ماڻهو ۽ ماني
ايڏي ٺار هوندي به هو ٻئي پيءُ_ ڌي ءَ سج اُڀرئي سان ئي پنهنجي ڪرت کي لڳي ويا هئا. هو ٿڙڪيا پئي، پير اگهاڙا هئن ۽ بُت تي اوڇڻ ويڙهيل به ڪونه هئن. ههڙي مصيبت ۾ ڪنهن کي کُٽي کنيو هو جو چڱي ڀلي بُت کي اَڪ جو کير مکي، پر مجبوري ۾ ماڻهوءَ ڇا نٿو ڪري. هنن جي گذر جو وسيلو ئي ته اها پِن هئي. جي ان مان ٿا هٿ ڪڍن ته بُک ٿا مرن.
هو پندي پندي هڪڙي هوٽل تي آيا. صدوري ڏٻي مان اوباريل ماني جا ٽُڪر ڪڍيا، جن تي ٻوڙجو رس به لڳل هو. پوءِ هو وڏا گرنهه وجهي تڪڙي تڪڙي اهي ٽُڪر ڳورڻ لڳا.
سندن کائڻ جي انداز مان ايئن لڳي رهيو هو، ڄڻ ورهين جا بکايل هجن. هنن ماني کائي بس ڪئي. ساوڻ ڌيءَ کي چيو، ”ماڻهي جن لاءِ به کڻ.“ صدوري وري به ماني جا ٽُڪر کڻي آڻي پڻس کي ڏنا، جيڪي هن جهول ۾ ٻڌي ڇڏيا.
هونئن ته ساوڻ اهڙو ڪريل به ڪونه هو، جو پني پيٽ پاري.پر بيوس اُٺن بار ڇڏيا. هو انڌو ٻائُو ٿي ويهي رهيو هو. جڏهن بُت ۾ سَت هئس ۽ اکين جي نُور بيوفائي ڪونه ڪئي هئي، ته حرام ڪو ڪنهن جي اڳيان هٿ ٽنگيائين. شهر ۾ مزوري ڪري پيٽ پاريندو هو.
هو جواني ۾ ڪنڌار مڙس هو. سندس ڊگهو قد، ويڪري ڇاتي، مضبوط ڏورا ۽ متارو بدن ڏسي ايئن لڳندو هو ڄڻ کيس پٿر مان تراشي ٺاهيو ويو هجي. پر هاڻ اهو ساڳيو نه رهيو آهي. کيس ڏسڻ سان ماڻهوءَ کان رڙ نڪريو وڃي. پر بت جيڏو مڙس ڳري ڦانگها ٿي ويو آهي.
پاڻ جواني ۾ پاڻي جي ڪنواٽي کڻي جڏهن ڀڄندو هو ته ايئن لڳندو هو ڪر جيپ هجي. ويندڙ ماڻهو به ڏسڻ بيهي رهندا هئس. ان ڪري سڏبو ئي ساوڻ موٽر هو. اشراف وري اهڙو جو ڪنهن نياڻي سياڻي کي امان ۽ اديءَ کانسواءِ ڪڏهن نه سڏيائين ۽ نه ئي ڪنهنکي ميري اک سان ڏٺائين. رات جو ڪهاڙي ڪلهي تي رکي شهر ۾ چئوڪي ڏيندو هو. ماڻهو سمهندا هئا، هي جاڳي انهن جي مال ۽ جان جي حفاظت ڪندو هو. هن ڪيترا ڀيرا غنڊن ۽ لوفرن جي هٿان مارون کاڌيون، رت ۾ ڳاڙهو لال ٿيو، پر پنهنجي فرض کان تِر جيترو به پوئتي نه هٽيو. جڏهن به ڪنهن بدمعاش کي بُرائي ڪندي ڏٺائين ته اصل ٻيڙهه ٿي ويندو هئس.
ساوڻ جڏهن کان نابين ٿيو آهي، تڏهن کان سندس جواڻ ڌيءَ صدوري بازار ۾ وٺي ايندي اٿس ۽ ٻانهن ۾ جهلي پنائيندي اٿس. اهڙي طرح هو پنهنجيءَزندگي جو جنڊ پيهندا آهن.
جڏهن کان صدوري سامائي آهي، تڏهن کان وٺي ماڻهو کيس تاڻيندا رهيا آهن. هو من ۾ مدي رکي بيهوديون حرڪتون ڪري پيسا ڏيندا اٿس. ماڻهن جي خراب روَين تي کيس ڏاڍي ڪاوڙ لڳندي آهي. دل ۾ ايندو اٿس ته انهن جو ساهه ڪڍي ڇڏي. پر مجبوري ۽ مفلسي جا نيرَ ڳچي ۾ ويڙهجي ٻڙڪ به ٻاهر ڪڍڻ ڪونه ڏيندا آهن. هو دل جو سور دل ۾ رکي چپ ڪري ڇڏيندي آهي. ان ڏينهن به لوفرن ڏاڍو تنگ ڪيو هئس.
ساوڻ پني بس ڪئي ته دستور موجب هن الله جا شُڪر مڃيا ۽ ماڻهن کي دعائون ڪيون. ڌيءَ کي چيائين، ”صدوري! ماڻهو اسانکي ڏاڍو ٿا ڀانئن. جڏهن انڌو ٿيو هئس ته سمجهيو هئم هاڻ بُکن مري وينداسين، پر هُنن اسانکي مرڻ کان بچائي ورتو. شال سدائين سکيا هجن.“
پيءُ جي ڳالهه ٻڌي صدوري جو گلو ڀرجي آيو. ڪاوڙ ۽ غيرت ڪاريهر بنجي کائڻ لڳس. هن گهڻي ضبط ڪرڻ جي باوجود به چئي ڏنو، ”بابا! تون ڀُليل آهين. تنهنجيءَ سمجهه ۾ آئون اڃا به ننڍڙي بي سمجهه ٻارڙي آهيان، پر ائين نه آهي. هاڻ آئون وڏي ٿي ويئي آهيان. ماڻهو پاڻ تي رحم کائي خيرات ڪونه ٿا ڏين، پر مون ۾ بُري لالچ رکي ڏيندا آهن. اڄ به ماڻهن ڏاڍو تنگ ڪيو اٿم.“
اها ڳالهه ٻڌي ساوڻ چڪرائجي ويو. کيس لڳو ته ڄڻ ڪنهن ڪهاڙي وهائي ڪڍي هجي. هن ڪاوڙ مان سڀ پيسا اڇلائي ڇڏيا، ۽ ڌيءَ کي واپس گهر هلڻ لاءِ گهلڻ لڳو.