متفرقه موضوع
ماڻِڪَ موتِي لعلَ - (مضمون) لال چند امر ڏنو مل
سيوا ڪر سمنڊَ جِي، جِتِ جَرَ وهي ٿو جالَ،
سَئين وَهَن سِيرَ ۾، ماڻِڪ موتي، لعلَ،
جي ماسو جُڙيئي مالَ، ته پُوڄارا! پُر ٿيين.
(سر سريراڳ، ۳-۲)
روحَ رهاڻ - ڊاڪٽر ايڇ. ايم گربخشاڻي
پيهِي جان پاڻَ ۾، ڪِيَمِ رُوحَ رِهاڻ،
ته نَڪو ڏُونگَرُ ڏيھ ۾، نَڪا ڪيچِيَنِ ڪاڻِ،
پُنهُون ٿِيَسِ پاڻِ، سَسُئِي تان سُورَ هُئا.
(سر سسئي آبري، ۲-۵)
(روح رهاڻ جي عنوان سان ٻه اهم مخزن بہ سنڌي ادب ۾ گهڻو وقت شايع ٿيندا رهيا آهن، جن ۾ پهرين جو ڄيٺمل پرسرام ۽ ٻئي جو حميد سنڌي ايڊيٽر رهيا آهن).
ساهڙ جا سينگار - علامه آءِ آءِ قاضي
ساهَڙَ جا سِينگارَ، اَڻَ لِکيا اَڳي هُئا،
نَه ڪا ڪُن فَيَڪُونُ هُئي، نَه ڪا ٻِي پَچار،
مَلَڪَنِئان مَهدِ هُئي، توڏِيءَ جِي تَنوارَ،
مُحبَتَ ساڻُ ميهارَ، لايائين، لَطِيف چي.
(سر سهڻي، ۱-۶)
اَڄ پڻ چِڪِيَم چاڪَ - جي. ايم. سيد
اَڄ پُڻِ چِڪِيَمِ چاڪَ، وَنهِينِ ويڙيچَنِ جا،
سُورَن اَچِي، سُومَرا! اَندَرِ ڪِي اوطاقَ،
مارُوءَ جي فِراقَ، هَڏَ منهنجا ڪَپِيا.
(سر مارئي، ابيات، متفرقه، ۵۲)
ڳالهيون ڳوٺ وڻن جون (تاريخ، سوانح، ادب ۽ تنقيد) - سيد حسام الدين راشدي
اڄ پڻ آنديون، اوٺين ڪتابتون ڪي،
ڳالهيون ڳوٺ وڻن جون، سڻ تون عمر سي
(سر مارئي، ----)
ايڏو شان شعور (ايڊيٽوريل، ڪالم) - علامه غلام مصطفيٰ قاسمي
جانِبَ تُون جيڏو، آهِين شانَ شَعورَ سين،
مون تي ڪَر منهنجا پِرِين، توھ تُسِي تيڏو،
اِيءُ ڪامِلَ! ڪَمُ ڪيڏو، جيئن نَوازِيم نِگاهَ سين.
(سر بروو سنڌي، ۱-۲)
ڪتين ڪَرَ موڙيا (ويچار، جانچنائون چوڻيون) - شيخ اياز
ڪَتِيَن ڪَرَ موڙِيا، ٽيڙو اُڀا ٽيئي،
راڻو راتِ نَه آئِيو، ويلَ ٽَرِي ويئِي،
کوءِ سا کاڻِي راتَڙِي! جا پرِيَنِءَ ريءَ پيئِي،
مُون کي ڏنءُ ڏيئِي، وَڃِي ڍولو ڍَٽِ قراريو.
(سر مومل راڻو، ۵-۴)
سَرَ لوهيڙا ڳڀيا (نوٽس، ڊائريون) - شيخ اياز
سَرَ، لوهِيڙا ڳَڀِيا، ڪُسَرَ نِسَرِيا،
تو ڪيئن وِسَرِيا، ڍولِيا، ڏينهَن اَچَڻَ جا؟
(سر سامونڊي، ۲۸-۱)
جي ڪاڪَ ڪَڪوريا ڪاپڙي (خط) - شيخ اياز
جي ڪاڪِ ڪَڪورِيا، ڪاپَڙِي، تَنِ لَهي نَه لالِي،
ڪَڙي ڪَيَف خُمارِيا، مَئي پِي مَوالِي،
ڪَري حاصُلُ هَلِيا، ڪَيفِيَتَ ڪَمالِي،
وَتَنِ وِصالِي، لُڊوڻِيان لوڌِي ٿِيا.
