• چونڊ برطانوي ناول نگار
ستين شماري جي چونڊ ۾ مارٽن ايمس، پيٽ بارڪر، جولين بارنس، وليم بائڊ، روز ٽريمين، ويرڌرشوا نائپل، فلپ نارمن، ڪرسٽوفر پريسٽ، سلمان رشدي، اُرسلا بينٽلي، ايلن جوڊ، اي اين ولسن، آڊم مارس جونز، گراهم سوئفٽ، ڪلائوسنڪليئر، ميگي جي ۽ ڪازؤ آئشي گرو جهڙن شاهڪار ليکڪن جي لکڻين کي سهيڙيو ويو جيڪي واقعي پنهنجي دور جي همعصر ادب تي پورو ۽ پختو اثر رکندڙ ليکڪ طور سڃاڻجن ٿا. تازو گرانٽا پنهنجي پهرين چونڊ جي تسلسل (Follow up) ۾، پورا ڏهه سال پوءِ، 1993ع جي بهار وارو ٽيتاليهون شمارو Best of young british Novelists-2 جي سري هيٺ پڌرو ڪيو آهي. گرانٽا جي هن 43 هين شماري ۾ برطانوي نئين نسل جي اڀرندڙ انهن ليکڪن ۽ سندن شاهپارن جي واقفيت ڪرائي ويئي آهي جيڪي 40 سال يا ان جي لڳ ڀڳ جي عمر وارا آهن. برطانوي ناول نگارن جي هن چونڊ ۾ اُهي ناول نگار به شامل آهن جيڪي ٻين ملڪن کان لڏي اچي برطانيه ۾ آباد ٿيا آهن.
نئين نسل جي مهندار ناول نگارن جي هي چونڊ چئن ناميارن ججن هر هڪ، سلمان رشدي، اي ايس بائت، ”ٻيئي ناول نگار“ جان مچنسن، بوڪ سيلر ۽ گرانٽا ايڊيٽر بل بفورڊ وسيلي ڪئي ويئي. جيتوڻيڪ چونڊ جو هي مرحلو تمام ڪٺن ۽ ڏکئي راءِ جوڙڻ وارو ڳنڀير مسئلو هو پر سلمان رشدي ۽ بائت جي مسلسل پنجن هفتن تائين ڪيل باريڪ بينيءَ واري ڇنڊ ڇاڻ، نيٺ 211 چونڊ ناول نگارن مان 29 اهڙن ليکڪن کي ڳولي ڪڍيو جيڪي پنهنجي نسل جا نئين جاڳرتا وارا حساس ۽ ڇرڪائيندڙ ليکڪ آهن. ليکڪن جي هن چونڊ ۾ يورپي ادب جا وڏا نانءُ جين راجرس، هيلري مينٽيل، جينس گيلوي، رچرڊ رينر، ڊي جي ٽيلر، آدم ٿارپ ۽ سين فرينچ جهڙا ليکڪ ته پوئتي رهجي ويا پر خوبصورت ڪتاب “ ”Rose جي خالق روز بوائٽ ۽ Whose in the place of Fallen Leaves جي خالق ٽم پيئرس جو رد ٿيڻ گهڻو اچرج جوڳو آهي. ٽم پيئرس جي ناول ليکڪن واري ان چونڊ کان ڪجهه اڳ پنهنجي اثر انگيز ڪهاڻي ۽ انجي پيشڪش وسيلي News Publishing Award-93 حاصل ڪيو هو. In the days of the American Museuim جو خالق رابرٽ ايرڊرڪ به رد ڪيو ويو.
