متفرقه موضوعن تي مشتمل نوان ڪتاب ۽ لطيفي بيت
عالم سڀ آباد ڪرين (لطيف شناسي) ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ
سائينم! سدائين، ڪَرِين مَٿِي سنڌ سُڪار،
دوس! مٺا دِلدار، عَالَم سَڀ آباد ڪَرِين.
(سر سارنگ، ۱۲-۴)
اٿي رائو ريل (تحقيق ۽ تنقيد) ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ
ٿڪيائي ٿَرَ ٿيل، چَڙِھ چُڪيائي چوٽيين،
هلندي هُوت پنهونءَ ڏي، ڀؤ مِڙِئي ڀيل،
اُٿي رائو رِيل، ويٺن تان واري وري۔
(سر سسئي آبري، ۱۳-۸)
درد جو دارون (لطيف شناسي) - ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ
تون حبيب، تُون طبيب، تُون دردَ جو دارون،
دوا آهين دِل کي، تنهنجيُون تنوارُون،
ڪريان ٿي ڪارُون، جيئن ٻُڪي ٻنئون نه ٿئي.
(سر يمن ڪلياڻ، ۲-۱)
ڀورائيءَ ۾ ڀال ٿيا (مضمون ۽ مقالا) - ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ
الا! ڏاهي مَ ٿيان، ڏاهيون ڏک ڏِسَن،
مون سين مون پرين، ڀورائيءَ ۾ ڀال ڪيا،
(سر ليلان چنيسر، ۶-۲)
سدا وسين تون (مهاڳ، تبصرا ۽ تاثر) - ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ
ڏاتار ته تون، ٻيا مڙيئي مڱڻا،
مينهن ته مُندائتا وسڻا، سدا وسين تون،
جي گھر اچين مُون، ته ميرِيائي مانُ لهان.
(سر پرڀاتي، ۲۶-۱)
ڪوڙين ڪايائون تنهنجون (لطيف شناسي) - منظور قناصرو
ڪوڙين ڪايائون تنهنجيون لِکَن لَکَ هزار،
جِيءُ سڀ ڪنهن جيءَ سين، دَرسَنِ ڌارو ڌارُ،
پريم تنهنجا پارَ، ڪهڙا چئي ڪيئن چُوئان.
(سر يمن ڪلياڻ، ۲۴-۱)
آڇيندي لڄ مران - لڇمڻ ڪومل
اَگهِيو ڪائو ڪَچُ، ماڻِڪَن، موٽ ٿي،
پلئه پايو سَچُ، آڇيندي لَڄَ مَران.
(سر سريراڳ، ۱۴-۴)
لهرن لک لباس – (مضمون مقالا) - نذير ناز
لَهرنِ لَکَ لباسَ، پاڻي پَسڻُ هيڪڙو،
اُونهي تھ عميق جي واري ڇڏوماسَ،
جت ناھ نهايت نينهن جي، کوءِ اُت پنهنجي ڪاس
تڙن جي تلاس، لاھ ته لالن لڳ ٿينئين.
(سر سهڻي، ۳-۹)
اديون! عبداللطيف چي (لطيف شناسي) - نذير ناز
ڪَرها مَ ڪاهِيو، مِيان ڪيچي،
آئون آرياڻيءَ عرضُ چُوندي،
اديون! عبداللطيف چي، سَڄَڻَ کي ساراهيو،
آئون آرياڻي عرضُ چُوندي۔
(سر سسئي آبري، وائي۳)
پئي پراڻو نه ٿئي - (ترتيب: احسان لغاري)
وَکَرُ سو وِهاءِ، جو پئي پُراڻو نه ٿِئي،
ويچيندي وِلاتَ ۾، ذرو ٿيي نه ضاءِ،
سا ڪاهَڙَ هلاءِ، اَڳھ جنهن جي اُبَهين
(سر سريراڳ، ۲-۳)
ڪوڙيين ڪن سلام - رکيل مورائي
ساري رات سُبحانُ، جاڳي جَنِ ياد ڪيو،
اُن جي عبداللطيف چي، مِٽيءَ لڌو مانُ،
ڪوڙيين ڪَنِ سلامُ، آڳھ آچيو اُنَ جي.
(سر سريراڳ، ۲-۲)
واجهائي وَطنَ کي - ناصر مورائي
واجهائي وَطنَ کي، ساري ڏيان ساھ
هيءُ سِرُ ساڻيھ سامهون منھنجو نِج، مِيان!
