باب پنجون : حمزي صاحب جي طرز تحرير ۽ عڪس
هي عبارت ان دور جي آهي جڏهن اليڪشن ۾ بيٺا هئا. سندس لکت ايڏي خوش خط نه آهي، اهو ئي سبب آهي جو سندس شاعري جو ڪتاب “انقلابي ڏنڊو” جي ڪتابت سندس دوست عبدالرزاق پيرزادي کان ڪرائي وئي هئي. سندس تحرير ۾ سادگي ۽ رواني آهي. کيس شاعريءَ ۾ مختلف لفظن کي آسان مفهوم ۾ بيان ڪري وڃڻ جي خصوصيت حاصل هئي. عبارت ۾ رواني، عنوان جي دلڪشي، جملن جي جوڙجڪ ۽ فقرن جي هڪٻئي سان پيوستگي بهترين انداز ۾ ٿيل آهي.
ڪامريڊ حمزي خان جي شاعريءَ جي اڀياس مان پڙهندڙن کي معلوم ٿي ويندو ته سندس مطالعو ۽ مشاهدو ڪيترو نه وسيع آهي. ڪامريڊ شاعري ۾ جيڪا تحرير ڪتب آندي آهي ان ۾ نج سولي ۽ صاف ٻولي ڪم آيل آهي. جنهن ۾ سلاست ۽ بلاغت اصطلاح، پهاڪا، تشبيهون، جدت ، جوش نمايان آهي، سندس تحرير ۾ بلند خيالي ۽ جذبات نگاري ڀرپور ملي ٿي. سندس تحرير ۾ غضب جي رواني آهي طويل نظم مثنوي جي انداز ۾ لکڻ ۾ ڪمال حاصل هوس.
سندس لکت سادي ٿي لڳي پر سندس تحرير ۾ ڪٿي به جهول نه آهي ۽ نه ئي وري مقصد فوت ٿي وڃي ۽ نه وري ڪٿي جملو ڪٽجي ٿو. سندس تحرير ۾ لفظ عام سادا سولا استعمال ڪيل آهن. سندس شاعريءَ جي مجموعي ۾ ڌاري ٻولي جو لفظ به نه ملندو لفظن جي تفطيع ۽ جوڙ جڪ نهايت شاندار آهي. سندس تحرير جي وڏي ۾ وڏي خوبي اها آهي ته هو ان جي اصولن کان واقف هو ۽ لکڻيءَ ۾ جدت، جوش ۽ رواني شامل آهي.
(هيٺ سندس طرز تحريرجو پورو متن ۽ ان جي فوٽو ڪاپي ڏجي ٿي)
[img]https://i.imgur.com/k9ZEQ04.jpg[/img]
”اڄ ڪلهه ته سنڌ پوليس بدنام ۽ بيڪار ثابت ٿي چڪي آهي، جنهن مقصد لاءِ هي جوڌا مقرر ڪيا ويا آهن تنهن کان ڏور آهن، پر ابتڙ ان جي غريبن کي ڦاسائڻ ۽ ڪوڙين درخواستن ڪرڻ وارا به پاڻ، سندس دلال ۽ وٺ پڪڙ ڪرڻ وارا به پاڻ شال (شل) ڪنهن غريب جي گهر ۾ ڪو دلال چار ڏوڪڙ نه ڏسي هڪدم سندس گهر تي حملو هوندو.
شهداد ڪوٽ تعلقه ۾ ته ايڪسائيز پوليس وارن ظلم ٻاري ڏنو آهي، بس گهوڙن تي سنج رکيا ئي رکيا آهن. اڄ هڪ ڳوٺ ۾ ته سڀاڻي ٻئي ڳوٺ ۾ ، ٻه چار وڏيرا وڏا دلال اٿن، ڀنگ ڦٽي ڪرڻ وارا اهي دلال آهن. رات جو غريبن جي گهر زور سان گهڙي ٿا پون. غريبن لاءِ نه قاعدو نه ڪو سندن همدردي ڪرڻ وارو.
هنن ڪيترن جا خانا خراب ڪري ڇڏيا. ڪجهه حصو دلال وٺن ٿا باقي رقم پوليس وارا وٺي روانا ٿين ٿا. آئينده اهڙن مظلومن جي وڏي لسٽ تيار ڪري اخبار ۾ شايع ڪئي ويندي ته وس وارن کي خبر پوي ته ايڪسائيز وارا ڇا نه ڪري رهيا آهن.
هڪ مسافر
(ابو شوڪت حمزه)