(سر مومل راڻو، ۴-۳)
ڳِچين سندا ڳَچ - (مضمون) ڊاڪٽر حميده کهڙو
پتنگَنِ پَھ ڪِيو، مِڙيا مَٿي مَچَ،
پَسِي لَهسَ نه لِچيا، سَڙيا مَٿي سَچَ
سندا ڳِچِيَن ڳَچَ، ويچارَنِ وِڃَائيا.
(سر يمن ڪلياڻ، ۱۶-۳)
ڏيئي ڏنڀ ڏڏن - دادا سنڌي
تَن طبيب نه گڏِيا، ڪُٺيس ڪويڄن،
ڏيئي ڏَنڀَ ڏڏن، پاڻان ڏيل ڏکويو.
(سر يمن ڪلياڻ، ۳-۲، رسالو: آءِ آءِ قاضي)
تَن سِپون سُوجهي ڪَڍِيون پاتاران پيهي - سنتنداس جهانگياڻي
ويا جي عَمِيقَ ڏي، مُنهن ڪائو ڏيئِي،
تَنِ سِپُون سُوجهي ڪَڍِيُون، پاتاران پيهِي،
پَسَندا سيئِي، اَمُلَ اَکَڙِيُنِ سين.
(سر سريراڳ، ۱۱-۲)
الا ڏاهي مَ ٿيان (مضمون) - پوپٽي هيراننداڻي
اَلا! ڏاهي مَ ٿِيان! ڏاهِيُون ڏُکَ ڏِسَنِ،
مُون سين مُون پِريَنِ، ڀورائيءَ ۾ ڀالَ ڪَيا.
(سر ليلا چنيسر، ۶-۲)
چُرن چُڻڪن چِت ۾ - پوپٽي هيراننداڻي
چُرَنِ، چُڻِڪَنِ چِتَ ۾، سَدا مَنجھ سَرِيَر،
لَڏي ڪنهن لوءِ وِيا، مارُو منجھ مَلِيرَ،
ويٺِي پُوڄِيان پِيرَ، مانَ مِلَنيمِ ڪڏِهين.
(سر مارئي، ۶-۸)
جيڪي ڏٺو مون - دادا گرداس واڌواڻي
جيِڪين ڏٺو مون، سو جي ڏٺو جيڏِئين،
گَهَرَ وَرَ نِين سان، هُوند گهَڻِنِ گهوري ڇڏيا.
(سر سهڻي، ۷-۱)
ڪنول پاڙون پاتار ۾ - ڊاڪٽر هرو مل سدارنگاڻي
ڪَؤنر پاڙُون پاتارِ ۾، ڀؤنر ڀري ۾ سُڃَ،
ٻِنهي سَندِي ڳالهڙي، عِشقَ اِيّ اُهَڃَ،
توءِ نه لَهين اُڃَ، جي پِيئو پِيئَنِ پاڻَ ۾.
(سر ڪارايل، ۲۳-۱)
نِرتي تَندُ نِيازُ سين (بين الاقوامي ادبي ڪانفرنس 1988ع جا مقالا)
نِر تِي تَندُ نِياز سين، ٻُرائِي ٻِيجَلَ،
راڄا رَتولَنِ ۾، اونائِي اَمُلَ،
رازُ ڪِيائين راءَ سين، ڪنهن موچارِيءَ مَهَلَ،
”اَنا احمَدُ بِلاَ مِيم“، سَينَ هَنئِي سائِلَ،
ڪنهن ڪنهن پيئِي ڪَلَ، تَه هردوئِي هيڪُ ٿِيا.
(سر سورٺ، ۴-۲)
انڌا اونڌا ويڄ - رسول بخش پليجو
اَنڌا اُونڌا ويڄَ! کَلَ ڪُڄاڙيا کانئِين؟
اسان ڏُکيءَ ڏِيلَ ۾، تون پيارِيين پيڄَ!
سُوريءَ جَنين سيڄَ، مرڻ تَنِ مُشاهدو.
