مافيائن جي دنيا جو مستقبل ۽ سنڌ
پر هاڻي خبر پئي ته، سوويت يونين جي هئڻ سان ماڻهو جيءَ رهيا هئا. ڪميونسٽ نظام انسان کي جيئاريو پئي.غريب کي زنده رهڻ جو حق وٺي ٿي ڏنو. ملازم کي قانوني تحفظ پي ڏنو. آمرن، جنريلن، سرمائيدارن، مافيائن، وڏيرن، چوڌرين خلاف ڪميونسٽ نظام هڪ دڙڪو هو. جنهن ڪري دنيا جا سرمائيدار غريب عوام کي پيڙهڻ کان اڳ سوچيندا هئا، ته متان ڪو انقلابي رويو نه اختيار ڪن.
عالمي طور ٻه طاقتون هيون. جنهن ڪري ڪابه طاقت عوام خلاف نٿي وڃي سگهي. عوام کي ڪجهه قانوني تحفظ هو. ملازم جا ڪجهه حق هئا. سماجي طور ڪجهه امن امان هو. عدالتن ۾ ڪنهن حد تائين انصاف ملندو هو.
پر جڏهن کان دنيا يوني پولر سسٽم ۾ داخل ٿي ڪميونسٽ قوتون ڪمزور ٿي ويون. دنيا ۾ سرمائيدار، وڏيري، چوڌري ۽ مافيائن لاءِ ماحول سازگار ٿي ويئي. کين چوڻ وارو ڪير به نه رهيو. دنيا جون عالمي مافيائون سڀ گڏ ٿي ويون. عوام کي ٻارڻ بنائڻ ۾ دير نه ڪيائون.
توهان سوچيو ڪميونسٽ نظام جا ستر سال - ٻي طرف عالمي سامراج جا صرف ويهه سال. دنيا کي تباهه و برباد ڪري ڇڏيائون.ڪا شيءَ نه بچي. ڇو ته مزاحمت ختم ٿي ويئي
1. پهرين ته عالمي سامراج گلوبل دنيا [Globalization] جو ڍونگ رچائي، سڄي دنيا جي قومن کان خودمختياري ۽ آزاد حيثيت کسي ورتي، سندن معاشي سگهه کسي ورتي. رياستون [Nation-States] گلوبل دنيا جي نالي ۾ عالمي سامراج جي غلام ٿي ويئي. هنن هائبرڊ ٻجن ذريعي دنيا جون زمينون پنهنجون ڪري ورتيون. هاڻي ڪوبه اصلي ٻج ناهي. جنهن ڪري زميندار کي عالمي ٻجن جي ڪمپنين جو غلام رهڻو پوندو. هڪ وقت ايندو ته رياستن کي ٻج خاص شرطن تي ملندو. اها غلامي ايندڙ دور ۾ اڃا ظاهر ٿيڻي آهي. جنهن ۾ ڪا به رياست خود مختيار رهي نه سگهندي.
2. ان کان پوءِ هنن نوجوان نسل کي ميڊيا ذريعي گيمز، جنسي آوارگي، مارڪيٽ جو فضول خريدار بنايو. کائنس، قدر، ضمير، پيار، رشتا، سڪون کسي کيس مقابلي بازي جو گهوڙو بنائي ريس ڪورس ۾ اڇلائي ڇڏيو. جنسي آلودگي کي ايترو ڦهلايو جو دنيا هڪ عالمي طوائف خانو بنجي ويئي. نوجوانن جي ذهنن کي اغوا ڪيو ويو. علم، ادب،احساس، ساڃاهه، جذبي جهڙي ڪا شِيءَ نه رهي. صرف کيس هوس ڏني ويئي آهي. ته جيئن ماڻهو مشين بنجي زنده رهي پر کيس زندگي جي خبر نه هجي.
3. هنن پنهنجون الڳ ڪالونيون ٺاهيون، هنن پنهنجا الڳ اسڪول ٺاهيا. الڳ اسپتالون ٺاهيون. الڳ قانون ٺاهيا. الڳ دنيا ٺاهي جنهن ۾ صرف دولت مند جي جڳهه آهي.
4. ڳالهه صرف ايستائين نٿي کٽي پر عالمي مافيائن, دنيا ۾ عام ماڻهو کي مارڻ جو پلان به ٺاهي ورتو آهي. دنيا مان غريب کي ختم ڪرڻ جو اشارو نوح هراري پنهنجي ڪتاب ايڪهين صدي جا ايڪهه سبق ۾ ڏيئي چڪو آهي. توهان ڏٺو ته ڪرونا وائرس جيڪو هٿ وٺي ڦهلايو ويو.صرف عوام کي مارڻ تائين ڳالهه ناهي پر دنيا جو رنگ ڍنگ ئي بدلجي ويندو.
