ڇيڇڙو
مونکي آرڊر ڇا مليو، مورڳو سڄو گهر پريشان ٿي پيو. اهو آرڊر منهنجي ڳوٺ کان هڪ سئو ويهه ڪلوميٽر پري سکپور شهر ۾ ايگزيڪيوٽوَ انجنيئر جي آفيس لاءِ نڪتو هو. جتي مونکي رپورٽ ڪرڻ لاءِ چيو ويو هو. نوڪري جي درخواست ڏيڻ وقت سوچيو هئم ته جي نوڪري ملي ته ڳوٺ واري پاسي ئي ملندي، پر ائين نه ٿيو. منهنجو سر ڪڍي ڇڏئون.
تڏهن منهنجي عمر ويهه سال هئي. قد ڇوٽي ۽ ڏاڙهي نه اچڻ ڪري ٻار لڳندو هئس. حجابن ۽ حضور شرمي جو گهر هئس، ڌارين ماڻهن جي اڳيان ماني به نه کائي سگهندو هئس، ته اهي مونکي کائيندو ڏسي منهنجي باري ۾ ڪجهه سوچين نه. ڪٿي مهمان ٿي ويندو هئس ته حجابن جي ڪري کاڌي مان جلدي هٿ ڪڍي ڇڏيندو هئس ۽ پيو بُک مرندو هئس. يا جيڪڏهن ميزبان منهنجي حجابن کي ڏسي کائڻ لاءِ زور ڀريندو هو ته پيو کائيندو هئس. پوءِ ڀلي پيو پيٽ ۾ سور پئي. انڪار ڪرڻ مونکان نه پڄندو آهي.
جيئن ته امان کي مونسان بيحد پيار هو. هوءَ مونکي پل به پري ڏسڻ نه چاهيندي هئي ۽ منهنجي لڄاري طبعيت کان واقف هئي. تنهن چيو، ”ابا، تون اڃا ننڍو آهين. نوڪري ڪري نه سگهندين، انڪري ڊيوٽي ڇڏي ڍار.“ ناني پوڙهيءَ به مونکي گهڻو ڀائيندي هئي. ان جو به لُڙڪ نٿي بيٺو. ننڍا ڀائر ۽ ڀينرون پيا سمجهن ته ادا واپس ايندو الاءِ نه. پر جيئن ته نوڪري مون وڏي ڪوشش سان ورتي هئي ۽ غريب به ڏاڍا هئاسين. وري جي سمجهدار ماڻهن صلاح ڏني ته نوڪري نه ڇڏ، ڪجهه مهينن کانپوءِ بدلي ڪرائي وٺج. اها صلاح دل سان لڳي. انڪري وڃي ڊيوٽي تي چڙهيس.
ايگزيڪيوٽوَ انجنيئر سکپور ڊويزن جي نگراني ۾ چار سب ڊويزنون هيون. انهن جا انچارج اسسٽنٽ انجنيئر هوندا هئا. مونکي ننگر سب ڊويزن موڪليو ويو ته پوءِ وڃي پريشاني ختم ٿي ۽ هوش ٺڪاڻي آيو. ننگر جو شهر منهنجي ڳوٺ کان پنجاهه ڪلوميٽر پري هو، جتان روزانو ڳوٺ اچي وڃي سگهيس ٿي. باقي ڪڏهن ڪم سانگي سکپور جي ڊويزن آفيس به وڃڻو پوندو هو.
هڪ دفعي سکپور جي ڊويزن آفيس ۾ سمورن آبدارن جي ميٽنگ رکيل هئي. گڏجاڻي ختم ٿي ته اتان جي هڪ لوڪل آبدار شاهد منهنجي روئڻ جهڙي شڪل ۽ پري کان آيل ڏسي، ترس کائي مونکي منجهند جي ماني کارائڻ وٺي ويو. شاهد ڏاڍو محنتي شخص آهي. پاڻ حجامت جو ڪم به ڄاڻندو آهي. ڊيوٽي ڪرڻ کانپوءِ اڌ ڏينهن اهو ڪم ڪندو آهي. هو مونکي دڪان تي وٺي آيو. اتي ڪجهه گراهڪ به ويٺل هئا جيڪي پنهنجيون ڏاڙهيون ۽ وار ٺهرائي رهيا هئا. آئون هڪ بينچ تي ٿي ويٺس. شاهد مونکي اتي ڇڏي ماني کڻي آيو. هو ماني ڏيئي پنهنجي ڪم کي لڳي ويو. آئون ديوار طرف منهن ڪري ماني کائڻ لڳس. گوشت جو ٻوڙهو، ٻوٽيون کائيندي هڪ ڇيڇڙو وات ۾ اچي ويو. ڇيڇڙي کي چٻاڙيم پر چٻاڙجي نه سگهيو. ٻاهر ڪڍڻ مون مناسب نه سمجهيو. ننڍي هوندي بلور ۽ سڪا ڳڙڪايا هئم ته ڪجهه نه ٿيو هو. سمجهيم ڇيڇڙو به هليو ويندو. سو ڳيت ڏيئي هيٺ لاٿم. پر هو هيٺ نه ويو، نڙي ۾ ڦاسي پيو. هيٺ لاهڻ جي گهڻي ڪوشش ڪيم. ڇيڇڙو لهڻ جي ڳالهه ئي نه پيو ڪري. پوءِ ته مونسان جُٺ ٿي ويئي. ساهه منجهڻ لڳم، اکين ۾ لڙڪ ڀرجي آيا، ڊپ ٿيم مري نه پوان. ڦڪائي مان پاسي کان رکيل پاڻي به نه پيو پيان ته متان منهنجيءَ نازڪ حالت ماڻهو ڏسي وٺن. قسمت موچاري هئي آخر بچاءُ ٿي ويو. ڳيتون ڏيئي ڏيئي نيٺ ڇيڇڙو هيٺ لاٿم ته وڃي بود ۾ آيس. شڪر ٿيو جو ڇيڇڙي سان وڙهندڙ ان جنگ ۾ ٻئي ڪنهن مونکي ڪونه ڏٺو، انڪري عزت رهجي آئي. اهڙي طرح کاڌو کائيندي آئون شهيد ٿيڻ کان بچي ويس.