(سر ڪلياڻ، ۲-۲)
وهڻ مون نه وِڙاءُ (مضمون، خط ۽ ڪهاڻيون) - رسول بخش پليجو
چَؤڌارِي چَڙا، ٻُرَنِ ٻيلايَنِ جا،
سُتي سَنڀارَڻِ، جو، پِيُمِ ڪَنِ پَڙاءُ،
وهَڻُ مون نه وَڙاءَ، سُڻِيو جهانءِ جِهڄي هِنيُون.
(سر سهڻي، ۲-۴)
رتيءَ جي رهاڻ - ترتيب: ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي
اَدِيُون! آئُون اَڄاڻ، مُون سَڱُ سُڃاڻِي نَه ڪِيو،
هُوندَ نه سَٺِيَمِ هيتَرِي، ڪوهِياري جِي ڪاڻِ،
رَتِيءَ جِيءَ رِهاڻِ، جِي اَڙايُمِ جَتَ سين.
(سر سسئي آبري، ۱۹-۵)
منهنجي وس واڪا - ڪريم ڏنو راڄپر
آڏتِرڇا، آهُڙا، ڏُونگَر کي ڏاڪا،
ڪِيَم آھ عَجِيبَ کي، سِڪَ مَنجهان سا ڪا،
پيئِي هَٿِيڪي هوتَ کي، ڪُوڪَ وَڃِي ڪَن ڪا،
منهنجو وَسُ واڪا، ٻُڌَڻَ ڪَمُ ٻَروچَ جو.
(سر ديسي، ۱-۶)
جانب جو جَمال (مقالا: لطيفي ڪانفرنس) - اطلاعات کاتو سنڌ
جِتِ آھ نه ناھ ڪا، اِيءُ خاڪِيءَ جو خيال،
جانِبَ جو جَمالُ، پَسڻا ئِي پَري ٿِيو.
(سر آسا، ۴-۳)
سَڏنَ مَٿي سَڏڙا - علي احمد بروهي
واڪو هَڏِ مَ لاهِ، سَڏَنِ مٿي سَڏَڙا،
مانَ تنهنجِي ڪاءِ، سَڳَرَ ۾ سارَ ٿِئي.
(سر حسيني، ۳-۱۰)
ڳُجھ ڳُجهاندَرَ ڳالهيون - علي احمد بروهي
ٻي دَرِ وانءُ مَ ڪيڏاهِين، اَلا! تُون ڄامَ مَڱيندين مَڱڻا!
ڳُجھ ڳُجهاندَرَ ڳالِهِيُون، رازُ نه رَکِيائِين،
اَلا تُون ڄامَ مَڱِيندين مَڱڻا!
(سر پرڀاتي، وائي، داستان پهريون)
ڏِيئا تيلَ ڦليلَ جا - علي احمد بروهي
ڏِيا تيلَ ڦُليلَ جا، ٻاريَمِ تائِين، ٻانگَ،
ڍولو ڍَٽ رَهائِيو، ڪنهن سَٽاڻي سانگَ،
چانگي چَڙهِي آءُ تُون، لالَ! وَرائي لانگَ،
ڪوڙيين ڀَتين ڪانگَ، اُڏايامِ، اَچيج تُون.
(سر مومل راڻو، ۳-۴)
اَمُلھ اڻ توريا - فقير امداد علي سرائي
بَندَرَ ديسان ديس، اَمُلُھ نه مِلي وارِيين،
فَقِيراڻي ويس، اَمُلھ ڏِينِ اَتورِيا.
(سر سامونڊي، ۱۶-۲)
وڏي وٿ هيام - سوڀو گيانچنداڻي
وَڏِي وَسَ هُيامِ، ٻاروچا ڀَنڀَور ۾،
وَڃِي ڏُورِ پِيا، سانگينِ پُٺِيءَ سُپرِين.
(سر حسيني، ۲-۵)
ڏونگر سي ڏورينديون - ڊاڪٽر درِشهوار سيد
ڀينَرُ! آئُون ڀورِي، مُون سَڱُ سُڃاڻي نَه ڪيو،
ڏِيندا مُون ڏيرَ ويا، جهڄَڻُ ۽ جهورِي،
لَڳِي جَنِ لورِي، ڏُونگرُ سي ڏورِينديُون.
(سر سسئي آبري، ۱۸-۵)
قَدمَ ڪاپڙِين جا - فقير امداد علي سرائي
قَدَمَ ڪاپَڙِيَنِ جا، لَڳا ۾ لاهُوتَ،
جِنِين سين ياقُوتَ، آئُون نَه جيئندِي اُنِ ري.