رابرٽ اڄوڪي ادب جي دنيا جو حساس ۽ ناميارو ليکڪ آهي. لفظن جي برجستگي ۽ چونڊ وسيلي ولوڙ ۽ چر پر جو نماءُ ڪندڙ رابرٽ جو هي ناول شاهڪار ناول آهي. جيڪو به رد ٿي ويو. عورت خلاف جنسي ڏاڍ ۽ دڙڪن کي پنهنجي ڪتابن ۾ جيئري احساس وسيلي اُڀاريندڙ ليکڪا روز بوائٽ اڄوڪي Feminist تحريڪ جي اهم ۽ نامياري ليکڪا آهي، جيڪا يورپ توڻي ٻاهر جي دنيا ۾ پڙهندڙن جو هڪ وڏو حلقو رکي ٿي. روز بوائٽ جو ناول Rose جنسي ڏاڍ ۽ هلان وسيلي ستايل هڪ عورت جي ڪرب ڀرئي اهڙي ڪهاڻي آهي جنهن فني ڪاريگري جا ڪيئي چٽ ذهن تي نقش ڪري ڇڏيا آهن. بوائٽ جي ان ناول کي ڪهڙن بنيادن تي رد ڪيو ويو. سو به سمجهه کان ٻاهر آهي. ”چوٽي جا 20 ناول نگار 1993ع “جي هن چونڊ ۾ ٻه ناول نگار هر هڪ ڪازؤ آئشي گرو ۽ آدم مارس جونز اهڙا ناول نگار آهن جيڪي گرانٽا جي 1983ع واري ستين شماري لاءِ به چونڊيا ويا هئا. ٻنهي ليکڪن جي تخليقي صلاحيت ۽ فني اورچائي گهڻي معتبر ۽ مڃڻ جوڳي آهي. جاپان کان لڏي آيل ڪازؤ آئشي گرو هاڻوڪي انگريزي ادب جو نزاڪت ڀريو، سيبتو ۽ چترڪار ليکڪ ڳڻيو ويندو آهي. جنهن پنهنجن لکيل ٽنهي ناولن تي ادب جا وڏا ۽ ڳرا انعام حاصل ڪيا آهن. سندس پهريون ناول Pale view of the Hills ڪازؤجي جاپان کان برطانيه طرف ڪيل لڏپلاڻ بابت آهي. جنهن ۾ سوچ جي محاڪاتي پس منظر وسيلي ڀرپور تاثر ڏنو ويو آهي. ڪازؤ جو ٻيو ناول Artist of the floating world ٻئي جنگ عظيم کان اڳ ۽ پوءِ واري جاپان جو داستان آهي. ڪازؤ جو هي ناول 1986ع لاءِ ”وائيٽ بريڊ بڪ آف دي ايئر“ لاءِ چونڊيو ويو هو. سندس ٽيون ناول Remain of the day 1989ع ۾ بوڪر پرائز حاصل ڪري چڪو آهي. گرانٽا جي هن شماري ۾ ڪازؤ جو 1987ع ۾ چئنل فور تان ڏيکاريل سندس ڊرامي The Gourmet جو ٽڪرو شامل ڪيو ويو آهي. ڊرامي ۾ هڪ ماهر بورچي، جنهن رڌ پچاءُ واري ڌنڌي ۾ هر شيءِ چکي ڏٺي آهي، کي روح چکڻ يا کائڻ جي خواهش رکندڙ ڏيکاريو ويو آهي. 1982ع جو سمرسيٽ مام ايوارڊ حاصل ڪندڙ ڪهاڻين جي ڳٽڪي Lantern Lecture جي تخليقڪار آڊم مارس جونز جو ٻيو ڳٽڪو Monopolicies of Loss-1992 ۾ ڇپيو. گرانٽا جي هن ڪتاب ۾ آڊم جي نئين ڇپجندڙ ڳٽڪي The Waters of Thrist جي هڪ ڪهاڻي Neighbours ڏني ويئي آهي. ڪهاڻي ۾ هڪ بيروزگار نوجوان جي درد ۽ ڳنڀير حالتن کي سندس پاڙيسري بورچي جي اک سان ڏٺو ويو آهي. آڊم پنهنجي ڪهاڻين ۾ ڇڪ ۽ احساس کي شاندار ڏانءُ وسيلي بيان ڪيو آهي.
