشق پيپرن جي هوندي ڪيو آهي ته مون کي يقين آ ته مٺا پيپر تنهنجا نه ٿيا هوندا. عورت آهي ئي اهڙي شيءِ جنهن اسان جي ڏاڏي آدم کي پٽڙي تان کسڪايو ته ”اسين کس باغ کي مولي هين“. ٻين دوستن جا پيپر ڪيئن ٿيا. خاص طور تي راشد قاضي، ارشد ميراڻي، موٽو (امام بخش ٻٽ)، بوسي جو ٺهيل، ان جو به خط مليو. بدي ۾ آءٌ خط لکيو اٿمانس ڏاڍيون گاريون لکيون اٿمانس. وڌيڪ تون خود ان سان ملجانءِ، عشق جي باري ۾ صلاح وٺڻي اٿئي ته پوءِ طفيل سان ڇو نه ملين اهو ته اسان جو استاد آهي. اسان وري ٻي سينڊ اپ جُون جي آخري تاريخن ۾ آهن خدا بهتر ڪندو. ان کان اڳ ۾ ڪو به پروگرام نه آهي اچڻ جو. باقي خطن جو سلسلو جاري رهندو. پيپرن کان بعد ۾ ڇا پيو ڪرين؟ وڌيڪ خير، سڄي سنگت کي سلام.
عرفان موريو