(سر رامڪلي، ۷-۱)
پَلَئه پايو سچ - علي نواز وفائي
اَگهِيو ڪائو ڪَچُ، ماڻِڪَنِ موٽَ ٿِي،
پَلَئه پايو سَچُ، آڇِيندي لَڄَ مَران.
(سر سريراڳ، ۱۴-۴)
رتيءَ جي رهاڻ - علي نواز وفائي
اَدِيُون! آئُون اَڄاڻِ، مُون سَڱُ سُڃاڻِي نَه ڪِيو،
هُوندَ نه سَٺِيَمِ هيتَرِي، ڪوهِياري جِي ڪاڻِ،
رَتِيءَ جِيءَ رِهاڻِ، جِي اَڙايُمِ جَتَ سين.
(سر سسئي آبري، ۱۹-۵)
نظارو نينهن جو - ڪريم بخش خالد
ڪامِلَ ڪَربَلا ۾، آيا جُنگَ جُوانَ،
ڌَرتِي ڌُٻِي، لَرزِي، ٿَرٿَلِيا آسمانَ،
ڪَرَھ هُئِي ڪانَ، هو نظارو نِينهن جو.
(سر ڪيڏارو، ۷-۲)
وکر سو وهاءِ (ترجمو) - محبوب علي جوکيو
وَکَرُ سو وِهاءِ، جو پَئِي پُراڻُو نه ٿِيي،
ويچِيندي وِلاتَ ۾، ذَرو ٿِيي نه ضاءِ،
سا ڪا هَڙَ هَلاءِ، آڳَھ جنھن جي اُبَهينِ.
(سر سريراڳ، ۲-۳)
آڏو ٽَڪر ٽَرُ - عبدالواحد آريسر
وَرَ ۾ ڪونهي وَرُ، ڏيرَنِ وَڙُ وَڏو ڪيو،
نِهارِيندِيَس نِڪَڻِي، بوتَنِ ڪارَڻِ بَرُ،
آڏو ٽڪَرَ ٽَرُ، مَتان روھ رَتيُون ٿِيين!
(سر ديسي، ۲۰-۳)
نائي نيڻ نِهار - عبدالواحد آريسر
وَڃين ڇو وڻِڪارِ، هِتِ نه ڳولِين هوتَ کي،
لِڪو ڪِينَ، لَطيفُ چي، ٻاروچو ٻئي پارِ،
ٿِيءُ سَتِي، ٻَڌُ سَندِرو، پِرتِ پُنهُونءَ سين پارِ،
نايو نيڻَ نِهار، تو ۾ ديرو دوستَ جو.
(سر سسئي آبري، ۱۱-۳)
ڳچيءَ ڳانا لوھ - عبدالواحد آريسر
ڳِچِيءَ ڳانا لوھ جا، زيرِيُون ۽ زَنجِيرَ،
پَيڪَڙا پيرَنِ ۾، ڪوٺِيَنِ اَندِرِ ڪِيرَ،
چارِي چَوگانَن ۾، واهِيَتَ ڪَنِ وَزِيرَ،
ڇَنِ نه ڇَڄي آهِيان، اِهَڙِيءَ سَٽَ سَرِيرَ،
مارُو ڄامَ مَلِيرَ، پُڇج ڪِي پَهنوارِ کي.
(سر مارئي، ۱۳-۶)
سِرَ جي صدا سُرَ ۾ - عبدالواحد آريسر
مَحَلين آيو مَڱَڻو، سازُ کَڻي سُرندو،
سِرَ جي صدا سُرَ ۾، گُهور هَڻي گُهرندو،
مَٿي ريءَ مَلوڪَ جي، چارَڻُ نَه چُرندو،
جُهونا ڳَڙھ جُهرندو، پُوندي جهانِءِ جهروڪَ ۾.
(سر سورٺ، ۳-۳)
هَٿين هٿ ڪڙولَ - طارق اشرف
هَٿين هَٿ ڪَڙولَ، هِينئَڙي پِيَم هُنِ جا،
سانگِي سارِيَم، سُومَرا! ڍاٽِي پاسي ڍولَ،
ٻاٻاڻَنِ سين ٻولَ، ڪِيَمِ نَه ڪوٽ ويهَڻَ جا.