نائيجيريا جي سياسي حالتن ۽ پيڙا بابت هائيڊ پارڪ لنڊن ۾ وڏن ميڙن آڏو تقريرون ڪندڙ نائيجيريائي ناول نگار بن اوڪري به گرانٽا جي هن چونڊ ۾ شامل آهي. اوڪري نائيجيرياءَ کان لڏي ايندڙ نوآبادياتي ليکڪن ۾ سڀ کان ننڍي ڄمار وارو اهڙو ليکڪ آهي. جنهن رڳو 22 سالن جي عمر ۾ چار شاندار ڪتاب تخليق ڪيا آهن. اوڪري جو پهريون ناول Flower and Shadows – 1980ع ۾ ۽ سندس ٻيو ناول The Landscapes within 1980ع جي وچ ڌاري ڇپجي پڌرا ٿيا آهن. اوڪري جي ٽئين ناول The Famished Road جنهن اوڪري جي مڃتا ۽ شهرت کي چوٽين تي پهچايو، دنيا اندر تمام گهڻو وڪاڻو آهي. نوبل انعام جي نامزدگي لاءِ ويچار هيٺ ايندڙ اوڪري جي هن ناول 1991ع لاءِ ادب جو وڏوانعام بوڪر پرائز حاصل ڪيو. جونائن ڪيپ پاران ڇپايل او ڪري جو هي ناول پيپر بيڪ ايڊيشن ۾ ٿامس اينڊ ٿامس صدر (ڪراچي) تي موجود آهي. An African Elegy او ڪري جي شاعري جو ڳٽڪو آهي. گرانٽا جي هن چونڊ ۾ Bizarre Courtship جي سري هيٺ اوڪري جي نئين ناول Songs of Enchantment مان ٽڪر ڏنو ويو آهي. اوڪري هن ٽڪر ۾ هڪ انڌي پينو ڇوڪريءَ بابت ماڻهن جي اجاين گمراهه ڪندڙ خيالن کي چٽيو آهي. ٽڪري ۾ اوڪري جي تخليقي ڏات ۽ سگهه گهڻي چٽي ۽ من ۾ پيهي ويندڙ آهي. سيپٽمبر 1993ع ۾ مارگريٽ رينالڊ جي ادارت ۾ ڇپيلThe Penguin book of lesibian short stories ۾ شامل پنهنجي ڪهاڻي The Poeties of Sex وسيلي مڃتا ماڻيندڙ ڪهاڻيڪار جينيٽ ونٽرسن به گرانٽا ڪتاب جي هن چونڊ ۾ شامل آهي. ونٽرسن جي ساڳئي ڪهاڻي کي هن ڪتاب ۾ به نموني طور ڏنو ويو آهي. ڪهاڻي ۾ ونٽرسن. ”توهان مرد کي رد ڇو ڪيو ٿا“، ”توهان عورتن سان سمهو ڇو ٿا”، لزبن عورتون بستري ۾ ڇا ٿيون ڪن“، ”ڇا توهان لزبن پيدا ٿيا هئا.“ جي سري هيٺ عورت جي باريڪ ۽ نازڪ خيالن کي نهايت نفيس لفظن ۾ بيان ڪيو آهي. سندس ڪهاڻي ۾ عورت جي انفراديت ۽ مڃتا کي مؤثر ۽ جادوئي انداز ۾ وائکو ڪيو آهي. پنهنجي لکڻي ۾ اڄوڪي عورت جي آواز کي سهيڙي نمايان ڪندڙ ونٽرسن جو ڪتاب Oranges are not only the fruit 1985ع ۾ وائٽ بريڊ ايوارڊ به حاصل ڪري چڪو آهي. ونٽرسن جا ويجهڙائي ۾ آيل سندس ٻه ڪتاب The Passion: Sexing the Cherry ۽ Written on the body عورت جاڳرتا جي حوالي سان اڄوڪي ادب جا شاهڪار ڪتاب ليکيا وڃن ٿا. گرانٽا ڪتاب ۾ شامل ٻه وڌيڪ ڌيان ڇڪائيندڙ ڪهاڻيون پڻ عورت ليکڪائن ايني بلسن ۽ ڪينڊيا ميڪ وليمس پاران لکيون ويون آهن. ٻيئي ڪهاڻيون پنهنجي پر ۾ Universal Appeal رکن ٿيون. پنهنجي پهرين ئي ناول 1988 case of knives- Aوسيلي وڏي سڃاڻپ پيدا ڪندڙ ڪينڊيا ميڪ وليمس جي ڪهاڻي The many colours of blood هڪ ننڍڙي ڇوڪريءَ جي بستر مرگ تي آخري پساهه کڻندڙ پنهنجي ماءُ سان گهاريل آخري ڏهاڙن جي درد ڀري ڳنڀير ڪهاڻي آهي. جنهن ۾ ڇوڪري جي پيڙا کي ڪرب ۽ احساس جي زور تي وزنائتي نموني چٽيو ويو آهي. ايني بلسن جي ڪهاڻي Born Again هيسٽريا ۾ ورتل هڪ اهڙي عورت جي ڪهاڻي آهي، جيڪا سمجهي ٿي ته ڪيترائي مرد کيس قتل ڪرڻ چاهين ٿا. ڪهاڻي ۾ نفسياتي دٻاءَ ۽ بي چيني واري ڪيفيت کي گهڻي فنڪاري سان چٽيو ويو آهي. ٻيئي ڪهاڻيون پڙهندڙ جي اندر کي ڇهڻ جي وڏي سگهه رکن ٿيون.
