آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

جوھيءَ منجهہ جَھان ساروڻيون (ڀاڱو ٻيو)

حميد سومري جي ساروڻين جو ٻيون ڀاڱو “جوھي منجھ جھان“، جوھي جي ساروڻين تي مشتمل آھي جتي ھن پنھنجي جيون جا پنجاھ سال کان وڌيڪ گذاريا، جتان  شرڻارٿي بڻجي نڪرڻو پيس جنھنجو سبب ھڪ مئي 2015ع وارو اندوھناڪ واقعو آھي جنھنجو ھن ڪتاب ۾ ذڪر آھي. ھن ڪتاب ۾ اھي سموريون ادبي، سياسي، سماجي سرگرميون ڄاڻايون ويون آھن جن سان ليکڪ جو تعلق رھيو، جيسين ھن 2018ع ۾ جوھي کي الوداع ڪيو. ڪتاب ۾ ڪجهہ اڳ ڇپيل مضمون آھن،  جيڪي 2022ع واري ٻوڏ دوران لکيل ۽ ڇپيل آھن. ھڪ اڻ ڇپيل تاثر ليکڪ پنھنجي نوجوان ساٿي مريد کوسي جي پٽ جي ڏکوئيندڙ موت تي لکيو آھي، جڏھن تہ ٽي مضمون سائين بخش رند، لياقت علي لياقت ۽ سڪندر سرواڻ جي تخليقن تي لکيل آھن. 