(سر مارئي، ۱۶-۶)
ڪنڌيءَ ڪؤنر تَرنِ - ڪاشف محمد حسين
هيٺِ جَرُ، مَٿي مَڃَرُ، ڪَنڌِيءَ ڪَؤنَر تَرَن،
وَرِئي واهُوندَنِ، ڪِينجُهرُ کَٿورِي ٿِئي.
(سر ڪاموڏ، ۵-۲)
اندر تون اُجار (اخلاقيات) - امام غزاليءَ جي ڪتاب جو ترجمو
اَکَرُ پَڙھ اَلِفَ جو، وَرَقَ سَڀِ وِسارِ،
اَندَرُ تُون اُجارِ، پَنا پَڙهندين ڪيترا.
(سر يمن ڪلياڻ، ۲۹-۵)
آديسي اُٿي ويا - ڪامريڊ مير محمد ٽالپر
اَڄُ نه اوطاقُنِ ۾، طالِبَ تَنوارِين،
آدِيسِي، اُٿي وِيا، مَڙهِيُون مُون مارِينِ،
هُو جي جِيءَ جِيارين، سي لاهُوتي لَڏي وِيا.
(سر رامڪلي، ۸-۸)
حقيقت هن حال جي (لطيفيات) - سليم ڀٽو
حَقِيقَتَ هِنَ حالَ جِي، جي ظاهِرُ ڪَريان زَبانَ،
لڳي ماٺِ مِرُوئَنِ کي، رَسي سُورُ شَبانَ،
ٽاڪَرِ ٽِڪي ڪانَ، جَبَلُ سَڀِ جَلِي وَيا.
(سر ڪوهياري، ۶-۵)
ھهڙا سيڻ سُڌير - سليم ڀٽو
ڏُونگَرَ ڀُونيينِ ڪِيرَ، سَڄَڻَ ميخُون ڏُونگرين،
هھڙا سيڻَ سُڌِيَر، ڪينَ لَهَندييئنءَ ڪي ٻِيا.
(سر ڪوهياري، ۱۶-۲، رسالو: آءِ آءِ قاضي)
جيڪِي منجَھ جَهان - يوسف سنڌي
جيڪِي مَنجِھ جَهانَ، سو تارِيءَ تَڳي تُنهنجِي،
لُطفَ جِي، لَطِيفُ چي، تو وَٽِ، ڪَمِي ڪانَ،
عَدُلَ ڇُٽان آن نه، ڪو ڦيرو ڪج فَضُلَ جو.
(سر سريراڳ، ۱-۲)
توکي ساري ساھ - ابن حيات پنهور
مُحِبّ منهنجا سُپرِين! آڻِيندُءِ اَللهُ
توکي ساري ساھ، اُڪَنڊِيو آهُون ڪَري.
(سر سارنگ، ۶-۳)
جهڙا گل گلاب جا - ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ
جِهَڙا گُلَ گُلابَ جا، تِهَڙا مَٿَن ويسَ،
چوٽا تيل چَنبيلِيا، ها ها هو هَميش،
پَسِيو سُونهن سَيّدُ چي، نينهن اَچَنِ نيشَ،
لالَڻَ جي لِبيسَ، آتَڻِ اَکَرُ نه اُڄَهي.
(سر مومل راڻو، ۱-۳)
اوجاڳي اُجاريا (لطيفيات) - ڊاڪٽر شاهنواز سوڍر
مَرَڻُ مُسلّمُ جِنِ، واحِدُ تِنِ نه وِسري،
مَٿي سَڳَرَ ڪاپَڙي، نانگا نِنڊَ نه ڪَنِ،
نيڻَ سَدائِين تَنِ، اوجاڳَي اُجاريا.
(سر رامڪلي، ۱۴-۱۰، رسالو: علامه آءِ آءِ قاضي)
پائي پٽ ڪڻا - (مقالا) ڊاڪٽر نور افروز خواجه
”پائي پَٽَ ڪڻا، مُون تان مُورَ نَه مڱِيا،
تازِي طَنبيلَنِ ۾، گهوڙا گهر گهڻا،
هاٿِيءَ ڪارَڻِ هيڪَڙي، آن ڪا تَندُ هَڻا،
جا مَٿي تو مَڻيا، تنهن سِرَ جو آهِيان سيڪَڙُو.“
(سر سورٺ، ۹-۲)
اگهيا سُٽ سَندا - (مضمون ۽ مقالا) ڊاڪٽر نور افروز
ڪو جو وَھ ڪاپاتيين، ڪَنَبنِ ۽ ڪِتَن،
ڪارَڻِ سُودَ سَوارُيون، آتَڻَ مَنجِھ اَچنِ،
اُنِ جي سُونهَن سَيدُ چي، صَرافَ ئي سِڪَنِ،
اَگهيا سُٽَ سَندِنِ، پائي تارازِيءَ نَه تورِيا.