5. هي ڪرونا دير تائين هلندو اڃا ٻيا وائرس ايندا. ڇو ته عالمي سامراج کي خبر آهي ته رياست جي جنگ سندس مفاد وٽان ناهي, تنهن ڪري هي طريقو بهتر آهي. طبي طور صورتحال خطرناڪ بنايو, لکين ماڻهو مرن ساڳي وقت سندن ڪمائي به ٿئي
6. اهڙي طرح رياستون ملازمن کي به فارغ ڪن. ادارا به بند ڪن. صحت، تعليم، بجلي، پاڻي، گئس، روڊ رستا، سڀ سهوليتون ختم ڪجن.
7. ايتري قدر جو سرمائيدار ايندڙ وقت ۾ جيئڻ جو ٽيڪس لڳائيدو. هاڻي به توهان کان رياست ٽيڪس وٺي ٿي پر اهو ٽيڪس ڇا جي لاءِ؟
8. اها خبر ناهي روڊ ته سرمائيدار ٺهرائي ان تي ويهه سال ٽيڪس وٺي ٿو. اسپتالون پرائيويٽ آهن، جتي غريب علاج نٿو ڪرائي سگهي. تعليم ته صرف امير طبقي لاءِ ٿي ويئي. ڇو ته عام اسڪولن ۾ ڪاليجن ۾ ڪابه پڙهائي ناهي. اميرن جا ٻار هائي فائي اسڪولن ۾ پڙهن ٿا. جن جون فيسون ته عام ماڻهو تصور نٿو ڪري سگهي. بجلي، گيس، پاڻي ايندڙ وقت ۾ عام ماڻهو جي پهچ کان پري ٿي ويندو. نجي ڪمپنيون هڪ انجنئير کي به پگهار 20 هزار کان مٿي نٿيون ڏين. گهر جا سڀئي ڀاتي ڪمائيدا ته به سٺي زندگي گذاري ڪونه سگهندا.
9. ايندڙ وقت ۾ پڙهائي ۽ نوڪري جو تصور ختم ٿي ويندو صرف سرمائيدار وٽ مزدوري ملندي پر زندگي نه ملندي.
10. ايندڙ وقت ڪرونا کان پوءِ جي صورتحال اها آهي ته دنيا مان مڊل ڪلاس ختم ٿي ويندو. وائٽ ڪالر مئن جو تصور ختم ٿي ويندو. جيڪو مزدوري ڪري سگهندو اهو ساهه کڻندو. بک، جهالت، بدحالي تيزي سان وڌندي.
11. ڪرونا کان پوءِ لکين ماڻهن جي لڏ پلائڻ ٿيندي. ماڻهو بي روزگار ٿي گهرن ڏانهن ورندا. شهرن ۾ بي روزگاري ڪروڙن ۾ پهچندي.
12. ٻي طرف نوڪرين مان سرڪار تيزي سان ڪڍندي، نوڪري سلسو ختم ٿي ويندو. پينشن ختم ٿي ويندي. نجي ادارن ۾ مشڪلن سان ڪا نوڪري ملندي جنهن ۾ ٽي وقت جي ماني به نصيب نه ٿيندي.
13. جنهن ڪري خطرناڪ ڏوهه وڌندا. ماڻهو ڪابه سهوليت نه ملڻ ڪري عذاب جي زندگي ڀوڳيندا.
14. شهرن ۾ زندگي غير محفوظ ٿيڻ ۽ بي روزگاري وڌڻ سبب شهر ڦٽندا، ماڻهو وري ٻهراڙين جو رخ ڪندا.
15. قتل غارت، ڏوهه، ايترا وڌندا جو سماج ٽٽي ويندو. ماڻهو پنهنجي بچاءَ ۾ وري ڪميونٽي ڏانهن ويندا، پنهنجي هٿيارن سان پنهنجو بچاءَ ڪندا.
16. پر سوچيو ته ٻج وري به سرمائيدار ڏيندو. پاڻي سرمائيدار ڏيندو. بجلي سرمائيدار ڏيندو. اهڙي صورتحال ۾ ماڻهو واپس فطرت ڏانهن موٽ کائيندو. دنيا ۾ زنده رهڻ وڏو جهاد بنجي ويندو.