مقامياڻي مارئين، وَڃي ٿَرِ ٿيان،
مُيائِي جِيان، جي وَڃي مَڙھ مَليرَ ڏي.
(سر مارئي، ۱۱-۶)
جي گهاريا بند ۾ - استاد نظاماڻي
سَکَر سي ئِي ڏِينهن، جي مُون گهاريا بَندَ ۾،
وَسايَم وَڏ ڦُڙا، مَٿي ماڙيَن مينهن،
واجهاٹيس وِصال کي، ٿيس تَهوارُون تِيئَن،
نيئر مُنهنجي نِنيهن، اُجاري اڇو ڪيو۔
(سر مارئي، ۹-۱۱)
محبت پائي مَنَ ۾ - مخدوم جميل الزمان
مُحَبتَ پائي مَنَ ۾، رنڍا روڙيا جَن،
تن جو صرافن، اڻ توريو ئي اَگهائيو۔
(سر ڪاپائتي، ۱۷-۱)
اُتر لڳا آءُ پرين - مخدوم جميل الزمان
سَرَ نِسِريا پاندَ، اُتر لڳا آءُ پرين!
مون تو ڪارڻ ڪانڌَ! سَهسين سُکائون ڪيُون۔
(سر سامونڊي، ۲۷-۱)
رُوحَ رَچنديُون - مخدوم جميل الزمان
جيڪَرَ اچي هاڻ ،ته ڪَريان رُوح رُچَنديُون
آيل! ڍوليي ساڻِ، هُوند ڳرِ لڳي ڳالهيُون ڪرِيان۔
(سر سامونڊي، ۲۹-۱)
پيهي منجھ پاتار (لطيف شناسي) - ڊاڪٽر بشير احمد شاد
اِيءَ گت غواصَنِ، جيئن سَمُنڊ سُوجهيائُون،
پيهي منجھ پاتار جي، ماڻِڪَ ميڙيائُون،
آڻي ڏِنائُون، هيرو لعل هٿن سين۔
(سر سريراڳ، ۹-۲)
ڪيچان آيو قافلو - وينا شرنگي
ڪيچان آيو قافِلو، ڀليرو ڀانيان،
پَڻي جا پيرَن جِي، لِڱن کي لايان،
چنبيلي چايان، جي مُون نِهو پاڻ سَين۔
(سر ديسي، ۷-۳)
ماندي ٿي نه مارئي - استاد بخاري
ماندي ٿي نه مارئي، الله اوڏو آهي،
سؤ ورهين جا ڏکڙا، هڪ لحظي ۾ لاهي۔
(------------)
تو جَنِين جي تاتِ - محمد طالب پنهور
تو جَنِين جي تاتِ، تَنِ پُڻ آهي تنهنجي،
فاذکُروني اَذُکَرکُم، اِيءَ پَروڙِج باتِ
هٿ ڪاتِي، ڳُڙ واتِ، پُڇڻ پَرِ پريَن جي.
(سر ڪلياڻ، ۱۳-۳)
سَمُنڊ سُوجهيائون - آزاد قاضي
اِيءَ گَت غواصَنِ، جيئن سَمُنڊ سُوجهيائُون،
پيهي منجھ پاتار جي، ماڻِڪَ ميڙيائُون،
آڻي ڏِنائون، هيرو لعل هٿن سين۔
(سر سريراڳ، ۹-۲)
سندي سِڪَ سپرين (ناول) - غلام رسول پرهياڙ
اڄ پُڻ اَکڙِيَن، سَڄَڻ پنهنجا ساريا،
ڳَلَن تان ڳوڙهن جُون، بُوندون بَس نه ڪَنِ،
سَندِي سِڪَ پرين، لوڪ ڏِٺئي نَه لهي.
(سر بروو سنڌي، ۱۰-۱)
ڏونگر جن ڏوريا - عبدالواحد آريسر
وييون پٻ پيئي، کِيرون کاهوڙين جُون،
آئون تَنِ ڏوٿين جو، پُڇان پير پَهي،
رُڃُنِ راتِ رهي، ڏونگر جَن ڏوريا۔
(سر کاهوڙي، ۴-۱)
اک الٽي ڌار - ايوب گاد
اک اُلٽي ڌارِ، وَنءُ اُبتو عامَ سين،
جي لهوارو لوڪُ وَهي، تُون اوچو وَھ اوڀارِ،
منجهان نوچَ نِهار، پُرُ پُٺيرو پرينءَ ڏي.
