لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

پانڌي ۽ پروڙ

نئون ڪتاب ”پانڌي ۽ پروڙ“ اوهان اڳيان پيش آهي. هي ڪتاب نامياري شاعر ۽ ليکڪ ادريس عاجز عباسي جي ادبي، تحقيقي، تنقيدي ۽ تاثراتي مضمونن جو مجموعو آهي.ادريس عاجز پنهنجي هن ڪتاب ۾ جيڪي مضمون رکيا آهن تن کي پڙهڻ سان محسوس ٿئي ٿو ته وٽس ”موضوع“ جي اهميت آهي ۽ هن پنهنجي وت آهر مطالعي ۽ مشاهدي کان ڪم وٺڻ جي ڪوشش ڪئي آهي.“
Title Cover of book پانڌي ۽ پروڙ

ميان فيض محمد عباسي هڪ شاعر، اديب ۽ سياستدان

ميان فيض محمد عباسي هڪ شاعر، اديب ۽ سياستدان

ڪلهوڙا دور جي آخري حاڪم ميان عبدالنبي عباسي جي خاندان ۾ ورهاست کان اڳ 1917ع ڌاري رياست خيرپور جي هڪ ڳوٺ ۾ ميان نياز حسين عباسي جي گھر هڪ نينگر ڄائو، جنهن جو نالو فيض محمد عباسي رکيو ويو. وقت جا بزرگ ميان رحم علي ۽ ميان جان محمد عباسي جن سندس ڏاڏو ۽ پڙڏاڏو هئا.
ميان فيض محمد عباسي ناز هاءِ اسڪول خيرپور ميرس ۽ نور محمد هاءِ اسڪول حيدرآباد مان 9 درجن تائين تعليم حاصل ڪئي. پاڪستان جي آزادي واري تحريڪ ۾ شاگردن سان گڏ حصو ورتو هئائين. پاڻ آزادي کانپوءِ ريڊيو پاڪستان ڪراچي تي پهريان سنڌي انائونسر هئا ۽ 5 سال اتي ڪم ڪيائون ۽ پنهنجي والد جي وفات سبب ڪراچي ڇڏي اچي پنهنجي ڳوٺ مهتاڻن ۾ رهيا ۽ پنهنجي زمين سنڀالڻ لڳا. کين گل پوکڻ جو تمام گھڻو شوق هوندو هو.
ميان صاحب کي ان وقت جي مملڪتي وزير سيد خير شاهه( نوابشاهه) جي رهنمائي حاصل هئي ۽ کين پنهنجو سياسي استاد مڃيو هئائون. تن ڏينهن ۾ رياست خيرپور جي قانونساز اسيمبلي جي اليڪشن وڙهڻ لاءِ ميان صاحب به پنهنجو فارم ڀريو هو ۽ سامهون بيٺل اميدوار ان وقت سنڌ جي وڏي وزير خان بهادر محمد ايوب کهڙو پاران بيهاريل هو. ٻڌايو وڃي ٿو ته ميان صاحب سان ان اليڪشن ۾ غلام عمر خان انڙ (لاڙڪاڻو) ۽ حاڪم علي زرداري جن گھڻي مدد ڪئي هئي ۽ اهڙي طرح رياست خيرپور جي پهرين قانونساز اسيمبلي جي اليڪشن کٽي ميان صاحب ميمبر بڻجي ويو.
ميان فيض محمد عباسي هڪ سٺو انسان هو ۽ سچ چئي ڏيڻ وارو همت وارو مرد هو. وٽس پنهنجي برادري کان سواءِ ٻيا ماڻهو به فيصلي لاءِ ايندا هئا ۽ ميان صاحب وٽان انصاف پلئه پائي ويندا هئا.
ميان صاحب هڪ سٺو شاعر ۽ ليکڪ پڻ هو. سندس ويجھڙائي نامياري شاعر مخدوم طالب الموليٰ، سينگار علي سليم ۽ استاد حامي صاحب جن سان هئي ۽ هڪ ٻئي سان رهاڻيون پڻ ڪندا رهندا هئا. منهنجي خيال ۾ ميان صاحب جن جي شاعري تي مخدوم صاحب جي لکڻيءَ جو اثر آهي. جيئن هڪ هنڌ لکيو اٿائين ته:
ڪنهن ڪنهن کي مان ٻڌايان، قصو تنهنجي ستم جو
سڀئي پڇن ٿا مون کان ته ڇو اشڪبار آهيان
هن آ نوازيو مون کي درد جھان سان پوءِ ڀي هن لاءِ مان دعاڳو پروردگار آهيان.
ميان فيض محمد جي شاعري درد ڀري آهي. فن ۽ فڪر سان ڀرپور پڻ. جيئن هڪ هنڌ لکيو اٿائين ته:
ڪٿي به منهنجو نه آ، آشنا زماني ۾،
نه آشياني کان ٻاهر، نه آشياني ۾،
اچن ٿيون دانهون اسيرن طرف وڃي ته ڏسو،
متان ڏني هجي ڪنهن جان قيد خاني ۾،
خدارا حال نه پڇ تنهنجي دل دکي ويندي،
آهي جو درد سمايل منهنجي فساني ۾.
علاج دل نه سگھيو ٿي ڪنهن کان ” فيض“
مون دل جو داغ توڻي ڏيکاريو زماني ۾.

شاعري کان سواءِ هي صاحب نثر جو پڻ سٺو ليکڪ هو. 500 صفحن کان وڌيڪ ڪتاب پنهنجي حياتي ۾ خود سهيڙيو آهي. جنهن ۾ پاڪستان جي آزادي کان جنرل ضياءَ جي دورِ اقتدار تائين سڄي تاريخ لکي آهي جنهن ۾ اوڀر پاڪستان جو ٽٽڻ ، لياقت علي خان کي گولي لڳڻ، ذوالفقار علي ڀٽي کي ڦاسي ڏيڻ جي اصل حقيقت ( ڪڙو سچ) هن ڪتاب ۾ شامل آهي . ميان صاحب جو اهو تاريخي ڪتاب اڻڇپيل موجود آهي.
ميان صاحب جن جو تمام گھڻو واسطو سائين جي ايم سيد کان سواءِ موجوده حر جماعت جي روحاني اڳواڻ پير سيد شاهه مردان شاهه (پير پاڳارو) جن سان هو. پير پاڳاري سان سندس سياسي ويجھڙائپ پڻ رهي ۽ کين به مذاق ۾ کلندي کلندي سچ چئي ڏيندا هئا.
ميان فيض محمد عباسي جھڙو سچار، نيڪ دل انسان 84 سالن جي عمر ۾ ڦڦڙن جي تڪليف سبب سخت بيمار ٿي پيو ۽ کيس ڪراچي اسپتال ۾ داخل ڪيو ويو پر ڪمزور هجڻ ڪري سندس آپريشن نه ٿي سگھيو ۽ پوءِ پاڻ کڻائي پنهنجي ڳوٺ پهتو. سال 2001ع ۾ هن فاني دنيا ۾ مان لاڏاڻو ڪري ويو ۽ اهڙي طرح هڪ سچو سياستدان ، شاعر ۽ اديب اسان کان هميشه لاءِ وڇڙي ويو.
***