17. شايد اهو صدين تائين سلسلو هلي جيستائين عوام آخري جنگ لاءِ وري نڪري بغاوت نه ڪري. عالمي سامراج کي ختم نٿي ڪري. تيستائين اهو سلسلو هلندو. دنيا هڪ خطرناڪ زون ۾ يا بند سرنگهه ۾ داخل ٿي چڪي آهي. جلدي ڪروڙين ماڻهو بي روزگار ٿيندا. ڪرونا جي وبا صرف هڪ بهانو آهي. سوال اهو آهي ته اسان جو ملڪ جو ڇا ٿيندو؟
1. جتي انصاف نه هجي، جتي قانون نه هجي، جتي رڳو ظلم هجي، ماڻهو خودڪشيون پيا ڪن، ماڻهو نفسياتي مريض بنجي چڪا آهن، اسپتالون ڪوس گهر آهن، تعليم جي نالي تي ماڻهن کان سندن لٽ مار ٿي رهي آهي. بجلي مهانگي - پر اها به عوام کي ميسر ناهي. ڪرائيم حد کان وڌي چڪو آهي. پوليس صرف ڀته خوري لاءِ آهي. اسپتالون ڪرونا جي بهاني ڪنهن به مريض جو علاج نه پيون ڪن. نجي اسپتالون روز مريض کان ڏيڊ لک وصول ڪن ٿيون.
2. ساڳي وقت لکين ماڻهو اڃان ٻاهران بي روزگار ٿي ايندا. پوءِ ڇا ٿيندو؟
اسان جا ماڻهو اڃا ڪنهن خوشخبري ٻڌڻ جي موڊ ۾ آهن.
اڃا ملڪ جي سياست تي تبصرو پيا ڪن.
اڃا سياستدانن مان اميد پيا رکن، اڃا وهمن وسوسن ۾ گهيريل آهن.
سوچين پيا ته ڪو معجزو ٿيندو، ڪو ولي ايندو، ڪو مسيحا ايندو.
اسان جي ماڻهو وٽ اڃا قبيلائي جنگ آهي، نان اشوز تي پنهنجي طاقت ظايع پيا ڪن اسان جي قوم اڃا شاعري سان انقلاب آڻڻ ٿي چاهي. جڳاڙ سان ڪجهه ڪرڻ ٿي چاهي.
اسان جي ماڻهو ته اڃا مستقبل لاءِ سوچيو ئي ناهي
ان وٽ ڪا حڪمت عملي ناهي. اتي ڇا ٿيندو؟
ٿي سگهي ٿو سنڌي جڏهن ننڊ مان جاڳن ته سنڌ تي ڌاريان قابض هجن. نه سندن زمينون هجن, نه ٻيا وسيلا.
1. هي وقت عام تعليم [ Just Literacy ] جو ناهي. هي وقت هنر جو [ Knowledge-worker ], سو به ٽيڪنڪل هنر جيڪو جديد دور جو هجي.
2. هي دور ڪميونٽي جو آهي. سنڌي ماڻهو کي پنهنجي سماجي جوڙجڪ واپس ڪرڻي پوندي.
3. گڏجي پنهنجي ماڻهن جي لاءِ ويلفئر ڪرڻي پوندي.
4. تحفظ جا ادارا جوڙڻا پوندا.
5. پنهنجي سماج ۾ ڌندي بازي کان هٽي مثالي اسڪول کولڻا پوندا.
6. پنهنجون اسپتالون کولڻيون پونديون جيڪي اجتماعي قوم جون هجن.
7. سنڌي ماڻهو کي پنهنجا ادارا جوڙڻا پوندا جن ۾ پنهنجن ماڻهن کي روزگار جا موقعا ڏيڻا پوندا.
8. سنڌي ماڻهو کي هڪ صحيح صوفي منش جو ڪردار ادا ڪرڻو پوندو. جنهن ۾ پنهنجي سماج تي نظر رکڻي پوندي.
9. پنهنجي ملڪيتن جو تحفظ ڪرڻو پوندو. ڌارين تي نظر رکڻي پوندي
10. ملڪي سياست ۾ پنهنجا نمائيندا موڪلڻا پوندا. وڏيرن مان جان ڇڏائڻي پوندي.
پر اهو ڪم ايترو سولو ناهي. ان لاءِ وڏن دانشورن کي ساڃاهه رکڻ وارن سنڌين کي, سامهون اچڻو پوندو.
ايندڙ وقت خطرناڪ آهي, جي ڪو صحيح قدم کڻي ورتو ته ٺيڪ آهي- نه ته قوم ته ڇا, ماڻهو ئي ڪونه بچندا