(سر آسا، ۲۱-۲)
ٿيندو تن طبيب - نذيرناز
ٿيندو تَنَ طبيب، دارون منهنجي دردَ جو،
ٻُڪي ڏيندم ٻاجھ جي، اچي شالَ عجيبُ،
دارُون منهنجي درد جو.....
(سر ڪلياڻ، داستان ٽيون، وائي)
تون ڇپر تون ڇانءَ - وينا شرنگي
جيڏو تنهنجو نانءَ، ٻاجَھ به تيڏيائي مڱان،
ريءَ ٿنڀين، ريءَ ٿوڻيين، تُون ڇَپَر تُون ڇانءُ،
ڪُڄاڙو ڪهانءُ، توکي معلوم سڀ ڪا.
(سر ڏهر، ۲۳-۲)
پاڻ سڃاڻج سپرين - وينا شرنگي
جي مُون موڙهي مَتِ، ته تون پاڻ سُڃاڻج سُپرين،
اصَل اَوايَن جا عيبَ، ڍَڪين تُون اُت،
ايءَ پر تُنهنجي پَت، جِئن وَلهيون ڍَڪِين وِلها.
(سر ليلان چنيسر، ۷-۳)
وايون وڻجارن جون - وينا شرنگي
تپڙين تنوارين، ماءِ سامونڊي آئيا،
مون کي جيارين، وايُون وڻجارَن جُون۔
(سر سامونڊي، ۶-۲)
سارنگ سار لهيج - وينا شرنگي
سارنگَ! سارَ لهيج، الله لَڳَ اُڃِيَن جي،
پاڻي پُوڄَ پٽن ۾، ارِزان اَنُ ڪَريج،
وَطنُ وسائيج، ته سنگهارَنِ سُکُ ٿئي.
(سر سارنگ، ۲۹-۱)
جيڪي ڏٺو مون - آغا سليم
جيڪي ڏٺو مون، سو جي ڏٺو جيڏيئن،
گَهرَ وَرَنين سان، هُوند گهڻِن گهوري ڇڏيا۔
(سر سهڻي، ۷-۱)
دوست ڪهائي دادلا - اظهر گيلاني
دوست ڪُهائي دادلا، مُحب مارائي،
خاصَن خَلِيلن کي، سَختيون سَهائي،
الله الصَمُد بي نياز، ساڪري جا چاهي،
انهيءَ منجھ آهي، ڪا اونهي ڳالھ اسرارَ جي.
(سر ڪيڏارو، ۱۰-۲)
اندر جنين اڌ - علي گوهر کهاوڙ
سُکن واري سَڌَ، مَتان ڪا مُون سين ڪَري،
اَندَرُ جَنين اَڌَ، ڏونگرَ سي ڏورينديُون.
(سر سسئي آبري، ۵-۴)
ڪَپَرُ ٿو ڪُن ڪري - علي گوهر
بندر جانِ ڀئي، ته سُکاڻيا! مَ سُمهو،
ڪَپَرُ ٿو ڪُنَ ڪَري، جِيئن ماٽِي مَنجھ مَهي،
ايڏو سُور سَهي، نِنڊ نه ڪجي ناکُئا.
(سر سريراڳ، ۱۸-۳)
گل ڇنو گرنار جو - تاجل بيوس
گُلُ ڇنو گِرنارَ جو، پَٽَڻ ٿيو پٽين،
سَهسَين سورَٺِ جهڙيُون، اُڀيُون اوسارِين،
چوٽا چارڻَ هَٿَ ۾، سِرُ سينگارِيو ڏين،
ناريون ناڏَ ڪَرِين، راڄا راتَ رَمَڱيو.
(سر سورٺ، ۱۲-۴)
جوڀن ٻه ٽي ڏينهڙا ـ نواز زنئور
وسارج مَ ويڻَ، جوڀن ٻَه ٽي ڏِينهڙا،
لُوٺيون سَهن لوڪَ جا، وِهاڻي ٿيون ويڻ،
جوڀن ٻه ٽي ڏينهڙا.
راتِيُون جاڳَن جي، سي آئون ڪندڙي سيڻ
جوڀن ٻه ٽي ڏينهڙا
(سر يمن ڪلياڻ، وائي، ۲، داستان پنجون)
سنها ڀانءِ مَ سَپَ - حافظ ابن سبيل
سَنهَان ڀانءِ مَ سَپَ، وِياءُ واسينگن جا،
جَنين جي جهَڙَپَ، هاٿي هَنڌان ئي نه چُري.
