الطاف شيخ ڪارنر

جپان رس

جپان جي ادبي تاريخ جي فڪري لاڙن جي پس منظر ۾ جڏهن الطاف شيخ صاحب جي ڪتاب “جپان رس” ۾ شامل جپاني ڪھاڻين جي ترجمي کي پڙھجي ٿو تہ، اھي جپاني ادب جي ڏيڍ صديءَ وارن ٽن ادبي دؤرن، جيڪي حڪومتن جي تبديلين سان سڃاڻپ رکن ٿا، جو اولڙو محسوس ٿين ٿيون. هنن ڪھاڻين جي خوبصورتي ۽ مفھوم ان ڪري بہ ضربجي نہ سگهيو آھي، جو الطاف شيخ صاحب اھي سڌوسنئون جپاني ٻوليءَ مان سنڌيءَ ۾ ترجمو ڪيون آھن. جڏھن تہ هن هر ڪھاڻيڪار جو مختصر پر جامع تعارف ڏيئي، جتي ڪھاڻيءَ کي بامعنيٰ بڻايو آھي، اتي ڪھاڻيءَ جي دؤر کي پڻ واضح ڪيو آهي، جنھن ڪري ڪھاڻيءَ ۾، دؤر جي مناسبت سان پلاٽ، ڪردارنگاري، منظر نگاري، ٻولي، خيال ۽ ان جي ٽريٽمينٽ پڻ پڙھندڙ تي چٽي ٿي بيھي ٿي. ڪتاب ۾ چونڊ جپاني شاعريءَ جو ترجمو پڻ شامل آھي.

  • 4.5/5.0
  • 81
  • 9
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book جپان رس

سائيڪاڪو_ Saikaku Ihara جنھن ڏينھن ۾ ھزار شعر ٺاھيا

سائيڪاڪو (جپاني ناول نويس ۽ شاعر) 1642ع ۾ اوساڪا ۾ ڄائو ‏۽ 1693ع ۾ گذاري ويو. ھن جو اصلي نالو ٽوگو ھو ۽ ذات جو هيراياما. پر سندس قلمي نالو ”ايھارا سائيڪاڪو“ ھو. اوساڪا شھر تن ڏينھن ۾ واپار جي وڏي منڊي هو ۽ پاڻ اتي جي وڏن واپارين مان ھو. 1675ع ۾ سندس زال پنجويھہ سالن جي ننڍي ڄمار ۾ گذاري ويئي، جنھن سان سندس تمام گهڻو پيار ھو. سندس ھڪ ڪتاب ”ھڪ هزار ھائيڪائي شعر“ جي شروعات ۾ ان بابت لکي ٿو تہ ھن جي موت کيس سخت صدمو پھچايو ۽ پنھنجي پيار جي اظھار لاءِ ستين ڏينھن هن صبح کان شام تائين ويھي پورا ھڪ هزار هائيڪائي شعر لکيا. ٻن سالن بعد واپار وڙي تان بہ دل کٽي ٿي پيس ۽ هڪ ڪلارڪ جي حوالي ڪم ڪري پاڻ دنيا جي خفن کان آجو ٿي ڪڏھن ڪيڏانھن تہ ڪڏھن ڪيڏانھن گهمندو ڦرندو رهيو.
سائيڪاڪوء شاعري پندرھن سالن جي عمر ۾ شروع ڪئي ھئي ۽ هائيڪائي شاعريءَ جي دنيا ۾ تہ هو وڏي ڳالھہ سمجهيو وڃي ٿو.
1682ع ۾ سندس پھريون ڪتاب: ”عاشق جي زندگيءَ جو احوال“ ڇپيو. اھو ڪتاب ان ڪري بہ اهميت رکي ٿو تہ هن ۾ ھڪ عام ماڻھوءَ جي زندگيءَ جو احوال آھي، جيڪو سائيڪاڪوء جھڙي عام ماڻھوءَ لکيو.نہ تہ ان کان اڳ جپاني ادب عام ماڻھوءَ جي پھچ کان ٻاھر ھوندو هو. ادب جھڙو شوق/ شغل يا ڪرت فقط مٿئين درجي جي ماڻھن ۽ حاڪمن‏ لاءِ ھو. ان جو اھو بہ سبب ھو تہ عام ماڻھو اڻ پڙهيل هو ۽ ساڳي وقت غربت جو پڻ ايتروماريل جو ادب جھڙين ڳالھين ڏي هن جو ڌيان ئي نٿي ويو. جپاني ادب جي مشھور گينجيء جي ڪھاڻيءَ جي ليکڪا موراساڪي ھڪ اھڙي عورت هئي جنھن فوجي، واراميچي، ناگا جھڙي نواب جي ويجهو ڪم ڪيو. ٻيا سندس ھم عمر يارھين صديءَ جا ليکڪ نواب ھئا يا نوابن ۽ وڏيرن جي ويجهورهيل ھئا.
سائيڪاڪوءَ عشق/ محبت/ پيار تي گهڻو لکيو آھي. سندس ٻيا مشھور ڪتاب آھن: ’ڪوشوڪو گونين اون نا‘ (جنھن جو انگريزيء ‏۾ ترجمو Five Women who Loved Love آھي) ۽ ھڪ ٻيو ڪتاب: ”ڪوشوڪو اچي دائي اون نا“ (انگريزيءَ ۾ ترجمو The Life of an Amorous Woman ڇپجي چڪو آهي.)
سائيڪاڪوءَ جو هڪ ٻيو ڪتاب سندس وفات کان ھڪ سال اڳ ’سيڪين مونا سانيو‘ نالي 1692ع م ڇپيو. (يعني هي جپاني ڪتاب ايترو آڳاٽو آھي جيتري شاھہ لطيف جي تاريخ ولادت - جيڪا 1102هجري يعني1690ع ۾ ٿي) ان ڪتاب جو تازو 1965ع ۾ انگريزيء ۾ ترجمو This Scheming World نالي ھتي ٽوڪيو جپان ۾ ئي ڇپيو آھي. جنھن ‏۾ نئين سال تي پيش ايندڙ يا ٿيل ڳالھين جو مجموعو آھي. انھن مان ھڪ ڳالھه/ ڪھاڻي/ افسانو ’ڪوئي جو ڪمال‘ عنوان سان هتي ڏجي ٿو. هن ۾ کڻي افساني يا ڳالھہ جا مڙيئي اصول ‏۽ پابنديون موجود نہ ھجن جو ’ڪوانسي ئي گاڪو اِن‘يونيورسٽي جي پروفيسر ماسانوري تاڪاتو سوڪا جي چواڻي انھن ڏينھن جا ڪي ڪي ليکڪ ڪٿان پيا ايندا ھئا ۽ ڪيڏانھن پيا ويندا هئا. پر اھو سوچي لطف وٺي سگهجي ٿو تہ هيءَ ڳالھہ اڄ کان اٽڪل ٽي سؤ سال کن اڳ لکي وئي آھي، جڏھن تہ اڃا يورپ ۾ بہ ڪھاڻي يا افساني لکڻ جو ڪو پئٽرن مقرر نهٿيو ھو.