(سر ڪاپائتي، ۱۸-۱)
سون برابر سڳڙا (مقالا) - ترتيب: ڊاڪٽر انور فگار هڪڙو
سونَ بَرابَرِ سَڳڙَا، لُون لُون بَرابَرِ لَکُ،
رُپو جنهن رَدِ ڪِيو، ڪُوڙِ تِهِين کي ڪَکُ،
مُون مارُوءَ جو مَکُ، تيلُ نه لائِيان تُنهنجو.
(سر مارئي، ۴-۲)
لا مون تنهن وڻ سنديون - (ترتيب) آزاد قاضي
گِلا ڪا مَ ڪَري، لِکِيو تان نَه ٽَري،
ٻَڙِي جيڏِيُون! منهنجي وو شَهَرَ ڀَنڀورَ ۾.
جو سينگَارُ سَرَتيِين، سو مُون ناھ ڳري،
منهنجي وو شَهَرَ ڀَنڀورَ ۾.
لامُون تنهن وَڻَ سَندِيُون، لوڏِيان، لايان ڳَري،
منهنجي، وو شَهَرَ ڀَنڀورَ ۾.
(سر ڪوهياري، وائي، داستان پهريون)
آيو ڄام تماچي - (ترتيب) آزاد قاضي
پَکا پَکارِيو، ڄامُ تَماچي آئِيو،
گُوندَرَ لاهِيو، گَندِرِيُون! آتَڻَ اُجارِيو،
ڪِينجهُرُ قَرارِيو، سَمي سامَ بَخشي.
(سرڪاموڏ، ۱۰-۲، رسالو: علامه آءِ۔آءِ قاضي صاحب)
حاصل جَنين حالُ - ترتيب: آزاد قاضي
واڄَٽَ ويراڳِيَنِ جا، مُون وَٽِ وَڏو مالُ،
مَقالان مهند ٿِيا، ڪونِهي وَٽِنِ قالُ،
حاصُلُ جَنِين حالُ، آئُون نَه جيئندِي اُنِ ري.
(سر رامڪلي، ۹-۱)
ديسي سيڻ ڪجن - ترتيب: تاج جويو
ديسي سيڻَ ڪِجَنِ، پَرَديسي ڪَهڙا پِرين؟
لَڏيو لاڏُوڻا ڪَيو، پَنهنجي ديس وَڃَنَ،
پُڄاڻا پِريَنِ، ڪِجي بَسِ ڀَنڀورَ کان.
(سر ديسي، ۱۲-۱)
حُسينيءَ جي هاڪ (لطيفيات) - ترتيب: تاج جويو
حُسينيءَ جِي هاڪَ مادَرِ! مارِي آهِيان،
ڏِينهان ڏورَڻُ ڏُکَ سين، راتِيان چِڪَنِ چاڪَ،
ڊِڄان ڀَرِ فِراقَ، مَتان پوئِم پرينءَ سين.
(سر حسيني، ۱۰-۵)
واڄٽ ويراڳين جا (خطن جي ترتيب) - تاج جويو
واڄٽ ويراڳين جا، مون وٽ وڏي وٿ،
سون سڀوئي سڳيون، پسي ڪينَ مَ ڪٿِ،
ويساهي ويلَ ڪنهين، پورب ويندو پَٽَ،
هُل کنيائون هَٿُ، آئون نه جيئندي ان ري.
(سر رامڪلي، ۸-۱)
ڏاهيُون ڏکَ ڏِسَنِ (فلسفو) - ترجمو: ڊاڪٽر گل
اَلا! ڏاهِي مَ ٿِيان، ڏاهِيُون ڏُک ڏِسَنِ،
مُون سين مُون پِرِيَن، ڀورائِيءَ ۾ ڀالَ ڪِيا.