برطانوي ادب جو نامور ليکڪ، ڊراما نگار ۽ فلم رائيٽر حنيف قريشي به گرانٽا چونڊ ۾ شامل ڪيو ويو آهي. ڪتاب ۾ حنيف جي ڪهاڻي Eight arms to hold you ڏني ويئي آهي. جيڪا سندس فلم London kills me سان گڏ ڇپجي چڪي آهي. ڪهاڻي 60ع ۽ 70ع واري ڏهاڪي جي اُسرندڙ سندس همعصر نسل متعلق آهي، جيڪا پوپ ميوزڪ جي لهر ۽ اثرن جي ور چڙهي، سماجي قبوليت وسيلي، برطانوي ثقافت جي مکيه ڌارا ۾ هاڻي شامل ٿي چڪي آهي. حنيف پنهنجي وڏي سڃاڻپ 1980ع ڌاري پيدا ڪئي جڏهن سندس طويل ڊرامي The Mother Countryکي ٿامس ٽي وي ايوارڊ ڏنو ويو. 1986ع ۾ حنيف جي آسڪر نامينيشن حاصل ڪندڙ فلم My Beautiful Launderettee ريليز ٿي. سندس پهريون ناول The Buddha Sububia چونڊ ناولن ۾ 1990ع واري وائيٽ بريڊ انعام به حاصل ڪري چڪو آهي. حينف جو هي ناول ۽ سندس لکيل مختصر آتم ڪهاڻي The Rainbow Sign پوئين سال ڪراچي بوڪر فيئر ۾ تمام گهڻو وڪامجي چڪا آهن. جيتوڻيڪ The Rainbow Sign ۾ برطانوي سماج اندر رهندي حنيف پنهنجي ذات جي سڃاڻپ ۽ ڳولا واري حوالي سان ئي بحث ڪيو آهي. پر سندس ناول The Buddha Suburia 70ع واري ڏهاڪي جي برطانوي سماج ۾ سڃاڻپ جي ڳولا ۾ ڀٽڪندڙ ايشيائي نوجوان جي پوري ويڳاڻي نسل جو اهڙو درد ڀريو داستان آهي، جنهن ۾ هر ايشيائي خاندان پنهنجي ڏک ۽ ڀوڳنائن جي ڪهاڻي ڳولي ٿو. حنيف جي هن شاهڪار ناول جي ڊرامائي صورت Adaptation واري ويڊيو ڪيسٽ ريمبو سينٽر ڪراچي ۾ موجود آهي. جيڪا گذريل سال بي بي سي ٽيليويزن تان چئن حصن تي ٻڌل ڊرامي جي شڪل ۾ نشر ٿي چڪي آهي.
حنيف قريشي جا ٽي ٻيا همعصر ليکڪ لارينس نور فوڪ، نڪولس شيڪسپيئر ۽ ول سيلف به اعليٰ شهپارن جي زور تي گرانٽا چونڊ ۾ شامل ٿيا آهن. لارينس نور فوڪ ته پنهنجي پهرين ئي ناول Lemprieres Dictionary وسيلي مڃتا جي چوٽين تي پهچي يورپي نوجوانن جو ”ادبي ديوتا“ بڻجي چڪو آهي. اهو ئي سبب آهي جو سندس رڳو انٽرويو وٺڻ لاءِ هڙئي يورپي اخبارن جا معتبر صحافي، انٽرويو جي جلد تاريخ ٻڌڻ واري ڊوڙ ۾ لڳي ويا آهن ۽ فقط هڪ مهيني ۾ انٽرويو لاءِ 80 صحافين نور فوڪ سان رابطو ڪيو آهي. نور فوڪ جو ناول برطانيه ۾ گهڻو ڪو نه وڪاڻو پر يورپ جي ٻين ملڪن ۾ وڪري جا اڳ وارا هڙيئي رڪارڊ ٽوڙي ڇڏيا آهن. نور فوڪ جو هي ناول بنيادي طور تي اڻ گهڙيل خيالن جي وارتا آهي جيڪا پڙهندڙ اندر فهم ۽ سوچ جي هڪ وڏي لهر Intellectural Thrill کي جنم ڏئي ٿي. جنهن جي اثر ڪري پڙهندڙ ناول جي مواد سان گڏ وهڻ لڳي ٿو. نور فوڪ پنهنجي ناول ۾ تاريخ جي ڪيترن ئي لمحن کانسواءِ ايسٽ انڊيا ڪمپني سميت سترهين ۽ ارڙهين صدي جي ٻين ڪيترن ئي واقعن جي منڍ ۽ پس منظر کي جهلي نهايت اثرائتي نموني وائکو ڪيو آهي. نور فوڪ جو تازو آيل سندس ٻيو ناول The Popes Phinoceros پڻ پڙهڻ جوڳو ڪتاب آهي.
