زڪوات ۽ خيرات
زڪوات جو مال جڏهن ٻئي مال ۾ مخلوط ٿيندو ته ضرور ان کي تباهه ڪندو. (مسند شافعي)
هر مسلمان تي صدقو (خير) لازم آهي. جيڪڏهن ڪنهن ماڻهوءَ وٽ خير ڪرڻ جيترو نه هجي ته هو پنهنجي هٿن جي محنت ڪري ڪمائي پوءِ پاڻ به ان جو فائدو وٺي ۽ خير به ڪري. جيڪڏهن ائين نه ڪري سگهو ته ڪنهن پريشان حال محتاج جو ڪم ڪري ان جي مدد ڪريو. ائين به نه ڪري سگهو ته پنهنجي زبان سان ماڻهن کي ڀلائي ۽ نيڪيءَ لاءِ چئو. ائين به نه ڪري سگهو ته (گهٽ ۾ گهٽ) بڇڙاين کان پاڻ کي بچيل رکو (جو ان سان ڪنهن کي تڪليف ۽ ايذاءُ نه پهچي) اهو به ان ماڻهوءَ جي طرفان هڪ طرح جو خيرآهي.
(بخاري مسلم)
هر ٻانهي کي الله تعاليٰ جو پيغام آهي ته اي آدم جا فرزند! منهنجي ضرورتمند ٻانهن تي پنهنجي ڪمائيءَ مان خرچ ڪر، مان پنهنجي خزاني مان توکي ڏيندو رهندس.
(بخاري- مسلم)
اي آدم جي اولاد! الله جي ڏنل دولت جيڪا توهان جي ضرورتن کان وڌيڪ هجي ان کي خدا جي راهه ۾ کپائي ڇڏڻ توهان جي لاءِ بهتر آهي ۽ ان جو روڪڻ توهان جي لاءِ برو آهي. گذاري جيترو رکڻ تي ڪا ملامت ڪونهي ۽ سڀ کان پهريائين انهن تي خرچ ڪيو جن جي توهان تي ذميداري آهي. (صحيح مسلم)
جيڪڏهن مون وٽ احد پهاڙ جي برابر به سون هجي ته مان اهو پسند ڪندس ته ٽي راتيون گذرڻ کان پهريائين ان کي خدا جي رستي ۾ خرچ ڪري ڇڏيان ۽ مون وٽ ان مان ڪجهه به باقي نه رهي، سواءِ ان جي جو قرض ادا ڪرڻ جيترو بچايان. (صحيح بخاري)
ڪعبي جي رب جو قسم اهي ماڻهو وڏي خساري ۾ آهن جيڪي وڏا دولتمند ۽ سرمائيدار آهن. انهن مان سي ماڻهو خساري کان محفوظ آهن جيڪي پنهنجي اڳيان پٺيان ۽ ساجي کاٻي (هر طرف خير جي ڪمن ۾) پنهنجي دولت هٿ کولي خرچ ڪندا آهن مگر دولتمندن ۽ سرمائيدارن ۾ اهڙا ٻانها تمام گهٽ آهن. (بخاري-مسلم)
صدقو الله جي غضب کي ٿڌو ڪندو آهي ۽ بڇڙي موت کان بچائيندو آهي. (جامع ترمذي)
قيامت جي ڏينهن مؤمن جي مٿان سندس ڪيل خير جو سايو هوندو. (مسند احمد)
خيرات سان مال ۾ گهٽتائي نه ايندي آهي. (بلڪه اضافو ٿيندو آهي ) ۽ قصور معاف ڪرڻ سان ماڻهو هيٺاهون نه ٿيندو آهي. بلڪ الله کيس مٿاهون ڪري ڇڏيندو آهي ۽ سندس عزت ۾ اضافو ٿي ويندو آهي. ۽ جيڪو ٻانهو الله ڪارڻ نوڙت ۽ نيازمنديءَ جو رويو اختيار ڪندو ته الله کيس بلندي ۽ مانُ بخشيندو. (صحيح مسلم)
هر حساس جانور (جن کي بک ۽ اڃ جي تڪليف ٿيندي هجي) تن کي کارائڻ پيارڻ ۾ اجر ۽ ثواب آهي. (بخاري- مسلم)
زياده ثواب جي صورت هيءَ آهي جو توهان اهڙي حالت ۾ خير ڪيو جڏهن توهان جي تندرستي قائم هجي ۽ توهان جي اندر ۾ دولت جي چاهت ۽ ان کي پاڻ وٽ رکڻ جي حرص هجي. ان حالت ۾ خدا جي راهه ۾ مال خرچ ڪرڻ کان توهان کي سڃي ٿيڻ جو خطرو هجي ۽ دولتمنديءَ جي دل ۾ آرزو هجي. (اهڙي وقت ۾ الله جي رضا لاءِ پنهنجو مال خرچ ڪرڻ سچي خدا پرستي ۽ خطا طلبيءَ جو دليل آهي.)
(بخاري- مسلم)
جڏهن ڪوئي مؤمن ٻانهو پنهنجي اهل ۽ عيال تي ثواب جي نيت سان خرچ ڪري ته اهو سندس حق ۾ خير ليکبو. (ابو دائود)
ڪنهن اجنبي مسڪين کي الله جي لاءِ ڪجهه ڏيڻ صرف خير آهي ۽ پنهنجي ڪنهن عزيز قريب (ضرورتمند) کي الله جي لاءِ ڪجهه ڏيڻ ۾ ٻه پهلو ۽ ٻه ثواب آهن. هڪ هي ته اهو خير آهي ٻيو هي ته اهو صلئه رحمي (يعني قرابت جي حقن جي ادائگي) آهي، جيڪا پنهنجي جاءِ تي پڻ وڏي نيڪي آهي.
(مسند احمد- جامع ترمذي)