تقريظ
رب تعاليٰ جل شانہ، جا لکين حمد ۽ تعريفون ۽ سندس رحم ۽ ڪرم ۽ بارانِ فيض ۽ برڪتن جا ڪروڙين شڪرانه، جو انهي پنهنجي ڪرم ۽ عنايتِ ايزدي سان انسان ذات کي راهه هدايت تي هلڻ لاءِ انبياءِ ڪرام موڪليا آهن، جنهن جي ڪري انسانيت کي گمراهين ۽ قعر مذلتن کان بچڻ لاءِ راهه مستقيم ميسر ٿي. انهن نبين مان آخري نبي خاتم المرسلين سيد الڪونين جي بعثت خدائي عزوجل جي طرفان سڀني انسانن لاءِ ايڏي ته نعمت عظماءِ آهي، جنهن جي ڪري پاڻ ڪريم جن سڀني جهانن لاءِ رحمت ثابت ٿيا ۽ سندن امت کي خير امت ۽ شهداءِ علي الناس جي لقبن سان نوازيو ويو ۽ حضور اڪرم جن جي تعليمات ۽ مٿن نازل ٿيل قرآن ڪريم جي هدايتن جي برڪتن جي ڪري، عالم انسانيت ۾ وڏو نوراني انقلاب پيدا ٿيو ۽ انسانيت، عهد جاهليت مان نڪري، روحاني تزڪيو ۽ ذهني فراست، دانشمندي ۽ حڪمت ۽ مادي ترقي ۽ قوت جي ادوار ۾ داخل ٿي ۽ ” وَ اَشْرَقَتِ الْاَرْضُ بِنُوۡرِ رَبِّہَا (سورة الزمر-69)زمين سندس رب جي نور سان روشن ٿي وئي.“ انهي قرآني آيت جو صحيح مصداق حضور اڪرم جن جي آمد جي باعث قرت الارض تي وجود ۾ آيو. دنيا جون قومون حضور اڪرم جن جي ذريعي تعليم اسلام جي نور سان آهستي آهستي مالا مال ٿيون ۽ لکين ڪروڙين انسان اسلام جي برڪتن جي ڪري، اعليٰ مرتبن تي پهتا. غلامن کي آزادي ٿي، رنگ ۽ نسل جو امتياز ٽٽي ويو ۽ ڪاري ۽ گوري جو فرق ختم ٿيو. تقويٰ ۽ فضيلت بهتريءَ جو معيار مقرر ٿيو.
قومن ۾ اها اسلام جي روشني ڪهڙي طرح پکڙي؟ ۽ دنيا جون جدا جدا قومون ڪهڙي طرح اسلام جي دائري ۾ داخل ٿيون، انهيءَ جي تاريخ کي قلمبند ڪرڻ لاءِ الله تعالى انگلينڊ ۾ پيدا ٿيل هڪ شخصيت، مشهور مورخ اسلام ۽ سيرت النبيءَ جي مشهور شاهڪار جي مصنف علامہ شبلي جو رفيق، ڪار هو. هن سندس تاريخي شاهڪار پريچنگ آف اسلام (Preaching of Islam) جهڙي ضخيم تصنيف تيار ڪري، اسلامي تعليمات جي پرچار بابت وڏو ڪارنامو سرانجام ڏنو آهي. سندس هيءَ ضخيم ڪتاب، تحقيقي ۽ علمي سرمائي جو وڏو خزانو آهي، جنهن جي مطالعي مان اديب، مورخ ۽ تقابل اديان جا مطالعا ڪندڙ ۽ اسلام جي فيوضات ۽ برڪات ۽ اعليٰ اقتدار بابت روشني حاصل ڪندڙ گهڻو ڪجهه حاصل ڪندا.
اهڙي ضخيم علمي ۽ دقيق تصنيف کي سنڌي ٻوليءَ ۾ ترجمو ڪرڻ نهايت ڪٺن ڪم ۽ وڏي ڪشالي جو ڪارڻ آهي. اهڙي مشڪل ڪم کي سهڻي ۽ سلڻي نموني ۾ سرانجام ڪرڻ لاءِ، ڊاڪٽر شيخ محمد حاجن کي مبارڪون هجن، جو تمام گهڻي جدوجهد سان ترجمو، سندس طالب علميءَ جي زماني ۾ تيار ڪري، سنڌي ادب ۾ واڌارو آندو آهي ۽ ان سان گڏ دين اسلام ۽ سنڌي قوم جي وڏي خدمت ڪئي آهي، جنهن لاءِ الله تعاليٰ پنهنجي عنايت سان کيس ۽ سندس اهل و عيال ۽ سندس متعلقين ۽ دوستن احبابن کي نوازي (آمين).
اها سنڌ جي خوش قسمتي آهي، جو اهڙو علمي سرمايو ڇپجي تيار به ٿيو آهي. الله تعاليٰ انهن سڀني کي، جن هن ڪتاب جي ڇپائي، تياري ۽ طباعت ۾ هٿ ونڊايو آهي، پنهنجي ڪرم سان نوازي. اميد آهي ته هي ڪتاب نوجوان نسل لاءِ ازحد مفيد ٿيندو، جنهن لاءِ هن تصنيف جي اشاعت کي عام ڪرڻ ۽ سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ پهچائڻ لاءِ، هر ممڪن ڪوشش ڪرڻ عندالله اجر جو باعث ٿيندي.
و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين والصلوات
والسلام عليٰ نبيہ، سيد المرسلين و عليٰ آلہ، و صحبہ اجمعين.
العاجز
پروفيسر ڊاڪٽر عبدالواحد هاليپوٽو