شبانا نواز عِلم ۽ اِحساس جو اڻ کُٽ سَمنڊ
عدم کان وجود جو سفر ڪُن کان شروع ٿيو ان وجود کي ڪائنات(Universe) جي ذري ذري جو علم ڏنو ويو ۽ بيان ڪرڻ لاءِ لفظن جي کاڻ جو بادشاه بڻايو ويو، فطرت جو ازل کان وٺي انسان کي مٿانهين مرتبي تي پھچائڻ لاءِ سبب ٺاهيا ته انسان پنهنجي زندگي کي ڪاگر بنائڻ لاءِ پنهنجي ڏنل سگھ کي ڪاريگري ۾ استعمال ڪري، پنهنجي زندگي کي معيار جي موتين سان روشن ڪري. انسان جي خيال کي وسعت ڏني وئي ۽ وجود کي پاڪ ۽ پوتر قطرن جيان پرنور ڪيو ويو، جيڪي رت جي صورت ۾ شعور ۽ احساس جي خوراڪ جو عمل ڪن ٿا. انسان کي ڪائنات ۾ پنهنجي ڪائنات ٺاهڻ لاءِ رھنما ۽ گس ڏنا ويا ۽ ان جي زندگي کي خوشحالي سان گذارڻ لاء مختلف نعمتن سان نوازيو ويو. نعمتن ۾ وڏي نعمت احساس جي شعور جي شھ رڳ کي شاه بڻايو ويو ۽ ان احساس جي علم کي دنيا ۾ ايندڙ انسانن لاءِ شاھڪار علم جو رتبو مليو جنهن سان انسان حقيقي انسان جي معارفت تي پھچي ٿو.
جيڪڏهن انسان وٽ احساس ڪونهي ته انسانيت ڪونهي ۽ انسانيت ئي اصل عشق جو داستان آهي. زندگي ۾ ٿيندڙ ڪيترائي عشق عاشقن جي پلئه پاند پيا۔ جن جي داستانن کي به احساسن جي دستار ٻڌل ھئي ۽ اڄ به ان جو عڪس پنهنجي دل ۾ روشن نظر ايندو. سمنڊ ۾ رھندڙ مڇي جڏهن سمنڊ کي ڏسڻ چاھيندي ته ان کي پنهنجي زندگي کي وڃائڻو پوندو ڇو ته پاڻي کان نڪرڻ کان پوء ھو پنهنجي عشق سان فراق ۽ وصال واري ڪيفيت سان سرشار ٿيندي ائين ئي انسان به ھڪ قطري جيان دنيا جي ميدان ۾ مامور ڪيو ويو وصال کان پوءِ قطرو وڃي سمنڊ سان ھڪ ٿيندو جيڪو ھن جو اصل مقدر آھي.
زندگي ۾ رھڻ لاءِ مالڪ جي طرفان مڪمل تعاون ملندو اچي ٿو ۽ ان جي فضل جو فيرو ھميشه وانگر دنيا جي مڙني ملڪن مان سونهن سان شاھڪار ملڪ پاڪستان جي پاڪيزگي جو سندر پار سنڌ ڌرتي جي مٿان به رهيو آهي جو وجود جي شڪل ۾ خالق جا امر خالق جي حڪم سان پاڻ کي روشن ۽ وري پنهنجي روشني کي صدين جي سج وانگر سرشار ڪيون ٿا اچن. سنڌ صوبو ازل کان وٺي ڪري مڻيا دار ماڻهن جي شڪل ۾ موتي ڏنا آهن جن جي ڪرڻن جو اثر ٻين ماڻهن تي پوڻ ڪري اھي قيمتي گوھر ٿيو وڃن. احساس پاڻ ھڪ آفاقي علم آهي ۽ علم ھڪ پاڪ ڪيفيت آهي جيڪو احساس جي ايشور کي ملندو آهي ۽ علم ان وھندڙ دريا جيان آهي جنهن جو مسلسل وھڪرو اکين ۾ عڪس جي صورت ۾ سمايل ھوندو آهي.