(سر ڪارايل، ۳-۲)
چوٽا تيل چنبيليا - مارو جمالي
جهڙا گُل گلابَ جا، تِهڙا مَٿَن ويسَ،
چوٽا تيل چنبيليا، ها ها هو هميش،
پسيو سُونهن سَيدُ چي، نينهن اَچنِ نيش،
لالڻ جي لبيس، آتڻ اََکَرُ نه اُڄهي۔
(سر مومل راڻو، ۱-۳)
تن سپون سوجهي ڪڍيون (مضمون) - عبدالحئي پليجو
ويا جي عميق ڏي، منهن ڪائو ڏيئِي،
تَن سپون سُوجهي ڪڍيون، پاتاران پيهِي،
پسندا سيئي آمُل اَکڙِين سِين۔
(سر سريراڳ، ۱۱-۲)
تنهن عشق کي شاباس - ڪوثر ٻرڙو
ڪؤنرَ پاڙُون پاتارَ ۾، ڀونرُ ڀري آڪاس،
ٻِنهي سَندِي ڳالهڙِي، رازق آندي راس،
تنهن عشق کي شاباس، جنهن مُحبتي ميڙيا۔
(سر ڪارايل، ۲۲-۱)
سَهائي سُپرين جي - ايوب گاد
پَتَنگُ چايين پاڻ کي، پَسي مَچ مَ موٽُ،
سهائي سُپرين جي، گِهڙُ ٿيين گهوٽُ،
اڃان تون اروٽُ، کُوري خَبَر نَه لهِين.
(سر يمن ڪلياڻ، ۱۲-۳)
مارو منهنجي مَنَ ۾ - فقير غلام علي
تيل نه لائيان تُنهنجو، مون مارؤ جو منِ،
ڪريان ٻي نه ڪَنِ، آهَرَ انهينءَ آهيان۔
(سر مارئي، ۵-۳)
جن جهوناڳڙھ جلائيو ـ رسول بخش پليجو
کَپُرَ گاروڙيَنِ سين، وڏو وڌوءِ ويرُ،
نانگ نه ويندين نِڪري، تو ڏَرِ مٿي پير،
هيءُ تَنين جو ڍيرُ، جَن جُهونا ڳڙھ جلائيو۔
(سر ڪارايل، ۹-۲)
ڪهڙي مَنجھ حساب؟ - ج ع منگهاڻي
ڪهڙي منجھ حِسابَ؟ هُئڻ منهنجو هوتَ ري،
گولي! ڀَڄُ گناھ کان، ڪونهي سُولُ ثوابَ
هُئڻ منهنجو هوت ري لا!
نه ڪي سَوَت ۾، نه ڪي منجھ رَبابَ،
هُئَڻُ منهنجو هوت ري لا!
(سر سهڻي، وائي، داستان پهريون)
ڪُٺيس ڪُويڄن (تنقيد) - مبارڪ علي لاشاري
ڪُٺيس ڪُويڄن، تَنَ طبيب نه گڏيا،
ڏيئي ڏنڀَ ڏڏنِ، پاڻا ڏيل ڏُکوئيو۔
(سر يمن ڪلياڻ، ۱۷-۲)
آهين تون ئي تون (لطيف شناسي) - ترتيب: ناصر بلوچ
ڪيو مُطالعُ مون، هُو جو وَرَقُ وِصالَ جو،
تنهن ۾ تون ئي تون، ٻي لات نه لحظي جيتري
(سر يمن ڪلياڻ، ۲۴-۵)
بهادر گڏيا بهادرين - جي.ايم سيد
بهادُر گڏيا بهادُرين، کڙڪ کِلوِل ڪَن،
وِجَهن ڌَڙَ ڌڙنِ تي، هاڪارين هَڻَنِ،
ڪِرَن، ڪنڌ نَچَنِ، رِڻُ گجيو، راڙو ٿيو.
(سر ڪيڏارو، ۵-۳)
آئون جي اهائي ذات (آتم ڪهاڻي) - فاطمہ الزھرہ
آئون جيهائي ذات، تون پاڻ سُڃاڻج سپرين،
اويون آديسين، جون، ڀريان ساري رات،
تون پاڻ سڃاڻج سپرين.
