رمون ڀولڙي
پڻس مئو ته ڀاڳ ڦٽس، نه ته مائٽن جو دادلو هو. پڻس لکانو جوڙو وهائيندو هو ته به رمون ڪلهي تي. ماڻس ڌاري هئي جنهنڪري ڏيرن جي ڪانه پوندي هئس. تن جو هاڻ گيهه ۾ چلو ڪري پيو. چار ڏوڪڙ وٺي کمون ڪانگ جي حوالي ڪيائونس. کمون نامي گرامي ماين جو واپاري، جنهن اهڙي هنڌ بُنڊ پٽيس جو وڃڻ کي ويئي. مائي ڪونه ٿي ويئي، مٿان ٿيو ڪريو ٿي پئي، پر لٺين جو زيبٽ ٻريس ته سڀن جي اڳيان ٿيو ٿي هلي.
رمون کي مائٽن جي ڏک نپوڙي وڌو. وڻن تي چڙهي ماءُ جي جانچ ڪندو هو، ماڻهن کان ڏس پڇندو هو. ماءُ نه مليس مستانو ٿي پيو. چاچا ڪونه ڀائيندا هئس، ڦڦهينس حوا وٽ رهندو هو. مال تي اجايو شوق هئس. سندس ڦڦي جي پُٽ گامون کي مال جي واپار جي پِٽ. روز دَر تي نئون وهٽ. رمون ڍور تي ساهه پيو ڇڏيندو. گاهه چاريندو، ڳانڍيا ٻڌندو. ڪنهن کڻي ڀوڳ ڪرايس، ”رمون، مون تنهنجو ڍڳو گامون کان ورتو آهي.“ ته لٺ سان پيو ايندو. سينڍ وڄائڻ ۽ ڀولڙيءَ چوڻ سان پاڻي مان نڪري ويندو. پڄڻ جهڙو هوندو ته ڌڪ هڻي ڪڍندو، جي وس نه هلندس ته رڙيون ڪري چوندو، ”گهوڙاڙي گامون ڇورا مارين ٿا.“ پوءِ اچي روئڻ ۽ پٽڻ ۾ پوندو. ڀلي ويهن ڪوهن تي هجي پر ڏکي ويل گامون کي سڏ ڪندو. گامون جا وري ڪهڙا ڀانئڻ. پِڏ ايندي هئس ته ڪٽي رکندو هئس.
هن جي ٺاهوڪن ڇوڪرن سان گهڻي پوندي هئي. تر جي ٻن ٽن وڏيرن جي پُٽن کانسواءِ مونکي به ڀاءُ ڪري سڏيو هئائين. جيتوڻيڪ هو سڃائندا به ڪونه هئس، پر هي مريو پيو ماندو ٿيندو هو. چوندو هو، ”سائين ڀورل شاهه جو پُٽ پپو شاهه مونکي جتي به ڏسندو آهي جيپ جهلي پيسا ڏيندو اٿم. رئيس وريام جو پُٽ ظفر ڪار ۾ گڏ کڻي گهمائيندو اٿم.“
هڪڙي دفعي گڏهه تي چڙهيو پئي ويو. گڏهه ڪڙيي مان ٿي اُڪتي ته پاڻي ۾ ڪري پئي. رمون جون ٽنگون مُڙي پيون. هو ٽنگن تي ڪک نه سهي. ڪو چڱو کڻي صلاح ڏيس ته مالش ڪر، چور ڦور پر حرام ڪو مڃي. جتي جهليائين اتي سُڪ ڪري ڇڏيائين نيٺ ٽنگون سُڪي ويس.
هڪڙو جيءُ جڏو، ٻيءَ وري سندس کوءَ خراب. چيڙاڪ حد درجي جو ٿي پيو. ٿوري ڳالهه تان گار جي ناڙي، پِٽ جو رئونشو. ٻيا ڪونه سهن باقي پوڙهيءَ حوا مان ڪڍي باهيون. اها وڙهندي به هئس ته ڀائيندي به هئس. ڪاوڙ ايندي هئس ته چوندي هئي، ”مئا نانگا! الله ماريني ته منهنجي جان ڇُٽي.“ ڪيڏي مهل هانءُ ڀڄي ايندو هئس ته ڀاڪر وجهي روئندي هئس.