سنڌ جيڪا ڇھ ھزار سال ڌرتي جي وايو منڊل تي پنهنجائپ جو واس ڏنو آهي ۽ علم جا ڪيترا بي بھا گوھر دامن ۾ پيش ڪيا آهن جن جو ذڪر اسان ڪتابن ۾ پڙھندا آهيون ۽ تاريخ ۾ تنبوري جي تار جيان روح کي رسيلو ڪندا رھن ٿا. ان سونهاري سنڌ ۾ جيڪر سونهن آهي ته انهن موتين جي ڪري آهي جن جو وجود انسانيت لاءِ آقا جي مِثل ھوندو آهي ان علم جي اڪابرن ۾ پنهنجائپ جي پنچائپ ۾ پڳدار جو ڪردار ادا ڪن ٿا انهن ۾ سنڌ جي ضلعي دادو سان تعلق رکندڙ ميڊم شبانا نواز جو نالو به سر فھرست آهي. پاڻ بي باڪ شخصيت، روح جي رھبر علم جي عالم، سيرت ۾ ساگر، صورت ۾ مصوري جي انتھا ۽ ان سان گڏ سنڌ سان عشق جو الستي آلاپ سندس روح ۾ رچيل آهي.
سنڌ سون جھڙي ۾ جڙيل سونهن جي مالا ۾ شبانا نالي روشن موتي به سنڌ جي سونهن جو حصو آهي. پاڻ ھڪ ئي وقت محقق، شاعر، ليکڪ، صحافي ۽ انسان دوست پرنور شخصيت آهن جن وٽ انسانيت کي اجاگر ڪرڻ لاءِ ھر وک حوصلي سان ھمڪنار رھن ٿيون ميڊم جي اسم مبارڪ جو مطلب رات جو پھر آهي ۽ ان جو اثر ھن جي سنڌ سان عشق ۽ انسانن کي علم جي شعور ڏيڻ واري اڻ ٿڪ محنتن ۾ نظر ايندو، شبانا ان نوجوان عورت مان آهي جيڪا ڀلائي جي ڀنڀور ۾ پنهنجي ماروئڙن جي سسئي جھڙو ڪردار ادا ڪري ٿي جيڪا سھڻي جي روپ ۾ سنڌ جي ميھارن لاءِ ڏکيا پيچرا اورانگھي ٿي جيڪا ھر موسم ۽ ھر وقت بنا ڪنهن لالچ ۽ لوڀ سان پنهنجي سنڌ ڌرتي ۽ ماڻھن سان خدمتن جي خلا جي خال کي ڀرڻ ۾ ڪوشان نظر ايندي آهي.
جيڪا" مصري شاھ چواڻي موجب ته جُز مان ڪُل اھو ٿيندو آهي جيڪو ٻين لاءِ جيئندو آهي " جي چوڻي جي چاڙھ ۾ رنڱيل آهي. سنڌ جو سور سيني ۾ سانڍي ساھ سان نه سمھڻ جو پور پنهنجي اندر ۾ اجاري ويٺل ھن ديس جي دلاور شاعرا به پنهنجي اندر ۾ ٻرندڙ لاوو سندس ھن ريت ترپي ٿو.
ڳڻتي ڪرڻ آ لازم دلدار ! ديس جي
گڏجي لھون ٿا سائين ! اٿ سار ديس جي
مون کي سمھڻ شبانا سک سان نه ٿي ڏيئي
ڪلھ رات مون ٻڌي جا ٻاڪار ديس جي
شبانا علم جي سج جي اڀرڻ جي انتظار ۾ ھر وقت اتاولي نظر ايندي آهي. ميڊم ان جلوي جي انتظار ۾ آهي جنهن جو عڪس نوجوانن ۾ سندن تربيت ۽ تھذيب جي اھڃاڻ کي بلند مقام تي طور سينا جي چمڪاٽ وانگر ايندڙ نسلن جي دل تي اثر ڪري جنهن سان ھر طرف احساس ۽ محبتن جو قافلو روان دوان نظر اچي ٿو.
شبانا نھايت ئي مخلص فقير مَنش ۽ ڪومل جذبن جي مالڪ آهي. سائنڻ سان منهنجي ملاقات ته سوشل سائيٽ جي ڪري ٿي جنهن جي گفتگو مان نڪرندڙ موتي مھان ڪوي جي قول جيان ايندڙ نوجوانن لاءِ ڪنهن بي بھا موتي کان گھٽ ڪين ھوندا. ميڊم علم جي اڪابر ۽ احساس جي ايشور، ان وھندڙ ندي جيان آهي جتان ھر ڪوئي فيضياب ٿئي ٿو. ان گنگا جي جَل جيان آهي جنهن جي سُرڪ چَکڻ سان اندر جي ميڙاڻ ختم ٿيو وڃي.