گرانٽا ڪتاب ۾ ڏنل نڪولس شيڪسپيئر جو ٽڪرو Waverys Lost Post هڪ انگريز سفارتڪار جي چالاڪين ۽ ٻچاپڙائپ وارو خاڪو آهي جيڪو سندس ٻئي ناول High Flyer تان کنيو ويو آهي. نڪولس جي هن ناول جي ڀيٽ ۾ سندس پهريون ناول 1989- Elena Silves The Vision of وڌيڪ اثرائتو ۽ جاندار ناول آهي. جيڪو نڪولس جي ادبي حيثيت بابت گهڻي ڄاڻ ڏئي ٿو. دوستو وسڪي ۽ ڪافڪا جي لکڻين مان اتساهه ماڻيندڙ ليکڪ ول سيلف جي ڪهاڻي Scale به گرانٽا ڪتاب ۾ شامل آهي. ڪهاڻي جو مرڪزي خيال نشي جي علت ۽ ان جي ڀيانڪ نتيجن بابت آهي. ول سيلف، جو ڪڏهن پاڻ نشي جو علتي هو، رڳو 27 سالن جي عمر ۾ پنهنجي ڪهاڻين جي پهرين ڳٽڪيThe Quantity Theory of Insantity وسيلي يورپ جي ادبي حلقن مٿان ڇائنجي ويو. ستت پوءِ ول سيلف ٻن حصن ۾ جوڙيل پنهنجو دلچسپ ناول Cock and Bull پڌرو ڪيو. وِل جي هن ناول ۾ انهن ڪيفيتن،ڏکاين، مونجهارن ۽ مسئلن جو امڪاني نقشو چٽيو ويو آهي، جيڪي انسان ذات کي جسم ۾ عورت ۽ مرد جي نازڪ عضون جا فطري هنڌ مٽجڻ ڪري دنيا داري ۽ ڪاروهنوار ۾ پيش اچي سگهن ٿا. وِل جو هي ناول نهايت اچرج ڀريو ۽ فني ناول آهي جيڪو ليکڪ جي مشاهداتي سگهه جو ڏس ڏئي ٿو. تازو ول سيلف کي Geoffery Faber Memorial Prize ڏنو ويو آهي. ول سيلف جي جوڙ جي ٻئي نوجوان ليکڪا هيلن سمپسن پنهنجي مختصر ڪهاڻي Heavy Water سميت گرانٽا جي چوٽي وارن ليکڪن جي چونڊ ۾ شامل آهي. هيلن جي ڪهاڻين جي پهرين ڳٽڪي
Four Bare Legs in a Bed کي 1990ع جو سمرسيٽ مام ادبي انعام پڻ ڏنو ويو آهي. ساڳئي سال کيسSunday Times young Writer of the year
ايوارڊ به ڏنو ويو. هلين جي فني اورچائي ۽ ڏاهپ جو اظهار سندس ٻئي ڪتاب Ritz Book of Afternoon TeaThe وسيلي پڌرو ٿئي ٿو.
