تعليمي تَخيل جي تَنَّد تنَواريندڙ ڪِردار خَالد حُسيَّن چَنا
خُدا جي ڪائنات ۾ سڀ کان پھريان عقَل تخليق ٿيو، مطلب شعور تخليق ٿي، ان شعور/ عقل کي سوچن جي شاھڪار ڇيھي سان سرگرم رکيو ويو ته جئين انسان محنتن ۽ جفاڪشن جي ڀنور ۾ شعور جي ڏنل خاص نعمت کي زنده و جاويد رکندو اچي عين ممڪن آهي ته مثبت سوچن کان ھٽي ڪري منفي سوچن ۾ اھو ئي شعور بي راھ روي جي واڳ کي جھلي ان تي پڻ عمل ڪرڻ جي به طاقت رکي ٿو. پر شعور جي مثبت سوچن ھميشه پالنا ڪئي آهي ۽ ڀرڀانڪ بلندين تائين پھچائڻ ۾ مدد ڪئي آهي. اھو ئي شعور آهي جنهن جي ڪري نيڪ ۽ بد جي ڄاڻ ملي ٿي. سچي ۽ ڪوڙي جي سڃاڻ ملي ٿي. اعليٰ ۽ پست جي پھچان ملي ٿي. مطلب ته شعور اھو علم آهي جنهن ھن دنيا ۽ بعد واري دنيا جي مڪمل ضابطا اخلاق ۽ عمل جو درس ڏنو آهي. ھاڻي اھو درس انسانن جي صورت ۾ ٻين انسانن تائين پھچائڻ جو ھڪ عام ذريعو ٿي گذريو آهي.
شعور جي شھ رڳ کان اصل ۾ جيڪو انسان واقف آهي ان مسلسل نسلن کي اصلاح جي مڪمل طور تي ذميداري نڀائيندي آهي. انهن ذميدار وجودن ۾ جتي تا ازل نبين، ولين، قطبن، صحابائن، ابدالن، محققن، تاريخدانن، علمائن، مفتين، اڪابر ۽ استادن جي روپ ۾ اسان جي سامھون يا وري خيالن/ ڪتابن جي ورقن ۽ سوچن ۾ انهن جي ڪم فن ۽ علم جا ٻرندڙ روشن ڏيئا اڄ ڏينهن تائين دنيا کي نت نون زاوين ۽ پيمانن جي پاند ۾ ڪامياب در ڪامياب ڪندا اچن ٿا. اھي ڪامياب وجود جيڪي علم جي امنگ سان ماحول جي رنگ ۽ ڊھنگ کي بدلائي ڪيترين بلندين تائين پھچايو اھو سڄو ڪمال شعور جو ھو/ آهي/ ھوندو. جن ۾ خد خدا کان وٺي حضرت محمد صلعم جنهن کي علم/ شعور جو شھر ۽ ان جي پياري سئوٽ حضرت علي ڪرم الله وجھ کي علم جو دروازو سڏيو ويو. حضرت علي جن جي شخصيت ۽ ڪردار مان چڳي ريت واقف آھيون ته ھو فاتحِ خيبر ۽ بھادر ۽ وفادار شخصيت باڪردار ھجڻ سان گڏ با اخلاق پڻ ھيا پر شعور ۽ علم جي سکڻ واري مرحلي ۾ غلامي جي حد تائي وڃڻ اڄڪلهه جي معاشري لاءِ ھڪ انوکو سوال پڻ آهي. جڏھن پاڻ جن ڪنهن کان ھڪ اکر به سکن ٿا ته سندن اھو چوڻ ان انسان ڄڻ ته مون کي غلام بڻائي ڇڏيو.
"Whosoever teaches me a single word subjugated or made me slave."
(Hazrat Ali R.A)
ان ڳالهه تي اگر غور ڪجي ته جواب ملي ويندو. شعور ئي انسان کي اصل رتبو/ شان ۽ شوڪت مان واقف ڪرائي ٿو يا وري ھي حديث ڏسو:
جيڪو استاد (Teacher) سان گڏ اٿندو ۽ ويھندو اھو باوقار ٿي ويندو آهي.