(سر ليلا چنيسر، ۶-۲)
مڙيا مٿي مچ (حُر تحريڪ جو احوال) - سهڙيندڙ: فقير محمد نظاماڻي
پتنگَنِ پَھ ڪِيو، مِڙيا مَٿي مَچَ،
پَسِي لَهسَ نه لِچيا، سَڙيا مَٿي سَچَ،
سندا ڳِچِيَن ڳَچَ، ويچارَنِ وِڃَائيا.
(سر يمن ڪلياڻ، ۱۶-۳)
ڏيهاڻِي ڏَنڀَ ڏين - ڪريم بخش خالد
ڪُهَنِ ۽ ڪوٺِينِ، اِيءَ پَر سَندِي سَڄَڻين،
سُورِيءَ چاڙهيو سُپرِين، ڏَنڀَ ڏِيهاڻِي ڏِين،
ويٺا وِرھ وَٽِنِ، آءُ واڍوڙِئا وِهاءِ تون.
(سر ڪلياڻ، ۲۱-۳)
جر ٿَرِ تِکَ تَنوارَ (لطيفي مضمون)
سهڙيندڙ: شمشير الحيدري ۽ سنڌ گريجوئيٽس ايسوسيئيشن جا ميمبر
جَرِ ٿَرِ تِکَ تَنوارَ، وَڻِ ٽِڻِ وائِي هيڪَڙِي،
سَڀيئِي شَيءِ ٿِيا، سُورِيءَ سَزاوارَ،
هَمَھَ مَنصُورَ هَزارَ، ڪَهِڙا چاڙهِيو چاڙهِئين؟
(سر سهڻي، ۱-۹)
هو جي پهڻ پٻ جا ( تنقيد) - مشتاق باگاڻي
ڏُونگَرَ! ڏُکوينِ کي، ڳَلَ سُڪا ڳوڙها،
هو جي پَهَڻَ پَٻَ جا، ڀَڄِي ٿِيا ڀورا،
گوندَرَ جا گهوڙا، وَڃَنِ جانِ جُدا ڪِيو.
(سر ڪوهياري، ۱۱-۲)
کِڙيا کٽڻهار (ٻاراڻو ادبَ) - غلام مرتضيٰ ڀٽي
مُون ۾ عَيبَ اَپارَ، آئون جا طامع آهِيان تنهنجي،
جيئن سي گُل گُلاب جا، کِڙيا کَٽَڻَهارَ،
آئون جا طامع آهِيان تنهنجي.
(سر بلاول، وائي، داستان پهريون)
واٽون ويھ ٿيون (مضمون) - اضعف هالائي
ڪيچان اوري ڪيترِيون، مَعذُورِيُون مُيُون،
واٽُون وِيھ ٿِيُون، ڪُھ ڄاڻان ڪيهِيءَ ويا؟
(سر ديسي، ۴-۳)
پرچن شال پنهوارَ - سهيڙيندڙ: عرفان مهدي
پَرَچَنِ شالَ پَهُنوارَ، ڍولا! مارو مُون سان، لا!
مُون مُورائِين مَدِيُون، آهِنِ سيڻَ سَتارَ،
ڍولا! مارُو مُون سان، لا!
(سر مارئي، وائي، داستان اٺون)
فائق هليا فردوس ۾ - حڪيم عبدالعزيز سرهندي
جَنّتَ سَندِيَنِ جُوءِ فائِقَ هَلِيا فِردُوسَ ڏي،
فانِي ٿِيا ”في اللهَ“ ۾، هُوءِ ۾ پِيا هُوءِ،
رَبَ! ڏيکارِيين رُوءِ، اُنِين جِي اِحسانَ سين!
(سر ڪيڏارو، ۱۲-۶)
اندر تون اُجار - صاحبزاده علامه نعمت الله ڪرمي نقشبندي
اَکَر پَڙهُ اَلِفَ جو، وَرَقَ سَڀِ وِسارِ،
اَندَرُ تُون اُجارِ، پَنا پَڙهندين ڪيترا.
(سر يمن ڪلياڻ، ۲۹-۵)
سي آيتون آهن (مقالا) - تقوي نعيم
جي تو بيتَ ڀانئيا، سي آيتُون آهِينِ،
نِيو مَنُ لائِينِ، پِريان سَندي پارَ ڏي.