تازو ئي شايع ٿيل ڪتاب" وفائون ماٺ ٿي ويون آھن" جيڪو مرڪ پبليڪيشن ڪراچي طرفان ڇپجي پڌرو ٿيو. ھن دور ۾ جنهن شي جي ڪمي آهي اھا احساس جي آهي علم جي اڻ کٽ عالم ۾ ھر ھڪ ماڻھون ڏاڍو آهي پر جڏھن ڳالهه احساس جي ايندي ته اھو اڻ لڀ ملندو. شبانا نواز ان ڪمي کي پورو ڪيو آهي پنهنجي ھن ڪتاب جي صورت ۾ ھن ورق ورق تي چٽيل عشق جي احساس کي سنڀالڻ سيکاريو آهي اچو ته سندس خيالن مان لطف ماڻيون.
موت سولو زندگي اوکي ملي
سور سوکو پر خوشي اوکي ملي
پاڻ نڪتاسون سفر سھنجو ھئو
واٽ ويندي بيوسي اوکي ملي
اسان لڙڪ آندي چپن تي ڇا ھي
سچي ڪٿ خوشي ڪانه پاتي شبانا
ھن ڄُندا پَٽ ماحول ۾ ھر سچي ۽ شعور رکندڙ ماڻهن لاءِ رڪاوٽون در رڪاوٽون پيدا ڪيون وينديون آهن ۽ ميڊم به انهن رڪاوٽن ۽ مشڪل گسن تان علم ۽ احساس جي اعليٰ ظرفي جي مدد سان منهن ڏنو جنهن جو ھن وقت وجود ان جبل جيان مضبوط آهي جو زمين ۾ لڳل ميخن جي صورت ۾ نظر ٿا اچن جي اھي مضبوط روح مايوس ٿي وڃن ته تاريخ ۾ انڌيرنگري جي اوندھ وري ولر ڪري سگهي ٿي. شبانا سندر جذبن جي مالڪ ھئڻ ناتي سندن ھڪ احساسن سان ڀريل " وفائون ماٺ ٿي ويون آھن " نالي ڪتاب ڇپجي ڪري علمي ۽ ادبي پورھيو علمي کيتر ۾ پنهنجي جڳهه ولاري چڪو آهي. ميڊم ان انڊلٺ جي رنگن جيان سدا بھار رنگين روح آهي جنهن کي ڏسڻ سان ئي دل ۾ دعا ڪرڻ لاء خاموش آواز ۾ دعا ڪرڻ لاءِ صدا بلند ٿي ٿئي.
پاڻ مختلف سوشل ۽ سماجي ڪانفرنسز (Conferences)سان گڏ ميڊيا (Media)سان لاڳاپيل ڪيترن ئي پروگرامن ۾ شامل ٿي چڪي آهي. ميڊم شبانا ھر وقت سنڌ جي تعليم کان محروم ٿيل نوجوانن جو سور سيني ۾ سانڍي پيڙاھن مان پار ٿيو وڃن ۽ ان وچن سان ان پاتال کي پوتر پورڀ ٿيڻ جي سپني کي سانڀيان ڪرڻ جي حقيقت کي پوري ٿيڻ لاء به اتاولي آهي. ڌڻي در دعا آهي ته ھن سندر روح جيجل شبانا نواز جن کي سدا شاد و آباد رکي ۽ صحت واري مڪمل زندگي عطا ڪري ته جيئن سنڌ جي ڪاميابي لاءِ ھر قدم اڳي کان اڳڀري ٿين جنهن سان علم جي روشن ڏيئن جي فيض سان لاٽ ٻرندي رھي ۽ وجود جي خوشبو ۽ علم سان عشق دنيا جي مڙني ملڪن ۾ مامور نظر اچي مالڪ کان دعا آهي ادب سان لاڳاپيل ادبي عشق شاعري جي صورت ۾ ملندو رھي جنهن ايندڙ نسل لاءَ فائديمند ثابت ٿي.