) حضرت علي رضي الله تعاليٰ (
(حوالو: تعجيليات حڪمت پيج 340, چوڻي نمبر 36)
ان کان علاوہ کوڙ سارا ڪردار اسان جي سامھون آهن جن ۾ حضرت علامہ اقبالؒ، حضرت قائد اعظم محمد علي جناح ؒ،شيخ سعدي ؒ، افلاطون، ارسطو، نيلسن منڊيلا، شاھ، سچل، سامي، بيدل ۽ بيڪس جيڪي اصل شعور جي شھ رڳ کان واقف ھيا جن جي سڄي زندگي علم جي ميدان ۾ پاڻ کي جستجو جي جھان ۾ محو رکيو. انهن پاڪ وجودن جنهن جي عمل ۾ مسلسل نيڪ مقصد لاءِ جدوجھد ۽ جفاڪشن سان پاڻ کي جاندار رکيو تن ۾ محترم استاد (Teacher)خالد حسين چنا پڻ شامل آهي. سر خالد حسين چنا 18 جنوري 1977 ۾ شھدادڪوٽ شھر ۾ محترم حاجي عبدالڪريم چنا جي گھر ۾ اک کولي. ھِن جي اک کلڻ سان ڪيترن کي بند پيل بي علم اکين کي آسرو مليو، اميد ملي، انگ مليو، چاھ مليو، رنگ مليو، راھ ملي، رقص مليو، عڪس مليو، آھ ملي، ڊھنگ مليو، سنگ مليو، ساھ مليو، روپ مليو ۽ درس مليو سر خالد حسين بنيادي تعليم شھداد ڪوٽ جي ئي مقامي اسڪول گورنمنٽ مھراڻ پرائمري اسڪول مان حاصل ڪئي ۽ مقامي ڪاليج مان انٽرميڊيٽ ڪرڻ کان پوءِ سنڌ يونيورسٽي ڄام شورو مان 1999 ۾ انگريزي ادب جي سند پڻ حاصل ڪئي.
اھو تعليم حاصل ڪرڻ جو سفر اسان جي اڳيان ھڪ شاھڪار مثال بڻيل آهي ۽ شھدادڪوٽ شھر جي نوجوانن لاءِ ھڪ بي مثال درس جيان اثر رکي ٿو جتي اڄ به تعليمي ادارن يا تعليمي سرگرمين ۾ سر خالد حسين چنا جي محنتن ۽ جستجو جو ذڪر ڪيو ويندو آهي. سر خالد حسين چنا مھراڻ انجنيئرنگ يونيورسٽي ڄام شورو 2016 ۾ انگريزي لسانيات ۾ ماسٽرM.S in English Linguistics) ) جي سند پڻ حاصل ڪئي. سر خالد تعليمي سرگرمين سان گڏوگڏ سماجي ڪمن ۾ پڻ اڳي کان اڳڀرا رھيا آهن. جنهن ذاتي تعليم پڙھن سان گڏ سماجي شعور ۽ سور کي به سيني ۾ سانڍي رکيو آهي.
“These Pains You feel are Messengers listen to Them”
جنهن وٽ معاشري جو سور آهي، سوچ آهي، لوچ آهي، عشق آهي، ”سو ئي پسيو جنين پاڻ سين“ واري پاند ۾ پالڻھار جيان عمل پيڙا ھجي ٿو يا وري ھي ڏسو جم روحن جي چواڻي مطابق:
“Formal Education Will Make You Living Self Education Will Make you a Fortune”
سر خالد حسين چنا انسانيت روپ ۾ فرشتا صفت انسان آهي جنهن جي دل ۾ انسانن جي ڀلائي جو ورد جاري و ساري آهي. سر خالد حسين چنا زندگي جي ڏکين مرحلن کي پوئتي ڇڏيندي ڪيترن ئي نوجوان نسلن جي زندگي کي ڪامياب بڻايو آهي. سر خالد تعليمي ميدان ۾ استادن جو استاد ۽ سماجي ميدان ۾ رھبرن جو رھبر طور پنهنجي شخصيت کي علم ۽ عمل سان برقرار رکيو آهي. ھن ماڻڪ موتي مثل انسان جي شخصيت ۽ ڪم تي ڳالھائڻ لاءِ ھي ھڪ ڪالم ته سمنڊ ۾ قطري مثل آهي. علم اھو واحد ھٿيار آهي جنهن سان دنيا /ديس/ رنگ ۽ جبلت کي به تبديل ڪري سگھجي ٿو. نيلسن منڊيلا چوڻي مطابق علم اھو واحد طاقت ور ھٿيار آهي جنهن سان توهان دنيا کي تبديل ڪري سگھو ٿا سر خالد حسين چنا جي فن/ فڪر/ ۽ ادبي/ تعليمي ڪم تي پاڻ نظر وجھون ته سنڌ جي گھڻ رخي شخصيتن جي نالن ۾ سر فھرست ملندو. ڪيترا ئي تعليم بابت مضمون سنڌ جي مختلف اخبارن ۽ ميگزينن ۾ پڻ شايع ٿي چڪا آهن. پنج عدد کان وڌيڪ ريسرچ پيپر بين الاقوامي جنرل(International Genral ) ۾ پڻ ڇپجي چڪا آهن. سنڌ جي مختلف سرگرمين ۾ ھميشه پنهنجي تجربن جي ذريعي ھڪ نواڻ آندي آهي. ھن وقت سنڌ جي ادارن ۽ تعليمي عمل زبون ۽ سڪرات واري حالت ۾ سڏڪن، اڌمن، آھُن, دانھن، سان مَرگ جي بستر تي پيل آهي. سنڌ گورنمنٽ کي گھرجي ته ” تعليمي تخيل جي تند سان تنواريندڙ ڪردار خالد حسين چنا“ جي انيڪ ڪاوشن کي مد نظر رکي ڪري فڪر /فن/ عمل کان ڀرپور فائدو ورتو وڃي جيڪو ايندڙ نسلن کي بقا واري ڀاڳ سان برجھلو ڪنديون. سر خالد حسين چنا جي شخصيت سنڌ لاءِ ھڪ ناپيد ۽ ناياب نگيني جيان آهي. جنهن جي چمڪ مان نڪرندڙ روشني صدين تائين جي سفر کي ساھ بخشي سگھي ٿي.
