عهد نامو
اي الله! اسان واعدو ٿا ڪريون ته تنهنجي ربوبيت جي وسيلن ۽ ٻاجھه جهڙوڪه زمين، ٻيلن، ڪارخانن، خام مال جي ذخيرن، قيمتي ڌاتن، پٿرن ۽ ڪوئلي وغيره جي کاڻين ۽ تيل جي چشمن تي ذاتي قبضو ڪري، نوي سيڪڙو انسانن کي انهن وسيلن ۽ علم ۽ تهذيب جي برڪتن کان محروم ڪندڙ واڳ ڌڻين، مالدار طبقي ۽ ان جي جوڙيل معاشي نظام، سياست ۽ تهذيب کي رد ڪريون ٿا. انهيءَ نظام ۽ طبقي جي خلاف بغاوت ڪريون ٿا. اسان رڳو تنهنجي ئي ربوبيت واري نظام کي پنهنجايون ٿا. اهڙو نظام جنهن ۾ سمورا پيداواري وسيلا عوام جي لاءِ وقف هوندا آهن. جنهن ۾ هر فرد انهن وسيلن مان بنا ڪنهن رڪاوٽ جي لاڀ حاصل ڪري سگھندو آهي ۽ پنهنجي ڪمائيءَ جو پاڻ ئي مالڪ هوندو آهي. تنهن ڪري اسان لوڀي ۽ استحصال پسند معاشي، سياسي ۽ تهذيبي نظامن ۽ هر قسم جي بت پرستي، مادي پرستي، شخصيت پرستي ۽ نفساني خواهشن کان منهن موڙي رڳو تنهنجي ئي فرمانبرداري ڪنداسين.
(إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ)
اي الله! اسان واعدو ڪريون ٿا ته تنهنجي پيدا ڪيل ربوبيت جي وسيلن تي ذاتي ملڪيت قائم ڪندڙ نظام، جنهن ۾ اسان پنهنجي پورهئي کي وڪڻي رڳو پنهنجي ۽ پنهنجي ٻچن جو پيٽ پالڻ تي مجبور ڪيا ويا آهيون. اسان جي پورهئي جو اجورو به اسان جو واڳ ڌڻي مقرر ڪري ٿو ۽ رڳو ايترو ڏئي ٿو جو اسان جيئرا رهي پنهنجي انهن ڪوڙن خدائن جي دولت ۾ پنهنجي پورهئي سان واڌارو ڪرڻ لائق ٿي سگھون. اهڙي معاشي نطام ۽ اهڙي طبقي خلاف، ان کي ختم ڪرڻ لاءِ جاکوڙيندي، صبر ۽ نماز (ثابت قدمي ۽ ذميوارين جي پورائي) وسيلي رڳو تنهنجي مدد جا طلبگار رهنداسين.
اسان بابل جي بادشاھ ’موربي‘ کان وٺي اڄ تائين جي جوڙيل دستورن جي مجموعن کي رد ڪريون ٿا جيڪي اصل ۾ رعايت ڏنل طبقن پنهنجي مفادن کي تحفظ ڏيڻ لاءِ جوڙيا آهن. ڇو جو اهي قانون ۽ دستور (constitutions) غلاميءَ جي آڳاٽي شڪل کي ختم نه ڪري سگھيا آهن ۽ نه ئي ربوبيت جي وسيلن ۽ رحمت مان عام ماڻهو کي فائدو ماڻڻ جو موقعو ڏئي سگھيا آهن.
تنهنجي جوڙيل ربوبيت واري نظام جي ڀيٽ ۾، انسان جي جوڙيل ربوبيت واري نظام ۾ هيءَ خرابي آهي جو انهيءَ ۾ هڪ عام ماڻهو پنهنجي جسماني، گھريلو توڙي مادي ضرورتن کي پورو نٿو ڪري سگھي، جنهن ڪري کيس دلي اطمينان حاصل ٿي نٿو سگھي. انهيءَ بي اطمينانيءَ جي ڪري هو هڪ منو ٿي تنهنجي عبادت به نٿو ڪري سگھي. نه ئي جبلتن جي حيواني گھرجن تي ضابطو آڻڻ لاءِ پنهنجي عبادت کان مدد وٺي سگھي ٿو. اهڙي طرح ان جي فطرت ۾ تنهنجي روح ڦوڪڻ سان جيڪا خدائي نورانيت (Divine energy) پيدا ٿي آهي، تنهن ۾ نفس تي ضابطي جي وسيلي ترقي ۽ بهتري آڻي نٿو سگھي. ڇو جو تو انسان کي چيڪي مٽي (mud) ۽ پنهنجي روحاني ڦوڪ جي مرڪب مان جوڙيو آهي. تنهن ڪري ظاهر آهي ته جيستائين چيڪي مٽي، يعني جسم جون گھرجون پوريون نه ٿينديون، جن جو زندگيءَ جي بقا لاءِ فوري پورائو ضروري آهي، ان وقت تائين تنهنجي خدائي نورانيت يا قوت جي گهرجن ڏانهن ڪوبه ماڻهو ڌيان ڏئي نٿو سگھي.
(اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ)
اي الله! اسان انهن مذهبي اڳواڻن جي گروھ بندين کي رد ڪريون ٿا ۽ تنهنجي پيغام ۽ تنهنجي مقدس وحي جي وسعت ۽ عالمگيريت توڙي تنهنجي سمورن پيغمبرن جيڪي سامي، آريائي، ۽ زرد نسلن ۾ موڪليا ويندا رهيا، تن تي ايمان آڻيون ٿا. انهن جي پاڪ ڪتابن ۾ موجود گڏيل اخلاقي ۽ روحاني گڻن کي رواج ۾ آڻڻ ۽ ڪائنات ۽ انساني فطرت جي روحاني تصور واري اصول تي انساني اتحاد ۽ عالمگير روحاني اشتراڪي معاشري جي جوڙ جڪ لاءِ جاکوڙ ڪريون ٿا.