(سر سهڻي، ۲۵-۶)
جي منهنجو جَن سين - حڪيم خليفو عبدالحميد خان چانڊيو
لاهِيان جي نه چِتان، اَلا! اُنِ مَ وِسَران،
مَڙِهيو مَنجهاران، جِيُ منهنجو جَنِ سين.
(سر سامونڊي، ۴-۲)
سبحان تنهنجي صاحبي (طب ۽ سائنس) - عبدالهادي ٿيٻو
سبحان! تُنهنِجِي صاحِبِي، عَجَبُ ڏٺِي سُون،
پَنَ ٻوڙين پاتالَ ۾، پَهَڻَ تارِين تُون،
جيڪَرَ اَچِين مُون، ته ميرِيائِي مانُ لَهان.
(سر ڏهر، ۱۹-۲)
نيئر منهنجو نينهن (جيل ڊائري) - اعجاز علي خواجه
سَکَر سيئِي ڏينهن، جي مُون گهارِيا، بَندَ ۾،
وَسايَم وَڏڦُڙا، مَٿي، ماڙِين مينهن،
واجهاڻِيَس وصالَ کي، ٿِيَس تَهِوارُون تيئن،
نِيئَرُ مَنهنجَي نِينهن، اُجاري اَڇو ڪِيو.
(سر مارئي، ۸-۱۱)
جوڳيئڙا جهانَ ۾ - جڳديش لڇاڻي
جوڳِيَئڙا جَهانَ ۾، هئا مَنجِھ حَمامَ،
آرا مان اَرَڳُ، ٿِيا، اوڏا نَہ آرامَ،
ڪيائُون قِيامَ، آئون نَه جيئندِي اُنِ ري.
(سر رامڪلي، ۲-۱)
تنهن پاڻيءَ پُنا ڏينهڙا - جامي چانڊيو
متو آهين مڇ، ٿلهو ٿيو ٿو ٿونا هڻين،
جاتو ڏٺي اڇ، تنهن پاڻيءَ پُنا ڏينهڙا.
(سر ڏهر، ۱۴-۱)
وکر سو وِهاءِ (مضمونن جو مجموعو) - پروين موسيٰ ميمڻ
وَکَرُ سو وِهاءِ، جو پَئِي پُراڻُو نه ٿِيي،
ويچِيندي وِلاتَ ۾، ذَرو ٿِيي نه ضاءِ،
سا ڪا هَڙَ هَلاءِ، آڳَھ جنهن جي اُڀييِن،
(سر سريراڳ، ۲-۳)
مُلھ مَهانگا سپرين (ادبي تاريخ - اڻ ڇپيل) - پروين موسيٰ ميمڻ
جي مَٿي وٽِ مِڙَنِ، ته سڀڪنهِين سَڌَ ٿِيئي،
سِرَ ڏني سٽِ جُڙي، ته عاشقَ اِيئن اَچنِ،
لڌا تي لَڀَنِ، مُلھ مَهَانگا سُپرِين.
(سر ڪلياڻ، ۳۱-۲)
سُونهان سُڌيون ڏين (سوانح - اڻ ڇپيل) - پروين موسيٰ ميمڻ
سُونهان سُڌيون ڏين، هِن ديواني درياه جيون،
ڪُوڙ اوڏا ئي ڪِينَ ڪي، رُڳو سچ سودين،
عجزَ جو اڌ راتِ کي، وَکَرُ وِهائين،
ساٿُ نباهِيو نِينِ، ثابت اِنَهَين سيرَ مان.
(سر سريراڳ، ۱۷-۴، رسالو: آءِ آءِ قاضي صاحب، ص ۳۰۴)
جي پارکو پارس جا (لطيفيات) - پروين موسيٰ ميمڻ
جي نَه سُڃاڻنِ سَچَ کي، ويھ مَ تِنِي وَٽِ،
اَمُلھ کي اَڌَ ڪَري، پاڻان هَڻَندا پَٽِ،
وَڃي مهرَ تني وَٽِ مَٽِ، جي پارَکُو پارِسَ جا.
(سر سريراڳ، ۱۲-۴)
پلئه پايو سچ - پروين موسيٰ ميمڻ
اگھيو ڪائو ڪَچُ، ماڻِڪن موٽ ٿي،
پَلئِه پايو سَچُ، آڇيندي لڄ مران۔
(سر سريراڳ، ۱۴-۴)