سر خالد ھن وقت سنڌ گريجوئيٽ ايسوسيئيشن (SGA) سنڌ جو سيڪريٽري جنرل طور خدمتون سرانجام ڏئي رھيو آھي. 2013 ۾ سگا طرفان تعليمي خدمتن جي حوالي سان ايوارڊ سان نوازيو ويو. شھداد ڪوٽ شھر ۾ قائم ٿيل ٻه وڏا ادارا/ درسگاھون جيڪي اڄ به پنهنجي جاھ و جلال سان تعليم کي ھٿي وٺرائڻ لاءِ سرگرم عمل آهن. جن ۾ سچل سارو سچ (Sachal Saro Sach )جو 1994 ۾ بنياد وڌو ۽ دريا خان ھاءِ اسڪول جنهن جو بنياد 2001 ۾ پنهنجن شفقت ڀريل ھٿن سان رکيو. سر خالد حسين چنا طبعيتن نھايت ئي نرم مزاج شفيق ۽ فقير منش موتين جي مالا سان مخمور آهي. جنهن جي سوچن ۾ ھر وقت سنڌ جي نوجوانن کي ڪامياب ڏسڻ جي ولوڙ جو ولولو وائيکو نظر ايندو آهي. سر سان اڪثر ملاقات ۾ گھڻو ڪجهه سکڻ کان ملندو آهي. سر خالد حسين چنا سنڌ واسين جي لاءِ اڪثر پيغام ۾ سندن چوڻ ھوندو آهي ته پنهنجي ٻارن کي بھتر تعليم ڏيڻ سنڌ جي مستقبل کي روشن ڪيون ھن جديد دور ۾ پنهنجي وطن جي حفاظت صرف تعليم ذريعي ئي ڪري سگھون ٿا ۽ پنهنجي دشمن کي مات صرف تعليم ذريعي ڏئي سگھون ٿا. سنڌ جي جھر جھنگ ۽ آس پاس جي اسڪولن جي مالڪي ڪريون ۽ تعليم سڌارڻ ۾ پنهنجو ڪردار ادا ڪيون.
سر خالد حسين سنڌ جو ارڏو ۽ دلير/ گھڻ رخي شخصيت جو مالڪ آهي. جنهن ھميشه تعليم سان عشق جي ڳالهه ڪري دنيا جي خاص نقطي تي غور ڪرڻ جي صلاح ڏني آهي جنهن سان دنيا کي بدلائي سگھجي ٿي ۽ اھو نقطو تعليم آهي جنهن اسان جي روح کي سچي راھ جو راھگير ڪري حقيقتن کان آشنا ڪرائي ھن فاني دنيا مان بقا واري زندگي کي زنده ڪرڻ جو سبق ڏنو آهي. خداءِ ذوالجلال کان دعا آهي ته روحاني پي جھڙي معطر وجود سر خالد حسين چنا کي زندگي ۾ وک وک تي ڪامياب ڪري ۽ وستي وستي ۽ واھڻ واھڻ تعليم جي درس پھچائڻ ۾ مدد ڪري ته جئين ايندڙن نسلن جي زندگي بھتر ٿي سگھي. سر خالد حسين چنا جن جو فن/ فڪر/ عمل ۽ نالي کي تاريخ جي سنھري ورقن ۾ لکيو ويندو ۽ جنهن جو درس معاشري ۾ رھندڙ انساني جانن کي ان مان ساب حاصل ٿيندو.