(وائي، داستان ٻيو، سر کاهوڙي)
پردا سڀ پاسي ٿيا (آتم ڪهاڻي) - پروفيسر نورالصباح قاضي
پاڻ پڙدِو پاڻ کي، طالب! سڻيج تون،
نڪا ها نه هُون، پڙدا سڀ پاسي ٿيا.
(سر آسا، ۳۲-۴)
قلم جنین جي هٿ ۾ (خاڪا) - علي محمد ”درد“ سولنگي
الله سائين! سائين! پُئان پرينئون مَ پاهين،
مون تان آسرو آهي اوڏاهين.
جتي ديرو دوست جو، سا ڪيئن جوءِ آڳاهين،
مون تان آسرو آهي اوڏاهين.
قلم جنين جي هَٿَ ۾، سي سيڻ سٻاجھا سائين،
مون تان آسرو آهي اوڏاهين.
(داستان ٽيون، وائي ۳، سر آسا)
آگم ڪيو اچن (مضمون ۽ مقالا) - ڊاڪٽر نور افروز خواجہ
آگَمَ ڪِيو اَچَن، سَڄَڻَ سانوَڻَ ميِنهن جيئن،
پاسي تَن وَسَن، جي سَڀُ ڄَمانَدرُ سڪيا،
(سر سارنگ، ۸-۳)
مُشِڪَ کٿوريءَ مَڻُ (مضمون ۽ مقالا) - ڊاڪٽر نور افروز خواجہ
ڪانگل قريبَن جا، اَچي وائِيءَ وَڻُ،
تو ۾ بوءِ بهار جي، مُشڪَ کٿوريءَ مَڻُ،
اَچي عَجيبَن جو، اورانگِهجِ اَڱڻُ،
توکي پسي تَڻُ، سورنئيان صافُ ٿئي.
(سر پورب، ۱۹-۱)
اجھاميو ٻران (ناول) – ظفر جوڻيجو
نيڻ ته ننڊون ڪَنِ، ڀڳو آرَسُ اکيين،
اُجھاميو ٻران، توکي ساريو سپرين.
(سررپ، ۷-۲)
منھنجان ولڙين واس - محمد علي دائودپوٽو
واجهائي وَطنَ کي، آئون جي هِتِ مُياسِ،
گور منهنجي سُومَرا! ڪِج پنهوارن پاسي،
ڏج ڏاڏاڻي ڏيھَ جي، مَنجھان وَلڙين واسِ،
ميائي جياسِ، جي وڃي مڙھ ملير ڏي.
(سر مارئي، ۱۲-۶)
بري هن ڀنڀور ۾ - ڊاڪٽر نسيمان
مُون سڏيندي سَڏڙا، ساٿي سَڏ نه ڏِين،
وَلهِي جي وَٿاڻَ تي، توڏ نه تَنوارين،
هيڏا هاڃا ٿين، بُري هِنَ ڀنڀور ۾.
(سر حسيني، ۱۰-۴)
مون سي ڏٺا ماءُ - کيمچند شرما
مون سي ڏٺا ماءُ، جَنين ڏٺو پرينءَ کي،
رَهي اچجي راتڙي، تَن جُنگن سنديءَ جاءِ،
تَنين جي ساڃاءِ، تُرهو ٿيئي تارَ ۾.
(سر کاهوڙي، ۳-۱)
جيڪي منجھ جهان - عبدالحئي پليجو
جيڪِي مَنجھ جَهانَ، سو تاريءَ تِڳي تُنهنجي،
لُطف جي لَطيف چي، تو وَٽِ ڪَمي ڪانَ،
عَدَل ڇُٽان آن نَہ، ڪو ڦيرو ڪِجِ فَضلَ جو.
(سر سريراڳ، ۲-۱)
اندر جنين اڌ (مائي جندو بابت) - شمس جعفراڻي
سُکَن واري سَڌَ، متان ڪا مُون سين ڪَري،
اَندَرُ جنين اڌ، ڏونگر سي ڏورينديُون.
(سر سسئي آبري، ۵-۴)
سامِيَن سَمَرُ سُورَ (ڊراما) - محمد علي پٺاڻ
سامِين سَمَرُ سُورَ، گُوندَرَ گَبرِيَنِ ۾،
جڙي ٻڌائون جان ۾، پيغامَن جاپُورَ،
آديسي اَسُورَ، وَڄائي واٽَ ٿيا.
(سر رامڪلي، ۱۲-۳)