Title Cover of book Johi Manjh Jahan

2022 ۾ مريد کوسي جي پُٽ جي ناگھاني موت تي لکيل

جوھي جي وسنديء بازمال کوسي جي ھڪ خاندان جي ٽين پيڙھي ء جو چراغ جنھنجو نانءُ علي خان کوسو آھي، پنھنجي جوڀن ماڻڻ کان اڳ اجهامي ويو آھي . ھيٺ ڏنل ٽي تصويرون صرف ٽي ڪھاڻيون ناھن بلڪہ ڪمٽمينٽ ۽ درد جو اھو اوڙاه آھن جنھن کي پار ڪرڻ ڏاڍو اوکو آھي ۽ ٽنھي جو ڪاڇي ۽ ان جي ٻوڏ سان گهرو تعلق آھي. ڪاڇي جي اوائلي وسنديء بازمال کوسي جو سائين رحمعلي کوسو ۱۹۷۶ جي ٻوڏ کانپوء پنھنجو ڳوٺ بازمال کوسو ڇڏي جوھي اچي ويٺو. پنھجي پرائمري استاد جي نوڪري دوران جتي بہ رھيو دوست ۽ خلوص ئي ڪمايائين. جڏھن ريٽائر ٿيو تہ ھليلي جي سنگت جي ٻارن جي تعليم ۾ رنڊڪ پيدا نہ ڪرڻ لا۽ پنھنجي پٽ صادق کي ھليلي جي اسڪول ۾ نوڪري ڪرڻ لاء پابند بڻايائين. وت ۽ وس آھر نہ صرف لوڪ جي اولاد کي تعليم ڏنائين، پنھنجي ستن پٽن کي تعليم ڏياريائين بلڪہ پاڙي اوڙي مسڪينن لاء اتساه ۽ مدد جو وسيلو بڻيو رھيو. سندس ستن پٽن منجهہ سندس ھڪ پٽ مريد بہ اھي جيڪو ۱۹۷۶جي ٻوڏ کان ٻہ سال اڳ پيدا ٿيو. مريد روشن تارا اسڪول جوھي ۾ استاد ٿي پنھنجي ابي واري علم عام ڪرڻ جي ڪرت سان لڳي ويو. سماجي سياسي ڪمن ۾ سرگرم رھيو. بيروزگار نوجوان تحريڪ جي پليٽ فارم تان نوجوان ۽ سياست جو جوڙ ڪيائين. ۲۰۱۰ واري ٻوڏ ۾ جڏھن جوھي ٻڏڻ جي نويد جاري ٿي تہ ھي انھي ٻوڏ سان جهيڙي ۾جوھي بچائڻ ۾ پيش پيش ھيو . جوھي تہ بچي ويئي ليڪن سندس معصوم پٽ علي حيدر جو دان وٺي ويئي. پاڻي پاڻي ٿيل جوھي کي ڪاڇي کان الڳ ڪندڙ بچاءُ بند جي ڪوڀ ۾ علي حيدر ٻڏي موت جي منھن ۾ ھليو ويو ليڪن ھيتري ساري پھر، ادارن، ماڻھن، ٻيڙين، ملاحن ھوندي مريد کوسي جي ھٿن ۾ سندس ٻچڙي جو لاش ئي اچي سگهيو. 12 سال پوء ساڳي سانوڻ مند ۽ ٻوڙان ٻوڙ ۾ ماڻھن جي ھجوم ۾، ادارن ۽ ريسڪيو ٽيمن، ٻيڙين ۽ ملاحن وچ۾ علي خان تار پاڻي جي تيز وھڪري ۾ رڙيون ڪندو، اشارا ڪندو، مدد گهرندو رھجي ويو، ماڻھو وڊيو ڀريندا رھيا ليڪن نہ صرف علي خان جي جان ھلي ويئي بلڪہ ھنجي لاش ھٿ ڪري ڏيڻ جون مريد کوسي جون آزيون ۽ نيازيون بہ ڪنھن نہ ٻڌيون. علي حيدر ۽ علي جي موت ۾ ۱۲ سالن جو وقفو آھي ليڪن ڪاڇي جو مقدر خراب گهڙيال جيان ھڪ جاء تي ٽِڪ ٻڌي بيھي رھيو آھي. تنھن ڏينھن فون تي مريد سان ڏک ونڊڻ جي ڪوشش ڪيم. منھجي افسوس ڪرڻ تي چيائين منھجو درد اھوئي محسوس ڪري سگهي ٿو جنھن سان اھڙو ڪلُور ٿيو ھوندو. مونکي سندس بيوسي، ڏک ۾ ادا ڪيل اھو جملو من اندر ۾ بڙڇي ٿي لڳو. ائين محسوس ٿيو تہ منھجي نوجوان پٽ جي ست سال اڳ واري موت کانپوء منھنجي من اندر ۾ موجود قبر ۾ ڪائي جنبش آئي آهي ۽ انجي ڀر ۾ھڪ ٻي قبر بہ جاء والاري ويئي آھي جيڪا ھڪ ئي وقت مريد جي پٽ علي جي قبر بہ آھي تہ انھي سماج ۽ بيرحم بيحس حڪمراني جي قبر بہ آھي جنھن ۾ اڄوڪي سنڌ، اسانجي جوھي، پنھنجو ڪاڇو ساه کڻي رھيو آھي جتي سالن جي بيوسي بيحسي ساه کڻي رھي ھجي، جتانجي ڪاڇي جي ٻہ لک ماڻھن جي وقت جي حڪمرانن وٽ ڪا شنوائي نہ ٿي رھي آھي، جتي سنڌ جو وزير اعلي جڏھن جوھي جي لوڪ کان لِڪي ٻوڏ متاثرن سان سجاول آلکاڻي ۾ دوري تي اچي ٿو تہ انجي سوال جواب ۾ مشڪري ڪرڻ، وقت پاس ڪرڻ، پنھنجن واٺن سان ٻٽيھي ڪڍڻ کانسواء ڪوئي انساني جذبو ڪائي ھمدردي نہ ھوندي آھي. انساني جذبن کان عاري ھن وزير اعلي کي تہ اھا توفيق بہ نصيب نہ ٿي تہ ھو پنھنجي ميڊيا ٽاڪ ۾ علي خان جو نالو وٺي ھا، فون تي ئي مريد سان رضا ﷲ جي ڪري ھا. اھو بازمال کوسو جنھنجا بازمال، انمول انسان الھرکيو کوسو بڻيا، انجنيئر ڊاڪٽر بڻيا، ماڻھن جا بنا تفريق جي ڀرجهلا بڻيا، استاد بڻجي جوھي کي تعليم سان منور ڪيائون، اھو بازمال ڳوٺ جنھنجي سائين رحم علي ڪاڇي جي ٻارڙن ۾ تعليم جي لاٽ ٻاري. ھئي انھن جي علي حيدر، علي خان، مريد سان اھڙو انياءُ انھي جو مظھر آھي تہ ماڻھپو ڪنھن ٻي دنيا جو قصو آھي. اڄوڪي سنڌ ۾ ھاڻي اھو معمول ٿي ويو آھي تہ ڪنھن آفت اچڻ تي ڪوئي ڪردارادا ڪرڻ، ذميداري قبول ڪرڻ بجاء رسمي جملا ادا ڪجن، مشڪري ڪجي ۽ خلق جي زخمن تي لوڻ ٻُرڪجي ليڪن چوڻي آھي تہ غريب جي ھائي ڏاڍي پري تائين ويندي آهي ۽ رحم علي کوسو جي ايندڙ پيڙھي، علي خان کوسي جي والد مريد، والدہ ۽ سندس ٻچڙن جي ھائي ڏاڍي پري پري تائين مار ڪئي آھي. ڪاوڙ، ڪروڌ ۽ فيصلي وچ۾ وٿي صرف وقت جي آھي جيڪو شايد ھاڻي گهڻو پري ناھي