رمون اڳي پيو شادين مان ڌڪ ڀريندو هو. گهر بُک مرڻ لڳو، ته پاڻ کڻائي اچي ڀر واري شهر ۾ ڇڏرايائين. شهر پهتو غريب ڳولڻ لڳس. سڀڪو چئي مون وٽ رهي. گلو موالي جا ڀاڳ ڀلا، منٿون ڪري وٺي آيس. پنڻ وارا پيسا ان کي ڏيندو ته چار پهر رات جا تر سائيندس، ماني ڳڀو به ملندس. سندس اتي به اهائي عاشقانه طبيعت. ڪنهن کڻي ڳالهه چوري ”رمون، شادي ڪڏهن ٿو ڪرين؟“ ته سندس ڄاڙي نه پئي گڏبي. نه ڏسندو موقعو نه مهل. گلو جي ڌيءَ لاءِ چوندو، ”جنونءَ سان شادي ڪندس. نه ته ٿوروئي انهن ڀينگين کي پني کارايان.“ هو جنون لاءِ ورتل ڇلا ۽ چوڙيون ڪڍي ڏيکاريندو. موالي ماڻهوءَ کارو، سهي سهي ٿڪو نيٺ بيعزتو ڪري ڪڍي ڇڏيائينس. هو وري وڃي علو پنگلي جي پُکي پيو. رمون جون اتي به عادتون کوٽيون. علو ويچارو ٿڌو ماڻهوءَ سو سندس سڀ انگل پيو سهندو هو.
پوڙهيءَ حوا هفتي ٻئي ضرور وٽس ويندي. سندس لاءِ ماني به آڻيندي. پهرين پاڻ ۾ وڙهندا، پِٽ پاراتا ڏيندا پڇاڙي ۾ پرچندا، پوءِ گڏجي روئندا. رمون حلوو گهرائي کارائيندس. وڃڻ مهل ٻه ٽي روپيا به ڏيندس.
مون شادي ٿي ڪئي. اڳواٽ چيائين، ”مونکي شادي تي وٺي هلج.“ مون به هاءُ ڪئي. آئون وڏن ماڻهن کي دعوت ڏيڻ ۾ پورو، رمون جي ڳالهه وسري ويم. شادي کانپوءِ شهر ۾ ڏٺومانس. وٽس وڌي ويس ته منهن ڦيرائي ڇڏيائين. پنج روپيا خرچي جا ڏنا مانس ته نه پيو وٺي. چيم، ”ڪاوڙيو آهين؟“
چي، ”ڀاءُ هجين ها ته ضرور وٺي هلين ها.“
اها ڳالهه ڪري مونکي ڪُهي وڌائين. هٿ ٻڌي معافي ورتم ته روئي پيو. ڏهه روپيا پاڻ مونکي ڏنائين. چي، ”ڀاڄائي جي موڙي جا آهن.“
سيارو آيو، رمون جو دشمن آيو. نه اجهو نه اوڇڻ. رات جو سيءُ وڍيس ته ڏينهن جو به سٽيس. سڄي رات هڪڙي رلي ۾ رڙيون ڪري وهائي. سردي لڳي ويس. نه دوا نه درمل. پيسا وڃي علو کايو، رمون اهڙو جو اهڙو.
علو کي پڪ ٿي رمون بچندو ڪونه، ته گڏهه گاڏي ڪري ڳوٺ ڇڏي ويس. ڳوٺ وري ڪهڙو سُک ڏٺائين. گامون جو گهر جهڙو ڪُڪڙن جي کُڏي. سڄو عيال ان ۾، رمون وري به ٻاهر. اتي به اهائي هڪڙي ڌڙڪي. رات جو پيو وڦلندو. پوڙهي پئي خاڪ شوري ڪنديس. ٽي راتيون خير سان گذريون. چوٿين رات جيئن ستو، سج مٿي چڙهي آيو ته به رَلي تاڻيو پيو هو. ولِل به ڪونه ٿي ڪيائين. پوڙهي حوا دير ٿيڻ تي ڦاٽ کاڌو، ”مئا نانگا! هاڻ ته اُٿ، ڏس ته سهي ڪيڏي دير ٿي ويئي آهي. تون اڃا ڦرهو ٿيو پيو آهين.“
رمون ٻڌو به ڪونه. پوڙهي کي ڪاوڙ لڳي. جنهن وڌي اچي رَلي لاٿس، پر هو يڪو ننڊ پئجي ويو هو.