موت، خراب موسم ۽ سيڪس بابت اڪثر لکندڙ ليکڪا اي ايل ڪينيڊي جيڪا اڄڪلهه سيکڙاٽ نوجوانن جي سکيا لاءِ تخليقي لکڻين (Creative Writing) جي هڪ پروگرام تي ڪم پئي ڪري، تنهن جي هڪ ڪهاڻي Failing to allبه گرانٽا ڪتاب ۾ شامل آهي. ڪينيڊي جي هي ڪهاڻي سندس اسڪاٽش بوڪ ڪائونسل ايوارڊ حاصل ڪندڙ ڪهاڻين جي ڳٽڪي
Night Geometry and the Garscadden Trains تان کنئي ويئي آهي. 1994ع جي آخر ڌاري ڇپيل ڪينيڊي جو ٻيو ناول Looking for the Possible Dance اندر جي اٻاڻڪائي ۽ محبتي گهرج بابت نهايت نفيس ۽ پڙهڻ جوڳو ناول آهي. پنهنجي ناولن ۾ انساني ڄاڻ ۽ تجربن کي چٽيندڙ، هنگري جي پناهگير ناول نگار ٽبور فشر جو متڀيد ۽ انياءُ خلاف اٿندڙ زوردار آواز، سندس ٽڪري Listed for Trailوسيلي گرانٽا ڪتاب ۾ پڌرو ڪيو ويو آهي. فشر جي ناولن ۾ سندس اظهار جو ڏانءُ چوڻين ۽ تشبيهن وسيلي وائکو ٿيل هوندو آهي، جيڪو سندس ملڪ هنگري جي ليکڪن جو اڪثر ورثو رهيو آهي. فشر جو مشهور ناول Under the frog غربت ۽ رهڻي ڪهڻي جي انتهائي هيٺائين درجي تي رهندڙ انسانن جي اهڙي ڪيفيتي ڪهاڻي آهي. جيڪي سچ پچ لاچاري ۽ بي وسي جو مڙهه بڻجن ٿا. فشر جو هي ناول Betty Trask Award حاصل ڪري چڪو آهي. Pengiun book of lies جي ايڊيٽر ۽ ڏوهن بابت اڪثر ناول لکندڙ ناول نگار فلپ ڪر کي به گرانٽا ڪتاب ۾ جاءِ ڏني ويئي آهي. روسي سوشلزم جي خاتمي کانپوءِ سينٽ پيٽرس برگ ۾ اٿيل ڏوهه جي لهر ۽ دل ڏاريندڙ واقعن جي پس منظر ۾ لکيل فلپ جي تازي ناول Dead Meat جي ڊرامائي شڪل واري سيريز تازو بي بي سي ٽيليويزن جي چينل فور تان هلي ختم ٿي آهي. سائنس فڪشن رائيٽر طور سڃاڻپ رکندڙ آئن بينڪس جي ڪهاڻي Under Ice گرانٽا چونڊ ۾ شامل آهي. جيتوڻيڪ آئن هيل تائين اٺ ناول لکي چڪو آهي پر سندس هي ڪهاڻي فني طور تي نهايت سادي ۽ بي وزن آهي. ڪهاڻي مان آئن جي فن ۽ اورچائي بابت ڪا خاص ڄاڻ ڪو نه ٿي ملي. ملڪي ۽ عوامي مامرن بابت پنهنجي ناپسنديدگي ۽ احتجاج کي مختلف وقتن تي پمفليٽن وسيلي پڌرو ڪري پاڻ ورهائيندڙ برطانوي فلسفي ۽ ناول نگار آڊم لولي پڻ گرانٽا جي هن انوکي چونڊ ۾ شامل ڪيو ويو آهي. جاز موسيقي جي ڌن ۽ اثرن کي پنهنجي ذهن تي حاوي رکندڙ هن ناول نگار Blue Fruit نالي ناول لکيو آهي. جنهن ۾ ويڳاڻپ (Aleination) ۽ جاز (Jazz) موسيقيءَ جي نهايت باريڪ نڪتن کي ڳنڍي فلسفيانه رخ ۾ پڌرو ڪيو آهي. ادب جي نون شاگردن لاءِ سندس ناول جي پهرين پڙهڻي ذهني طور تي ٿڪائيندڙ محسوس ٿئي ٿي. آڊم جا پويان ٻه ناول Burnt House and the Snail ۽ Sing the Body Electric گهڻا دلچسپ آهن. پنهنجن ناولن کي ڀوڳ چرچي وارا عنوان ڏيندڙ ناول نگار لوئس ڊي برنائيز به گرانٽا چونڊ ۾ شامل ڪيو ويو آهي. سندس ناول Senor Vivo and the Coca Lord جو هڪ ٽڪر Brass Bar The جي عنوان سان ڏنو ويو آهي. روزاني ٽائمز لنڊن جي ادبي سپليمينٽ واري ايڊيٽر ايلن هو لنگهرسٽ جي ناول The Folding Star کانسواءِ لنڊن ۾ وومن ٿيٽر ڪمپني جو بنياد رکندڙ ليکڪا ايسٿر فروڊ جي ناول Peer Less Flats مان به چونڊ ٽڪرن کي گرانٽا ڪتاب ۾ شامل ڪيو ويو آهي.