فقيرياڻي
”ڇا ٿو ڪرين؟“
”ڪم ۾ ٿا اچن.“
تپيدار پيسن ڏيڻ ۾ ٿوري ڍر ڪئي ته علو پيرن تي ڪري پيس. کيس چيائين، ”بابا ڪريان، اڙي ڇڏاءِ يار اڄ جي ٽيڪ نه ڪيهءِ ته سمجهه مون لاءِ ڳالهه هٿان ويندي هلي. پوءِ يا نصيب.“
”اهو يا نصيب ڇا آهي ۽ ڪهڙي ڳالهه هٿان ويندي هلي؟“
”چڱو بابا! ان ڳالهه کي ڇڏ. تون پنهنجو وڙڪر. مونکي بي مانو نه ڪر.“
تنهن تي تپيدار پيسا ڏيئي ڪُرڪندي چيو، ”ڀيڻيان، تون به صفا ڪو چچڙي آهين.“
علو کي سڀ ماڻهو چريو سمجهندا آهن. هو اڳ ۾ روينيو کاتي ۾ ڪلارڪ هو. عثمان تپيدار سان پراڻي ياري اٿس. هاڻ هو چريو ٿيو رلندو وتندو آهي. سڄو ڏينهن پيو پنهنجي منهن ڳالهائيندو ۽ پني ٻيٽ پاريندو آهي.
اڃا ٿوري ديس مس گذري ته گُلو ڪوٽار اچي ٻڌايو، ”علو هڪڙي مائي کي باٿ روم ۾ وٺي ويو آهي.“ اهو ٻڌي اسان کان ڇرڪ نڪري ويو. اعتبار ئي نه پئي آيو ته علو به ائين ڪري سگهي ٿو.
”علو ته چريو گُهچ آهي.“ تپيدار عجب ۾ پئجي چيو،
اها ڳالهه ٻڌي ڪوٽار چيو ”ميان هو وڏو آهي حرامي. اهو چريائپ جو ته رڳو کر ميٽ ڪريو گهمي.“
پوءِ اسان کي به ٿي آيو ڀوڳ، سوجڳهه مان نڪري باٿ روم جي دَر وٽ اچي بيٺاسين. هنن به اسان کي ٻاهر بيهندي ڏٺو. گهڻي دير گذرڻ کانپوءِ به هو ٻاهر ڪونه نڪتا ۽ اسان به وڃڻ جي نه پئي ڪئي. جڏهن کين پڪ ٿي ته اسان سندن جند ڪونه ڇڏينداسين ته دروازو کوليائون. مائي پنهنجو منهن گندي سان ڍڪي تکي ڀڄڻ لڳي. گُلو لوهه ڪري وٽس پهتو ۽ ڇِڪ ڏيئي مٿي تان پوتي لاهي ورتائينس. سندس منهن ڏسڻ سان مونتي ڄڻ وڄ ڪري پئي. هيءَ اها ئي فقير ياڻي هئي جنهن مونکي پُٽ ڪري سڏيو هو. آئون به کيس ماءُ وانگر سمجهندو هئس. هوءَ جڏهن به اسانجي گهر پنڻ ايندي هئي ته گهر جي ڀاتين سان ويهي دنيا جا ڏک سور اوريندي هئي. جنهن ڏينهن آئون گهر ڪونه هوندو هئس ته امان کان منهنجي پڇا ڪندي هئي.
مونکي هتي ڏسڻ سان هوءَ وڌيڪ لڄاري ٿيڻ لڳي. گلو کيس ٻانهن ۾ هٿ وڌو ۽ ڀوڳ خاطر باٿ روم ڏانهن گهلڻ لڳو. فقيرياڻي رڙيون ڪري ۽ ڦٿڙاٽي پاڻ بچائڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳي. جڏهن ڪوٽار سمجهيو هوءَ کيس ايئن سنوت ڪانه ڏيندي، ته هن کيس پاڻي مان ڪڍڻ لاءِ اڃا وڌيڪ چيو، ”مونسان هل، نه ته پوليس جي حوالي ٿو ڪرياني.“
هوءَ اهو ڌڙڪو ٻڌي ڊڄي ويئي. ليلائيندي مونکي چيائين، ”پُٽ! مونکي هن ڀائي کان بچاءِ.“
سندس انهي التجا تي مونکي هيڪاري ڄَر لڳي ويئي.
