8. چين
ھيءُ ملڪ ٽن ھزار سالن کان به اڳ تھذيب ۽ تمدن جو مالڪ رھيو آھي. گھڻي وقت کان مٿس مختلف گھراڻن جي شھنشاھن جي حڪومت رھي آھي. اُن شھنشاھي قسم جي حڪومت کي 1911ع ڌاري ڊاڪٽر سَن يات سين نالي ھڪ قومي ليڊر ختم ڪري، اُتي رعيتي راڄ قائم ڪيو.
سَن يات سين موجوده نئين چين جو اَبو سڏجي ٿو. سندس تعليم جا مکيه متا ٽي ھئا: (1) نيشنلزم (قومپرستي)، (2) سوشلزم، ۽ (3) جمھوريت.
ھن ھڪ مضبوط جماعت ٺاھي، جنھنجو نالو ڪومنتانگ پارٽي ھو. ھن 12 مارچ 1925ع تي وفات ڪئي. اڪثر پارٽين وانگر، ھِن پارٽيءَ ۾ ٻن رجحانن جا ڪارڪن ھئا: ھڪڙا ساڄيءَ ڌُر جا ۽ ٻيا کاٻيءَ ڌُر جا. ساڄيءَ ڌر وارن جو مکيه ليڊر چيانگ ڪائي شيڪ ٿيو، ۽ ٿيندي ٿيندي، کاٻيءَ ڌر جي ليڊريءَ جي واڳ مائوزي تنگ جي ھٿ ۾ آئي.
ملڪ وڏو، ماڻھو گھڻا، شھنشاھي طاقت ختم ٿيڻ بعد ڪجھ وقت لاءِ ملڪ اندروني خلفشار ۾ مصروف رھيو. ملڪ جي گھڻن حصن ۾ مڪاني، جنگي اڳواڻن جوقبضو رھيو، جي ان کي پنھنجي مقصدن خاطر استعمال ڪرڻ لڳا.
سن يات سين کان پوءِ، پارٽيءَ جي ليڊري چيانگ ڪائي شيڪ جي ھٿ ۾ آئي، ۽ سمورو ٻيءَ مھاڀاري لڙائيءَ جو عرصو، چين جي مکيه سربراھ طور ھيءُ يورپ جي فسطائين جو مقابلو ڪندو رھيو. اِن ڪري سندس زندگيءَ جو مختصر احوال اھم ڄاڻي، ھيٺ ڏجي ٿو.