ڪاوڙ مان چيم، ”پليت! مونکي پُٽ نه چئو. تون پُٽ چئي مونکي گار ڏني آهي.“
منهنجي ڳالهه ٻڌي هوءَ هيسجي ويئي. روئندي چيائين، ”هتي جيئڻ خاطر ڇا ڇا نٿو ڪرڻو پوي، مسڪيني خود ته وڏو پاپ آهي.“
”مسڪيني ۽ مجبوري کي بدنام نه ڪر. “ مون رهڙ پٽيندي چيس.
هن ٻيو ڪو چاڙهو نه ڏسي، آڱر سان اشارو ڪري چيو،”آئون منهنجو بيمار پُٽ هن جاءِ جي پاسي ۾ ڇڏي آئي آهيان. توکي قسم آهي خدا جو، منهنجي پُٽ کي هلي ڏس. پوءِ جيڪا سزا وڻنا اها ڏجا.“
زور ڀرڻ تي آئون ساڻس گڏجي اوڏانهن ويس، جتي سندس پُٽ پيل هو. اتي وڃي ڏٺم هڪڙو ڪارڙو اڀرڙو ٻار جيڪو سڄو اگهاڙو هو، غشي جي حالت ۾ پَٽ تي پيو هو ۽ سندس هانڀارو پئي لڳو. مون هُن کي هٿ لاهي ڏٺو ڄڻ ٻاٻرن ٽانڊن تي هٿ لڳي ويم. منهنجي ٿڌي هٿ لڳڻ سان ٻار اکيون کوليون. سندس نماڻين اکين مونتان نظر هٽائي ماءُ کي ڳوليو.
ٻار جي ههڙي حالت ڏسي مون چيو، ”هن کي ته ڏاڍو تپ آهي.“
پاڻ چيائين. ”ٽن ڏينهن کان يڪي ٻُڙهي ۾ پيو آهي. هاڻ ته ڳالهائڻ به بيهي ويو آهيس. سائين غريبن وٽ پيسو ڪٿي ٿئي جو پيٽ پاليون، علاج ته اڃان پري ٿيو. تنهنڪري اهو زهر جو ڍُڪ پيتو اٿم، نه ته سيل ۽ ست وڪڻڻ ڏاڍو ڏکيو آهي.“
سندس ڳالهه ٻڌي مونکي وٽ پوڻ لڳا. ڏاڍو ارمان ٿيم ته ناحق هن کي گهٽ وڌ ڳالهايم. مون سندس پيرن تي هٿ رکي چيو، ”امان مونکي معاف ڪر. مون توکي سمجهڻ ۾ غلطي ڪئي.“
”منهنجي لاءِ اها ڪا وڏي ڳالهه نه آهي. آئون فقيرياڻي آهيان. دَر دَر جا ٽُڪر پني کاڌا اٿم، ڪيترن ماڻهن کي ڏٺو اٿم، هر هنڌ مونکي ڏنڀ مليا آهن. جنهگن ۽ شهرن مونکي لُٽيو آهي. هاڻ اهي حرڪتون سهسائي ويئي آهيان.“
جيڏي مهل هوءَ ڳالهائي رهي هئي، تنهن مهل سندس مُنهن تا لُڙڪن جو مينهن وسي رهيو هو. پوءِ هن پنهنجي پُٽ کي زمين تان کنيو ۽ چمي ڏيئي تڪڙا قدم ڀري رواني ٿي ويئي.